Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Rodion Raskolnikow,
bohater Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego
Rodion Romanowicz Raskolnikow to młody człowiek, który przyjechał z prowincji na
O utworze z
ródłowym
studia prawnicze do Petersburga. Wkrótce porzuca je, brakuje mu pieniędzy nawet na
Zbrodnia i kara, najwybitniejsza
opłacenie wynajmowanego pokoju, który z racji ciasnoty nazywa trumną. Rodion żyje
powieść Fiodora Dostojewskiego
w nędzy, ale jednocześnie ma świadomość swojej wyjątkowości. Ta sprzeczność jest
(opublikowana w 1866 r.), poka-
przyczyną głębokiej frustracji bohatera. Tyle mógłby zrobić, tyle zmienić& Ale nie
zuje realia współczesnego auto-
zrobi i nie zmieni, bo nie ma pieniędzy. W otaczającym go świecie liczy się tylko to, ile
rowi Petersburga i gromadę prze-
człowiek posiada, nie jego intelekt czy serce. Dlatego Raskolnikow wysuwa zaskaku-
granych, wykorzenionych ludzi
jącą teorię: domaga się szczególnych praw dla wybitnych jednostek (do których zalicza
wpisanych w przestrzeń tego po-
także siebie). Powinny one ustalać własne prawa moralne  dla realizacji ważnych ogól-
sępnego miasta-labiryntu. Jedno-
noludzkich celów mogłyby łamać zasady moralne, nawet popełniać zbrodnie. Te poglą-
cześnie jest to utwór uniwersal-
dy, wyrosłe z pychy i pogardy dla ludzi, sprawiły, że Rodion zamordował starą lichwiar-
ny, mówiący o stale istotnych
kę. Dla niego była to tylko  wesz ludzka, za której pieniądze on sam mógłby coś zrobić
problemach dobra i zła, Boga
dla świata (a przynajmniej wydobyć z nędzy matkę i siostrę).
i szatana czy tytułowych zbrodni
Raskolnikow to bohater o wyjątkowo złożonej psychice, dlatego nie jest łatwo go ocenić.
i kary. Pisarz konfrontuje ze sobą
Cechuje go podobna do romantycznej nadwrażliwość, buntuje się przeciwko światu, jest
różne postawy, nie komentuje ich,
samotnikiem, indywidualistą. Ale Raskolnikow w równym stopniu kieruje się rozumem.
ocenę pozostawiając czytelniko-
Bystry, inteligentny, chłodno planuje zbrodnię i logicznie tłumaczy sobie, dlaczego może
wi (powieść polifoniczna).
złamać zasady moralne. Te sprzeczności są z
ródłem wewnętrznych rozterek bohatera.
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Niewielu pisarzy umiało sięgnąć tak głęboko do ludzkiej duszy jak Dostojewski w Zbrodni
i karze. Jego bohater jest pełen sprzeczności. Gardzi innymi ludz
mi, a jednocześnie umie
współczuć i pomagać. Jest grzesznikiem, ale też ofiarą świata. Mordercą i filozofem.
Losy Raskolnikowa wiążą się z najbardziej chyba podstawowymi problemami moralny-
mi: wyboru między dobrem i złem, winy i kary.
Dostojewski pokazuje nam ciemną stronę ludzkiej duszy. Jak to się dzieje, że inteli-
gentny, wrażliwy człowiek posuwa się do takiego czynu? Może jest nie w pełni tego
świadomym szaleńcem? Wielokrotnie przecież zachowuje się dziwacznie. A może zo-
stał opętany? Sam mówi przecież:  W braku rozwagi dopomógł diabeł . Jak inaczej
wytłumaczyć przedziwne zbiegi okoliczności? Czasem wydaje się, że Rodion po prostu
musiał dokonać tej zbrodni  jakby znalazł się w jakimś kole, z którego nie ma ucieczki.
Dostojewski pokazuje, jak w bohaterze walczą sprzeczne siły: dobra i zła. Jest tak,
jakby Raskolnikow cierpiał na rozdwojenie jaz
ni. Umie usprawiedliwić dokonaną zbrod-
nię, a jednocześnie czuje, że to zło (chce się przyznać). Racje rozumu i sumienia są, jak
widać, sprzeczne. Racjonalista Raskolnikow zbyt łatwo chciał wytłumaczyć zło. Jego
losy prowadzą nas do wniosku, że nie wolno dopuszczać do moralnego chaosu  życie
ludzkie musi pozostać najwyższą wartością, a każda zbrodnia jest złem.
Powieść Dostojewskiego pokazuje zagadkę ludzkiej duszy i całego świata. Nie moż-
na jej interpretować bez kontekstu wiary. Raskolnikow próbował postawić się ponad
boskim porządkiem, zlekceważył zasady Ewangelii. Duchowe męki okazały się surową
karą. Ulgę i spokój przyniósł bohaterowi dopiero powrót do wartości, o których przypo-
minała mu Sonia. Dostojewski pokazuje, że kara to nie tylko konieczność poniesienia
odpowiedzialności za wyrządzone zło. Powinna być również drogą do samoświadomo-
ści, początkiem duchowej przemiany, tak jak stało się to w przypadku Raskolnikowa.
CV  Biografia
CV  Biografia
CV  Biografia
CV  Biografia
CV  Biografia
Rodion Raskolnikow, żyjący w nędzy były student, zastawia u lichwiarki Alony Iwanow-
ny pamiątkowy zegarek po ojcu. Pełen pogardy dla  staruchy , zaczyna myśleć o tym, by
ją zabić. Zastanawia się, czy byłby do tego zdolny, bije się z myślami, planuje& W szyn-
ku poznaje alkoholika Marmieładowa, odprowadza go do domu, widzi głodne, płaczące
dzieci. Dostaje list od matki  pisze ona o próbie uwiedzenia Duni przez Swidrygajłowa,
1
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
o decyzji siostry Rodiona, by wyjść za cynicznego A
użyna. Okrucieństwo świat popycha
bohatera do zabicia  ludzkiej wszy . Raskolnikow starannie się przygotowuje: zabiera
siekierę, wystrugany kawałek drewna udaje srebrną papierośnicę. Gdy lichwiarka pró-
buje rozpakować  zastaw , Rodion uderza ją w głowę siekierą. W przeszukiwaniu miesz-
kania przeszkadza mu siostra lichwiarki, Lizawieta, która właśnie wróciła. Ją także
Rodion zabija. Traci głowę, jest przerażony, gdy do drzwi mieszkania zaczynają dobijać
się jacyś ludzie. Raskolnikow ucieka, zabierając niewielki łup, którego zresztą nie wy-
korzysta  zawiniątko ukryje pod kamieniem. Rodia musi przyznać sam przed sobą, że
nie jest żadną wybitną jednostką  okazał się słaby. Jest też zbyt wrażliwy, by zbrodnia nie
pozostawiła żadnych śladów na jego psychice. Raskolnikow choruje, bredzi w malignie,
ma przywidzenia. Włóczy się po mieście  idzie także na miejsce zbrodni i pyta o uprząt-
niętą już kałużę krwi. Prowokuje śledczych, nawet ostentacyjnie przyznając się do winy (na
policję jest wzywany z innych powodów: niepłacenia za stancję, znalezienia w mieszkaniu
lichwiarki zastawu z nazwiskiem Rodiona). Jest gburowaty i niemiły: odrzuca pomoc Ra-
Ważne słowa bohatera
zumichina, pozwala sobie na złośliwości wobec narzeczonego siostry. Gdy matka i Dunia
przyjadą do Petersburga, usłyszą, że Rodia nie zgadza się na małżeństwo Duni.
Wszystko jest w ręku człowieka, a on pozwa-
Los styka go po raz kolejny z rodziną Marmieładowa, który zginął pod kołami powo-
la zdmuchnąć sobie wszystko sprzed nosa,
zu. Raskolnikow daje pieniądze na pogrzeb, poznaje też córkę zabitego  młodą prosty-
jedynie i wyłącznie z tchórzostwa&
tutkę Sonię. Ta głęboko wierzącą osoba sprzedaje się, by pomóc najbliższym. Jest pełna
pokory i głęboko wierzy w Boże miłosierdzie. To ona czyta Rodionowi fragment Biblii
Nie Bóg stworzył człowieka, ale człowiek Boga.
mówiący o wskrzeszeniu A
azarza. To jej bohater przyznaje się do popełnionej zbrodni.
Rodion nie wierzy w kłamliwe oskarżenia A
użyna, jakoby Sonia ukradła mu sto rubli. Ludzie podług prawa przyrody dzielą się o g ó l n
i e na dwie klasy: na klasę ludzi niższych, będą-
Wie, że dziewczyna jest najuczciwszą osobą, jaką zna. Namawiany gorąco przez Sonię
cych, że tak powiem, materiałem, który służy
idzie w końcu na policję i wyznaje:  To ja wówczas zabiłem [& ] . Zostaje skazany na
wyłącznie do wydawania na świat sobie podob-
osiem lat katorgi. Tylko osiem, bo znaleziono wiele okoliczności łagodzących: nie wyko-
nych, oraz na ludzi właściwych, to znaczy posia-
rzystał łupu, wielu świadków mówiło o jego dobroci.
dających dar czy talent, który im pozwala wy-
Dzięki Soni udaje się w końcu Rodionowi odnalez
ć miłość i wiarę. Nie od razu 
głosić w swoim środowisku n o w e s ł o w o.
dopiero po roku. Gdy dziewczyna poszła za nim na katorgę, początkowo złościła go jej
dobroć, żałował swego przyznania się do winy. Potem długo nie spotykał się z Sonią 
Cierpienie i ból są nieodłączne od rozległej
najpierw on był ciężko chory, póz
niej ona. Uświadomił sobie wówczas, jak bardzo zależy
świadomości i głębokiego serca. Myślę, że
mu na Soni i jak wiele jej zawdzięcza. Sięgnął po Ewangelię, którą mu kiedyś podarowa-
ludzie naprawdę wielcy muszą odczuwać na
ła&  Ale tu już się rozpoczyna nowa historia, historia stopniowej odnowy człowieka,
świecie wielki smutek.
historia stopniowego jego odradzania się [& ] .
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
" Zamordowanie lichwiarki i jej siostry  dalsze losy Rodiona były zmaganiem się
z konsekwencjami tej zbrodni
" Poznanie Soni Marmieładowej  dziewczyna stała się z czasem duchowym opieku-
nem Rodiona, pomogła mu się zmienić
" Przyznanie się do winy  przyniosło mu ulgę. Tyle że Raskolnikow zgłosił się na
policję nie dlatego, że odczuwał wyrzuty sumienia. Czuł raczej złość, że nie okazał się
jednostką wybitną.
" Przemiana duchowa w czasie katorgi na Syberii  wpływ wielkiej miłości Soni.
Bohater o sobie samym
Bohater o sobie samym
Bohater o sobie samym
Bohater o sobie samym
Bohater o sobie samym
Rodion głosi poglądy: nietzscheańskie (choć jeszcze przed Nietschem!). Czuje się wy-
bitną jednostką, która stoi ponad zwyczajną moralnością. Sądzi, że umiałby zabić i nie
czuć potem wyrzutów sumienia. Ale to nieprawda. Po zamordowaniu lichwiarki przeży-
wa męki duszy, jest rozczarowany swoją słabością. Z czasem zacznie odczuwać potrzebę
pokory i oczyszczenia duszy.
To przez ten ostatni miesiąc nauczyłem się ględzić, całymi dniami wylegując się w swo-
im kącie i rozmyślając& o niebieskich migdałach. [& ] Czyż jestem zdolny do tego?
Czyż to jest poważne?
& nie zabiłem człowieka, zabiłem zasadę! Tak, zasadę zabiłem, ale czy przekroczyłem?
Nie, pozostałem po tej stronie& Potrafiłem tylko zabić! Właściwie, jak się okazuje, nie
potrafiłem nawet i tego&
Może jeszcze jestem człowiekiem, nie wszą, i zbyt pochopnie potępiłem siebie&
Jeszcze będę walczył. [& ] Dz
wigać taką mękę! I to całe życie, całe życie&
2