Psychologia Ogólna - BEHAWIORYZM
Definicja Behawioryzmu i jego przedstawiciele
Behawioryzm - nurt w psychologii zajmujący się tym, w jaki sposób określony bodziec (przedmiot, osoba lub zdarzenie) wywołuje określoną reakcję (zachowanie w odpowiedzi na ten bodziec).
Amerykańscy psychologowie - Edward Lee Thorndike, John B.Watson, Chark L. Hull - zwolennicy behawioryzmu, doszli do wniosku, że psychologia powinna koncentrować się na rozumieniu bezpośrednio obserwowalnego zachowania.
Behawioryści eliminują pośrednictwo procesów psychicznych.
Ze względu na zainteresowanie treścią związku bodziec -> reakcja behawioryści koncentrowali się na zdarzeniach na poziomie osoby.
Spostrzeżenie behawiorystów:
reakcje powodują zwykle negatywne bądź pozytywne konsekwencje, które z kolei wpływają na sposób reagowania organizmu przy kolejnym zetknięciu się z takim samym bodźcem.
Kluczowym pojęciem behawioryzmu jest wzmocnienie, czyli wzmacniające lub wspierające konsekwencje, które są wynikiem danego zachowania. Typowym rodzajem wzmocnienia jest nagroda, na przykład zapłata za pracę.
* Behawioryści odkryli, że jednostki reagują częściej , gdy pożądane rezultaty są sporadyczne, niż wówczas gdy owe „nagrody” pojawiają się za każdym razem.
* Spostrzeżenia behawiorystów udoskonaliły psychoterapię i edukację.
PRZEDSTAWICIELE:
a). John Watson [z Uniwersytetu Johns Hopkins w Baltimore] - dal wyraz swemu przekonaniu, że świadomość w takim sensie, w jakim pojmowali ją współcześni mu psychologowie, nie jest dostępna badaniom eksperymentalnym.
Watson wierzy, ze można zbudować psychologię, której obiektywnym przedmiotem badań będzie zachowanie, a nie świadomość i w której zamiast terminami: świadomość, stany psychiczne, psychika, treści świadomości weryfikowalne introspekcyjne, wyobrażenia itp., będzie można posługiwać się takimi określeniami, jak bodziec i reakcja, tworzenie się nawyków, integracja nawyków itp.
„Odruch warunkowy” Watson zapożyczył od twórcy fizjologii wyższych czynności nerwowych - Iwana Pawlowa, przyjmując reakcję warunkową za jednostkę nawyku.
„ Manifest Behawiorystyczny” Watsona
był wezwaniem do rewolucji w psychologii w imię „obiektywnej psychologii zachowania”, którą Watson - uznawszy się za jej twórcę - nazwała behawioryzmem.
Dane behawioralne - skoro mają należeć do „królestwa psychologii”, muszą mieć pośredni związek ze świadomością, czyli być prze analogię zinterpretowane w języku świadomości. Jedyne wyjście widzi on w kompromisie.
„[…] albo psychologia będzie musiała zmienić swój punkt widzenia, tak aby objąć fakty behawioralne, bez względu na to, czy maja one związek z problemami „świadomości” albo badanie zachowania pozostanie w postaci całkowicie wydzielonej i niezależnej nauki” - J. Watson
b). Wundt -> Niemcy [ Neobehawioryzm - psychologia ponownie brata się z filozofią]
Kiedy bowiem Watson deklarował rozbrat psychologii z filozofią, Wundt równie zdecydowanie wystąpił przeciwko planowanemu w niemieckich uniwersytetach odłączeniu psychologii od filozofii.
Jego zdaniem, do prawdziwej, pełnej wiedzy, nie dochodzi się ani na drodze samej obserwacji empirycznej(czy eksperymentalnej) ani tym bardziej na drodze samej analizy racjonalnej, dlatego psychologia i filozofia potrzebują siebie nawzajem.
Założenia behawioryzmu:
ENWIRONMENTALIZM - stanowi, że wszystkie organizmy, również człowiek, są kształtowane przez środowisko. O przyszłości decydujemy na podstawie skojarzeń z przeszłością. Dlatego nasze zachowanie zależy od kar i nagród.
Np.: Jeśli pracodawca zaproponuje nam podwójne wynagrodzenie za prace w niedzielę,
to w następną niedzielę chętnie przyjdziemy do pracy.
EKSPERYMENTALIZM - stanowi, że za pomocą eksperymentu można się przekonać, jaki aspekt środowiska wywołuje nasze zachowanie i jak można je zmienić. Jeśli podstawowy element zostanie wyeliminowany, to istniejąca cecha zniknie. Jeśli podstawowy element zostanie przywrócony, to cecha pojawi się na nowo.
Np.: Co skłania nas do pracy w niedzielę?
Po zniesieniu podwójnej stawki za godzinę zrezygnujemy z pracy w niedziele.
Po przywróceniu podwójnej stawki ponownie ją[pracę] podejmiemy.
OPTYMIZM - czyli przekonanie, że człowiek może się zmieniać. Jeśli jednostka jest wytworem środowiska i jeśli przez eksperymentowanie można poznać elementy środowiska, które ją ukształtowały, to jednostka zmieni się, gdy zmieni się środowisko.
Te 3 założenia stosują się bezpośrednio do zachowań nienormalnych:
Po I : Zachowań normalnych jak i nienormalnych uczymy się na podstawie przeszłych
doświadczeń.
Po II: Za pomocą eksperymentów możemy stwierdzić, jakie aspekty środowiska powodują
nienormalne zachowanie.
Po III: Jeśli zmienimy te aspekty, jednostka oduczy się dawnych nieprzystosowanych
nawyków i opanuje nowe nawyki przystosowawcze