2. Porównaj tokarkę konwencjonalną i numeryczną

tokarka numeryczna - w odróżnieniu od konwencjonalnej ma pulpit operatorski

tokarka konwencjonalna - ma wrzeciennik i imak narzędziowy (tokarka CNC nie ma)

3. Podaj elementy budowy i cechy konstrukcyjne obrabiarek CNC

Frezarka CNC - stół, wrzeciono, magazyn narzędzi

Tokarka CNC - pulpit operatorski, łoże, konik, wrzeciono, szczęki, magazyn narzędzi

4. Omów układy współrzędnych w obrabiarkach CNC

Tokarka: X - góra, dół Z - prawo - lewo

Frezarka: 3 osie współrzędnych: X- prawo - lewo, Y - przód-tył, Z góra-dół

5. Omów ustalanie punktu zerowego maszyny CNC

ustalanie punktu zerowego maszyny CNC -ustalenie jest założone z góry przez producenta i odnoszą się wszystkie inne odniesienia do tego punktu względem kodów sygnału

6. Omów ustawienie punktu zerowego przedmiotu obrabianego

Wkładamy detal do uchwytu, długość detalu wystawiamy uwzględniając naddatki i strefę bezpieczeństwa z racji mocowania narzędzi. Planujemy czoło na odległość jak najmniejszą.

- wprowadzamy w osi Z - 0 input, następnie z minusem przepisujemy wartość.

7. Wymień punkty charakterystyczne tokarki CNC

- punkt zerowy

- punkt wyjściowy obrabiarki - punkt referencyjny

- punkt odniesienia

- punkt wymiany narzędzia

8. Co nazywamy inicjalizacją maszyny CNC

Włączyć zasilanie, czekać 5 sekund, wcisnąć zielony guzik

Po włączeniu - załączyć sprężarkę, patrzymy czy ciśnienie jest właściwe na manometrach

9. Do czego stosowane są sprawdziany pomiarowe i jakie znasz ich rodzaje

a. przechodni - definiujący dobry (musi zawsze przejsć)

b. nieprzechodni - definiujący zły (nie może przejść)

a. sprawdzian promienia wewnętrznego

b. sprawdzian promienia zewnętrznego

sprawdziany:

- do wałków

- do otworów

- płytki wzorcowe

Sprawdzian stosujemy aby szybciej sprawdzić.

10. Dobierz wiertło do wykonania otworu pod gwint M8

od średnicy gwintu odejmujemy skok dla M8: 8-1.25 = 6.8

(M6 - 1 - 5

M8 - 1.25 - 6.8

M10 - 1.5 - 8.5

M12 - 1.75 - 10.25

M16 - 2 - 14 )

11. Omów budowę mikrometru

- kabłąk

- końcówka pomiarowa - ruchoma

- końcówka pomiarowa - nieruchoma

- bębenek

- sprzęgło (służy do tego, aby siła nacisku w każdym pomiarze była stała

- wkładka z tworzywa (do mocowania, aby uchwyt nie skakał i aby nie przenieść ciepła rąk na mikrometr)

12. Wymień etapy procesu technologicznego odlewania

- przygotować formę, skrzynkę formierską

- zalać formę? Np. skrzynkę zasypujemy piachem i wkładamy połówkę modelu i zagęszczamy, złożyć, wysuszyć (żeby nie było wody i uwzględnić otworki na odpowietrzenie, żeby forma nie eksplodowała), zalać metalem.

13. Wymień znane Ci narzędzia do trasowania

(trasowanie - to odwzorowanie kształtu na blasze)

Na płaszczyźnie:

- rysik

- suwmiarka traserska

- cyrkiel

- punktak

- kątownik

- centrownik

-pryzma traserska

- płyty traserskie

Przestrzenne:

- skrzynki traserskie

14. Na czym polega cięcie wykrojnikiem

- element w formie taśmy wprowadzany jest do strefy obróbki. Po naciśnięciu prasy jest wykrawany (poprzez dziurkowanie, przecinanie) gotowy kształt

(potem możemy ewentualnie usunąć zadzior)

- wykorzystywany jest produkcji masowej i wielkoseryjnej

- przeznaczony jest do konkretnego wyrobu

15. Wymień główne podzespoły tokarki kłowej

- łoże, na którym jest zamontowane:

- po lewej stronie wrzeciennik (skrzynka prędkości)

- skrzynka posuwu, wrzeciono

- w nodze - silnik

- po drugiej stronie łoża znajduje się konik

- na środku jest suport z imakiem narzędziowym (nożowym)

16. Wymień głównie podzespoły frezarki

- korpus ze stołem

- wrzeciennik z wrzecionem

- układ posuwowy może być w różnych miejscach: w stole, nodze, korpusie, na wrzecienniku

- podstawa - w podstawie jest zbiornik na ciecz chłodzącą

17. Wymień główne podzespoły wiertarki słupowej

18. Rodzaje wyżarzania

- normalizujące - uzyskanie struktury zgodnej z normą

- rekrystalizujące - uzyskanie struktury pierwotnej (przed zgniotem)

- zmiękczające - umożliwiające uzyskanie trochę mniejszej twardości i struktury drobnoziarnistej

- relaksacyjne - (odpuszczanie - niskie/średnie/wysokie)

stosowane po hartowaniu w celu usunięcia lub zminimalizowania naprężeń

- zupełne - usunięcie wszelkich zmian (technologicznych) wprowadzonych do metalu (np. usunięcie twardości)

19. Wymień stopy miedzi

- Mosiądz - miedź z cynkiem (cynk to dodatek wiodący)

- Brązy - miedź z cyną (cyna - dodatek wiodący)

- Znale - ZnAl - biały stop cynku z aluminium

20. Co nazywamy odpuszczaniem

Odpuszczanie stali węglowych:

- Niskie - do około 150-200 ˚C - celem jest usunięcie naprężeń, zachowanie twardości

- średnie - do 400 ˚C - zmniejszenie twardości, zwiększenie plastyczności, usunięcie naprężeń

- wysokie - powyżej 400 ˚C - zmniejszenie twardości, zwiększenie plastyczności.

W praktyce uzyskanie pierwotnej twardości przy zmianie stuktury.

Połączenie hartowania i wysokiego odpuszczania nazywamy ulepszaniem cieplnym.

(nagrzanie, wygrzanie i schłodzenie)

21. Omów budowę suwmiarki uniwersalnej z głębokościomierzem

- szczęki stałe

- szczęki ruchome

- noniusz lub wyświetlacz

- wysuwka głębokościomierza

noniusz:

- suwmiarka, która ma 10 kresek na 9 milimetrach umożliwia pomiar do 0,1 mm

- suwmiarka, która ma 10 kresek na 19 milimetrach umożliwia pomiar do 0,1 mm

- suwmiarka, która ma 20 kresek na 19 milimetrach umożliwia pomiar do 0,05 mm

- suwmiarka, która ma 50 kresek na 49 milimetrach umożliwia pomiar do 0,02 mm

22. Budowa wiertarki stołowej

- kolumna wiertarki (masywna rura osadzona na podstawie)

- głowica wiertarki (część robocza urządzenia, w której osadzone jest wiertło i system regulacji)

- korpus dolny wiertarki

- wrzeciono wiertarki

- osłona przekładni pasowej

- silnik napędu

- włącznik i wyłącznik silnika

- stół roboczy

- blokada przesuwu silnika z naciągiem pasowym

- blokada głowicy

- pokrętło przesuwu głowicy

-dźwignia trójramienna do przesuwu wrzeciona

- podstawa wiertarki

- włącznik główny zasilania maszyny

23. Budowa strugarki poprzecznej

24. Podział stali

Ze względu na dodatki stopowe:

- węglowe (jeżeli nie ma dodatków stopowych)

- stopowe (dodatki stopowe zwiększają określone właściwości np. chromu przeciw korodowaniu)

Ze względu na zastosowanie:

- konstrukcyjne

- narzędziowe

- inne

Ze względu na jakość

- zwykłej jakości - st - na konstrukcje spawane

- wyższej jakości

- najwyższej jakości

Ze względu na pracę:

- do pracy na zimno

- do pracy na gorąco

Stale specjalne:

- kwasoodporna

- nierdzewna/ niekorodująca

- chirurgiczna

- żaroodporna

- inne

stal narzędziowa:

- stal kobaltowa

- stal wolframowa

Stal szybkotnąca

25. Wymień rodzaje pilników ze względu na liczbę nacięć

Pilniki oznacza się symbolem RP i dużą literą oznaczającą rodzaj pilnika (np. RPZ - pilnik zdzierak). Kształty pilników przedstawiono od liczby nacięć rozróżnia się według normy PN 56/M-64580 następujące numery i nazwy pilników:
0 - zdzieraki
1 - równiki
2 - pół gładziki 
3 - gładzik
4 - podwójne gładziki
5 - jedwabniki

26. Wymień własności technologiczne metali i stopów

- sprężystość

- plastyczność - zdolność do odkształcania

- udarność - odporność na uderzenia

- twardość - odporność na wciskanie (kulki lub stożka diamentowego)

- kruchość

27. Określ warunki bezpiecznej pracy podczas ścinania, przecinania, wycinania

- stanowisko ślusarskie powinna rozdzielać gęsta siatka (przeciw odpryskom)

- okulary ochronne

- ekrany boczne chroniące przed odpryskami

- półka na wypadający detal

28. Omów budowę wiertła krętego i sposób zamocowania na wiertarce

- część chwytowa - może być stożkowa/cylindryczna (cylindryczna ma płetwę)

- część robocza

- część przejściowa

Jeżeli we wrzecionie jest stożek, wkładamy w stożek. Jeżeli otwór jest wielkości 4 a stożek 2, trzeba włożyć do uchwytu tulejkę.

(cylindryczne są mniej precyzyjne - stosujemy w domu)

(stożkowe - do oprawek dokładniejszych)

- na środku wiertła jest ścin (on gniecie obrabiany materiał, dlatego lepiej zaczynać od wiertła mniejszego i przechodzić na większe)

29. Jakie znasz kształty walców i układów walców do walcowania

- układ na 3, układ TRIO- możemy zwinąć blachę lub wyprostować

a) do zwinięcia rur - na okrągło

b) do prostowania prętów, blachy, bednarki (płaskownika)

30. Co to jest pasowanie, luz i wcisk

pasowanie - kojarzenie wałka z otworem

luz - kiedy średnica wałka jest mniejsza od średnicy otworu

wcisk - kiedy średnica wałka jest większa od średnicy otworu

Rozróżniamy pasowania:

- luźne - jeśli wszystkie możliwe luzy są dodatnie

- mieszane - jeden z luzów jest dodatni, drugi ujemny

- ciasne - wszystkie możliwe luzy są ujemne

31. Na czym polega cyjanowanie stali

W zależności od temperatury, do warstwy wierzchniej stali wchodzi albo węgiel albo azot.

- nawęglanie - 800˚C - 900˚C - węgiel. Po nawęglaniu musimy hartować

- azotowanie - 400˚C - 500˚C - azot. Po azotowaniu powierzchnie są od razu twarde

Na zewnątrz powierzchnia jest twarda a w środku rdzeń miękki - zwiększamy odporność na zmęczenie. (obecnie zamiast cyjanku do azotowania i nawęglania używa się gazów - mniej trujące)

32. Metalurgia stali - procesy konwertorowe

proces konwertorowy - proces otrzymywania stali z ciekłej surówki, zwykle z dodatkiem złomu stalowego i topników.

W piecu uzyskujemy surówkę, rozpuszczamy węgiel, dodajemy tlen. W konwerterze uzyskujemy stal przez dodanie złomu ( i innych składników)

33. Jaki jest cel stosowania obróbki cieplnej stali

Nadanie stali określonych właściwości technologicznych: twardości, sprężystości, udarności, wytrzymałości, plastyczności

34. Wymień sposoby ochrony metali przed korozją

- pokrycie przedmiotu farbą, powłoką malarską

- wykonanie z materiału niekorodującego - np. aluminium, chrom, nikiel, tytan, stal kwasoodporna

- pokrycie powłoką niekorodującą - np. cynkowanie, niklowanie, złocenie, chromowanie

- ochrony specjalne - napięcie, polaryzacja

35. Wyjaśnij dlaczego podczas nacinania gwintu narzynką należy co 1 - 1,5 obrotu

roboczego wykonać ¼ - ½ obrotu wstecznego

Obracając narzynką w jedną stronę, gromadzi się wiór. Należy wykonać obrót wsteczny, żeby przełamać wiór.

(podobnie z gwintownikami - jeżeli za dużo wióra się nagromadzi - należy cofnąć aby go przełamać)

36. Z czego składa się komplet modelowy

- składa się z modelu właściwego, rdzennic, wzorników formierskich, modelowych płyt, modeli układu wlewowego i różnych przyrządów do łączenia i sprawdzania jakości form.

37. Wymień rodzaje zużycia maszyn

- ścierne - np. na skutek braku smarowania

- wytrzymałościowe - na skutek przeciążeń (coś się urwało, wygięło)

- cieplne - wynikające z przegrzania (np. silnik się spalił)

38. Na czym polega kontrola techniczno - odbiorcza maszyny

- sprawdzamy parametry zawarte w DTR - Dokumentacji Techniczno Ruchowej.

- jakie możliwości - czy wszystkie ruchy są możliwe do wykonania

39. Jakie materiały stosujemy na wiertła kręte

- stal narzędziowa węglowa

- stal szybkotnąca

- węgliki spiekane

40. Co to jest stal automatowa

- to stal zwykła z dodatkiem fosforu, aby powstający wiór był kruchy i się łamał.

- stosowana w automacie obróbczym (który pracuje bez lub prawie bez nadzoru)

41. Czym się charakteryzują tworzywa termoplastyczne

- tworzywa termoplastyczne na skutek wzrostu temperatury miękną i można je powtórnie wtryskiwać (różnego rodzaju plastiki, np. na butelki)

42. Co nazywamy hartowaniem i jakie znasz rodzaje hartowania

hartowanie - to nagrzewanie, wygrzewanie i szybkie schłodzenie

- stal węglową hartujemy chłodząc w wodzie

- stal stopową hartujemy chłodząc w oleju

Rodzaje hartowania:

- w całej objętości

- powierzchniowe

ze względu na sposób:

- w piecu komorowym

- w kąpieli solnej - indukcyjnie

43. Jakie znasz metody badania twardości metali i podaj krótką charakterystykę

- Metoda Brinella - wtłaczanie metalowej kulki w materiał

(dla kulki o średnicy 10 mm siła nacisku to 3000 kg)

miarą twardości jest wielkość odcisku. Twardość odczytujemy z tablic. Skala twardości - HB

- metoda Rockwella - wtłaczanie w obrabiany przedmiot diamentowego stożka o kącie 120˚ i promieniu 0,1 lub kulki o średnicy 1/16 cala.

(skala twardości HRC - dla stożka, HRB - dla kulki)

Pomiar jest dwuetapowy: po zadaniu wstępnego obciążenia zadajemy obciążenie właściwe. Po odczekaniu około 10 sekund zdejmujemy obciążenie.

Twardość odczytujemy bezpośrednio w umownych jednostkach z przyrządu - skala HRC

- metoda Vickersa - polega na wtłaczaniu w badany materiał ostrosłupa foremnego o podstawie kwadratowej i kącie wierzchołkowym 136˚. Pomiar taki jak przy pomiarze Brinella.

Jednostka twardości HV

44. Co nazywamy punktem wymiany narzędzia

To miejsce, w którym jest wymieniane narzędzie. Może być określone przez operatora lub w przypadku magazynu, narzucone przez producenta.

45. Co nazywamy punktem referencyjnym maszyny CNC

punkt referencyjny - na ten punkt najeżdżamy przed rozpoczęciem pracy

46. Co to jest ruch roboczy w obrabiarkach CNC

ruch roboczy to ruch z posuwem roboczym, stosujemy najczęściej w trakcie obróbki (ale też przy drobnych ruchach poza materiałem) (G1)

47. Co to jest ruch szybki w obrabiarkach CNC

to ruch z posuwem szybkim, poza materiałem (G0)

48. Jaka jest różnica pomiędzy obciskaniem i (rozpęcznianiem) rozpęczaniem?

Obciskanie - to operacja zwężania poprzecznego przekroju rur i prętów oraz końcówek części maszyn w kształcie tulei poprzez ściskanie

Natomiast rozpęcznianie - to obróbka plastyczna rury lub tulei polegająca na zwiększeniu poprzecznego przekroju przez roztłaczanie w kierunku promieniowym na zewnątrz.

49. Określ warunki bezpiecznej pracy podczas cięcia metali piłką

- brzeszczot musi być naciągnięty

- używamy na całą długość brzeszczotu

- piłka przechylona pod kątem 10˚

50. Wymień etapy formowania ręcznego w gruncie z zastosowaniem masy formierskiej

- wykopanie otworu (dołu) w gruncie

- zasypanie masą formierską

- zasypanie masą przymodelową

- umieszczenie modelu

- zasypanie masą przymodelową

- zasypanie masą formierską

- zagęszczenie i zalanie

W razie czego odpowietrzyć i osuszyć (modelu zazwyczaj nie wyjmujemy - on się wytopi)

51. Wymień i scharakteryzuj materiały uszczelniające

- Oringi, Simmeringi - wykonane z gumy, tworzywa, miękkiego metalu, filcu

- uszczelnianie labiryntowe: spirala gwintowa,

- sznur z łojem, grafitem

- masa chemiczna na bazie żywic, tworzywa, które zastyga

- (smary, które w ruchu uniemożliwiają przedostanie się wody)

52. Jakie znasz rodzaje połączeń kołkowych

- kołkowe stożkowe

- kołkowe walcowe

- połączenie kołkowe - w celu mocowania

- połączenie kołkowe - w celu ustalenia przedmiotu

(Kołki synchronizują dolną i górną część)

53. W jaki sposób następuje przenoszenie ruchu obrotowego w przekładniach ciernych

Dwa wałki połączone ze sobą, dociśnięte za pomocą połączeń śrubowych. Jeden jest czynny, drugi bierny. Pierwszy względem drugiego się obraca.

Napęd przenoszony jest za pomocą siły tarcia

- wykorzystuje się w sprzęgłach, prasach, tam gdzie musi wystąpić zjawisko poślizgu i w przypadkach przeciążenia materiału wtórnego)

54. Co to są węgliki spiekane i do czego są używane

węgliki spiekane - to chemicznie czyste węgliki metali ciężkich

przykłady:

żelaza (Fe), chromu(Cr), Niklu (Ni), Molibdenu (Mo), Wolframu (W), Wadadu (V), Tytanu (Ti), Kobaltu (Co) i inne

Najmniej twardy żelazny (cementyt)

Węgliki spiekane jako wyrób otrzymujemy przez zmieszanie różnych węglików pod postacią

proszku lub pyłu w zależności od oczekiwań i właściwości, a następnie poddaniu spiekaniu w podwyższonej temperaturze i dużym ciśnieniu.

- Spiekane węgliki są używane w formie płytek jako narzędzia obróbcze.

55. Określ warunki bezpiecznej pracy przy obsłudze wiertarki

- ukryte włosy pod nakryciem głowy

- okulary

- koszula z długim rękawem - rękawy podwinięte powyżej łokcia lub opięte

- podest drewniany (żeby nie chodzić po wiórach)

- buty z ochroną na palce

(strój roboczy drelichowy)

- bez biżuterii i zegarków

56. Jakie znasz rodzaje spoin

- czołowe

- pachwinowe

- otworowe

- krawędziowe

57. Jakie znasz rodzaje łączenia nierozłącznego metali

- połączenia nitowe

- połączenia spawane

- połączenia lutowane

- połączenia zgrzewane

- połączenia klejone

Połączenia nierozłączne - to takie, które nie da się rozłączyć bez zniszczenia łączonych elementów.

58. Wymień podstawowe parametry kół zębatych

- moduł

- podziałka

- kąt przyporu

- stopień pokrycia

59. Jakie znasz rodzaje wałów ze względu na kształt

- wałek lity (pełen)

- wałek drążony (w postaci rury)

w maszynie - może być sześciokątny lub okrągły

60. Wymień rodzaje złączy spawanych

- doczołowe

- kątowe jednostronne i dwustronne

- teowe

- narożne

- krzyżowe

- zakładkowe

- nakładkowe

- przylgowe

61. Określ warunki bezpiecznej pracy na tokarce

- przedmiot zamocowany w imadle

- okulary ochronne

- trzeba usuwać wióry

- nie zostawiać klucza w uchwycie!

62. Przygotowanie materiału do spawania

- oczyszczenie do gołego materiału

- w razie czego usunąć warstwę ochronną (np. jeśli jest ocynk)

- ukosowanie (na Y, na X)

- dobrać właściwą elektrodę i właściwy prąd

- przy cienkich materiałach - odpowiednio zamocować

63. Omów warunki bezpiecznej pracy na obróbce cieplnej

3 etapy:

1) w piecu 2) w trakcie przenoszenia detalu 3) po schłodzeniu detalu

1) przy piecu:

- przy otwieraniu drzwiczek: wyłączone napięcie sterujące piecem

- rękawice specjalne

- okulary specjalne (hutnicze lub maska)

- kleszcze, które umożliwią bezpieczne wyjęcie detalu i przeniesienie go na odpowiednie miejsce

- strój roboczy kompletny

- po wykonaniu hartowania kleszcze należy wystudzić

2) przenoszenie i hartowanie detalu

- stabilna pozycja przy przenoszeniu

- detal wkładać szybko do oleju, wykonywać odpowiednie ruchy w celu schłodzenia

- sprawnie działający wyciąg

3) Po schłodzeniu

- po wyjęciu z wody (oleju) ułożyć i ustawić tabliczkę ostrzegawczą „Uwaga gorące”

- po odłożeniu, schłodzićkleszcze

64. Zgrzewanie oporowe i rodzaje zgrzewania

- zgrzewanie elektryczne oporowe- przez 2 łączone elementy płynie prąd - za pomocą prawa Jula wydziela się ciepło. Powoduje to wzrost materiałów łączonych. Po uplastycznieniu dosuwamy.

- zgrzewanie tarciowe- na skutek tarcia 2 elementy rotują w przeciwnych kierunkach, wydziela się ciepło

- zgrzewanie ultradźwiękowe

- zgrzewanie indukcyjne

- inne (gorącym powietrzem)

65. Omów prawidłową organizację stanowiska obróbki ręcznej

- szczęki imadła na wysokość łokcia przy ręce trzymanej pod podbródkiem.

- stół twardy, równy, bez zagłębień

- narzędzia ustawione według potrzeb (ustawione tak by opiłki i wióry nie spadały na narzędzia pomiarowe)

- podest zalecany, ale nie konieczny

- uchylne o siedzisko o regulowanej wysokości (część pracy wykonywana na siedząco, część na stojąco)

- może być imadło

66. Jak rozpoznać rodzaj gwintu

oceniamy wzrokowo:

1. - lewy - prawy

- prawozwojne wkręcamy w prawo, wykręcamy w lewo

- lewozwojne wkręcamy w lewo, wykręcamy w prawo

2. ze względu na kształt

- trójkątne

- prostokątne

- okrągłe

- trapezowe: symetryczne/niesymetryczne

3. Gwinty mogą być:

- normalnozwojne

- drobnozwojne - skok jest krótszy a gwint płytszy

4. Mogą być:

- metryczne - 60˚ - skok podajemy w milimetrach

- calowe - 55˚ - skok podajemy w ilości zwojów na cal

5. Inne ( Edison - żarówkowe)

67. Jaka jest różnica między osią i wałem

oś przenosi obciążenia zginające

wał przenosi obciążenia zginające i skręcające

Wały przenoszą napęd a osie nie.

68. Jakie znasz rodzaje hamulców

- tarczowe - hamulce cierne, tarcza i klocki dociskane do tarczy

- klockowe - elementem hamującym są klocki dociskane promieniowo do hamowanego koła

- cięgnowe - taśma cierna zaciskana na bębnie sztywno połączonym z hamowaną osią. Taśma owija się wzdłuż osi za pomocą dźwigni naciągu

Z racji działania:

- mechaniczne

- elektryczne

- elektromagnetyczne (np. w tramwaju)

69. Jakie znasz pozycje spawania

- podolna (dla złącza doczołowego, kątowego)

- naścienna (dla złącza doczołowego)

- pułapowa (dla złącza doczołowego)

- okapowa (dla złącza kątowego)

- pionowa z dołu do góry (dla złącza doczołowego, kątowego)

- pionowa z góry na dół (dla złącza doczołowego, kątowego)

- naboczna (dla złącza kątowego)

70. Omów zasady BHP podczas gięcia blach

- Podczas wyginania blach należy stosować rękawice i drelich BHPowski (uważać na ostre krawędzie)

- po wygięciu w imadle ostre krawędzie ogradować (usunąć ostre krawędzie np. pilnikiem, szlifierką)

71. Wymień parametry chropowatości

2 parametry:

Ra - średnie arytmetyczne odchylenie profilu od średniej (zarysu)

Rz - wysokość chropowatości według dziesięciu punktów profilu: 5ciu najwyższych i 5ciu najniższych

72. Jakie znasz rodzaje sprężyn w zależności od:

a) rodzaju obciążenia

- naciągowe

- naciskowe

b) kształtu

- śrubowe

- płytkowe

- spiralne

- talerzowe

- pierścieniowe

73. Jakie znasz łączniki gwintowe

a) śruby (śruba nimbusowa jest twarda) - dokręcamy kluczem

b) wkręty ( z nacięciem płaskim, krzyżakowym) - dokręcamy wkrętakiem (śrubokrętem)

74. Jakie zalety mają połączenia wielowypustowe w porównaniu z połączeniami wpustowymi

- wielowypustowe - ilość rowków na całym obwodzie wału. Mniej obciąża wał, ma większą wytrzymałość

- wpustowe - ma jeden rowek

75. Czym się charakteryzują tworzywa chemoutwardzalne

Tworzywa chemoutwardzalne - tworzywa uzyskiwane za pomocą środka, samoutwardzacza, są jednorazowe. (Np. żywice epoksydowe)

(pod wpływem działania czynników chemicznych nieodwracalnie przechodzą ze stanu plastycznego w stan utwardzony)

76. Co nazywamy stalą

Stal - to stop żelaza z węglem o zawartości do 2%

77. Jaki jest cel stosowania obróbki cieplnej stali

uzyskanie odpowiednich własności - np. twardość, wytrzymałość, usunięcie naprężeń

78. Na czym polega azotowanie

azotowanie - to nasycenie warstwy wierzchniej azotem. Odbywa się na gorąco w temperaturze około 500˚ przez kilka do kilkunastu godzin.

Powłoka jest od razu twarda, nie wymaga dodatkowych operacji.

Zwiększa odporność na korozję, ale jest gwałtowne przejście między utwardzoną powłoką a środkiem. (można azotować w gazie lub cieczy)

79. Jakie znasz rodzaje kół zębatych ze względu na kształt

1. walcowe o zębach:

- prostych

- śrubowych

- strzałkowych i daszkowych

2. Przekładnie skośne/kątowe:

- zęby proste

- zęby śrubowe

- zęby łukowe

3. Przekładnie śrubowe ślimakowe

- walcowe

- globoidalne

4. śrubowe hyperboidalne:

- walcowe

- stożkowe

5. Przekładnie o zazębieniu:

- zewnętrznym

- wewnętrznym

80. Omów budowę łożyska ślizgowego poprzecznego

łożysko ślizgowe - takie, w którym nie występują elementy toczne.

- aerostatyczne/hydrostatyczne (pompa wywołuje ciśnienie oleju i panewka się podnosi)

- aerodynamiczne/hydrodynamiczne (na skutek ruchu łożysko podnosi się na panewce)

Posiada:

- dwie paletki, w środku pracuje wał

- cylindryczną panewkę - znajduje się pomiędzy wałem a łożyskiem

panewka wykonana jest ze stopu łożyskowego lub z tworzywa sztucznego (np. teflon)

- korpus łożyska jest najczęściej dzielony

- może pracować ze smarowaniem

81. Wymień zalety i wady połączeń wciskowych

- to połączenie jest rozłączne lub nierozłączne

- zaleta: wytrzymałość tego połączenia jest duża (np. przed rozrywaniem)

przenosi duże obciążenia (np. przy tramwajach)

- wada: przy rozłączaniu można uszkodzić. (niektóre materiały da się podgrzać, aby rozłączyć)

Wykorzystujemy tam gdzie potrzebne jest przenoszenie dużych sił. Tam gdzie jest konieczność wymiany elementu ze względów eksploatacyjnych (wymiana zużytych elementów)

82. Jakie przemiany zachodzą w stali podczas nagrzewania, wygrzewania i chłodzenia

- poniżej 727˚ - ferryt - roztwór stały węgla w żelazie alfa

- powiżej 727˚ - żelazo gamma

austenit - roztwór węgla w żelazie gamma

Przy nagrzewaniu rozpuszczalność węgla wzrasta aż do 2%, zmienia się struktura stali.

A potem zaczyna maleć - przy schładzaniu.

- poprzez dłuższe przetrzymywanie w wysokich temperaturach, struktura staje się gruboziarnista

83. Wymień zalety tworzyw ceramicznych

- materiały ceramiczne bardzo źle przewodzą ciepło (np. izolacja wahadłowca kosmicznego)

- są dobrymi izolatorami

- nie przewodzą prądu elektrycznego (np. izolatory na linii elektrycznej)

- są łatwo kształtowalne (np. filiżanka, doniczka)

- są odporne na korozję i większość czynników chemicznych

- posiadają dużą twardość

84. Omów proces otrzymywania żeliwa

W procesie wytopu mamy surówkę - dokładamy do niej odpady stalowe czy żeliwne, w celu zmniejszenia zawartości węgla w surówce między 2 a 6,67% . (im mniej węgla, tym żeliwo mniej kruche) Przez dodatki do żeliwa otrzymujemy takie własności, jakie chcemy.

- żeliwo białe - na kaloryfery (żeliwo, w którym węgiel występuje w postaci kruchego cementytu) żeliwo słabo obrabialne, niższej jakości.

cementyt - to węglik żelaza

- żeliwo szare - tu węgiel występuje w postaci grafitu. Żeliwo wyższej jakości, bardziej ciągliwe, łatwiej obrabialne (niż żeliwo białe)

85. Kiedy stosowane jest lutowanie lutem twardym i lutem miękkim

1. W zależności od temperatury:

- przy niższych temperaturach - lutowanie miękkie

- przy wyższych temperaturach (powyżej 500˚C) - lutowanie twarde

Lutowanie twarde - przy większych obciążeniach złącza, przy większych ciśnieniach

2. Łączniki:

- lutowanie miękkie - stopy na bazie cyny i ołowiu

- lutowanie twarde - stopy na bazie mosiądzu lub srebra

3. Topnikami mogą być:

- lutowanie miękkie - kalafonia, „woda cynkowa”

- lutowanie twarde - boraks (sól sodowa kwasu borowego)

4. - do lutowania miękkiego używamy lutownicy

- do lutowania twardego używamy najczęściej palnika

Po lutowaniu złącze należy dokładnie oczyścić

(zalety połączenia lutowanego: możliwość łączenia metali kolorowych, niska temperatura procesu łączenia, duża szczelność

wady: konieczność specjalnego przygotowania powierzchni łączonych, relatywnie niska wytrzymałość połączenia, duża pracochłonność)

86. Co nazywamy chropowatością

Jest to cecha powierzchni ciała stałego. Rozpoznawalne optyczne lub wyczuwalne mechanicznie nierówności powierzchni niewynikające z jej kształtu a charakteru obróbki i użytego narzędzia.

87. Podaj przykłady zabezpieczeń stosowanych przy użytkowaniu maszyn elektrycznych

1. mechaniczne:

- osłony na elementy wirujące.

- dodatkowo jeszcze osłona izolacji elektrycznej przewodów (korytka, tunele, pesze)

- wyłączniki krańcowe, wyłączające zasilanie w trakcie otwarcia osłony

2. elektryczne:

- bezpieczniki - to zabezpieczenia nadprądowe załączające się po przekroczeniu określonego prądu. Mogą być: topikowe i elektromagnetyczne

BM - bezpieczniki mocy, do dużych obciążeń

- wyłączniki termiczne i przeciążeniowe (gdy długo płynie prąd, generuje temperaturę, wówczas się wyłączy)

3. zabezpieczenia przeciwporażeniowe:

- klasa A -zerowanie (przewód neutralny, wtyczka z bolcem)

- klasa B - odpowiednia klasa izolacji np. płaskie wtyczki

- wyłączniki różnicowo prądowe.

Izolacja - to podstawowe zabezpieczenie

88. Jakie znasz sposoby zabezpieczenia połączeń gwintowych przed samoczynnym odkręceniem

- podkładka sprężysta

- zawleczki (jedna część prosta, druga wygięta)

- nakrętka samohamowna

- podkładka ząbkowana

(pasta/masa na końcu śruby, która po stwardzeniu umożliwia zabezpieczenie przed odkręceniem. )

89. Wymień rodzaje zużycia maszyn

- eksploatacyjne

- wytrzymałościowe - przeciążenie maszyny (na skutek przeciążenia urwanie, odgięcie)

- korozja (chemiczne?)

- zużycie „moralne” - wynikające z tego, że maszyna jest starego typu i nie ma funkcji wykorzystywanych we współczesnych maszynach

90. Wymień wymagania eksploatacyjne przekładni pasowych

pas - wykorzystujemy tam, gdzie są dwa wały napędowe, które są odległe od siebie

- w przekładniach pasowych napęd przenoszony jest za pomocą specjalnego pasa.

Pasy w przekładniach pasowych:

- płaskie (wykonany ze skóry, zbrojonej gumy lub włókien naturalnych bądź sztucznych)

- klinowe (przekrój poprzeczny ma kształt klina

- zębate (tu nie ma zjawiska poślizgu. Wykonany ze zbrojonej drutami gumy lub tworzywa sztucznego. Umożliwia ścisłe powiązanie kątowe połączonych wałów, uniemożliwia występowanie poślizgu)

- inne

Każdy pas ulega spęcznieniu w trakcie pracy (dlatego na zewnętrznej powierzchni wtopione są druty)

1. W trakcie eksploatacji oceniamy:

- jak wygląda zewnętrzna część pasa - poznajemy czy jest do wymiany. Jeśli widać druty, wymiana jest niezbędna (ta część jest wrażliwa i nie powinna być wykorzystywana np. do napędu)

- prawidłowo pracująca przekładnia zapewnia pracę równomierną i cichą.

- uszkodzenia: uderzenia i drgania, praca głośna, praca z poślizgiem (pas źle naciągnięty lub zużyty), całkowity brak przeniesienia napędu (pas zerwany lub zużyty)

podwyższona temperatura przekładni

- kontrola naciągu pasa - okręcamy pas o kąt około 90˚ - jeżeli mogę okręcić o więcej niż 90˚ - pas jest nieprawidłowo naciągnięty

91. Co nazywamy brązem?

Brąz - to stop miedzi i cyny z innymi dodatkami

Brązy mogą być do odlewania i do obróbki plastycznej

92. Dokonaj klasyfikacji sprzęgieł

(sprzęgło służy do przeniesienia napędu, łagodzenia uderzeń.

Składa się z części - czynnej - napędzającej

- biernej - napędzanej - łączącej (nie wszystkie sprzęgła ją mają)

1. Sprzęgła:

- nierozłączne - nierozłączalne

- rozłączne - rozłączalne

- samoczynne

2. ze względu na sposób załączania:

- mechaniczne

- hydrauliczne

- pneumatyczne

- inne

3. Sprzęgła:

- kłowe - składa się z dwóch piast z kłami i elastycznej wkładki rozdzielającej piasty.

- sprzęgła cierne

- wał Cardana

- sprzęgło łubkowe - nierozłączalne

93. Jakie znasz rodzaje łączenia nierozłącznego metali

- spawanie - powstaje na skutek miejscowego stopienia w miejscu styku części łączonych

- lutowanie - połączenie części łączonych roztopionym lutem w miejscu ich styku. Tu nie występuje nadtopienie.

- klejenie - złącze klejone otrzymujemy przez połączenie części łączonych w miejscu ich styku klejem. Klej wnika w drobne pory, nierówności, po czym zastyga.

Połączenia klejone są mało odporne na temperaturę, mają tendencję do rozwarstwiania się.

- połączenia nitowe - połączenie za pomocą nitu np. blach. Łączone elementy zostają silnie dociśnięte do siebie.

95. Zgrzewanie oporowe i rodzaje zgrzewania

96. Jak rozpoznać zagrożenie prądem elektrycznym i zastosować właściwe dla niego środki ochrony przed porażeniem

97. Omów budowę i zastosowanie łożysk tocznych

- pierścień wewnętrzny

- pierścień zewnętrzny

- elementy toczne

- koszyk

- bieżnie główne

- bieżnie pomocnicze

Elementy toczne: kulki, wałeczki, igiełki, wałki stożkowe, baryłki

Rodzaje łożysk:

- poprzeczne - wzdłużne

- jednorzędowe - wielorzędowe

- kulkowe - walcowe - stożkowe

98. Czym się charakteryzują tworzywa termoutwardzalne

to tworzywa, które utwardzają się pod wpływem temperatury. Ich nie da się ponownie przerobić (np. bakelit? )

99. Jakie materiały stosujemy na wiertła kręte

- stal szybkotnąca - węgliki spiekane

100. Wady łożysk ślizgowych

- konieczność smarowania

- konieczność dokładnego obrobienia panewki

- konieczność wysokich kwalifikacji pracownika

101. Co to jest ulepszanie cieplne

To hartowanie i wysokie odpuszczanie

102. Co to jest stal szybkotnąca

HSS (ang. High Speed steel) to stal narzędziowa, przeznaczona na typowe narzędzia skrawające do obróbki mechanicznej

103. Jaki jest cel stosowania obróbki cieplnej stali

1. wyżarzanie - uzyskanie takiej struktury jaką chcemy

2. hartowanie - uzyskanie twardości

3. obróbka cieplno-chemiczna - aby do warstwy wprowadzić określone związki chemiczne lub pierwiastki: np. nawęglanie, azotowanie, cyjanowanie

104. Jakie znasz stopy cynku

- mosiądz - miedź i cynk

- stopy cynku z aluminium „znal”- ZnAl

- brąz cynkowa

105. Jakie znasz stopy aluminium

- białe stopy z dodatkami: bizmutu, cynku, manganu, magnezu, chromu, tytanu, miedzi

106. Co nazywamy brązem

stop miedzi z cyną

107. Wymień podstawowe operacje wykonywane na tokarkach

-toczenie wzdłużne - toczenie poprzeczne

- obróbka otworów: gwintowanie, wiercenie, pogłębianie

108. Wymagania eksploatacyjne przekładni pasowych

- ilość pasów dobieramy do przenoszonej mocy

- pasy powinny być właściwie napięte (naciągnięte)

- przekładnia powinna być utrzymywana w czystości

- w przypadku pasa łączonego, kontrolować miejsce łączenia tego pasa

- w przypadku uszkodzenia pasa, pas należy zmieniać

109. Podaj parametry skrawania przy tokarce CNC

- szybkość/prędkość skrawania

- głębokość skrawania

- posuw (w milimetrach na minutę)

109. Podaj parametry skrawania przy frezarce CNC

- szybkość/prędkość skrawania

- głębokość skrawania

- posuw (w milimetrach na minutę)

110. Podaj rodzaje kompensacji promienia ostrza

111. Podaj co najmniej 3 funkcje pomocnicze używane podczas programowania maszyn CNC

funkcje pomocnicze oznaczone są literą M

M3/M4 - załączenie obrotów prawych/lewych

M5 - wyłączenie obrotów

M7,8 - załączenie cieczy obróbczej

M9 - wyłączenie cieczy obróbczej (pompy)

---