24 - z rozkazu ces. Augusta oddz. rzymski (około 10.000 żołnierzy) pod dow. Aeliusa Gallusa usiłował podbić Arabię południową
523 - masakra chrzescijan w Nadżranie (Du Nuwas - król himiarycki)
525 - upadek Himiarytów
570 - ur. Mahometa
610 - pierwsze objawienie Mahometa.
622 - ucieczka Mahometa do Medyny - początek ery muz.
624 - bitwa pod Badr
625 - bitwa pod Uhud
627 - Mekkańcz.atakują Medynę
630 - zdob. Mekki przez Mahom.
632 - śmierć Mahometa
633 - początki podboju Syrii
634 - pocz. ekspansji muzułm.
640 - zajęcie Mosulu i Persepolis przez Arabów
641 - kapitulacja Egiptu
646 - podbój Egiptu
649 - zajęcie Cypru po zbud. pierwszej floty arabskiej
655 - bitwa masztów (Du As- Sawari)
656 - Kalif `Utmān zamor. z powodu nepotyzmu, kończy się okres pokoju
656 (24.06) - 661 (24.01) - panowanie Kalifa `Alego, (grób w Nağafie, nazywa się Mašhad `Ali (miejsce męczeństwa), śmierć `Alego kończy okres patriarchalny w czasach islamu)
656 - rok bitwy wielbłąda, wojska Alego i Aiszy stoczyłi bitwę, która koncentrowała się wokół wielbłąda na którym siedziała Aisza, Ale odniósł zwycięstwo.
659 (styczeń) - arbitraż (po bitwie pod Siffin) - kto ma mieć władzę: Mu'āwiya (z rodu Kalifa Ulfmana) czy `Ali (wielka przegrana `Alego).
661 - Mu'āwiya zostaje ogłoszony Kalifem w Jerozolimie, rozpoczyna się okres dynastyczny - panowanie banū Umayya. Zapocz. tworzenie poczty arabskiej, starał się dopr. do integracji całego podległego społeczeństwa, pustynne pałace, życie beduińskie.
663 - 671 - Podbicie Chorasanu przez `Uqba Ibn Nafic, baza wypadową Basra
668 - atak na Sycylię
669 - Al-Hasan (syn `Alego i Fatimy) zginął w wyniku intryg haremowych, uzn. męczennikiem.
674-680 - wojna 7-letnia, Yazid (syn Mu'āwii) kontra Bizancjum.
672 - Ommajadzi zajmują Rodos
674 - Ommajadzi zajmują Kretę
674 - wojska Ommajadzkie dotarły do Buchary (Turkmenistan - rzeka Oksus), nowa kraina nazywała się Mā warā'an-nahr (To co za rzeką)
679 - przepr. ceremoniał wyboru Yazida, na tron, pozory zachowania dawnej demokracji.
680 - śmierć Mu'āwii / Al-Husayn (młodszy syn `Alego i Fatimy) wyruszył do Kufy, chciał wzniecić bunt w Iraku i przejąć władzę, poniósł śmierć z rąk Yazida, męczeńska śmierć Al-Husayna - narodziny szyizmu, upamiętnia to największe święto szyickie - `Asūra.
683 - umiera Yazid
683 - bunt w al-Hiğāzie, na jego czele staje `Abdullāh, siostrzeniec Aiszy. Ekspedycja karna wysłana w tym celu wygrywa bitwę pod Medyną i zaczyna oblężenie Mekki
684-685 - panowanie Marwana I 684 - Marwan I, stojący na czele Kalbitów, stoczył bitwę pod Marğ Rāhit.
685-705 - Al-Malik spacyfikował al-Hiğāz dzięki zdolnemu dowódcy Al-Hağğāğowi
693-700 - Hassān Al-Gassānī doprowadził do wypędzenia Bizantyjczyków z Afryki północnej oraz pokonał Berberów
694 - `Abd Al-Malik uzyskał misję w Iraku, wytępił Charydżytów, zbud. tam nową stolicę - Wāsit
699-700 - z Wāsitu wyruszyła ekspedycja do dalekiego Afganistanu, która zajęła Kabul
700 - Musa ibn Nusayr gubernatorem Egiptu
704 - Qutajba ibn Muslim gubernatorem Chorasanu
710 - wojska arabskie pod dow. Muhammada Ibn Al-Qāsima zajęli Beludżystan
711 - podbój Hiszpanii - Tariq ibn Zijad
711-712 - Muhammad Ibn Al-Qāsim zajal Sind, dolinę Indusu oraz Pendżab (dzisiejszy Pakistan).
716-71 - ostatni atak Ommajadów na Konstantynopol, dow. Maslam (brat Kalifa Sulaymana)
724 - przetłumaczenie Biblii na j.arabski
738-740 - Nasr Ibn Sayyār powtórnie zdobywa Transoksanię i zostaje tam gubernatorem.
747 - bunt w Chorasanie
750 - klęska Ommajadów
751 - Arabowie weszli do chińskiego Turkiestanu, zdobycie Taszkientu, klęska zadana wojskom chińskim nad Talas
757 - brak kalifa w modlitwie
759 - utrata Narbony
762 - budowa Bagdadu
777-778 - Frankowie w Hiszpanii
785 - Idrīs Ibn`Abdullāh (prawnuk Al-Hasana) po nieudanej rewolcie w Medynie ucieka do Maroka, zakłada państwo Idrysydów ze stolicą w Fezie (Fās). Dynastia panowała do 974.
800 - Kalif Hārūn ar-Rašīd mianował gubernatorem prowincji afrykańskiej Ibrāhīma ibn al-Aġlaba. Założona przez niego dynastia przetrwała do 909
803 - upadek Barmaków - Persów
805-807 - bunty ludności w Kordobie
807 - wygnanie Wizygotów z Toledo
813 - zniszczenie Bagdadu
820 - Tapir ibn al-Husajn namiestnikiem Chorasanu
827 - Aghlabidzi (wyr. ze swej stolicy w Kayrawanie) zajęli Sycylię / namiestnik Egiptu mianow. w 868 Ahmad ibn Tulūn utw. w dolinie Nilu niezależne państwo, dyn. przetrwała do 905
831 - zajęcie Palermo
836 - stolicę przeniesiono z Bagdadu do Sāmarry, uczynił to Kalif Al-Mutanaqil
843 - zajęcie Mesyny
846 - wyprawa na Italie, splądrowanie Rzymu
867-878 - panowanie Ya`qūb ibn Al-layt (o przydomku As-Saffār), założ dyn. Safarydów
867-908 - dynastia Safarydów
869- 883 - powstanie Zanğów
872 - do tego roku w Chorasanie panują Tachirydzi
878 - zdobycie Syrakuz
892-907 - panowanie Ism`āīla, brata Nasr ibn Ahmada, rozwój państwa.
909 - upadek Ahlabidów w Egipcie, rozp. rządy fatymidów
929 - Abd ar-Rahman III kalifem / Hamanidzi stworz. państwo w płn. Mezopotamii, stolica w Mosulu
935 - pows. nowa dynastia - Ihszydydów, założ. mianowany na stanowisko gubern. Muhammad ibn Tuġğ, przetrwała do 1003
944 - Sayf ad-Dawla rozpoczął swoje panowanie w Aleppo, które trwało do 967 r.
945 - Ahmad ibn Buwayh na czele oddziałów dajlamidzkich wkroczył do Bagdadu, objął kontrolę nad Kalifatem
946-974 - nowym kalifem został Al-Mutī`, nie wykazyujący żadnych ambicji politycznych
961 - 1 krucjata, zajęto Palestynę (Nikefor Fokas i Jan Tziniskes)
961 - Alptigin został gubernatorem Chorasanu, założ dynastii Gaznāwidów w Afganistanie, stolica Gaznī
969 - Nikefor odzyskał również Cypr i wybrzeże cylicejskie, potem Antiochię
969 - Sa`d Ad-Dawla podpisał traktat pokojowy kosztem ogromnych ustępstw
969 - Jan Tziniskes rozpoczął krucjatę trwającą do następnego roku - doszedł do Damaszku
976 - zdolny niewolnik Subuktigīn obejmuje panowanie po Alptiginie, zajął Chorasan, ruszył w kier. Indii
999 - koniec panow. Samanidów (założ. Nasr ibn Ahmad)
1002 - rozpad Hiszpanii
1009 - edykt o zburzeniu Św. Grobu
1030 - koniec rządów Mahmūda Gazima, słynn. bojownika za wiarę
1001-1024 - 17 wypraw na Indie
1055 - Tuġrilbeg (władca seldżudzki wyw. się z Kirgistanu) wkroczył do Bagdadu, pierwszy zaczął używać tytułu sułtana
1060 - Normanowie na Sycylii
1063 - na tron wstępuje Alp Arslān (siostrzeniec Tuġrilbega, opan. wszystkie ziemie azjatyckie należące niegdyś do Abbasydów (wł. z Syrią), podbój hamują Fatymidzi
1070 - Seldżucy zajęli Aleppo, nast. Antiochię i Damaszek, ekspansja wyhamowana w Palestynie
1071 - bitwa pod Manzikartem (Malāzkird), rozp. proces zanikania Cesarstwa bizantyjskiego/ zajęcie Palermo
1091 - Seldżucy przenieśli stolicę do Bagdadu
1092 - Assasyni zgładzili wezyra Wielkich Seldżuków - Nizama al-Mulka
1180-1225 - Kalifowi An-Nāsirowi udało się objąć realna władzę nad Bagdadem i częścią Iraku
1085 - zajęcie Syrakuz
1186 - koniec dynastii Gaznāwidów
Krucjaty:
1009 - Al-Hākim zburzył kościół Św. Grobu (znacznie wyolbrz. - Al-Hākim nawet pomagał w odbud. tego kościoła, Fatymidzi byli bardzo prochrześcijańscy)
1091 - Bagdad zdobyty przez Seldżuków
1095 - cesarz Aleksy Komnen wysłał list do papieża Urbana II z prośbą o pomoc - aby papież zachęcił żołnierzy do wstępowania do armii bizantyjskiej. Na synodzie w Clermont papież wygłosił przemówienie kończące się słowami Deus vult (Bóg tego chce)
1096 - pierwsza fala krucjaty, ok. 150 tysięcy Franków i Normanów. Duża rola - Piotr Eremita (przywódca krucjaty ludowej). Ówczesny emir seldżudzki Kiliğ ar Slān ze swoja armią niespodziewanie zaatakował tą wyprawę i większość wojska wybił
1097 - krucjata dotarła do granicy Bizancjum - miasta Balgrad / bitwa pod Doryleum - Krzyżowcy ruszają przeciw oddziałom Kilidż Arsłana, niemal unicestwiają wroga
1098 - zdobycie Antiochii, Baldwin I z Boulogne założył Hrabstwo Edessy
1099 - Krzyżowcy podeszli pod Jerozolimę, masakra wszystkich mieszkańców bez względu na wyznanie. Godfryd de Bouillon - zgodził się być tzw. Opiekunem Św. Grobu (Advocatus Sanct Sepullri), nie chciał być królem
1100 - Baldwin de Boulogne zostaje ukoronowany jako Król Jerozolimy
1100 - rozp. się okres kolejnych zdobyczy - Krzyżowcy doszli aż do Morza Czerwonego /
Imād ad-Dīn Zangī zawładnął Mosulem, opanował również Aleppo,
1109 - upadek Trypolisu
1144 - do tego roku okres przewagi Krzyż., w tym roku `Imād ad-Dīn Zangī odzyskał Edessę
1147-1149 - druga krucjata
1147 - Krzyżowcy ruszyli na Damaszek/ zdobycie Marakeszu
1151 - ostateczny upadek Edessy, nastał jego syn `Imāda ad-Dīn Zangīego - Nur ad-Dīn który zjedn. całą muzułmańską Syrię. Nowy sojusz dwóch najpotężniejszych monarchów - króla Niemiec Konrada III i króla Francji Ludwika VII.
1153 - zdobycie Askalonu
1169 - Salāh ad-Dīn wezyrem (Salah ad-Din, czyli Saladyn, odbił Jerozolimę z rąk Krzyż.w 12 w.)
1171 - obalenie Kalifatu fatymidzkiego (Sīrkūh Salāh ad-Dīn zdołał uzyskać stanowisko wezyra na dworze fatymidzkim, na tronie zasiadł jego bratanek Salāh-Dīn, ktory odesłał insygnia władzy Fatymidów do Bagdadu)
1184 - śmierć Nur ad-Dīna, (Syn Nura również umarł w dziwnych okolicznościach i Salāh-Dīn został jedynym władcą Syrii i Egiptu)
1187 - Krzyżowcy zebrali ok. 20 tys. Żołnierzy, porówn. wojsko zgromadził Salāh-Dīn. Muzułm. ruszyli przeciwko Tyberiadzie (miasto Krzyżowców) / Bitwa pod Hittīn, którą wygrali z druzgocącą przewagą muzułmanie, gł. powód zorganizowania III krucjaty
1189 - do tego roku reakcja antykrucjatowa `Imād ad-Dīna, Nur ad-Dīna oraz Salah ad-Dīna.
1189-1192 - 3 krucjata, Ze strony ang. wojska popr. Ryszard Lwie Serce, ze strony Fr. król Filip II August, ze strony Niem. Fryderyk I Barbarossa. Rycerze franc. i ang. lądując na terenie Ziemi Św. zaczęli oblężenie miasta Akka., Ryszard oblegał Akkę a Ryszarda Salāh-Dīn. Miasto poddało się, nałoż. na mieszk. olbrzymią kontrybucję, ostatecznie udało się odbić całe nadbrzeże
1191 - zdobycie Akki
1192 - Ryszard Lwie Serce zawiera rozejm z Saladynem, w rękach krzyżowców pozostaje wybrzeże od Tyru do Jafy; Saladyn - reszta teryt. Królestwa Jerozolimskiego; zgoda na dop. pielgrzymów do chrześc. miejsc świętych
1193 - śmierć Salāh-Dīna
1219-1221 - Krzyżowcy próbowali desantem zdobyć Egipt, ale ponieśli klęskę.
1229 - Fryderyk Mochenstauf został królem i w wyniku negocjacji odzyskał Jerozolimę
1230 - upadek Kordoby
1244 - zmienił się kierunek ruchu krucjatowego, zajęcie Jerozolimy przez Turków
1249 - Krzyżowcy pod wodzą króla Ludwika Św. powtórnie zaatakowali Egipt, zajęli wtedy Damiettę. Jednak z powodu wylewu Nilu dostali się do niewoli, zostali uwolnieni w zamian za okup i zwrot miasta.
1250 - zakończenie krucjat, zwycięstwo pod Al-Mansurą
1249/1250 (przełom roku) - upadł sułtanat Ajubidów w Egipcie i nastała epoka Mameluków
1258 - potężna armia mongolska pod dow. Hułagu pustoszy Irak i podchodzi pod Bagdad.
1260 - siły mameluckie pod dow. sułtana Qutuza i jego zastępcy `Ayn Gālūta wybiją się na czołowa pozycję na Bliskim Wschodzie - zajmują Syrię, Egipt, al-Hiğāz. Rozpoczął się okres dominacji mameluckiej, który położył kres wzrostowi potęgi osmańskiej.
1260 - Mamelucy, Qutuz, Baybars gromią Mongołów (AYN GALUT??)
1268 - Az-Zahir zdobył Antiochię (po czym całkowicie ją zniszczył)
1271 - poddała się twierdza Hish Al-Akrād
1290 - do tego roku panował sułtan Qalāwun, potem nastał jego syn Al-Ašraf
1291 - Al-Ašraf zdobywa Akkę, ostatnią twierdzę Krzyż. na Ziemi Św.;
1260-1277 - Az-Zāhir Baybars pan. w Egipcie, Syrii i al-Hiğāzie
1261 - Baybars przygarnął pod swój dach krewnego - wuja ostatniego Kalifa - Al-Mutansira, którego w Kairze obwołano Kalifem abbasydzkim
1280 - Qalāwun pod miejsc. Hims rozbija siły zbrojne dowodzone przez Abāqa (Ilchanowie)
1300 - Tur.osm. poj. się w Anatolii
1310 - kres najazdów Mongołów, powód: stopniowa islamizacja oraz stopn. słabniecie pań. Mongols.
1382 - Mamelucy poch. kipczackiego zost. zastąpieni przez Mameluków poch. czerkieskiego
1395 - najazd Tīmūra na Syrię, Mongołowie zdobyli Moskwę
1400 - Tīmūr Langa okupował płn. Syrię oraz zdobył Aleppo
1404 - Tīmūr Langa zmarł w trakcie wyprawy do Chin a jego państwo rozpadło się.
1424-1426 - Barsabāy - sułtan poch. czerkieskiego zdobył Cypr i przepędził Joannitów, kres Królestwa Jerozolimy
1453 - Mehmed II zdobył Konstantynopol
1469 - zjednoczenie Kastylii i Aragonii
1492 - upadek Grenady
1502-1524 - panowanie szacha Isma`ila, poch. z nowopowst. dynastii Safabitów (Persja)
1516 - wybuch wojny: Mamelucy kontra armia osmańska / bitwa pod Marğ dābiq - wszystkie atuty w rękach Turków. Gubernator Aleppo zdradził Mameluków i zdezerterował - ich oddziały zostały doszczętnie zniszczone.
1516 - Syria zostaje zajęta przez Turków (sułtan Selīm I)
1517 - Kair zdobyty przez Turków. Sułtan osmański Selīm przejął tytuł Kalifa
1518 - Turcy osm. opan. Algierię
1520-1560 - panowanie Sulaymana I - państwo osm. przeżywa szczyt swojej potęgi - obejm. rozległe teryt. BW - płw. Arabski, Irak, Afrykę płn., w Eur. doch. do Węg.
1520 - pierwszy bunt w Syrii - krwawo stłumiony
1534 - Turcy osm. opanowali Irak
1534-1568 - T. os. Opan. Tunezję
1551 - Turcja osmańska zarządzała Trypolitanią za pomocą gubern.
1590-1635 - emir Fahr ad-Dīn z przerw. spraw. kontr. nad Libanem
1633 - Zajdyci opanowali Jemen
1683 - w Turcji osmańskiej rozpoczyna się proces powolnej utraty podbitych terytoriów
1683 - bitwa pod Wiedniem - między wojskami polsko-austriacko-niemieckimi (Jan III Sobieski), porażka Turków
1711-1835 - Trypolitanią zarządzała rodzina Karamonli
1769 - bunt przeciwko władzy tureckiej w Egipcie, dowodzi `Ali-Bey (Czerkies z Kaukazu)
1792 - śmierć Muhammada ibn `Abd Al-Wahhāba 1798 (10 lipiec) - Napoleon dok. inwazji na Egipt 1801 - wojna w USA
1801 - Wahabici wdarli się do Iraku - zajęli Kerbelę
1803 - Wahabici zajęli Mekkę,
1804 - Wahabici zajęli Medynę
1805 - Muhammad Ali paszą Egiptu
1820 - Wielka Brytania objęła protektorat nad Wybrzeżem piratów (Zjedn. Emiraty Arabskie).
1820 - Muham. `Ali podbił Nubię
1827 - Muhammad `Ali na prośbę sułtana osm. dokonał interwencji w Grecji, flota egipsko-turecka została rozbita przez zjedn. flotę fran.-bryt.-rosyj pod Navarino
1830 - rozpoczyna się ekspansja francuska w Afryce płn
1831 - syn Muhammada `Alego - Ibrahim, wyruszył na podbój Syrii
1832 - bitwę pod Konyą, Muhammad `Ali doszczętnie rozbijając wojska tureckie
1839 - powt. atak na Turcję (MA)
1840 - wypr. na Antiochię, bunt w Libanie
1848 - Algieria zost. pos. francuską
1860 - autonomia w Libanie
1860 - Druzowie wywołali zamieszki antychrześcijańskie w Libanie, rzeź Maronitów
1861 - do tego r. Fran. okup. Liban
1869 - otwarcie Kanału Sueskiego
1879 - bankructwo Egiptu
1881 - Tunezja posiadłością fran.
1882 - w Egipcie powst. przeciwko Franc. i Bryt. (dow. `Arabī), bitwa pod At-Tall Al-Kabīr
1901 - Maroko protektor. Francji
1911-1912 - Włosi zał. Trypolitanię.
1914 - bryt. protekt. nad Egiptem
1916 - szarif Mekki Al-Husayn `Abdullah za bryt. pieniądze wyr. przeciwko Turkom w Al-Higazie
1916 - Francja i Wielka Brytania podpisały układ Sykes-Picot w którym podzielono się BW
1918 - wojska Faysala przełamały obronę Turków
1920 - przepr. referendum, pierwszym królem Iraku został Faysal, ogł. się królem Arabów.
1922 - koniec protektoratu - Egipt stał się niezależny
1923 - traktat w Lozannie - fakt. kres imperium osmańskiego
1924-1925 - Wahabici opanowali Al-Higaz i cały półwysep z wyjątkiem Omanu i Jemenu.
1925 - odkrycie ropy w Iraku
1925 - wybuchło powstanie przeciwko Francuzom w Gabal ad-Durūz (Syria)
1927 - Wlk. Brytania ogłosiła koniec sprawowania władzy nad terytorium Iraku.
1932 - oficjalnie proklamowano powstanie Królestwa Arabii Saudyjskiej
1933 - Amerykanie odkryli ropę naftową w Królestwa Arabii Saudyjskiej
1945 - doszło do bombardowań miast syryjskich - Francja próbowała je odzyskać.
A. Podaj jakie ważne wydarzenia miały miejsce w latach:
24 - z rozkazu cesarza Augusta oddział rzymski liczący około 10.000 żołnierzy pod dowództwem Aeliusa
Gallusa usiłowała podbić Arabię południową
1098 - zdobycie Antiochii, Hrabstwo Edessy
1260 - pocz. panowania Az-Zāhir Baybarsa w Egipcie, Syrii i al-Hiğāzie, rozp. okres dominacji mameluck.
1191 - 7 września zwycięstwo krzyżowców pod dowództwem króla Ryszarda Lwie Serce podczas bitwy
B. Podaj jakie ważne wydarzenia łączą się z imionami oraz miejscami:
Nur ad-Din Ibn Zanki - (ur. 1118, zm. 15 maja 1174) - członek dynastii Zengidów i władca Syrii od 1146 do 1174. Odniósł ostateczne zwycięstwo nad Krzyżowcami - zdobył Jerozolimę
'Abd ar-Rahman III - zost kalifem w 929, wczesniej emir Kordowy, za jego panowania okres politycznej, gospodarczej i kulturalnej świetności państwa kordobańskiego; mecenas nauki i sztuki, ............
............................................................................................................................................................................................
Akka - miasto oblężone podczas III krucjaty, rycerze francuscy i angielscy Lądując na terenie Ziemi Św. od razu zaczęli oblężenie miasta Akka 1291., Ryszard oblegał Akkę a Ryszarda Salāh-Dīn. Miasto poddało się, nałoż.na mieszkańców olbrzymią kontrybucję. Turkowie (sułtan Selim) zdobyli miasto w 1517
Piotr Eremita - wędrowny kaznodzieja; szerzył ideę wypraw krzyżowych, organizator i przywódca krucjaty lud. (rozbitej przez Turków); przył. się do krucjaty rycerskiej, z którą 1099 dotarł do Jerozolimy.
Ali Ibn Abi Talib - (ur. ok. 604 w Mekce, zm. 24 stycznia 661 w Al-Kufie) - towarzysz Mahometa, jego najwierniejszy przyjaciel i jednocześnie brat stryjeczny proroka, mąż jego córki, Fatimy. W 656 został kalifem. Stoczą w 656 bitwę „wielbłąda” przeciwko Aiszy, zamordowany w 661 w Nadżafie - koniec okresu patriarchalnego w czasach islamu.
'Umar I - (ur. ok. 591, zm. 3 listopada 644 w Medynie), od 634 II kalif arabski z dynastii kalifów sprawiedliwych, jeden z twórców potęgi imperium arabsko-muzułmańskiego. Umar Ibn Al-Chattab początkowo był wrogo nastawiony do Mahometa i jego religii, ale wkrótce stał się jednym z jego najzagorzalszych zwolenników. Po zdobyciu tronu kalifackiego kontynuował z powodzeniem podboje arabsko-muzułmańskie, zdobywając Syrię, Egipt, Irak i większość Persji. W 638 zdobył Jerozolimę, gdzie wzniesiono meczet jego imienia. Umar I stworzył podstawy organizacyjne państwa arabskiego. Został zasztyletowany w meczecie w Medynie przez zbuntowanego niewolnika
C. Wybierz jeden z tematów i opisz go w 5 punktach:
- kontakty mieszkańców Arabii z Europą w Starożytności:
1. przez ziemie Żyznego półksiężyca przechodzi najw. lądowy szlak handlowy - łączy Europę z Indiami
2. produkcja i handel wonnymi korzeniami, kadzidłem i mirrą - produkty bardzo pożądane w Europie
3. polityczne kontakty Karola Wielkiego i Haruna ar-Rasida: Karol interesował się Harunem jako ewentualnym sprzymierzeńcem przeciwko wrogiemu Bizancjum, wymiana poselstw i prezentów
4. Arabia i Arabowie pojawiają się w literaturze klasycznej Rzymian i Greków: Ajschylos, Herodot, Diodor z Sycylii.
- przyczyny wypraw krzyżowych:
1. reakcja chrześcijańskiej Europy przeciwko muzułmańskiej Azji (tekst z Hittiego)
2. zburzenie w 1009 r. przez Al-Hakima kościoła św. grobu, celu europejskich pielgrzymek
3. trudności na jakie narażeni byli pielgrzymi wędrujący przez muzułmańską Azję mniejszą
4. apel Aleksego Komnena do papieża Urbana II aby ten zachecił ludzi do wstępowania do armii bizantyjskiej 1095
5. przemowa papieża Urbana II na synodzie w Clermont namawiająca wiernych do wyzwolenia św. Grobu z ręki niewiernych
- przyczyny upadku kalifatu Abbasydów:
1. najazdy barbarzyńców (Mongołów lub Tatarów)
2. powstanie niezliczonych dynastii i pseudodynastii w centrum kalifatu i na jego peryferiach
3. wiele podbijów był tylko podbojami nominalnymi - były pośpieszne i niepełne, kryły możliwość decentralizacji i rozczłonkowania, rozłam miedzy Arabami i nie-Arabami, ponadto podziały religijne
4. słabowici następcy tronu, spory o prawo następstwa, nigdy ostatecznie nie rozwiązane
5. czynniki ekonomiczne: narzucanie podatków i zarządzanie prowincjami na korzyść klasy panującej - hamowanie rolnictwa i przemysłu, zahamowanie rozwoju intelektualnego i stłumienie myśli twórczej
Selim I Groźny (Okrutny) (1465 - 22 września 1520) - sułtan Turcji Osmańskiej w latach 1512 - 1520. Ojciec Sulejmana Wspaniałego. W 1512 r. doszedł do władzy, usuwając ojca, przy poparciu gwardii janczarów. Rozgromił wojska Mameluków w bitwach pod Mardż Dabik (24 VIII 1516 r.) koło Aleppo i pod Ar-Randanijją (22 I 1517 r.), dzięki czemu przyłączył do imperium Syrię, Palestynę, Jordanię, Egipt i Al-Hidżaz. Zawładnął w ten sposób Mekką i Medyną, a także świętym miastem Jerozolimą i dawnymi stolicami kalifatów: Damaszkiem (niegdyś stolica Omajjadów) i Kairem (przed wiekami siedziba Fatymidów. Po podbiciu Egiptu sprowadził do Stambułu kalifa Al - Mutawakkila III (1508 - 1517 r.), ostatniego potomka Abbasydów żyjącego dotąd pod kuratelą Mameluków. Po jego śmierci Selim I sam przyjął tytuł kalifa, stając się w ten sposób najwyższym rangą władcą muzułmańskim, przynajmniej dla wspólnoty sunnitów. W 1519 r. zwierzchnictwo sułtana uznała Algieria.
Rajmund IV z Tuluzy, znamy również jako Rajmund IV z Saint-Gilles (ur. 1052, zm. 1105) - syn Ponsa z Tuluzy i Almodis de La Marche. W 1094 po śmierci swojego brata - Wilhelma IV, został hrabią Tuluzy. Był również hrabia Trypolisu od 1102 do 1105. Wraz z biskupem Le Puy, Ademarem z Monteil, poprowadził Prowansalczyków na I krucjatę. Był jednym z jej głównych przywódców.
Baldwin I z Boulogne (zm. 2 kwietnia 1118 w Al-Arisz) - hrabia Edessy (1098-1100) i król Jerozolimy (1100-1118). Brat Gotfryda z Bouillon. Uczestnik I wyprawy krzyżowej. W 1098 utworzył pierwsze państwo łacińskie na Bliskim Wschodzie - hrabstwo Edessy. W 1100 został następcą Gotfryda i jako pierwszy koronował się na króla jerozolimskiego. Poszerzył terytorium Królestwa Jerozolimskiego i zapewnił mu przodujące miejsce wśród monarchii frankijskich.
Gotfryd z Bouillon (ur. około 1060, zm. 18 lipca 1100 pod Hajfą) jeden z przywódców I wyprawy krzyżowej, pierwszy władca Królestwa Jerozolimskiego. Podczas oblężenia Jerozolimy dowodził armią atakującą od północnego wschodu, był jednym z pierwszych krzyżowców, którzy wdarli się do miasta i 15 lipca 1099 rzezią ludności muzułmańskiej i żydowskiej zakończyli oblężenie Jerozolimy. 22 lipca został wybrany na króla Jerozolimy (wybrany uprzednio Rajmund z Tuluzy nie zgodził się zostać królem) - odmówił przyjęcia tytułu króla i nazwał się Obrońca Grobu Świętego (łac.Advocatus Sancti Sepulchri). W sierpniu 1099 rozbił siły egipskie pod Askalonem i brał udział w dalszych walkach z muzułmanami. Zmarł podczas oblężenia Hajfy, pochowano go w kościele Grobu Świętego w Jerozolimie.
Muhammad Ali ur. ok. 1769 w Kawali, zm. 2 sierpnia 1849 w Kairze- wicekról Egiptu w latach 1805-1848 oraz 1848-1849. Często nazywany przez historyków twórcą potęgi tego kraju.
Podczas inwazji Napoleona na Egipt był członkiem oddziału albańskiego walczącego w wojsku osmańskim. Wsparty po ewakuacji francuskich wojsk przez lokalnych przywódców wymusił na sułtanie przyznanie tytułu paszy. Zorganizował czynny opór wobec inwazji angielskiej powstrzymując opanowanie przez Brytyjczyków Egiptu. Poskromił wewnętrzną opozycję krwawo rozprawiając się z mamelukami za co został skrytykowany na arenie międzynarodowej. Prowadził wiele wojen: w Arabii, Sudanie, Grecji oraz przeciwko sułtanowi w Syrii i w Turcji, których celem było przekształcenie Egiptu w imperium. Początkowo Muhammad, w rywalizacji lokalnej przeciwko słabym i skłóconym plemionom, wygrywał każdą wojnę. Jednak gdy doszło do konfrontacji z imperiami zachodnimi, której zwieńczeniem była klęska pod Navarino, pasza Egiptu został zmuszony do radykalnego zmniejszenia bardzo kosztownej armii.