maj 2012
Polskie Towarzystwo
Kaktusowo-Sukulentowe
Opuntia aciculata
fot. Randolph Femmer (USA)
Kaktusarium 7 | maj 2012
1
 KAKTUSARIUM
numer 7, maj 2012
Polskie Towarzystwo
Spis treści
Kaktusowo-Sukulentowe
by pomagać... by poznawać... by chronić...
Od redakcji
Kaktus na okładce. Opuntia aciculata
Od edytora  Kaktusy i Inne
Drobnostki
Nowe ksiÄ…\
ki
Od redakcji
Na kolejnym stanowisku w pustynui Anza
Borrego. Część 7
Krótkie informacje
Drodzy członkowie PTKS !
Ferocactus latispinus ssp. latispinus
W naszej bibliotece
Sezon kaktusowy w pełni, roboty
przy kaktusach pewnie du\
o, warto
jednak te\
trochę czytać o kaktusach i KAKTUS NA OKA
ADCE
sukulentach, a czasem i... pisać.
Opuntia aciculata Griffiths
Zapraszamy do przedstawiania w
 Kaktusartium własnych kolekcji, napi-
sania kilku słów o nich, o historii swoje-
go hobby. Zapraszamy tak\
e do do-
starczania do  Kaktusarium informacji
z kaktusowego świata. Osoby prowa-
dzące działalność gospodarczą zwią-
zanÄ… z kaktusami i sukulentami zapra-
szamy do bezpłatnego reklamowania
siÄ™ w  Kaktusarium .
Podobno wkrótce ma się rozpocząć
jakieś  Euro . Nie wiemy dokładnie co
to jest, jednak razem z całym towarzy-
stwem PTKS będziemy gorąco kibico-
wać naszej reprezentacji, a\
do jej
ostatniego - niestety prawdopodobnie
tylko trzeciego - meczu.
Opuncje, z racji posiadania glochidów, mogą
!
się naprzykrzyć hodowcy. Oby tylko hodowcy -
uprawianie ich w mieszkaniu mo\
e być niebez-
pieczne zwłaszcza dla dzieci i osobiście jestem
zdecydowanym przeciwnikiem trzymania tego typu
kaktusów  pod dachem . Opuntia aciculata to ga-
tunek, który szczególnie nale\
y odradzać w upra-
wie parapetowej, bo posiada ona wyjÄ…tkowo du\
o
glochidów - ich gęste brązowe poduszeczki, do-
dajmy - bardzo Å‚adne, sÄ… dla niej charakterystycz-
ne. Od czego są jednak zdjęcia - na nich mo\
na
zobaczyć jak opuncja ta rośnie w naturze.
Kaktusarium 7 | maj 2012
2
 O. aciculata występuje w północnomeksykań-
skich stanach Tamaulipas, i Nuevo Leòn, oraz na
D R O B N O S T K I
południu Teksasu. Tu pokazany jest egzemplarz,
który przybrał niebieską barwę naskórka, w odpo-
wiedzi na du\
e nasłonecznienie. W uprawie w Eu- " Nowy Sesamothamnus
ropie O. aciculata takiego intensywnego zabar- W północnej Namibii znaleziono kolejny gatunek z
wienia nie osiÄ…gnie, a i w naturze te\
tylko rzadko
niewielkiego rodzaju Sesamothamnus (rodzina
niektóre egzemplarze je przybierają. Nie wszystko
Pedaliaceae), spokrewnionego z Pachypodium, na
mo\
na sprowadzić pod dach swojej szklarnii. Ale
który składa się kilka roślin-pachykauli. Sesa-
przecie\
wymyślono zdjęcia! CM
mothamnus leistneri - taką nazwę ma przyjąć nowy
gatunek, to małe drzewo do 3m wysokości, i ponad
pół metra grubości pnia. Dobrą wiadomością dla
miłośników kaudeksów jest obserwacja, \
e siewki
dość szybko grubieją po wysiewie. Więcej informa-
OD EDYTORA
cji i zdjęcia rośliny mo\
na znalez
ć na stronie:
www.huntington.org/BotanicalDiv/ISI2010/isi/2010-
KAKTUSY I INNE
27.html
Drodzy Czytelnicy KI
" Ksia\
ka o roślinach mrówkowych
W najnowszym numerze Kaktusy i Inne jest
wydana na DVD
ju\
więcej autorów z Polski. Nie mniej aby utrzy-
Warto zareklamować ksią\
kÄ™ o
mać ten trend, i oby go jeszcze rozwinąć, na
roślinach mrówkowych wydaną
wszelki wypadek raz jeszcze chcę zachęcić po-
przez Derricka Rowe z Nowej Ze-
tencjalnych autorów do nadsyłania materiałów do
landii, autora artykułów o tych
publikacji w czasopiśmie.Chciałbym przypomnieć,
roślinach dla  Kaktusy i Inne .
\
e nie muszą być to koniecznie typowe artykuły -
KsiÄ…\
ka zatytułowana  Ant-Plants:
bardzo byłbym wdzięczny tak\
e za rzeczy drobne,
Arboreal Wonders of Nature , została opublikowa-
na które przeznaczone są dwie rubryki w piśmie.
na w formie elektronicznej na DVD. Mo\
na ją nabyć
Te drobne rzeczy mogą obejmować krótkie artyku-
poprzez stronÄ™: www.australiansucculents.com/
ły - np. krótkie przedstawienie jakiegoś kaktu-
sa/sukulenta, drobne uwagi uprawowe,  patenty ,
" O Gymnocalycium meregallii
recenzje ksiÄ…\
ek, wypowiedzi polemiczne, komen-
W najnowszym numerze internetowej publikacji
tarze, ciekawostki - n.p. ciekawe zdjęcie, itp. Jeśli
 Schuetziana mo\
na przeczytać o nowym gatunku
ktoś z Państwa jest chętny - serdecznie zapra-
Gymnocalycium - G. meregallii. Pismo mo\
na po-
szam.
brać z www.schuetziana.org/downloads.php. Na
ProszÄ™ tak\
e o reklamowanie KI wśród znajo-
stronie znajduje siÄ™ tak\
e wykaz innych nowych
mych - Kaktusy i Inne jest bardzo cenione, jednak
opisów w rodzaju Gymnocalycium opublikowanych
- choć trudno w to uwierzyć (!) - wcią\
sÄ… kaktusia-
w ostatnim czasie.
rze, którzy nie prenumerują KI (są te\
tacy, którzy
czytajÄ… tylko wersje elektroniczne, zeskanowane! -
" Rodzaj Aylostera w nowym ujęciu
niech im to będzie na zdrowie (oby nie na nie-
Autorzy: Stefano Mosti, Nadeesha Lewke Bandara
zdrowie, do czego niestety prowadzi zbyt długie
i Alessio Papini, dokonali niedawno włączenia ro-
ślęczenie przed monitorem! )).
dzaju Mediolobivia do Aylostera, zgodnie zresztÄ… z
Osoby, które chciałyby napisać coś do na-
ostatnimi badaniami. Ich artykuł dostępny jest na
stępnego numeru, proszę o przesłanie materiału w
stronie www.pakbs.org/pjbot/PDFs/43(6)/21.pdf.
ciągu 3 tygodni. Zachęcam tak\
e do przesyłania
Czas poka\
e czy koncepcje autorów się sprawdzą.
uwag na temat czasopisma na mój email:
Prawdopodobnie sam fakt połączenia obu rodza-
[e-mail].
jów - tak, jednak du\
a liczba uznanych gatunków w
z \
yczeniami miłej lektury KI
rodzaju Aylostera chyba wzbudzi zastrze\
enia.
edytor
Kaktusarium 7 | maj 2012
3
Nowe ksiÄ…\
ki
Haworthiad Wunderbare Welt der
Hybrids and Cultivars Parodien
Herbert Thiele
Jest to specjalny
Nieco wcześniejszym
numer czasopisma
wydawnictwem DKG z tej se-
 Haworthiad , poświęcony
rii jest ksiÄ…\
ka o rodzaju Pa-
hybrydom i kultywarom w
rodia, traktowanego w wÄ…-
rodzaju Haworthia. Numer
skim sensie, t.j. bez
ma 40 stron i jest w for-
uwzględniania gatunków No-
macie A4 (regularne
tocactus. Równie\
liczy ona
numery tego czasopisma
144 strony i ok. 200 zdjęć.
wychodzÄ… w formacie A5).
Autor wyszczególnia tu 24
Numer jest dostępny tak-
gatunki parodii.
\
e dla osób nie będących
członkami towarzystwa miłośników haworsji. Wię-
cej informacji i zamawianie na stronie interneto-
wej: www.haworthia.org/haw25.php. Zeszyt jest
Sulcorebutien  Kleinode
dostępny tak\
e w naszej bibliotece.
aus Bolivien
Willi Gertel & Wolfgang Latin
Nacktdistel und Spinnenkak-
Jeszcze wcześniejszym
tus  Die Gattung Gymnoca- wydawnictwem DKG jest po-
zycja o sulkorebucjach, z 322
lycium
stronami, i ponad 1300 zdjÄ™-
Detlev Metzing
ciami. Fragment ksiÄ…\
ki mo\
-
na zobaczyć na stronie:
Wydawnictwa Niemiec-
www.dkg.eu/cms/cs/index.pl?
kiego Towarzystwa Kaktuso-
navid=1184
wego (DKG) nie były u nas
dotychczas reklamowane,
poniewa\
są one dostępne
Chcesz się wymienić
tylko dla członków, oraz
kaktusami / sukulentami z innymi?
członków towarzystwa szwaj-
Poszukujesz ciekawych okazów?
carskiego i austriackiego. Nie
Jeśli tak, to miejscem, które warto
mniej mo\
na starać się nabyć
odwiedzić jest
je  z drugiej ręki , mo\
na te\

zamówić w redakcji KI. W ostatnich latach DKG
wydało kilka interesujących tytułów. Najnowszym z
nich jest to właśnie wydawnictwo. Klasyfikacja ro-
dzaju idzie tu szlakiem pozycji Grahama Charlesa,
z pewnymi uaktulnieniami. KsiÄ…\
ka ma 144 strony,
i ok. 200 dobrej jakości zdjęć. Fragment ksią\
ki
znajdujÄ…ca siÄ™ na naszym forum
mo\
na zobaczyć na stronie internetowej towarzy-
www.kaktusy-sukulenty.pl/forum
stwa: www.dkg.eu/cms/cs/index.pl?navid=1220
ZAPRASZAMY !
Kaktusarium 7 | maj 2012
4
Na kolejnym stanowisku
w pustyni Anza Borrego
Często ze zdumieniem patrzę na miejsce,
gdzie rośliny są w stanie rosnąć. Teren na
zdjęciu 1 nale\
y do takich, na których według
mnie niewiele byłoby w stanie \
yć, ale jak wi-
dać pustynia pokazuje nam, \
e mo\
e ona
gościć rośliny, gdzie się jej tylko podoba.
Skały na tym terenie o kilkuset akrach prawie
wszedzie są tak blisko siebie jak dachówki na
dachu. Na du\
ej części tego obszaru ziemi
jest bardzo mało - wszystko to kamień obok
kamienia. Gdy widzę małe rośliny rosnące na
takim obszarze, nabieram zaufania do pusty-
ni. Gdy widzę ferokaktusy i małe ocotillo na
tak skalistym terenie, wiem, \
e pustynia jest
wciÄ…\
zdrowa. Czy ta mała Mammillaria te-
trancistra na zdjęciu 2 wygląda jakby miała
zaraz umrzeć? Widać, \
e nasiono zostało
wmyte pod kamień, skąd zaczęła rosnąć
siewka, i wciÄ…\
rośnie, nawet jeśli musi się
poło\
yć aby wyjść spod skały.
Na tym terenie było wiele ferokaktusów
na tyle du\
ych by nie nazywać ich siewkami,
ale wciÄ…\
jeszcze nie wyrośniętych. Niektóre
miały tylko jeden lub dwa pąki, inne, większe,
miały obwódki z pąków i kilka otwartych
kwiatów. U ferokaktusa na zdjęciu 3 jest ok.
16 pąków, podczas gdy starsze i większe ro-
śliny miały 30-40 pąków i kwiatów.
Kiedy odjechałem z tego gęsto pokrytego
skałą terenu, podą\
yłem dalej w rejon z grun-
tem głównie z rozdrobnionego granitu. Tu
widać było, \
e lało jeden lub dwa dni przed-
tem. Ocotillo nie były przybrane liśćmi, ale w
kilka dni pokryjÄ… siÄ™ nimi, bo wszyskie zaczy-
nały je wypuszać. Ich kwiatostany zaczynały
rosnąć, podczas gdy inne, w innym miejscu,
które ju\
były pokryte liśćmi, miały ju\
kwiaty
gotowe do otwarcia. Tu były naprawdę du\
e
egzemplarze - największe przekraczały 10m.
Tekst i zdjęcia: Elton Roberts
Kaktusarium 7 | maj 2012
5
Krótkie informacje
Lista nasion PTKS Jeśli będziecie w Anglii.
Wreszcie zaczęła być tworzona lista nasion, nie- Co cztery lata Brytyjskie Towarzystwo Kaktu-
stety nie zdÄ…\
yliśmy z nią na obecny numer KI, ale sowo-Sukulentowe organizuje swoją konwencję,
mamy nadziejÄ™, \
e z następnym numerem będzie go- czyli ogólny zlot swoich członków oraz innych kak-
towa. tusiarzy, połączony z wieloma atrakcjami. Najwięk-
szÄ… z nich jest, jak mo\
na się domyślić, giełda kak-
tusów i sukulentów, gdzie rośliny na sprzeda\
ofe-
Kolejne numery
rujÄ… nie tylko firmy brytyjskie, ale i firmy z konty-
The Cactus Explorer
nentu. Jest tak\
e wystawa roślin, specjalistyczne
towarzystwa, które próbują werbować nowych
Ukazały się kolejne numery The Cactus Explo-
członków, a przede wszystkim wielu kaktusiarzy.
rer, elektronicznej publikacji pod red. Grahama
W tym roku, 18 sierpnia, będzie miała miejsce ko-
Charlesa. Numery sÄ… bardzo ciekawe, zawierajÄ…
lejna edycja. Więcej informacji na stronie towarzy-
m. in. wiele relacji ze stanowisk naturalnych, in-
stwa: www.bcss.org.uk/nat_show.php .
formacje o wa\
niejszych nowościach wśród kaktu-
sów. Mo\
na je pobrać ze strony internetowej:
www.cactusexplorers.org.uk/ Chrudim 2012
Z kolei 29 września w czeskiej miejscowości
ELK 2012
Chrudim odbędzie się największa giełda w Repu-
blice Czeskiej. Więcej informacji na stronie
Największa kaktusowa giełda w Europie, ELK,
www.cs-kaktusy.cz/akce-frames.htm, gdzie mo\
na
odbędzie się w dniach 7-8 września w Belgii. Więcej
znalez
ć równie\
spis innych imprez kaktusowych w
informacji, m.in. lista sprzedawców, na stronie
Czechach.
http://www.elkcactus.eu.
Polecamy ksiÄ…\
kÄ™ Raquel Pinto o
Polecamy ksiÄ…\
kÄ™ o rodzaju Ariocarpus
kaktusach - głównie kolumnowych i
Jerzego Woz
niaka, drugÄ… z serii
opuncjowych - najbardziej
"Te wspaniałe sukulenty".
północnej części Chile
Więcej informacji i zamawiańie:
http://librodecactus.blogspot.com
Uwaga: w przypadku
zamówienia dwóch pozycji - Ariokarpusy i
Ferokaktusy, Å‚Ä…czna cena obu ksiÄ…\
ek
wynosi tylko 55zł, wraz z wysyłką.
Zamówienia: [e-mail]
lub telefonicznie 0-606 266 724
Kaktusarium 7 | maj 2012
6
FEROCACTUS LATISPINUS
SSP. LATISPINUS
Ferocactus latispinus ssp. latispinus (Haw.) Br. Ferocactus latispinus jest popularny dzięki
& R. to jeden z najbardziej popularnych gatunków swoim pięknym cierniom i wczesnemu kwitnieniu.
Ferocactus. Zamieszkuje on du\
y obszar środko- Dostępny jest tak\
e w komercyjnej sprzeda\
y.
wego Meksyku - rejony cieplejsze ni\
obszary wy- Mo\
e zakwitnąć ju\
przy ok. 10cm średnicy. Kwiaty
stępowania większości innych ferokaktusów. Ga- są zwykle czerwono-purpurowe, choć na niektó-
tunek ten rośnie tam wśród traw, a jego płaskoku- rych lokalizacjach występują egzemplarze z kwia-
listy korpus jest zwykle mocno zagłębiony w grun- tami jasnoczerwonymi, znane są tak\
e formy \
ół-
cie. F. latispinus nale\
y do mniejszych w rodzaju - tokwitnÄ…ce. W uprawie nale\
y pamiętać o ciepłym
największe spotykane egzemplarze miały wpraw- zimowaniu, powy\
ej 12oC, a przy przepuszczalnym
dzie do 40cm średnicy, ale nie osiąga on du\
ej wy- podło\
u nie trzeba latispinusowi w okresie wzrostu
sokości, pozostając zawsze płaskokulisty. bardzo skąpić wody, lepiej te\
rośnie on przy
Niestety, jak to często bywa, są kontrowersje zwiększonej wilgotności powietrza. Konieczna jest
co do nazw botanicznych - niemiecki znawca ro- największa mo\
liwa ilość słońca, jednak nie nale\
y
dzaju, Gottfried Unger uznaje F. latispinus za pod- się dziwić, \
e w naszych, nawet najbardziej opty-
gatunek rosnącego bardziej na południe, równie\
malnych warunkach, wytwarzane ciernie będą
niewielkiego F. recurvus (F. recurvus ssp. latispi- znacznie mniej imponujÄ…ce ni\
pięknie uciernio-
nus), angielski badacz N. Taylor traktuje F. recu- nych egzemplarzy dostępnych w handlu i pocho-
rvus jako podgatunek F. latispinus (pod nazwÄ… F. dzÄ…cych z upraw z Wysp Kanaryjskich. CM
latispinus ssp. spiralis), jako trzeci podgatunek wy-
Literatura:
ró\
niając ssp. greenwoodii, podobne podejście re-
Bartylak, J. Uwagi o uprawie i taksonomii Ferocactus recu-
prezentuje Woz
niak, inni autorzy - Pilbeam i
rvus var. latispinus (Haworth) Unger. Kaktusy i Inne 3, 2005
Bowdery, traktujÄ… F. latispinus i F. recurvus (ra-
Woz
niak, J. Ferokaktusy. 2009
zem z ssp. greenwoodii) jako dwa ró\
ne gatunki.
zdjęcie: Jerzy Bartylak
Kaktusarium 7 | maj 2012
7
W N A S Z E J B I B L I O T E C E
CactusWorld
Kaktusz-Világ
Pismo Brytyjskiego
Kolejne czasopismo
Towarzystwa Kaktusowo-
węgierskie w naszej bibliotece
Sukulentowego (BCSS)
jest wydawane ju\
35-ty rok,
 CactusWorld , ukazuje
przez Magyar KaktuszgyQ
jt1
k
siÄ™ ju\
od 30 lat (do
Országos Egyesülete (MKOE),
2005r. pod nazwÄ…  British
co chyba znaczy: Węgierskie
Cactus & Succulent
Towarzystwo Kaktusowe. Pi-
Journal ). Pismo jest
smo ukazuje siÄ™ od 1971 roku,
kwartalnikiem, ma ok. 60
i jak to było w  komunie , były
stron, jest w pełnym ko-
ró\
norakie problemy z jego wydawaniem. Obecnie
lorze, ładnie wydane, o dość atrakcyjnej formule.
jest to dwumiesięcznik. Czasopismo ma 44 strony
Jest du\
a ró\
norodność tematyczna, du\
o jest ar-
na numer, z ró\
norodnym materiałem, wygladają-
tykułów o sukulentach innych ni\
kaktusy, pisze tu
cym na ciekawy (język!), jest formatu trochę mniej-
wielu zagranicznych autorów, oraz oczywiście wie-
szego od KI, w pelnym kolorze, choć druk mógłby
lu znanych brytyjskich kaktusiarzy. Dołączana jest
być nieco lepszy.
wkładka z \
ycia towarzystwa. Pismo jest na wyso-
kim poziomie merytorycznym, z dobrymi zdjęciami,
jest to jedno z wiodÄ…cych czasopism kaktusowych
The Plant Press
na świecie. Czasopismo jest bardziej przyjazne
mniej zaawansowanym kaktusiarzom i sukulencia-
Jest to elektroniczne
rzom ni\
inne pismo anglojęzyczne - czasopismo
wydawnictwo, publikowane
amerykańskie, jest tu więcej materiału  l\
ejszego ,
dwa razy rocznie przez
zdjęcia są lepiej wyeksponowane, są rubryki na
Towarzystwo Rodzimych
rzeczy drobne, i chocia\
czasopismo amerykań-
Roślin Arizony (Arizona
skie, ma nieco większą renomę na świecie pod
Native Plant Society
względem zawartości merytorycznej, mo\
na po-
AZNPS). The Plant Press
dejrzewać, \
e przeciętny kaktusiarz wolałby pismo
nie jest pismem kaktu-
brytyjskie.
sowym, jednak poniewa\

Arizona kaktusami stoi, więc nierzadko pojawiają
się w nim i kaktusy. Artykuły nie są długie i zdjęć
Internoto
nie jest wiele, jednak to całkiem sympatyczna pu-
blikacja.
Jest to pismo wydawane
przez Internoto -
Internationale Gesellschaft der
Notokakteen-Freunde (Między-
Wkradła się drobna pomyłka w ostatnim
narodowe Towarzystwo
numerze Kaktusarium. Józef Piłudski ur.
Przyjaciół Notokaktusów - Inter-
w 1867r. miał w 1886r. oczywiście lat 19,
noto) od 33 lat. Ukazuje siÄ™ ono
a nie 9! W najbli\
szym czasie postaramy
jako kwartalnik, o 32 stronach w
siÄ™ wynalez
ć i opublikować inne zdjęcia
pełnym kolorze, formatu A5, po niemiecku, z an-  historyczne .
gielskimi abstraktami. W ka\
dym numerze jest kil-
ka artykułów. Dołączona jest mała wkładka z in-
formacjami z działalności towarzystwa.
Kaktusarium 7 | maj 2012
8