partie niemieckie praca


Niemcy-rodziny partii politycznych

Spis Treści

1 Wstęp

2.Rodziny partii politycznych-definicja i klasyfikacja

3.Partie lewicowe

3.1 Die Linke

3.2 DKP

4.Partie socjaldemorkatyczne

4.1 SPD

5.Partie liberalne

5.1 FDP

5.2Die Piraten

6.Partie chrzescjanskiej demokracaji

6.1CDU

6.2CSU

7.Partie prawicowe

7.1NPD

7.2REP

8.Partie Ekologiczne

8.1Die Grüne

9.Inne

9.1 Die Partei

Zakonczenie

1.Wstęp

Poniższa praca ma na celu charakteryzacje partii politycznych Republiki federalnej Niemiec w oparciu o klasyfikacje dzielącą partie na rodziny ideologiczne. Na początku postaram się zdefiniować pojecie „rodzin ideologicznych partii politycznych” a następnie dokonam podziału partii według powyższego zdefiniowania oraz ich charakteryzacji. Przedstawiając te rodziny, chciałabym przede wszystkim

wyeksponować ewolucję ideowo-programową, bardzo ciekawą w kontekście trwałości tożsamości, w określeniu której oblicze ideowe partii stanowi ważny element. Omawianie rodzin partii podzielone zostało na osiem części według podziału ideologicznego J Steinera który wymienia następujące ugrupowania :

komunistyczne,socjalistyczne,liberlane,konserwatywne,chrzescijansko-demokratyczne,neofaszystowskie,zielonych i regionalne przy czym biorąc pod uwagę zmiany jakie nastąpiły na scenie partyjnej Niemiec ostatnia cześć pracy traktować będzie o partiach stosunkowo nowych które niełatwo jest przydzielić do kategorii ideologicznych, a o jakich warto moim zdaniem wspomnieć gdyż ich znaczenie wzrasta na co wskazują chociażby wybory do parlamentu krajowego w Sauerlandzie ale o tym później.

2Rodziny partii politycznych- klasyfikacja

Wśród wielu klasyfikacji partii politycznych funkcjonujących w nauce, istnieje jedna, o której można powiedzieć, że w większym niż inne stopniu weszła w codzienne użycie mowa tutaj o klasyfikacji dzielącej partie na rodziny. Do jednej z najbardziej znanych klasyfikacji jest podział partii według J Steinera który wymienia następujące ugrupowania :

-komunistyczne

-socjalistyczne

-liberalne

-chrzescijansko-demokratyczne

-neofaszystowskie-skrajna prawica

-zielonych

-regionalne

Większość powyżej wymienionych w klasyfikacji Steinera partii powstało na przełomie XIX i XX wieku i zdołało zachować swoja tożsamość pomimo wielu przekształceń i zmian jakie nastąpiły w państwie.

3Partie lewicowe

Rozpoczęcie przedstawiania rodzin partyjnych od tej właśnie grupy

podyktowane jest nie tyle ich wiekiem i tradycjami, ile porządkiem wyznaczonym przez oś lewica-prawica, na której zajmują miejsce skrajne. Partie Lewicowe tworzą jedna z najmłodszych rodzin ideologicznych. Powstały na początkach lat XX a ich oblicze programowe łączy się z Rewolucja październikową i związanym z nią rozłamem w ruchu robotniczym, dotychczas skupionym wokół partii socjalistycznych. Partie komunistyczne zostały utworzone przez tę część działaczy, która aprobowała radykalną interpretację marksizmu i nie akceptowała narastających tendencji reformistycznych związanych m.in. z jego rewizją dokonaną przez Eduarda Bernsteina. Rewolucja rosyjska stała się ostatecznym bodźcem dla ich odejścia i utworzenia nowych partii. W początkowej fazie swej działalności przypadającej na okres międzywojenny partie te chrakteryzowaly się radykalizmem. Należące do Międzynarodówki komunistycznej uznawały jej 21 punktów w tym uznanie dyktatury proletariatu i walkę ojej ustanowienie, całkowite zerwanie z reformistami i wykluczenie ich z partii Oparcie partii na silnej więzi o charakterze poświęcenia, powodowało ze członkostwo w nich łączyło się z zaangażowaniem całej osobowości człowieka w tym podporządkowanie absolutnej dyscyplinie zgodnie z hierarchiczna struktura.Jak zauważyć można początkowo partie komunistyczne funkcjonowały zgodnie z leninowska koncepcja partii jako awangardy działającej na rzecz rewolucji. Ich skrajny antysystemowy charakter przyczynił się do ich delegalizacji . Przywrócenie legalności partii lewicowych w Niemczech nastąpiło dopiero po 2 wojnie światowej kiedy to w roku 1946 nastąpiła we wschodniej części Niemiec fuzja KPD i SPD tworzącą Socjalistyczna Partie jedności Niemiec . Partia ta przekształciła się w partie Demokratycznego Socjalizmu SED a po zburzeniu muru Berlińskiego działa pod nazwa Die Linke.

3.1 0x01 graphic


Lewicowa partia Die Linke utworzona została w czerwcu 2007 roku z polaczenia Die Linkspartei i WASG.Przy czym około dwie trzecie członków partii pochodzi z byłej republiki demokratycznej Niemiec.

W programie partii krytyce podlega kapitalizm w swojej nieskrepowanej formie. Krytyce ulega także Neoliberalizm który zostaje tutaj oskarżony o wszelkie niegodziwości współczesnego świata Do podstawowych wartości die Linke należą wartości takie jak demokracja ,wolność, równość solidarność i sprawiedliwość ,ochrona środowiska i emancypacja. Na płaszczyźnie państwowej partia opowiada się w swoim programie za zmniejszeniem czasu pracy przy zachowaniu wysokości zarobków oraz wprowadzenie plac minimalnych. Jak także za powrotem do systemu socjalnego sprzed Agendy 2010 w której to widza „lewicowcy” przyczynę obniżenia stopy życiowej społeczeństwa. Partia sprzeciwia się także skupianiu majątku w rekach prywatnych postulując ich kontrole poprzez mechanizmy demokratyczne, stad tez kluczowe dla gospodarki sektory powinny znaleźć się pod kuratela państwa by prawdziwa demokratyczna kontrola i organizacja mogły stać się możliwymi.

Na płaszczyźnie międzynarodowej die Linke opowiadają się za likwidacja NATO co jest wyrazem ich postulatu demilitaryzacji.

Die Linke będąc historyczna kontynuacja KPD należącej jak już wspomniałam do międzynarodówki komunistycznej w swojej ideologii podobnie jak w latach 1918-1956 odwołuje się do założeń Karola Marksa biorąc odpowiedzialność za poprawę bytu społeczeństwa opowiada się za wprowadzeniem darmowego szkolnictwa, sprzyjaniem rozwoju wsi i miast, upublicznieniem transportu lokalnego i dalekosiężnego jak również dostęp do kultury i sztuki czy tez godnej jesieni życia.

Największego wroga widzi partia w neoliberalizmie który oskarża nie tylko o osłabienie państwa i społeczeństwa ale również o kryzys ekologiczny. Widząc przyczyny kryzysów w liberalizacji gospodarki postuluje odrodzenie solidarności społecznej w oparciu o indywidualność jednostek.

3.20x01 graphic

Niemiecka partia komunistyczna utworzona została w wyniku inicjatywy NRD-sowskiej partii SEDw roku 1968 będąc odpowiedzią na zakaz funkcjonowania komunistycznej partii Niemiec KPD. W latach komunistycznych rządów popierała stłumienie powstania w NRD 17 czerwca 1953 roku jak również Wiosny Praskiej czy tez budowę muru berlińskiego co nie przysporzyło jej sympatii wśród społeczeństwa. Powyższe aspekty były wiec powodem niezdobycia przez partie wystarczającej liczby wyborców. Spowodowało to iż w roku 1989 dochodzi do reorientacji partii i wydania dwóch krytykujących stalinizm książek. Nowo powstałe DKP jako podstawę ideologiczna przyjmuje leninizm. Jednym z czołowych działaczy partii i propagatorem zmian programowych jest filozof Hans-Heinz Hol

który bezpośrednio wpływa na reideolizacjie partii i podpisanie zmian programowych w roku 2006. Ostatecznym celem partii jest komunizm który DKP określa jako „porządek społeczny eliminujący wyzyskiwanie człowieka przez człowieka ,umożliwiający swobodny rozwój wszystkich jednostek” Historycznym okresem przejściowym, w kierunku tworzenia komunizmu jest socjalizm. DKP postrzega się jako Marksistowska partie o celach rewolucyjnych. DKP współpracuje z innymi mniejszymi ugrupowaniami lewicowymi .Ze

względu na jej rewolucyjny charakter znajduje się ona pod obserwacja Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji. Partia ta pomimo określenia jej jako niezgodnej z konstytucja nie została zakazana jej działalność. Najlepiej chyba ideologie tejże partii charakteryzuje zdanie pochodzące z jej programu politycznego :

Socjalizm nie może być osiągnięty na drodze reform ale tylko poprzez głębokie przemiany jakie nastąpią po rewolucyjnym obaleniu własności kapitalistycznej

4.. Partie socjaldemokratyczne

Partie Socjaldemokratyczne sa jedna z najstarszych rodzin partyjnych w Niemczech.Ich historia sięga wieku XIX. Co przede wszystkim zauważyć należy jest nie tylko ich długotrwałość czasowa ale również relatywna niezmienność programowo- ideologiczna oraz ciągłość organizacyjna. Pomimo przerwy w działalności spowodowanej objęciem rządów przez skrajna prawice partie te kontynuowały swoja działalność w podziemiu by później reaktywować w niezmiennym kształcie swoja działalność. Nazwę Socjaldemokracja noszą ugrupowania których źródła doktryny szukać należy w rewizji marksizmu dokonanej przez E.Bernsteina stad tez sa one partiami poszukującymi trzeciej drogi . Najogólniej rzecz ujmując doktryna Socjaldemokratów zakłada takie aspekty jak

akceptacja globalizacji i włączenie się w ten trend, nie zaś jego negacja;

zmianę roli państwa a zwłaszcza zakres jego ingerencji w życie gospodarcze i społeczne; z ingerencji bezpośredniej powinna ona zostać przeformowana w kierunku ustalania ogólnych zasad i reguł; zmianę metod ingerencji państwa a przede wszystkim kojarzonej z socjaldemokracją polityki wysokich wydatków budżetowych o charakterze socjalnym; państwo powinno natomiast finansować przedsięwzięcia zwiększające elastyczność i samodzielność obywateli w ich indywidualnych wysiłkach: edukację, małe i średnie przedsiębiorstwa.

Ma wiec miejsce odejście od tradycyjnego oblicza socjaldemokracji.

4.1 0x01 graphic

Socjaldemokratyczna partia Niemiec została założona w roku 1875 z polaczenia SDAP i ADAV w wyniku pierwszych ruchów robotniczych jakie miały miejsce na terytorium państwa. Powstała ona jako alternatywa dla działającego na terytorium Prus Zachodnich związku komunistów pod przewodnictwem Karola Marxa i F. Engelsa jak również dla działającej w Saksonii organizacji robotniczej pod kierownictwem S. Borna.

Do roku 1891 działała pod nazwa Socjalistyczna partia robotnicza (SAP).Początkowo partia opowiada się za ideologia Marksistowska co nie przeszkadza części jej członków popierać poczynań rzeszy podczas I wojny światowej.

Czynnik ten powoduje konflikt w partii a następnie rozłam w wyniku którego wyłoniony zostaje związek Spartakusa przekształcony w roku 1917 w Niezależna Socjaldemokratyczna partie Niemiec. Od roku 1919-1922 SPD wchodzi w skład koalicji weimarskiej. Po klęsce Niemiec w roku 1922 dochodzi do fuzji partii socjaldemokratycznych i zwiększenia ich znaczenia w okresie przejęcia przez NSDAP władzy w Niemczech jest jedyna partia która odważyła się głosować przeciw Fürerowi. Nękana terrorem nazistowskim uniemożliwiającym działalność opozycji tworzy w Pradze a następnie w Londynie zarząd emigracyjny Sopade. Jako swój główny cel przyjmuje organizowanie grup oporu. Ponowne odrodzenie się Socjaldemokracji następuje krotko po zakończeniu drugiej wojny światowej.

W NRD zostaje zmuszona do współpracy z KPD . Od roku 1949 rozpoczyna również działalność w RFN gdzie w pierwszych wyborach zdobywa 29% głosów co nie daje jej jednak przewagi nad Chrześcijańskimi demokratami roku 1959 wprowadza w zycie Godesberger Program mówiący o potrzebie współpracy z innymi ugrupowaniami czego następstwem było utworzenie koalicji rządowej z CDU w1959 roku i z FDP w roku 1969. W roku 1989 w odpowiedzi na zmiany sytuacji geopolitycznej w Europie zostaje uchwalony nowy program Partii którym SPD popiera trójpodział władzy wraz z jego federalna forma wykonawcza. W założeniach Spd państwo jest strukturą otwartą , dostosowującą się do potrzeb wolnego społeczeństwa obywatelskiego. Społeczeństwo powinno mieć wiec prawnie zagwarantowane tyle swobód obywatelskich ile jest to możliwe . Podstawowym zadaniem państwa jest ich zapewnienie. Nowoczesne społeczeństwo zdaniem SPD potrzebuje państwa sprawnego w działaniu , jednak możliwie mało kosztownego. Dlatego tez opowiada się za ograniczeniem administracji państwowej oraz wprowadzeniem reform wertykalnego przesyłu informacji. Ponadto postuluje zagwarantowanie ogólnodostępnej edukacji , bezpieczeństwa socjalnego , sprawnej policji i sądownictwa. Zagrożenie dla funkcjonowania państwa jak i społeczeństwa widzi SPD w dużych , zamkniętych grupach , w braku zainteresowania działalnością państwa i jego polityką wielu obywateli Niemiec .Tak wiec podstawowym założeniem SPD jest zbliżenie państwa do jego obywateli. Sposobem na to ma być rozbudowa struktur władzy lokalnej, w miastach i na wsi. Politykę socjalna jest utożsamia natomiast z solidarnością społeczną. Państwo socjalne ponosi według

Socialdemokratow odpowiedzialność za podziały społeczne i w swoim działaniu powinno je możliwie skutecznie niwelować . Polityka finansowa państwa natomiast musi być ich zdaniem podporządkowana wymogom bezpieczeństwa socjalnego obywateli a to wymaga głębokiej reformy niemieckiego systemu gospodarczego . Do postulatów SPD należą także sprawiedliwy podział dóbr , wykorzystanie postępu technologicznego dla potrzeb socjalnych , zagwarantowanie prawa do pracy, chronienie dóbr naturalnych jak również malej i średniej wytworczorsci.

5. Partieliberalne

Ugrupowania zaliczane do rodziny liberalnej, podobnie jak konserwatyści, często mają bardzo stary rodowód, sięgający pierwszych partii działających we współczesnych parlamentach. W początkach swojej działalności reprezentowali takie wartości jak wolność, indywidualizm, własność prywatna, wolny rynek, powszechne prawo wyborcze, rozwój parlamentaryzmu. Ich baza społeczna była zróżnicowana,. Jednakże ta zróżnicowana koalicja uległa erozji wraz z osiągnięciem ważnego celu jakim był rozwój parlamentaryzmu i demokracji liberalnej.. W wielu krajach, w których partie liberalne były silne w XIX w. i na początku XX w., przeżywały następnie kryzys i spadek znaczenia politycznego. Współcześnie ugrupowania liberalne można podzielić - z punktu widzenia profili ideowo-programowych - na dwa zasadnicze nurty. Pierwszy to nurt neoliberalny kładący nacisk na kwestie wolności gospodarczych, obniżanie podatków i jednocześnie ograniczenia interwencji państwa, rygorystycznej polityki budżetowej. Partie tego nurtu silne są zwłaszcza tam, gdzie nie ma partii konserwatywnych a ich głównymi oponentami są chrześcijańscy demokraci. Przykładem tutaj służyć może niemiecka FDP Drugi nurt określany mianem liberalizmu socjalnego podkreśla konieczność połączenia idei swobody działania gospodarczego z wrażliwością społeczną, co łączy się z dopuszczeniem pewnego zakresu aktywnej interwencji państwa w procesy ekonomiczne. Liberalizm orientacji socjalnej wiąże się także ze stopniowym rozszerzaniem rozumienia idei wolności i wiążących się z nią praw. Najlepszym tego przykładem mogą być właśnie prawa ekonomiczne, stopniowe rozszerzanie ich katalogu prowadzi od prawa do własności i swobody aktywności gospodarczej do takich jak prawa konsumenta na rynku czy prawa pracownika w miejscu pracy, włącznie ze współdecydowaniem i udziałem w zyskach zakładu. Idee liberalizmu socjalnego leżą u podstaw koncepcji i praktyki państwa dobrobytu. Partia tego nurtu staja się Piraci.

5.1 0x01 graphic

Powstanie partii neoliberalnej nastąpiło w Niemczech po zakończeniu II wojny światowej. Początkowo ich działalność była regionalna. Pierwszymi partiami liberalnymi były założona 16 lipca 1945 roku w Niemczech wschodnich

DDP przemianowana w niedługim czasie na LDP a w Niemczech zachodnich

założona 12 grudnia 1948 roku w Heppenheim Partia Wolnych Demokratów powstała z polaczenia mniejszych ugrupowań liberalnych.

W latach od 1948-1957 FDP współpracowała z CDU/CSU popierając społeczną gospodarkę rynkowa.

Jednakże niedługo potem doszło do konfliktu wewnątrz koalicji gdyż FDP sprzeciwiała się europeizacji terytorium Saary jak również obawiając się marginalizacji partii-wprowadzeniu ordynacji większościowej w wyborach

Ponowna próba stworzenia koalicji CDU z FDP skończyła się fiaskiem w 1966 roku i przejściem liberałów do opozycji. W okresie tym partia rozwijała podstawy programowe w celu wejścia w koalicje z SPD co nastąpiło w roku 1969 pod przewodnictwem Willego Brand´a . Polaczenie SPD i FDP nie trwało jednak

długo i już dwa lata później doszło do podziałów wewnątrz koalicyjnych. dystans miedzy partnerami koalicyjnymi stal się przyczyna podpisania przez FDP tzw „Kieler Thesen” w których to partia określa się ponownie jako ekonomiczno-liberalna demonstrując w ten sposób oddzielenie się od założeń socjaldemokracji. W roku 1990 nastąpiło polaczenie FDP i wschodnioniemieckiego LDPD co sprawiło

ze liczba członków partii wzrosła z 65 000 do 190.000.. Popularność i sukces wyborczy odnosili liberałowie w tym okresie przede wszystkim w pięciu nowych krajach federalnych. Na zachodzie nie udało się im natomiast przekroczyć 5% klauzuli wyborczej , przyczyn czego szukać powinno się w niezgodnościach wewnątrzpartyjnych celu zmienienia zlej koniunktury partii od roku 1994 nowy przewodniczący FDP Guido Westerwelle starał się ugruntować nowy profil partii jako sprzyjającej gospodarce i obniżeniu podatków.

Ponowny okres osłabienia partii liberalnej ma miejsce w latach 1998-2002 co spowodowane jest wejściem do rozgrywek na szczeblu partyjnym Bündnis 90 /die Grünen przyczyniającym się do zmiany pozycji liberałów, trącących tym samym monopol na bycie pożądanym partnerem koalicyjnym niezbędnym do stworzenia

koalicyjnej większości. Powyższe aspekty przyczyniły się do indywidualnego startu FDP w wyborach do Parlamentu Federalnego w 2002 roku. Przyjętym przez FDP założeniem było zdobycie min. 18% głosów i tym samym wysuniecie swojego kandydata na kanclerza. Tak zwany „plan 18” nigdy nie został zrealizowany a partie okrzyknięto mianem „spasspartei” , pomimo czego udało się jej wejść do parlamentu Nadrenii północnej Westfalii jak również w 2009 roku do Parlamentu federalnego. W chwili obecnej poparcie dla Liberalow ponownie spada . W wyborach do parlamentu w Szlezwik-Holsztyn partia utrąciła 6% głosów w stosunku do roku 2009.Ponadto jak podaje ARD 24% wyborców utrąciło zaufanie do partii liberalnej.

Warto wiec bliżej przyrzec się założeniom programowym i ideologicznym partii która w okresie od swojego założenia dostosowuje się do wejścia w prawie każda koalicje. Sama FDP postrzega się jako najważniejsza przedstawicielka

liberalizmu w Niemczech. W programie zdefiniowana jako partia liberalna powołuje się na tradycje liberalizmu zapoczątkowaną rewolucjami wieku XVIII i XIX. Partia postuluje „tak dużo państwa ile jest niezbędne , tak malo państwa ile jest możliwe” .Jej celem naczelnym jest zachęcanie przedsiębiorstw do tworzenia miejsc pracy poprzez prywatyzacje likwidacje subwencji ograniczenie biurokracji oraz reformę podatkowa. W przeciwieństwie do socjaldemokracji widzi w globalizacji szanse dla państwa i jego rozwoju. Co odróżnia ja także od socjaldemokracji jest niechęć do świadczeń socjalnych w tym niechęć do finansowania szkolnictwa z budżetu państwa. Do chwili obecnej FDP pozostawała jedyna partia liberalna posiadająca w miarę duzy elektorat ,co uległo zmianie w momencie wzmocnienia partii socjalno-liberalnej-Die Piraten -Piraci.

5.2 0x01 graphic

„Piraci” to stosunkowo młode ugrupowanie powstałe w roku 2006 . Odnoszące już w niedługim czasie od założenia znaczne sukcesy wyborcze. W roku 2011 weszła do parlamentu Berlińskiego zdobywając 8,9% głosów odbierając w nim miejsce FDP. Podobne wydarzenie miały miejsce w Sarze (Saarland) gdzie zdobyła 4 mandaty dosłownie odbierając je wolnym demokratom. Z dniem 7 maja 2012 roku Piraci zdobyli miejsca w trzecim już parlamencie krajowym- Szlezwik- Holsztyn zajmując w nim 6 miejsc. Co jest powodem odnoszenia przez tak młoda partie stosunków dużych sukcesów? Program partii od początku zawierał dwa kluczowe zagadnienia- ochronę prywatności i swobód obywatelskich. Zgodnie z założeniami partii Piraci chcą wzmocnić społeczeństwo obywatelskie oraz doinformowanie społeczeństwa w

celu uniknięcia totalitarnego globalnego nadzoru nad społeczeństwem” Drugi aspekt programowy to wolny dostęp do wiedzy i kultury w tym także usuniecie przeszkód w wymianie wyników badan naukowych. Wzywa także do reformy obowiązującego prawa autorskiego, prawa do niekomercyjnego kopiowania mediów cyfrowych jak również zmiany systemu patentowego. Dodatkowo apelują o wprowadzenie bezwarunkowego dochodu podstawowego oraz wolny dostęp do nauki w tym także wyników eksperymentów naukowych. Partia nie posiada jeszcze w pełni ukonstytuowanego programu partyjnego jest on dopiero w trakcie tworzenia jak mówi przewodniczący piratów


6. Partie Chrześcijańskiej Demokracji

Nazwa „chrześcijańska demokracja" odnosi się do stosunkowo szeroko pojętego ruchu społeczno-politycznego i nurtu ideologicznego. Po raz pierwszy posłużył się nią ksiądz Antoie Pottier w roku 1901. Pomimo dosyć długiej tradycji pojęcia zauważyć należy iż współczesne partie nurtu Chadeckiego ukonstytuowały się dopiero po II wojnie światowej co czyni z nich ugrupowania relatywnie nowe. charakterystycznym dla tego nurtu jest brak ciągłości ideologicznej i tradycyjnej pomimo iż część z nich stara się nawiązywać do tradycji przedwojennych. Ten brak kontynuacji tradycji i idei wiąże się z powojennym odejściu chadecji od wyraźnych związków z kościołem katolickim. Doktryna współczesnych niemieckich partii chadeckich opiera się na wartościach chrześcijaństwa będących dla nich podstawa do budowania demokracji, społeczeństwa czy tez gospodarki. Wśród najważniejszych wartości należy wymienić osobę ludzką, człowieka stworzonego przez Boga na jego obraz i podobieństwo, wyposażonego w wolność, świadomość i podstawowe, niezbywalne prawa. Tak pojmowany człowiek jest chadeków

uczestnikiem szerszej wspólnoty społecznej, która z kolei składa się z takich naturalnych grup, jak rodzina, gmina, stowarzyszenia zawodowe, kulturalne czy religijne, czy wreszcie państwo. Na tych podstawach opierają się z kolei dalsze poglądy ugrupowań chadeckich na demokrację czy solidaryzm społeczny wychodzący poza wąskie ramy solidarności klasowych i obejmujący całą wspólnotę polityczną. Stąd często partie tego nurtu określają się, nawet w swoim nazewnictwie, mianem „ludowych", traktując lud jako pewna szeroką wspólnotę, obejmującą państwo czy nawet wykraczającą poza jego ramy w kierunku wspólnoty międzynarodowej. W kwestiach gospodarczych chadecy po wojnie przyjęli koncepcję społecznej gospodarki rynkowej, opartej na zasadach wolności, konkurencji i sprawiedliwości społecznej. Koncepcja ta dopuszcza interwencjonizm państwa o charakterze pomocniczości. Stosunkowo niedawno koncepcja ta została uzupełniona o postulaty ekologii. Przykładami partii tego nurtu jest w Niemczech Unia Chrześcijańsko -demokratyczna CDU i Unia Chrześcijańsko -społeczna.

6.1 0x01 graphic

Chrześcijańska Unia Demokratyczna jest jedna z partii Niemieckich która miała wpływ na historie systemu politycznego państwa. Od pierwszych wyborów do Parlamentu do roku 1960 jak również w latach od 1983-1998 oraz w latach od 2005 do dziś to właśnie kandydat tej partii spełniał funkcje kanclerza.

CDU powstała po drugiej wojnie światowej z polaczenia mniejszych regionalnych ugrupowań jakie połączyły się w 1950 roku w Glosar. Pomimo iż partia w swej tradycji nawiązuje do idei politycznej XIX wiecznego katolicyzmu oraz Niemieckiej Partii Centrum działającej w republice weimarskiej to ich głównym założeniem było stworzenie ugrupowania znajdującego poparcie nie tylko u katolików ale i protestantów ,stad tez w nazwie znalazło się pojecie Unia.

Pierwszym przewodniczącym partii został w roku 1950 Konrad Adenauer. Spełniał on te funkcje przez 16 lat będąc także od roku 1949 do 1963 kanclerzem Niemiec.

W czasie tym Partia nie spełniała większej roli w tworzeniu polityki a jej działalność ograniczała się do wspierania urzędu kanclerza. To właśnie Adenauer kształtował politykę wewnętrzną jak i zewnętrzną państwa. W polityce wewnętrznym najważniejszym dla niego aspektem była odbudowa społecznej gospodarki rynkowej w oparciu o koncepcje Ludwiga Eckharda. W latach 1963 -1972 miały miejsce nie tylko sprzeczności wewnątrzpartyjne ale również nieudana koalicja z FDP . Co ciekawsze w okresie kiedy to urząd kanclerza objął „ojciec społecznej gospodarki rynkowej”-Eckhard Niemcy znalazły się w pierwszym kryzysie gospodarczym.

Dopiero w roku 1973 partii udało się zwiększyć liczbę członków i niedługo po tym ustanowić program partii na zjeździe partii w Ludwigshafen. W nim definiowała się CDU jako partia ludowa która zwracała się do ludzi wszystkich grup i warstw społecznych. Swoja politykę uzasadniała chrześcijańskim rozumieniem człowieka i jego odpowiedzialnością przed Bogiem. W roku 1984 w oparciu o program partii ustanowione zostały tzw. Stuttgarter Leitsätze mówiącą ze ;;Podstawowe wartości takie jak wolność solidarność i sprawiedliwość wymagają gospodarki w której jednostka ludzka będzie mogła się swobodnie rozwijać. Ta możliwość dają ramy prawne społecznej gospodarki rynkowej .Jej cecha jest wydajność przy zachowaniu sprawiedliwości społecznej ,solidarności, konkurencji i odpowiedzialności indywidualnej. W ten sposób CDU starało się dopasować idee społecznej gospodarki rynkowej poprzez jej liberalizacje do nowej sytuacji socjalnej i gospodarczej. Podobnie jak w przypadku większości partii niemieckich doszło po roku 1990 do polaczenia CDU-zachodniego i CDU wschodniego które oddzieliło się od partii Hegemonicznej SED. Ukoronowaniem zjednoczenia Chadeków było ustanowienie nowego programu partyjnego noszącego nazwęWolność i Odpowiedzialność” Podstawowymi wartościami w nim zawartymi były „Wolność, Solidarność i Sprawiedliwość „ .Jak również zwiększenie świadomości ekologicznej czego wyrazem był rozdziały zatytułowane „ekologiczna i socjalna gospodarka rynkowa” oraz „Ochrona stworzenia”. Polaczenie Chadecji w pewnym sensie obniżyło jej popularność, utrąciła ona większość elektoratu w latach 90 a w roku 1998 przewagę w parlamencie. Zmiana zlej koniunktury ma miejsce dopiero w roku 2000 kiedy to przewodnictwo w partii objęła Angela Merkel .Pod jej przewodnictwem wprowadzone zostały kolejne zmiany programowe . Nowy program nosi nazwęWolność i Sprawiedliwość” a CDU określa się jako Partia środka

Podsumowując CDU jest ludowa partia łączącą katolików i protestantów. Obecnie wykazuje się największą ilością członków jak również wysokim stopniem relewancji.

Wraz z swoja siostrzana partia CSU tworzy silna grupę parlamentarna. CDU łączy w swoim programie idee liberalne ,konserwatywne i chrześcijańskie.

W polityce gospodarczej popiera idee społecznej gospodarki rynkowej , która łączy prywatny porządek gospodarczy z równowagą społeczną. W polityce socjalnej podkreśla osobista odpowiedzialność jednostki przy jednoczesnym wspomaganiu rodziny przez państwo. W przypadku polityki zagranicznej partia ta wykazuje orientacje prozachodnia w szczególności pro Amerykańska jak również proeuropejska.

6.2 0x01 graphic

Jak juz wspomniałam CSU jest siostrzana partia CDU. Partia ta została założona w 1945 roku w Monachium. Początkowo była on specyficzna partia Bawarska. Przekształciła się ona jednak z partii typowo regionalnej w międzywyznaniową partie ludowa której założenia oparte sa na fundamencie kultury chrześcijańskiej i idei moralności wynikającej z przykazań. Wyjście poza region Bawarii stało się dla niej możliwe dopiero w momencie stworzenia grupy parlamentarnej z CDU. Od roku 1945 do 1961 działalność partii ograniczała się zatem do polityki regionalnej. Nie będę przedstawiała szczegółów tej polityki gdyż interesującym dla tej pracy jest jej wpływ na politykę ogólno niemiecka gdzie przedstawiana jest jako autonomiczna partia o szczególnym charakterze federalnym. Na poziomie federacyjnym współkształtowała wszystkie rządy chadecji.

Unia Chrześcijańsko -socjalna znajduje się na osi lewica-prawica na środku z ukierunkowaniem prawicowym. W przeciągu historii swojego istnienia jej program zmieniany był sześciokrotnie. Przewodnia idea było państwo prawa w polaczeniu z społeczną gospodarka rynkowa, odpowiedzialność jednostkowa i solidarność wspólnoty chrześcijańskiej jako podstawa polityki społecznej. Za nim jednak partia ustanowiła swój pierwszy program polityczny wydala dziesiecio punktowa deklaracje w której wzywała do „Odbudowy zniszczeń”, „ realizacji zasad chrześcijańskich w polityce społecznej, politycznej i gospodarczej oraz do stworzenia wolnego państwa demokratycznego. Deklaracja ta stała się podstawa dla programu partii. Następnie w programie partii pojawiają się kolejno następujące aspekty :-wspieranie rodziny jako fundamentu społecznego, kontynuacje rozwoju społecznej gospodarki rynkowej , tworzenie równych warunków życia w państwie, a także idea Europy Narodów. Ostatnie zmiany w programie partii miały miejsce w roku 2007 .Od tej pory nosi on nazwę „ Szanse dla wszystkich, W oparciu o wolność i odpowiedzialność stwórzmy wspólną przyszłość”. Te wspólną przyszłość pragnie CSU tworzyć na bazie wspólnej ojczyzny, narodu i tradycji których korzeni należy szukać w idei chrześcijańskiej.

W polityce społecznej zasada CSU jest wiec respektowanie małżeństwa i rodziny oraz wszelkich innych wspólnot w których ludzie żyją razem i sa za siebie odpowiedzialni. Ponadto opowiada się za równością szans w edukacji.

W polityce gospodarczej, CSU reprezentuje zarówno orientację wzrostu i modernizacji z uwzględnieniem całej społecznej etyki katolicyzmu i protestantyzmu z jego idea sprawiedliwości i godności pracy .Osobista odpowiedzialność jest tutaj ważniejszą od idei kolektywizmu czy tez ingerencji państwa , co ma wyraz w propozycjach CSU dotyczących zwolnień podatkowych. Państwo powinno zdaniem CSU ingerować wyłącznie w sytuacjach kryzysowych. Społeczna gospodarka rynkowa powinna być zdaniem CSU ujęta w politycznie ustanowione ramy obowiązującą także dla międzynarodowych rynków finansowych.

Tym co odróżnia ja od CDU to bardziej konserwatywne podejście do polityki społecznej oraz specjalna afirmacja federalizmu. Główną więc różnicą w porównaniu z, CDU jest bardziej konserwatywna polityka społeczna oraz specjalna

Afirmacja federalizmu

7Partie skrajnej prawicy

Ugrupowania skrajnej prawicy zdobywają obecnie w Europie coraz większą siłę wyborczą przy czym zmianom ulega ich charakterystyka. Co ciekawsze większość europejskich ugrupowań skrajnej prawicy nie odwołuje się do idei faszystowskich ani w warstwie programowej ani personalnej. Stad tez myślę ze należy dokonać rozróżnienia na ugrupowania nawiązujące do faszyzmu i ugrupowania nie mające tych związków.

Samo pojęcie skrajna prawica wskazuje na najbardziej wysunięte na prawo na osi lewica-prawica usytuowanie ugrupowania. Oprócz tego dodatkowo pod uwagę należy wziąć następujące kryteria: kryterium ideologii w którym pojawia się kwestia nawiązania do faszyzmu oraz kryterium stosunku do systemu politycznego. Nawiązując do tych kryteriów rozróżnić można partie antysystemowe przejawiające takie cechy jak antyparlamentaryzm ,antyprularizm i negacje partii politycznych do których należą przede wszystkim te ugrupowania w których znaleźć można odwołanie do faszyzmu. Drugim rodzajem partii skrajnej prawicy są partie których powstanie związane jest bezpośrednio z kryzysem współczesnego państwa dobrobytu oraz innymi współczesnymi problemami politycznymi. Ugrupowania te maja charakter partii protestu ,podważają pewien konsensus polityczny jednak niemożna nazwać ich partiami antysystemowymi.

W Federacyjnej Republice Niemieckiej występują następujące partie skrajnej prawicy :NPD jako partia pierwszego typu oraz Bürgerbewegung pro Deutschland jako partia drugiego typu. Jednakże ze względu na niewielki stopień relewancji jak i szantażu politycznego pro Deutschland w pracy tej skupie się na nawiązującej do NSDAP partii ekstremalnie prawicowej NPD.

7.1 0x01 graphic

NPD została stworzona w 1964 roku jako zrzeszenie sil ultraprawicowych .Bardzo szybko zaczęła tworzy zorganizowane struktury organizacyjne oraz przyciągać nowych członków. Przyczyny tego zjawiska szukać należy w trudnej sytuacji gospodarczej państwa i niezadowoleniu obywateli. Od lat siedemdziesiątych nie odnosi ona większych sukcesów w wyborach tracąc około 3,6 % głosów w stosunku do poprzedniego dziesięciolecia. Utrata poparcia elektoratu przyczyniła się do rozpoczęcia akcji „Nowa NPD” i tym samym jej radykalizacji. Podstawa jej światopoglądu jest ksenofobizm. Definiuje naród nie jako wspólnotę obywateli ale jako etniczna grupę pochodzenia niemieckiego. Celem jest więc dla niej stworzenie jednorodnego etnicznie społeczeństwa i przymusowe wydalenie z państwa obcokrajowców. W dziedzinie gospodarki sprzeciwia się kapitalizmowi , uważając imigracje jako przyczynę bezrobocia .Globalizacje natomiast postrzega jako spisek przeciwko „narodowi niemieckiemu” jak przeczytać możemy w programie partii „żydowski spisek jest źródłem wszelkiego zła”. W roku 2 1 złożony został przez przedstawicieli władz państwowych wniosek o uznanie partii jako niekonstytucyjnej i zakazania jej funkcjonowania ,do Trybunału konstytucyjnego. Trybunał odrzucił jednak ten wniosek z obawy iz część przedstawionych dowodów mogła powstać przy współpracy aparatu państwowego, istotnym jest tutaj fakt iz około jedna siódma zarządu partii składała się z tzw. „ludzi V” czyli zaufanych agentów urzędu ochrony państwa. Trybunał obawiał się także wydania ich nazwisk w momencie rozpoczęcia postępowania Dziś NPD wciąż znajduje się pod obserwacja a zakazanie jej działalności jest niemożliwym ze względu na powyższe.

7.2 0x01 graphic

REP -republikanie przedstawiają się jako prawicowa partia konserwatywna. Pomimo iz należy do nurtu partii skrajnej prawicy odrzuca współprace z ugrupowaniami skrajnej prawicy takimi jak DVU i NPD.W przeciwieństwie do NPD partia ta nie jest antykonstytucyjna ani tez antysystemowa. Główne jej założenie brzmi „ Zachować ojczyznę niemiecka , stworzyć społeczeństwo jednolite kulturowo i etnicznie”. Dlatego tez widza tylko jedno rozwiązanie w celu realizacji tego założenia a mianowicie Asymilacje lub wydalenie obcokrajowców. REP chce także zniesienia prawa do Azylu. Odrzucenie imigracji jest zakorzenione w idei społeczeństwa etnicznie homogenicznego. REP wymaga również jasnego rozróżnienia miedzy korzyściami społeczno-politycznymi dla Niemców i nie Niemców w tym wydalenie z państwa przede wszystkim imigrantów znajdujących się w potrzebie od samego początku.

Ponadto partia neguje granice polsko-niemiecka na odrze i nysie łużyckiej. Stad tez obszary wschodnich Niemiec uważają za Niemcy środkowe (Mitteldeutschland). Partia wysuwa wiec powrotu do granic sprzed II wojny światowej.

W polityce gospodarczej opowiadają się za protektonizmem w tym przede wszystkim chcą zwiększenia ochrony celnej jako przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji z zagranicy. Dlatego tez partia jest za wystąpieniem Niemiec z Unii Europejskiej i stworzeniem sojuszu państw suwerennych.

8 Partie Ekologiczne

Ideologia ekologizmu sklada się z idei określających pożądane relacje ludzi z przyroda. Poszukuje one odpowiedzi jakie systemy wartości sa dla wszelkiego życia najbardziej korzystne. Można przyjąć ze jest to ideologia przetrwania cechująca się jednostkowością, globalizmem, holizmem jak również romantyzmem i apokaliptyzmem. Narodziny pierwszych ruchów ekologicznych datuje się na początek lat 70 kiedy to dostrzegły one że cywilizacja, komercjalizacja, i przemysł przekroczyły granice, wywołując alarmujące skutki takie jak pogarszanie się stanu środowiska naturalnego. Odrzucały wiec ruchy ekologiczne ustrój kapitalizmu i socjalizmu, poszukując tym samym alternatywnego dla nich ustroju społecznego. Odrzucenie konsumeryzmu i industrializmu w myśl idei ekologizmu spowodowałoby zmianę stosunku ludzi do środowiska naturalnego. Tak wiec idea ochrony środowiska jest fundamentem porgramow politycznych partii zielonych a towarzysza jej aspekty antyindustrializmu, antykonsumeryzmu i antymilitaryzmu. Jako przykład partii tej rodziny ideologicznej przedstawie ugrupowanie „Bündnis 90 die Grünen”.

8.1 0x01 graphic

Partia Zielonych powstala w roku 1993 z polaczenia Bündnis 90 i Die Grünen .które to już w wcześniejszych latach wykazywały się wysokim stopniem relewancji utrzymując go również po zjednoczeniu. Pierwszy program polityczny Bündnis90 Die Grünen ustanowiony został w 1993 roku a do jego głównych założeń należały : ochrona praw człowieka, ekologia, demokracja, sprawiedliwość społeczną, równouprawnienie kobiet i mężczyzn, przeciwdziałanie przemocy. Fakt iż ekologia nie została ujęta tutaj jako pierwsza było spowodowane koncesja z walcząca w pokojowej rewolucji w lata 1989/1990 roku wywodząca się z DDR Bündnis 90.Tak wiec na pierwszy plan wysunięte zostały komponenty socjalne. Krytycznie natomiast związek odnosił się do demokracji uważając ze w państwie niemieckim miał miejsce jej niedobór. Klauzule restrykcyjne, przewaga władzy wykonawczej, i wymóg dyscypliny partyjnej , uzależnienie ugrupowań od darowizn przyczyniło się ich zdaniem do wypatrzenia ustroju demokratycznego. Stad tez już w preambule programu jasno stwierdzone zostało ze Bündnis90/Die Grünen chcą wziąć polityczną odpowiedzialność i są gotowi do udziału w rządzie. Niewielkie zmiany w programie wprowadzone zostały w roku 2002 , odtąd nosi on tytuł „Przyszłość jest zielona”. Program ten jest w przeciwieństwie do poprzedniego pozytywnie nastawiony do systemu politycznego Niemiec. W centrum zainteresowania polityki zielonych jak i wcześniej stoją pewne wartości. Jak przeczytać można : My łączymy ekologie ,prawo do samostanowienia , sprawiedliwość społeczną i demokracje bezpośrednią. Z taka sama intensywnością walczymy o prawa człowieka.”. Sama ekologia została tutaj doprecyzowana poprzez idee zrównoważonego rozwoju. Co obejmuje to tworzenie szans rozwoju dla ludzi w krajach rozwijających się oraz z uwzględnieniem potrzeb przyszłych pokoleń. Ponadto poprzez przeniesienie zasady zrównoważonego rozwoju na inne obszary polityki takie jak polityka gospodarcza, społeczna i finansowa partia ma nadzieje na utrwalenie swojej tożsamości ideowej.

W gospodarce rynkowej chcą wprowadzenia tzw podatku ekologicznego w celu uzyskania Śródków na ochronę środowiska od instytucji go zanieczyszczających. Jak również poprzez promocje rozwoju technologii przyjaznych środowisku przyczynić się do rozwiązania problemu skażenia środowiska naturalnego.

Tak wiec przyjąć można iż partia znajduje się pomiędzy pragmatyzmem a idealizmem. Program Partii Zielonych przeszedł w stosunkowo krótkim czasie duże zmiany i. pomimo ze ekologia jest nadal na pierwszym miejscu to jednak

analiza przyczyn problemów środowiskowych jak i związane z nią proponowane rozwiązania uległy zmianie. Równość różnych stylów życia między płciami jest wciąż ważna. Do abstrakcyjnych ideow partii zaliczyć można wymóg wprowadzenia demokracji bez przemocy w formie bezpośredniej, gdzie nieudało się jeszcze zielonym sonstytuowac wytycznych polityki która miałaby przyczynić się do realizacji tego celu. Głównym zarzutem wysowanym wobec partii zielonych jest odejście od ówczesnych założeń na rzecz adaptacji do systemu politycznego. Jednakże pamiętać należy ze partia zmuszona jest podejmować wielo strategiczne decyzje w celu utrzymania zgodności zasad i realizacji decyzji politycznych



Inne

 DIE PARTEI

6.3.2012

"Die PARTEI" wurde 2004 von Redakteuren des Satiremagazins Titanic gegründet. Parteivorsitzender ist Martin Sonneborn, Redakteur der Titanic. Vier weitere Vorstandsmitglieder sind bei der Titanic beschäftigt und die Zeitschrift gilt auch als Organ der Partei.

0x08 graphic
Gründungsjahr Landesverband
2012*

Mitgliederzahl im Saarland
87*

Landesvorsitz
Alexander Senzig*


*nach Angaben der Partei


Partei-Profil
Autor: Adolf Kimmel 

"Die PARTEI" wurde 2004 von Redakteuren des Satiremagazins Titanic gegründet. Parteivorsitzender ist Martin Sonneborn, Redakteur der Titanic. Vier weitere Vorstandsmitglieder sind bei der Titanic beschäftigt und die Zeitschrift gilt auch als Organ der Partei. Die Partei beteiligte sich an der Bundestagswahl 2005 (blieb unter 1 Prozent); zur Bundestagswahl 2009 wurde sie nicht zugelassen. Sie trat bei verschiedenen Landtagswahlen an und erzielte 2011 in Berlin mit 0,9 Prozent ihr bestes Ergebnis.

Die Partei wurde nur in den Wahlkreisen Saarbrücken und Saarlouis mit einem Wahlkreisvorschlag zugelassen. Im Wahkreis Neunkirchen steht sie daher nicht zu Wahl.

In ihrem 2004 beschlossenen und bis heute gültigen Programm nennt sie FreiheitGleichheit und Brüderlichkeit (die Parole der Französischen Revolution von 1789) als Grundwerte und eine "menschliche, d.h. friedliche und gerechte Gesellschaft" als ihr Ziel. Sie will "die massenhafte Erwerbslosigkeit reduzieren" durch "eine weitreichende Verkürzung der allgemeinen Arbeitszeit bei vollem Lohn- und Gehaltsausgleich". Sie bekennt sich zur "Nachhaltigkeit im Umwelt-, Natur- und Tierschutz". Sie will plebiszitäre Elemente auf Bundesebene einführen. Neben diesen politisch ernsthaften Programmpunkten tritt die satirische Intention der Partei in ihrem Vorschlag zur Neugliederung des Bundesgebietes hervor: Es soll nur noch 8 Länder geben, wobei die 5 Neuen Länder zu einer "Sonderbewirtschaftungszone" (SBZ) zusammengefasst und "auch baulich vom Rest der Republik getrennt werden". Im Saarland wurde erst am 4.2.2012 ein Landesverband gegründet. Die Partei ist für zwei der drei Wahlkreise zugelassen. Ein eigenes Wahlprogramm gibt es (noch) nicht. Ihre bisher geäußerten Forderungen bringen den satirisch-ironischen Charakter des Landesverbandes noch deutlicher zum Ausdruck als das Bundesprogramm: So soll die Saarschleife, das landschaftliche Wahrzeichen des Saarlandes begradigt werden, wodurch auch die Grubenarbeiter wieder eine neue Beschäftigung hätten. Das Saarland solle baulich von Frankreich undRheinland-Pfalz abgetrennt werden, während Luxemburg "zum Benzin- und Zigarettenkauf natürlich leicht erreichbar" bleiben soll.



zrodlo:http://www.bundeswahlleiter.de/de/parteien/downloads/parteien/Nationaldemokratische_Partei_Deutschlands.pdf

Die Linkspartei -niemiecka partia polityczna powstała w 2005 roku z przekształcenia komunistycznej

SED, a potem PDS. 

WASG-Alternatywa Wyborcza Praca i Sprawiedliwość Społeczna (Wahlalternative Arbeit und Soziale Gerechtigkeit, WASG) - lewicowa partia polityczna

Agenda 2010 Agenda 2010 - plan reform niemieckiego systemu opieki spolecznej i rynku

ynku pracy, stworzony i wprowadzany w życie w latach 2003-2005 przez rząd SPD - Związek 90/Zieloni. Głównym orędownikiem zmian był stojący na czele rządu kanclerz Gerhard Schröder. Podczas wystąpienia w Bundestagu 14 marca 2003 zapowiedział on, że planowane zmiany mają doprowadzić do przyspieszenia wzrostu gospodarczego i zwiększenia zatrudnienia. Nazwa programu nawiązuje do postanowień, jakie zapadły w 2000 roku podczas szczytu Unii Europejskiej w Lizbonie, zgodnie z którymi do roku 2010 Europa miała stać się najbardziej konkurencyjnym i najszybciej rozwijającym się regionem świata.

Hans Heinz Hol-

Verfassungsschutz Hessen: Allgemeine Informationen zur DKP

SDAP-

ADAV

Spasspartei.

http://www.infratest-dimap.de/typo3temp/pics/ARD-DeutschlandTREND_Januar2011_14_9030ed345d.png

http://www.kas.de/upload/themen/programmatik_der_cdu/programme/1984_Stuttgarter-Leitsaetze-fuer-die-80er-Jahre.pdf

Bündnis90-

Die Grünen

0x01 graphic
Logo DIE PARTEI (© DIE PARTEI)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Słownik polsko-niemiecki niemiecko-polski czyli, jak to powiedzieć po niemiecku praca zbiorowa DOWNL
niemiecki, NIEMIECKI PRACA DOMOWA, Michał Pogódź kl
niemiecki praca w wakacje
Exakt fr Dich Starter LO Cwiczenia Jezyk niemiecki Praca zbiorowa
Niemiecki praca słówka
Partie obecne w Sejmie2, 12.PRACA W SZKOLE, ZSG NR 4 2008-2009, PG NR 5
SYSTEM PARTYJNY I NAJWAŻNIEJSZE PARTIE POLITYCZNE W IRLANDII- PRACA, POLITOLOGIA- materiały
Partie obecne w Sejmie, 12.PRACA W SZKOLE, ZSG NR 4 2008-2009, PG NR 5
04.Partie polityczne RP, 12.PRACA W SZKOLE, ZSG NR 4 2008-2009, PG NR 5
02.Formy życia publicznego – partie polityczne, 12.PRACA W SZKOLE, ZSG NR 4 2008-2009, PG NR 5
niemiecki wypoiwedz praca w wakacje
Jezyk niemiecki Repetytorium maturalne Poziom podstawowy Praca zbiorowa
ogłoszenie praca niemiecki
Slownik duzy niemieckopolski polskoniemiecki Praca zbiorowa
Najnowsza praca niemiecka o Krolowej Jadwidze Przegląd Powszechny 1938 10 t 220

więcej podobnych podstron