Encyklopedia prawa


ENCYKLOPEDIA PRAWA
WYKAAD 1 AAD SPOAECZNY 23.02.2016
Idea ładu społecznego  zgodnie z nią ludzie powinni podporządkować swoje zachowania trwałym
regułom, które są naturalne dla społeczności ludzkich. Idea ładu społecznego zaczęła się kształtować już w
starożytności, a dokładniej dotyczyła filozofii greckiej.
1. Heroklit z Efezy   wszystko płynie , światem rządzi zmienność, jest to jedyny stały czynnik, nie ma
wyraznej granicy między przeciwnościami np. dniem i nocą, życiem i śmiercią, oraz dobrem i złem.
Wszystkie te stany są względne, nie można tych zjawisk zrozumieć bez przeciwieństw. Jedno prawo
rządzi wszechświatem, a prawem tym jest rozum, można go określić mianem boskiego prawa. U ludzi
harmonia jest względna a konflikt przeciwieństw wieczny. Aad jest względny, rzadko osiągany. Wojna,
jako walka sprzeczności jest zjawiskiem powszechnym. Prawa ludzkie są domeną nieustającej walki.
2. Pitagorejska szkoła (VI wiek.p.n.e)  zawdzięczamy jej pojęcie ładu utożsamianego z kosmosem. Świat
cechuje się harmonią, ma charakter dualistyczny. Wyróżnili 10 przeciwieństw: jedność, mnogość,
prosta, krzywa, spokój, ruch, dobro, zło, pierwiastek męski i żeński. Porządek spraw ludzkich miał
charakter naturalny, stanowił część porządku prawa przyrody. Reguły rządzące światem ludzi miały
taki sam charakter jak prawa przyrodnicze. W koncepcji liczb  9  była to sprawiedliwość i
roztropność, która poprzedzała  10  oznaczającą doskonałość wszechświata.
3. Sofiści (V wiek.n.e.):
a) Protagoras z Antwerpii   Miarą wszechrzeczy jest człowiek , może się zdarzyć, że w każdej
sprawie znajdą się stany sprzeczne; wszystko jest względne minimalizowanie to, co dobre i
złe, prawdziwe i nieprawdziwe. Zgoda obywateli polis decyduje o tym, co powinno
przeważać, prawo dopóty jest dobre dopóki polis się na nie zgadza. Istnieją dwa porządki
naturalny i państwowy. Pierwszy zarys prawa natury (nomos  prawo) (natura  phisis).
b) Antyfon  sformułował pierwszą definicję sprawiedliwości, czyli przestrzeganie praw
państwowych to przestrzeganie praw natury, jeśli nie ma tych pierwszych. Prawa ludzkie są
potrzebne, a naturalne konieczne. Naruszenie praw państwowych przynosi szkody, kiedy
się je wykryje, a prawa naturalne zawsze przynosi hańbę, nawet niewykryte. Prawa ludzkie
sÄ… wrogie prawom natury.
c) Hipiasz z Elidy  prawo tyranizuje ludzi i przynosi gwałt naturze, prawa pozytywne mają
być złe, produktem błędu i ignorancji i trzeba je odróżnić od niepisanego prawa (agrapinos
nomos) boskiego, sprawiedliwego, które ma automatyczną siłę odwetu.
4. Platon - autor 4 cnót, nawiązuje do czterech części duszy:
a) Mądrość  część rozumu;
b) Męstwo  część impulsywna;
c) Panowanie nad sobą  część pożądliwa duszy;
d) Cnota sprawiedliwości, która utrzymuje zewnętrzny ład.
Części państwa muszą zależeć od całości a nie całość od części. Mądrego władcę prawo pisane nie
powinno krępować, bo prawo nie może przewidzieć wszystkich przypadków. Tylko w braku takich
mędrców wśród władców, ludzie tworzą sobie normy prawne. Państwo powinno być oparte na
wiedzy, bowiem aby dobro czynić trzeba dobro znać.
5. Epikur (IV  V wiek.p.n.e.)  pochodził z Półwyspu Jońskiego, mędrzec sam unika niesprawiedliwości,
gdyż wzbudza ona strach przed karą, niestety nie wszyscy są mędrcami i potrzebne jest prawo. Mędrzec
nie powinien brać udziału w polityce, chyba, że coś go zmusi.
6. Zenon z Kition  mędrzec powinien brać udział w polityce, chyba, że coś mu przeszkodzi.
7. Arystoteles  w państwie ma panować tylko prawo, które powinno zapewnić sprawiedliwość i
dobro. W państwie powinny rządzić prawa właściwie użyte. Władca powinien rozstrzygać o tych
sprawach, których prawo nie obejmuje. Prawa podobnie jak ustroje są złe i dobre, sprawiedliwe i
niesprawiedliwe. Powinny być dostosowane do ustroju państwa. Prawo dostosowane do
sprawiedliwego ustroju to sprawiedliwe i odwrotnie. Trzy rodzaje sprawiedliwości:
a) Wymienna  rządzi wymianą między osobami i opiera się o ideę równości;
b) Legalna  rządzi ona zachowaniami jednostek wobec wspólnoty;
c) Rozdzielcza  rządzi stosunkami wspólnoty do jednostki (dystrybutywna).
8. Filozofia rzymska  stworzyli pierwszy system prawa, oparte jest na nim współczesne prawo
9. Tomasz Hobbes (1588  1689)  autor  Wielogłowego Lewiatana , nieustanna walka między ludzmi,
człowiek człowiekowi wilkiem, państwo powstało z obawy i rozsądku. Państwo to wielogłowy lewiatan,
w jednej ręce trzyma miecz, a w drugiej pastorał. Prawo powstało w formie ugody, umowy społecznej.
Trzy rodzaje prawa stanowionego:
1. Leges  ustawy Zgromadzenia Ludowego
Okres Republiki Rzymskiej
2. Senatusconsulte  uchwały Senatu
3. Contitutiones  rozporzÄ…dzenia cesarskie
Corpus iuris cirils  tworzony w latach 527  533 przez Justyniana I wielkiego. Stworzył on ten system
prawa, jako cesarz bizantyjski. Jest to zbiór praw obywateli. Składa się z 4 części podstawowych:
1. Digesta  są to fragmenty dzieł prawników rzymskich, było ich 50 tomów
2. Institutiones  omawia podstawowe instytucje prawa rzymskiego, powstały przed digestą
3. Codex Repetitiae Predictionis  zawierał zbiór rozporządzeń cesarskich bez rozporządzeń Justyniana I
Wielkiego
4. RozporzÄ…dzenia Justyniana I Wielkiego.
Pozytywizm prawniczy:
1. XIX wiek, w 1859 roku umiera John Austin  wybitny prawnik brytyjski, po jego śmierci ukazuje się jego
dzieło  Wykłady o Julius Studenci w 1861, prawdziwe prawo to prawo pozytywne, czyli takie, które
obowiązuje pozytywnie. Prawo pozytywne jest to zbiór reguł postępowania ustanowionych przez suwerenną
władzę. Nawiązują do niego Mill i Comte. Uważał, że system prawa zwyczajowego nie jest jasny, opiera się na
zwyczajowych wyrokach.
2. Drugi pozytywista to Georg Jellinek (1851  1911)  profesor Heidenberga, przyjaciel Maxa Webera,
zdefiniował prawo jako zespół norm o trzech cechach:
a) Regulują zewnętrzne zachowania ludzi między sobą
b) Pochodzą od uznanego autorytetu zewnętrznego
c) Posiadają gwarant obowiązywania daną przez zewnętrznego przedstawiciela
Normatywizm prawniczy  Hans Kellsen nawiązuje do pozytywizmu, wyższą formą wiedzy jest wiedza
formalna, przedmiotem nauki prawa mogą być tylko zdania powinności we, czyli normy.
Wolność naturalna to negacja wyżów społecznych, jest to związek ze społeczeństwem oznacza to
uwolnienie się od legalności naturalnej i poddanie się regułom społecznym, ponad wolnością stoi
odpowiedzialność w sensie prawnym.
System prawa to zbiór norm uporządkowanych w sposób logiczno  hierarchicznym, oznacza to, że normy
wyższego rzędu wytwarzają normy niższego rzędu.
WYKAAD 2 PRAWO NATURALNE 01.03.2016
Współcześni zwolennicy prawa natury rozważają starożytne systemy na płaszczyznach filozoficznej i
psychologicznej.
Pozytywizm  Jellinek  cechą charakterystyczną prawa to jego obowiązywanie, czyli ważność, powinna istnieć
świadomość obowiązywania. Nie wynika to z przymusu, nie można go utożsamiać z sankcją. Jest to nacisk
niezorganizowany. Prawo cywilne, konstytucyjne i międzynarodowe nie jest oparte na przymusie, nie przestają
obowiązywać, a gwarancją ich wypełnienia są pewniejsze niż inne. Pojęcie prawa powinno być aprobowane
przez rządzących i rządzonych. Fakty społeczne podkreślają wartościowanie, układają się w sądy
wartościujące, którym podlegają akty społeczne i wynikające z nich normy postępowania. Akty społeczne
posiadają siłę normatywną, poprzez to, że się powtarza, pózniej powstaje przekonanie o wartości normy.
Kontynuowany pozytywizm  zródło prawa tkwi w państwie.
XIX wiek  tworzy się nowoczesna idea państwa. Ruch kodyfikacyjny, wcześniej rozrzucone były normy prawa,
były zwyczajowe. Kodyfikacja  I system to zbiór praw Napoleona. Ten wiek charakteryzuje się rozwojem
administracji. Najsprawniejsza była administracja Pruska, co przełożyło się na III Rzeszę. Rozwój
parlamentaryzmu  to trzeci filar kształtowania się prawa. Wcześniej istniała sprawiedliwość, na jej miejsce
pozytywiści wprowadzili ideę powinności.
Pogląd teokratyczny  to, co władza powiedziała ogranicza się w działaniach, nie może zmienić poglądów.
Nowoczesne państwo działa przez swoje organy związane regułami prawa. Zasada legalizmu, praworządności,
państwo działa tylko w granicach prawa. Tylko prawo może umożliwiać podejmowanie decyzji w określonych
kwestiach.
Państwo jest dla Jellinka jednością celów, ale które państwo realizuje i stanowi jedność. Roszczenia według
Jellinka:
1. Roszczenie do wolności
2. Roszczenie do pozytywnych świadczeń państwa
3. Roszczenie ze strony państwa, aby świadczyć na jego rzecz.
Suwerenność ma zdaniem Jellinka charakter czysto formalny, nie wskazujemy na to, kto jest suwerenem.
Suwerenna jest tylko taka władza, która nie ma wyższej od siebie.
Trzy rozumienia słowo władza:
1. WÅ‚adza, jako panowanie
2. Władza, jako siła i moc
3.
Normatywizm trzeba traktować, jako kontynuację pozytywizmu (John S. Mill  stanowi pomost pomiędzy
pozytywizmem, a neopozytywizmem), ale tylko z uwagi na metodÄ™ formalno  dogmatywnÄ…. Normatywizm
stanowi krytykę idei pozytywizmu. Kellsen posługuje się zasadami logiki. Normatywizm zrywa z
pozytywistyczną formą państwa prawnego, prawo  teoria państwa prawnego nawiązuje do teorii prawa
podmiotowego przysługującego jednostce, podstawowym prawem jest prawo do własności; wynikają z niego
inne uprawnienia np. do wolności, własności  możliwość korzystania z rzeczy z wyłącznikiem innych osób, jest
to krytyka tego poglądu przez Kellsena. Wolność naturalna stanowi negację więzów społecznych; związek
człowieka ze społeczeństwem stanowi uwolnienie się od praw naturalnych  wolności naturalnej. Prawa
podmiotowe nazywa się konnymi regułami. Ponad wolnością stoi przypisanie, czyli odpowiedzialność w sensie
prawniczym. Uprawnienie to tylko norma podobnie jak wszelkie prawa, zaś system prawny stanowi zbiór norm
uporządkowanych w sposób nie hierarchiczny, w którym jedna norma wynika z drugiej. Na czele systemu stoi
norma podstawowa, a z niej wynikają inne normy. Uprawnienia należy sprowadzić do skargi lub roszczenia.
Konstrukcja jest tylko znana prawu cywilnemu i administracyjnemu. Uprawnienie, zatem nie jest normÄ…
wolności.
Państwo dla Kellsena jest porządkiem prawnym odpowiadającym porządkowi społecznego przymusu. Skoro
państwo jest zawsze porządkiem prawnym to nie istnieje państwo prawa, bo jest to tożsame. Państwo w sferze
powinności stanowi porządek prawny. Państwo nie stanowi realizacji woli suwerena. Państwo stanowi
działalność zgodną z normą prawną. Nie ma wartości bezwzględnych, demokracja ma tą przewagę nad
autorytarnym, że relatywizuje różne wartości.
Kellsen podważył dualizm państwa i prawa, nie podobało mu się antropomorficzne rozumienie państwa;
państwo nie wyraża swojej woli.
Norma podstawowa  konstytucja  to zbiór norm podstawowych, na konstytucji opierają jej cały system
prawny, na jej podstawie powstają ustawy, trybunał bada zgodność ustawi rozporządzeń z konstytucją.
K. Schmitt  stworzył teorię decyzjonizmu, polityka jest systemem działań wytyczonych przez wrogość i sojusz
tzn. ktoś może być wrogiem, a jutro sojusznikiem. Państwo nie może być niesuwerenne.
WYKAAD 3 OD SCHMIDTA PO MERTONA 08.03.2016
Schmitt zanegował także ideę parlamentaryzmu, twierdząc, że nie stanowi ona emanacji woli większości, jest
on manifestacją wynikającą z tego, że utożsamia się parlamentaryzm z demokracją.
Jest to pojęcie relatywne, jedno, co łączy to wola większości. Cały problem sprowadza do płaszczyzny
indywidualności woli zbiorowej na płaszczyznie& &
Parlamentaryzm jest poglądem liberalizmu, czyli ścierania się poglądów, z czego wynika prawda. W dobie
nowoczesnego parlamentaryzmu mamy do czynienia z dużym stopniem tajności metod rządzenia.
Schmitt wyłącza pojęcie legalizmu i legoityzmu, obecnie odpada ścieranie się poglądów. Rozważanie odnosi do
Niemiec lat 30., w tych czasach parlamentaryzm stał się mistyfikacją.
Pozytywizm rozdziela pojęcie prawa i sprawiedliwości. Prawo jest zjawiskiem kulturowym, jest zbudowany
na gruncie pewnych wartości, w celu ich realizacji i ochrony. Na gruncie prawa sprawiedliwość zostaje od niego
oddzielona w pozytywizmie. Wartość to prawda, piękno, sprawiedliwość, itp. Wartość to zaradczy element
każdej kultury stanowi byt obiektywny czy są subiektywne, czyli stanowią wartość dla kogoś. Obiektywizm
rozumienia wiąże się z wizją natury ludzkiej; istnienie uniwersalnych potrzeb tworzących hierarchię
niezależnie od różnic pomiędzy jednostkami.
W drugim podejściu odnosimy się do historycznie i kulturowo uwarunkowanego stanu moralności. Wartość to
obiektywny stan rzeczy, który przysługuje danej dziedzinie problematyki społecznej, ze względu na sposób
postępowania. Za przejaw istnienia należałoby uznać poszukiwanie wartości uniwersalnych dla gatunku
ludzkiego  wartości podstawowe:
a) Uniwersalne prawa człowieka i obowiązki  prawa podmiotowe
b) Demokracja z elementami społeczeństwa obywatelskiego
c) Ochrona mniejszości
d) Pokojowe rozwiązywanie konfliktów i uczciwe prowadzenie negocjacji
e) Równość wewnątrzpokoleniowa i międzypokoleniowa
Florian Znaniecki i Wiliam Thomas   Chłop polski w Europie i Ameryce . Autorzy ci uważają wartość za
zjawisko pośrednie między czystą podmiotowością, a przedmiotowością. Człowiek w swojej działalności
praktycznie może odnosić się jedynie do wartości. Rzeczy są dane człowiekowi poprzez swoje związki z innymi
rzeczami. Rzeczy rozumiemy poprzez swoje wcześniejsze doświadczenie. Przedmiot staje się wartością
poprzez to, że wchodzi w sferę życia ludzkiego. Wartość to wszelki przedmiot powodujący empiryczną treść
dostępną członkowi grupy społecznej oraz posiadający znaczenie w skutek, którego może być on obiektem
działalności. Wartości z jednej strony są danymi komuś w doświadczeniu, a z drugiej strony wartości
występujące w powiązaniu z różnymi obiektami dane są, jako część pewnego układu względnie izolowanego i
każdy z układów ma własny ład wewnętrzny. Wewnętrzny ład wartości według Znanieckiego nie zależy od
podstawowego ujęcia. Należy go przypisać systemom kulturowym stworzonych przez człowieka. Systemy
kulturowe to mity, systemy prawne, język i teorie naukowe.
Typy definiowania wartości: (F. Adler)
a) Rozumienie przedmiotowe - wartość, jako istniejąca w podmiotach materialnych i niematerialnych
b) Rozumienie pośrednie  wartość, jako obiekt utożsamiany z działaniem, którym podmiot kieruje na
przedmiot
c) Rozumienie podmiotowe  wartość, jako umiejscowione w człowieka, mające początek w potrzebach
biologicznych lub świadomości.
Wartość, jako składnik świadomości podmiotu wpływająca na zachowanie. Wartość jest faktem psychicznym o
charakterze efektywno  poznawczym.
Kluckholm  wartość stanowi koncepcję tego, co godne pożądania, zdolna wywierać wpływ na nasze
zachowanie. Trzy wymiary wartości:
a) Poznawczy
b) Emocjonalny (afektywny)  godna pożądania
c) Behawioralny - zdolna wywierać wpływ na nasze zachowanie
Ossowski  rodzaje wartości:
a) Wartości uznawane  co społeczeństwo uważa za ważne
b) Wartości odczuwane
c) Wartości codzienne
d) Wartości odświętne
Stefan Nowak: Postawa człowieka wobec przedmiotu to ogół względnie trwałych dyspozycji do oceniania
tego przedmiotu, emocjonalnego nań reagowania oraz towarzyszących ewentualnie tym dyspozycją względnie
trwałych przekonań o naturze i właściwościach tego przedmiotu i zachowania się wobec przedmiotu.
Współczesna myśl prawnicza zdominowana jest przez pozytywizm prawniczy, ale został on uzupełniony
przez spojrzenie na prawo jako zjawisko społeczne.
a) Normatywny charakter prawa  są to reguły, zasady i przekonania; pewne wzory zachowań uznaje się
za pewne obowiązujące należące do określonego sposobu postępowania.
b) Charakter perswazyjny prawa (wychowawczy)  skłania nas do określonego zachowania i jest
rezultatem postępowania:
vð Postawa legalizmu  szacunek wobec prawa
vð Postawa oportunizmu  stosuje siÄ™ do norm prawnych, kierujÄ…c siÄ™ chÄ™ciÄ… zyskania korzyÅ›ci lub
uniknięcia kary
vð Postawa konformizmu  chęć naÅ›ladowania zachowaÅ„ innych osób lub dostosowywania siÄ™ do
zachowań innych osób.
Robert K. Merton  wyróżnił wartości określane jako kulturowe cele zachowań ludzkich (autoteliczne),
wartości jako rozumienie instrumentalne, czyli środki do osiągnięcia celów. Konformizm to takie zachowanie,
które uwzględnia cele i środki do osiągnięcia tych celów.
a) Wycofanie (ucieczka)  odrzucenie kulturowe określonych celów i środków
b) Rytualizm odrzucenie celów, ale akceptowanie środków
c) Innowacja  to akceptacja celów, ale odrzucenie środków
d) Konformizm - to takie zachowanie, które uwzględnia cele i środki do osiągnięcia tych celów.
Cele Åšrodki
Wycofanie
- -
Rytualizm
- +
Innowacja
+ -
Konformizm
+ +
WYKAAD 4 KOGNITYWIZM I AKOGNITYWIZM 15.03.2016
Każda istota społeczna przesiąknięta jest wartościami i tworzy fundament aksjologiczny prawa, jest to byt,
element kultury. Istnieją wartości natury partykularnej (grupowej). Wspólnota podstawowych wartości
powoduje, że sądy nie są zawsze trafne, jeśli sądy są zakorzenione w wartościach. Trudność w zidentyfikowaniu
czym jest dobro i zło społeczeństwa są pluralistyczne, czyli różne w kwestii aksjologicznej. Spór wokół prawa
to spór wokół wartości, które stanowią jego fundament.
Rozróżnienie uzasadnień norm prawnych C. Zaborowski i Z. Zieleniecki odwołujących się do wartości:
a) Uzasadnienie teoretyczne odwołujące się do tworzenia ich przez uznany autorytet.
A. Aopatka: Prawo jako całokształt generalnych i abstrakcyjnych norm postępowania ustanowionych przez
państwo lub przez nie uznawanych, których przestrzeganie jest zagwarantowane przez państwo.
Dwa rodzaje norm:
a) Norma konkretna  dotyczy danej osoby; dotyczy danego zachowania w danych miejscu i dniu lub w
sposób abstrakcyjny, czyli odnosi się do rozmaitych uogólnionych sytuacji.
b) Norma generalna  dotyczy np. wszystkich obywateli lub wszystkich ludzi na świecie.
Funkcje prawa mające na uwadze określoną normę prawną:
a) Ma służyć osiągnięciu rezultatu:
vð Stabilizacyjna  utrzymanie istniejÄ…cego Å‚adu
vð Dynamizacyjna  planowanie zmian w sferach życia spoÅ‚ecznego
vð Ochronna  wspieranie wartoÅ›ci istniejÄ…cych ze spoÅ‚ecznego punktu widzenia
b) Drugi podział:
vð Organizacyjna  tworzenie instytucjonalnych warunków życia spoÅ‚ecznego
vð Represyjna  odstraszanie, zaniechanie zachowaÅ„ spoÅ‚ecznie nieakceptowanych
vð Wychowawcza  wytworzenie trwaÅ‚ych nawyków u adresatów norm prawnych
c) Trzeci podział:
vð Kontrolna  poddawanie zachowaÅ„ kontroli
vð Dystrybutywna  prawo na stanowi narzÄ™dzi podziaÅ‚u dóbr
vð Regulacja konfliktów  prawo ma sÅ‚użyć rozstrzyganiu spornych interesów.
Podział prawa:
I. Pierwszy podział:
a) Prawo materialne  składa się na nie ogół norm regulujących treść stosunków prawnych
b) Prawo formalne  określa tryb postepowania przed organami władzy publicznej, gdy postepowanie jest
związane z egzekucją obowiązków i stosowaniem sankcji prawa materialnego
II. Drugi podział:
c) Prawo przedmiotowe  normy prawne regulujące jedną sferę życia publicznego, zbiór tych praw na ogół
tworzy gałąz prawa, np. prawo ruchu drogowego, prawo energetyczne
d) Prawo podmiotowe  to zespół uprawnień służących podmiotowemu prawu. Podmiot ma prawo
podejmowania decyzji, wykonywania działań, może domagać się wykonania przez inne osoby
obowiązków prawa. Prawa podmiotowe mają charakter przyrodzony i są niezbędne np. prawa
obywatela. Według innej koncepcji mają charakter praw pozytywnych. Prawa podmiotowe powinny
być schronem, gdyż pozwalają na różne zachowania jednostki, bez tego wolność człowieka byłaby fikcją
a prawo zaradzeniem ucisku. Prawo deplikuje określony interes społeczny. Podstawowe prawo cywilne
to prawo własności, czyli wyłączność korzystania z określonych dóbr
vð Roszczenie negocjacyjne  nikt nie ingeruje w sposób korzystania
vð Roszczenie wydobywcze (windykatoryjne)
III. Trzeci podział:
e) Prawo publiczne - reguluje stosunki między państwem i obywatelami oraz między organami państwa.
f) Prawo prywatne - reguluje stosunki między równoprawnymi podmiotami.
AKT PRAWNY - PRZEPIS PRAWNY  NORMA PRAWNA 22.03.2016
Rodzaje aktów prawnych:
a) Akt prawny indywidualny  określają indywidualne wzory postępowania, np. decyzje administracyjne,
wyroki sądów powszechnych, akty stosowania prawa
b) Akt prawny normatywny  ma charakter generalny, tworzony jest przez organy państwa posiadające
kompetencje prawodawcze, ustala reguły zachowania o cechach generalnych i abstrakcyjnych , np.
Sejm, Senat, Zgromadzenie Narodowe. Trybunał nie ma kompetencji normotwórczych.
vð Akt prawny normatywny wewnÄ™trzny  sÄ… to:
żð ZarzÄ…dzenia Rady Ministrów,
żð Ustawy RM,
żð Konstytucja,
żð Ustawy,
żð umowy miÄ™dzynarodowe ratyfikowane,
żð Przepisy pierwotne prawa unijnego (prawa UE, traktat o UE, akty prawa
wspólnotowego)
żð Przepisy prawa miejscowego  obowiÄ…zujÄ… powszechnie na obszarze, gdzie zostaÅ‚y
umiejscowione, np.. uchwała Rady Gminy. Mogą mieć charakter porządkowy np.
regulaminowe utrzymanie porządku i czystości w Gminach, plan miejscowy 
przeznaczenie nieruchomości na obszarze gminy
Przepis prawa  jest to zwrot językowy, każda jednostka zdaniowa w sensie gramatycznym aktu
normatywnego. Zwrot językowy stanowi część redakcyjną tego aktu wyodrębnioną w postaci: artykułu (art.),
paragrafu (ż), ustępu (ust.). Na paragrafy dzielą się ustawy, które w nazwie mają Kodeks. Kodeksy dzielą się na
paragrafy. Rozporządzenia dzielą się na paragrafy, istnieją jeszcze punkty. Podział paragrafu na ustępy. Istnieje
podział na litery i tirety (myślniki  -"). Przepis prawy jest zawsze wyrażony wprost w akcie normatywnym.
Podział przepisów prawnych:
I. Pierwszy podział
a) NakazujÄ…ce  Kodeks Karny, np. udzielenie pomocy
b) ZakazujÄ…ce  Kodeks Karny, np. zakaz zabijania
c) Uprawniające  Kodeks Cywilny, np. wycinka drzew, lub gałęzi z korony drzewa sąsiada
II. Drugi podział
d) Bezwzględnie obowiązujące  ius cogens
e) Względnie obowiązujące - ius dispositivum
III. Trzeci podział
f) Ogólne  lex generalis
g) Szczegółowe  lex specialis  przepisy szczegółowe mają pierwszeństwo przed generalnymi (ogólnymi).
IV. Czwarty podział:
h) Blankietowe  ustalają ujemne skutki zachowania, które są niezgodne z bardzo ogólnie wymienionymi
przepisami prawa, przepisy wykroczeń, ustala sankcje i kary
i) Odsyłające  mają na celu unikanie powtórzeń w aktach prawnych
Norma prawna  reguła zachowania skonstruowana na podstawie przepisów prawnych, która zawiera:
a) Warunki powinnego zachowania,
b) Reguły jego zachowania
c) Konsekwencje niezastosowania się do tej reguły
Klasyczne rozumienie normy prawnej:
a) SÄ… to hipotezy normy prawnej
b) Dyspozycja
c) Sankcja
Norma prawna a przepis prawny:
a) Norma prawna pokrywa siÄ™ z przepisem prawnym
b) Przepis prawny zawiera część normy prawnej
Wykładnia prawa  wyciąganie z przepisów prawnych norm prawnych.
Norma prawna, jako reguła generalna  jest skierowana do pewnej kategorii adresatów. Adresatami
zawartych w nich zakazów, nakazów i przyzwoleń tworzy wszystkich ludzi (każdy, kto, nikt). Charakter
generalny jest zachowany jeśli dotyczy określonej grupy lub osoby, np. Prezydent.
Norma prawna, jako reguła abstrakcyjna  wzór zachowania zawarty w normie prawnej jest konstruowany
przez wskazanie cech rodzajowych.
Klasyfikacja czynów:
a) Czynności  faktyczne zachowania psycho  fizyczne
b) Czynności konwencjonalne  normy społeczne nadają im specyficzne wartości, które nie wynikają z
cech psycho  fizycznych.
vð Pewne istotne:
Akty tworzenia prawa Akty stosowania prawa Czynności prawne
vð Pewne obojÄ™tne:
Czynności obyczajowe czynności organizacyjne czynności religijne
WYKAAD 6 BUDOWA NORMY PRAWNEJ 05.04.2016
Trzy elementy budowy normy prawnej:
a) Hipoteza  określa adresata normy (kogo, kto), określa warunki , gdy coś jest dozwolone, zabronione
lub nakazane. Określa jak adresat powinien postępować w danych warunkach. Może określać cel oraz
sposób działania. Może określać miejsce działania.
b) Dyspozycja  określa treść zachowanie dozwolonego, zabronionego lub nakazanego, albo treść decyzji,
którą należy podjąć w związku z zaistnieniem pewnych faktów. Wyznacza treść powinnego zachowania,
dotyczy czynności konwencjonalnie prawnie istotnych:
vð CzynnoÅ›ci prawne zmierzajÄ…ce do wywoÅ‚ania okreÅ›lonego skutku, np. prawo cywilne, prawo
rodzinne, prawo prywatne
vð DziaÅ‚ania prawne  uregulowane przepisami prawa publicznego
c) Sankcje  konsekwencje niezastosowania się do dyspozycji określonej w hipotezie
Nakaz  obejmuje dwie formy:
a) Jeden typ zachowania, w którym w danych warunkach nie może się uchylić bez sankcji
b) Jeden typ zachowania podstawowego oraz drugi typ zachowania, który w określonych warunkach może
być przez adresata wybrany.
Zakaz  wskazuje typy zachowań wskazane przez normy za niedopuszczalne i wywołuje nieprzyjemne
konsekwencje.
Dozwolenia - według niektórych naukowców dozwolenie nie istnieją jak samodzielny rodzaj dyspozycji
prawnej lecz należą do zakazów.
a) Zasadą w państwie prawnym jest to, że obywatelom i innym podmiotom prawa niebędącymi
podmiotami tych organów; dozwolone jest wszystko co nie jest nakazane ani zakazane.
b) Organy publiczne mogą działać tylko na podstawie i w ramach prawa.
Rodzaje dozwoleń:
a) Dozwolenia słabe  działania nie wywołują skutków w sferze prawnej. Są chronione w ogólny sposób.
b) Dozwolenia mocne  zachowania są argumentowane przez prawo i niosą środki prawne, nie są to
nakazy ani zakazy.
Rodzaje zachowań;
a) Zachowania nakazane
b) Zachowania mające charakter dozwoleń mocnych
c) Zachowania zakazane.
Obowiązek  polega na tym, że nie ma prawna ustanawia dla danego rodzaju adresatów i w danych
warunkach(określonych w hipotezie) nakaz lub zakaz określonego zachowania. W języku prawnym obowiązki
są formułowane przy użyciu trybu oznajmującego, także przy użyciu zwrotów typu  powinien ,  ma
obowiÄ…zek .
Przywilej  podmiot jest uprawniony do podejmowania pewnych działań bądz jest traktowany bardziej
korzystnie w odniesieniu do pewnych działań.
Sankcje:
a) Rozumienie językowe  sankcja to słowna zapowiedz określonych dolegliwości
b) Rozumienie realne  sankcja to społeczny fakt podjęcia kroków dolegliwych wobec podmiotów
postępujących niezgodnie z wzorem, zastosowanie przymusu państwowego w celu podporządkowania
adresata.
Rodzaje sankcji:
a) Egzekutywą  polega bądz na przymusowym wykonaniu tego, co stanowiło niedopełniony obowiązek
adresata, bądz na przymusowym unicestwieniu tego, co zostało przez adresata uzyskane wbrew zakazowi.
b) Nieważności  polega na unieważnieniu czynności konwencjonalnych. Ma zastosowanie przede wszystkim
do czynności prawnych, które są wyróżnione przez prawo cywilne jako jeden z rodzajów czynności
konwencjonalnych prawie. Normy, w których zawarte są sankcje nieważności nazywamy Leges Perfactae
(Prawo doskonałe  bo w świetle prawa uznaje je się za niebyłe). Sankcje nieważności dzielimy na:
vð Nieważność bezwzglÄ™dna  nastÄ™puje z mocy samego prawa bez koniecznoÅ›ci dokonywania jakiÅ›
dodatkowych czynności. Dotyka ona czynność od samego początku tj. jest uważana za niebyłą. Ma
miejsce np.:
żð Gdy czynność zostaÅ‚a wykonana przez osobÄ™ nieuprawnionÄ… do tego.
żð Gdy czynność zostaÅ‚a wykonana bez wymaganej przez prawo zgody organu wÅ‚adzy
państwowej.
żð Gdy czynność zostaÅ‚a wykonana bez zachowania formy zastrzeżonej przez prawo pod
rygorem nieważności.
vð Nieważność wzglÄ™dna  gdy okreÅ›lona osoba wystÄ…pi zgodnie z prawem z wnioskiem do
odpowiedniego organu np. Sądu o stwierdzenie nieważności Czynność jest ważna do czasu
orzeczenia sądu i orzeczenie sądu powoduje unieważnienie czynności ze skutkiem wstecznym
vð Bezskuteczność:
żð Zawieszona  prawo uzależnia zwiÄ…zanie okreÅ›lonej osoby postanowieniami umowy lub
innej czynności prawnej od zgody tej osoby.
żð WzglÄ™dna  może być stwierdzona przez sÄ…d, gdy żąda tego osoba trzecia. Nie powoduje ona
zerwania więzi prawnej między stronami czynności, ale jednocześnie uniemożliwia takie
kształtowanie spraw między stronami, które prowadziłoby do pokrzywdzenia osób
trzecich.
c) Sankcja karna(represyjna, penalna)  jest to sankcja za dokonanie czynów zabronionych polegających na
działaniu rzadziej na zaniechaniu. Sankcja represyjna polega na pozbawieniu naruszyciela cennych dla
niego dóbr.
Funkcjami kary mogą być:
a) Odpłata  odpowiedz złem na zło => kara jest uznawana za przejaw sprawiedliwości.
b) Resocjalizacja przestępcy
c) Odstraszenie przestępcy do czynienia rzeczy przez prawo zakazanych
d) Odstraszenie innych osób
e) (czasami)Izolacja przestępcy od społeczeństwa => uniemożliwienie mu dokonywania dalszych
przestępstw
f) (czasami)Odizolowanie przestępcy od społeczeństwa na zawsze.
Dwuelementowa teoria normy prawnej  w której mówi się, że mamy do czynienia z dwoma rodzajami
norm wzajemnie sprężonych
Norma sankcjonujÄ…ca  stanowiÄ…ca w przypadku naruszenia normy sankcjonowanej zostanie wykonana
sankcja.
WYKAAD 7 SYSTEM PRAWA 12.04.2016
System prawa  zmiana jednego elementu powoduje zmianę całego systemu. System prawa obowiązujący
w Polsce opiera siÄ™ o:
a) Kontynuacja prawa rzymskiego
b) Tradycja pozytywistyczna.
Według systemu kontynentalnego elementami systemu są normy prawne, które nie powinny być sprzeczne.
Między tymi normami zachodzą:
a) Związki treściowe:
vð PowiÄ…zania logiczne miÄ™dzy normami systemu
vð Istnienie wspólnej podstawy aksjologicznej
vð Jednolitość jÄ™zyka prawnego, nadanie terminom tych samych znaczeÅ„
vð Wprowadzanie do tekstów licznych przepisów odsyÅ‚ajÄ…cych.
b) Związki wynikające z hierarchii norm: normy ustanowione przez organy wyższego stopnia mają
wyższą moc obowiązywania, normy ustanowione przez organy niższego stopnia nie mogą być
sprzeczne z normami ustanowionymi przez organy wyższego stopnia.
Konstytucja
Ustawy
RozporzÄ…dzenia wykonywane przez
Radę Ministrów i Premiera
ZarzÄ…dzenia wykonawcze
c) Związki wynikające z relacji formalnych: norma prawna będzie skuteczna, jeśli została prawidłowo
ustalona, zachowano odpowiednie procedury.
Zróżnicowanie systemu prawa:
a) Kontynentalne (europejskie)  obowiązuje w większości krajów Europy (bez Wielkiej Brytanii), np.
Polska, Francja, Niemcy, Beneluks. Opiera się na fundamentalnych założeniach:
vð Zasada wyÅ‚Ä…cznoÅ›ci prawa stanowionego jako zródÅ‚a prawa
vð Prymat ustawy  oznacza zakaz tworzenia prawa przez sÄ…dy, które zajmujÄ… siÄ™ tylko
stosowaniem prawa, sÄ…dy interpretujÄ…, a nie tworzÄ… prawo
vð Minimalizowana jest rola innych postaci prawa, np. prawo zwyczajowe, prawo kanoniczne
vð Jest to system prawa racjonalnie tworzonego  racjonalny ustawodawca
vð Najbardziej doskonaÅ‚Ä… formÄ… prawa stanowionego jest kodeks, który w sposób wyczerpujÄ…cy,
całościowy reguluje daną dziedzinę życia.
b) Civin law  common law  system prawa brytyjskiego:
vð Common law  niski wpÅ‚yw prawa rzymskiego, to prawo to mozaika różnych typów prawa, np.
prawo stanowione, prawo zwyczajowe, prawo sędziowskie
vð Prawu stanowionemu przysÅ‚uguje pierwszeÅ„stwo (prymat), ale nie wyÅ‚Ä…czność
vð IstotnÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… sÄ…dy, które w swoim orzecznictwie formuÅ‚ujÄ… abstrakcyjne normy
prawne
vð System prawa nie jest w peÅ‚ni racjonalny, spójny i pozbawiony luk prawnych. Kontrakty i
umowy prywatne odgrywają ważną rolę.
Wykładnia prawa  to interpretacja prawa, czyli sposób własnego rozumienia prawa oraz wynik
interpretacji.
Koncepcje wykładni prawa:
a) Klasyfikacyjna koncepcja  wykładnia dokonuje się wtedy i tylko wtedy, gdy tekst prawa jest niejasny,
sprzeczny, itp.
b) Derywacyjna koncepcja  wykładnia jest potrzebna w każdym przypadku i służy wyprowadzeniu
normy prawnej z przepisu prawnego
Teorie wykładni prawa:
a) Teoria wykładni statycznej  ustawodawca ustalając akt prawny nadaje mu znaczenie; jak długo
obowiązuje przepis prawny tak długo obowiązuje znaczenie; odejście od litery prawa, stałe znaczenie
b) Teoria wykładni dynamicznej  znaczenie przepisów nie może być związana z wolą ustawodawcy,
przepis zmienia się wraz ze zmianą otoczenia, jest to wykładnia obiektywna, zmierza do ustalenia norm
prawnych obowiÄ…zujÄ…cych adresata tu i teraz. Jest akceptowana lecz bez entuzjazmu przez
zwolenników pozytywizmu.
c) Teoria aktualnego ustawodawcy  łagodzi niedogodności wykładni i założenie racjonalnego
ustawodawcy.
Rodzaje wykładni:
I. Ze względu na podmiot dokonujący:
a) Autentyczna  dokonuje podmiot, który przepis prawa stanowi
b) Legalna  dokonywana przez organ, który ma prawo do wykonywania wyłączności
c) Operatywna  stosowane przez organy stosujące prawo, np. uchwały  podejmowane są w składzie
siedmioosobowym lub w całym składzie. Wpisane do zasad prawnych. Mają cel powszechno  wiążący.
d) Doktrynalna  dokonywana przez przedstawicieli nauki prawa, ma wpływ na tworzenie nowych
przepisów prawa.
WYKAAD 8 WYKAADNIE I GAAZIE PRAWA 19.04.2016
II. Ze względu na sposób jej dokonywania:
a) Językowo - logiczna  polega na dokonywaniu interpretacji przepisów prawnych przy
wykorzystaniu reguł znaczeniowych (sementycznych) i konstruktywnych (syntanktycznych),
języka naturalnego i języka prawnego
b) Funkcjonalna (celowościowa  ratio legis  cel)  istota wyraża się w tym, że ustalenia znaczenia
dokonuje się zgodnie z celem, który ustawodawca miał na myśli ustanawiając przepis.
c) Systemowa  ustalenie rzeczywistego znaczenia przepisów ze względu na ich usytuowanie w
systemie wewnętrznym aktu normatywnego, w całej gałęzi prawa, a także na zasady systemu prawa
albo zasady, które obowiązują w danej gałęzi prawa
d) Porównawcza (historyczna)  w układzie synchronicznym lub diachronicznym polega na ustaleniu
przepisu prawnego przez porównanie go z różnymi przepisami o ustalonym znaczeniu wyciągania
wniosków:
vð W ukÅ‚adzie synchronicznym  porównuje siÄ™ aktualne przepisy w różnych sytuacjach
vð W ukÅ‚adzie diachronicznym  porównuje siÄ™ aktualne przepisy do nieobowiÄ…zujÄ…cych już
przepisów prawa
III. Wykładnia prawa ze względu na wynik (rezultat, zakres):
a) Literalna  znaczenie pokrywa się z wykładnią językowo- logiczną. Jest to wykładnia ścisła
b) Rozszerzająca  porównując wynik wykładni językowej, systemowej, przyjmujemy szersze
znaczenie niż gdybyśmy stosowali tylko wykładnię językową.
c) Zwężająca  porównując wykładnie językowo  logiczną w wyniku tego nie możemy stosować
wykładni szerszej
Reguły interpretacyjne  dotyczą wykładni logicznej:
a) Do tekstu nie można niczego dodawać ani odejmować
b) Zwrotom języka prawnego nie można nadawać innego znaczenia
c) Znaczenie należy rozumieć według języka prawnego
d) Terminy jednobrzmiące należy rozumieć jednolicie
e) Zwroty brzmiące odmiennie nie należy rozumieć jednolicie
f) Wyjątków od reguł ogólnych nie można traktować rozszerzająco
Reguły Inferencyjne - topiki prawne:
a) Rozumowanie skoro można więcej to można i mniej oraz skoro można mniej to można i więcej
b) A controvio  jeśli kogoś i tylko jego dotyczy zakaz lub nakaz to innych osób lub w innych warunkach to
nie dotyczy
c) Wnioskowanie przez analogiÄ™ legis  polega na dostosowaniu do rzeczy nie uregulowanych (luki
prawne) i juris
Gałęzie prawa:
I. Podział Ulpianowskiego:
a) Prawo Publiczne  odnoszące się do interesu państwa. Reguluje na relacje pomiędzy państwem
a obywatelami:
vð Prawo konstytucyjne
vð Prawo administracyjne
vð Prawo karne
vð Prawo procesowe
b) Prawo prywatne  odnosi się do interesu obywatela. Reguluje relacje pomiędzy obywatelami:
vð Prawo cywilne
II. Podział drugi (publiczno  prywatne):
a) Prawo pracy
b) Prawo bankowe
c) Prawo papierów wartościowych
d) Prawo handlowe
WYKAAD 9 STOSUNKI PRAWNE 26.04.2016
Stosunek prawny  to rodzaj stosunku społecznego zachodzący pomiędzy dwoma stronami. Możemy mówić
o przedmiocie stosunku prawnego, może to być przedmiot, zachowanie, osoba lub prawa.
Treścią stosunku prawnego są prawa i obowiązki stron będących stronami procesu, w odniesieniu do
przedmiotu prawnego.
Stosunek prawny tym się różni od stosunku społecznego, że jego przebieg jest uregulowany przepisami
prawa. Podmiotami mogą być osoby prywatne lub prawne.
Stosunki mogą być:
a) Jednostronnie zidywidualizowane
b) Dwustronnie zidywidualizowane
Rodzaje stosunków prawnych:
a) Stosunki cywilno  prawne  charakteryzują się tym, że przebiegają pomiędzy równymi stronami, treść
uregulowana jest przepisami prawa cywilnego. Strony mogą stosunku indywidualizować.
b) Stosunek administracyjno  prawny  ma charakter argumentacyjny, przebiega pomiędzy
nierównomiernymi stronami. Jedną stroną jest organ administracji publicznej a drugim obywatel.
c) Stosunki prawno  karne  charakteryzują się nie równorzędnością stron, nawiązuje się on z chwilą
popełnienia przestępstwa (lub zaniechania) i wykrycia sprawcy.
Prawo konstytucyjne (dawnej prawo państwowe):
a) Rozumienie wąskie  jest to zespół norm prawnych zawartych w konstytucji
b) Rozumienie szerokie  jest to gałąz prawa, którego normy regulują stosunki prawne w zakresie prawa
ustroju państwowego, które to normy zawarte są w konstytucji i w aktach normatywnych
 wykonawczych .
W Polsce Konstytucja powstała w 02 kwietnia 1997 roku, a weszła w życie 02 pazdziernika 1997 roku, została
zatwierdzona przez referendum. Konstytucja składa się z 243 art., podzielonych na ust. i 13 rozdziałów. Jest to
ustawa zasadnicza.
Sposób uchwalenia Konstytucji: przez Zgromadzenie Narodowe (Sejm i Senat), 25 maja 1997 roku odbyło
się referendum, które zatwierdziło Konstytucję (frekwencja 42,86% uprawnionych). Zatwierdzona niewielką
ilością głosów 53,45%. Z Konstytucją powinny być zgodne wszystkie akty normatywne niższego rzędu, np.
rozporządzenia i umowy międzynarodowe.
yródła prawa konstytucyjnego:
a) Regulamin Sejmu i Senatu
b) Umowy międzynarodowe o charakterze konstytucyjnym
c) Ustawy o referendum
d) Pakt Praw Cywilnych i Politycznych
e) Kodeks Wyborczy
Konstytucyjne zasady ustroju państwa:
a) Zasada suwerenności państwa  art.4 ust. 1 Konstytucji  Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej
Polskiej należy do Narodu
b) Zasada demokratycznego państwa prawa  art. 2 Konstytucji  Rzeczpospolita Polska jest
demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej
c) Zasada urzeczywistnienia demokracji zwierzchniej  art. 4 ust. 2 Konstytucji  Naród sprawuje władzę
przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio
d) Zasada podziału i równowagi władz  art. 10 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji  1. Ustrój Rzeczypospolitej
Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy
sądowniczej. 2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały
WYKAAD 10 ZASADY USTROJU SPOAECZNO  GOSPODARCZEGO 10.05.2016
Zasady ustroju społeczno  gospodarczego:
a) Zasady ustroju społeczeństwa obywatelskiego:
vð Wolność tworzenia i dziaÅ‚ania partii politycznych  art. 11 ust. 1 Konstytucji
 Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych.
Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w
celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa
vð Wolność tworzenia zrzeszeÅ„  art. 12 Konstytucji  Rzeczpospolita Polska zapewnia
wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno 
zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych
zrzeszeń oraz fundacji.
vð Decentralizacja wÅ‚adzy publicznej  art. 15 ust. 1 Konstytucji  Ustrój terytorialny
Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację władzy publicznej
vð Wolność gospodarcza  art. 22 Konstytucji  Ograniczenie wolnoÅ›ci dziaÅ‚alnoÅ›ci
gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny
interes publiczny .
b) Zasady ustroju społeczeństwa gospodarki rynkowej:
vð SpoÅ‚eczna gospodarka rynkowa  art. 20 Konstytucji  SpoÅ‚eczna gospodarka rynkowa opiera siÄ™
na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i
współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej
Polskiej
vð Ochrona wÅ‚asnoÅ›ci  art. 21 ust .1 i ust. 2 Konstytucji  1. Rzeczpospolita Polska chroni wÅ‚asność
i prawo dziedziczenia. 2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest
dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.
Prawa wolności człowieka i obywatela:
a)  każdy  prawo wolności czlowieka
b)  obywatel  prawo wolności obywatela
Ochrona godności człowieka - art. 30 Konstytucji   Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi
zródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest
obowiązkiem władz publicznych
Ochrona wolności człowieka  art. 31 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji  1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolność i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego
prawo mu nie nakazuje.
Równość wobec prawa  art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji  1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają
prawo do równego traktowania przez władze publiczne. 2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu
politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny
Wolności i prawa obywatelskie:
a) Nietykalność osobista i wolność osobista
b) Prawo do sÄ…du
c) Ochrona prywatności
d) Tajemnica komunikowania siÄ™
e) Nienaruszalność mieszkania
f) Wolność poruszania się po terenie RP
g) Wolności i prawa polityczne
h) Wolności i prawa obywatelskie
i) Informacje publiczne
j) Udział w referendum i wybór Prezydenta
Rodzaje referendum:
a) Lokalne  jest to forma bezpośredniego sprawowania władzy na szczeblu lokalnym. Może być
przeprowadzone w danej jednostce samorządu terytorialnego w sprawie dotyczącej wspólnoty
samorządowej tej jednostki. Może mieć charakter:
vð Wojewódzki
vð Powiatowy
vð Gminny (miejski).
b) Ogólnokrajowe  z przepisów wynika, że w drodze głosowania referendialnego obywatele RP wyrażają
swoją wolę co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy poddanej w referendum .
Odwołanie : na wniosek obywateli:
a) Jest ważne gdy wzięło w nim udział 30% uprawnionych do głosowania mieszkańców
b) Jest ważne w przypadku, gdy wzięło w nim udział 3/5 uprawnionych z tych co wzięli udział w
głosowaniu
Referendum ogólnokrajowe:
a) Sejm - w liczbie połowy głosów
b) Prezydent  większość liczby głosów
c) Z inicjatywy obywateli  pół miliona osób  NIE MOŻE DOTYCZYĆ:
vð WYDATKÓW
vð PODATKÓW
vð OBRONNOÅšCI PACSTWA
vð AMNESTII
Zasada większościowa:
a) Wolności i prawa socjalne
b) Prawo własności
c) Prawo wyboru i wykonywanie zawodu
d) BHP
e) Zabezpieczenie społeczne
f) Ochrona zdrowia
g) Skarga do Trybunału Konstytucyjnego
h) Prawo wystÄ…pienia do Rzecznika Praw Obywatelskich
ObowiÄ…zki obywatela:
a) Wierność RP
b) Przestrzeganie prawa RP
c) Ciężar świadczeń publicznych
d) Ochrona ojczyzny
e) Ochrona środowiska
System wyborczy:
a) Sejm, Prezydent RP i SamorzÄ…dy Terytorialne  sÄ… czteroprzymiotnikowe:
vð Tajne
vð Powszechne
vð BezpoÅ›rednie
vð Równe
b) Senat  są trójprzymiotnikowe:
vð Powszechne
vð BezpoÅ›rednie
vð Tajne
Zasada proporcjonalności i większości:
a) Prezydent RP i Senat  większościowa
b) Sejm  proporcjonalność
Zasięg progu wyborczego:
a) Partia polityczna  5%
b) Koalicja  7%
yródła prawa:
a) Konstytucja
b) Ustawy
c) Dyrektywy
Organy władzy ustawodawczej:
a) Sejm  460 posłów
b) Senat  100 senatorów
c) Zgromadzenie Narodowe  połączony Sejm i Senat
Organy władzy wykonawczej:
a) Prezydent
b) Rada Ministrów
Organy władzy sądowniczej:
a) Sąd Najwyższy
b) SÄ…dy powszechne:
vð Wojewódzkie
vð Rejonowe
vð OkrÄ™gowe
vð Apelacyjne
vð Administracyjne
WYKAAD 11 PRAWO CYWILNE 17.05.2016
Prawo cywilne  to zespół norm prawnych regulujących stosunki majątkowe i niektóre osobiste pomiędzy
równorzędnymi podmiotami.
Sposoby ochrony interesów stron:
a) Odpowiedzialność odszkodowawcza:
vð Normy prawa cywilnego zazwyczaj sÄ… zawarte w ustawie
vð W prawie cywilnym dominujÄ… przepisy wzglÄ™dnie obowiÄ…zujÄ…ce (strony wzglÄ™dnie regulujÄ…
przepisy)
Kodeks cywilny dzieli siÄ™ na:
a) Księga Pierwsza  część ogólna  omówione są tu podmioty prawa cywilnego, czynności prawne
b) Księga Druga  prawo rzeczowe  zawiera zbiór norm, które wyznaczają prawo podmiotowe względem
rzeczy w szczególności regulacje dotyczące powstawania treści zmiany prawa własności oraz innych
form prawnych korzystania z rzeczy.
c) Księga Trzecia  zobowiązania  normuje stosunki majątkowe typu względnego, czyli wierzytelności,
które są skuteczne względem indywidualnie oznaczonych osób. Omówione są tu kwestie umów, mamy
też wierzytelności powstałe na skutek czynów niedozwolonych (w sensie prawa cywilnego)
d) Księga czwarta  prawo spadkowe  dotyczy przejścia majątku osoby zmarłej na inne osoby. Zawiera
normy dotyczÄ…ce dziedziczenia testamentowego i ustawowego.
Zasady prawa cywilnego:
a) Zasada ochrony osoby ludzkiej  warunek nietykalności mieszkania, twórczość naukowa
b) Zasada prawa własności  stanowi fundament prawa cywilnego
c) Zasada swobody umów  możemy zawierać umowy
d) Zasada wykonywania praw podmiotowych z uwzględnieniem ich społeczno  gospodarczego
przeznaczenia oraz zasad współżycia społecznego
e) Zasada dobrej wiary  ustawa uzależnia skutki czynów prawnych od dobrej wiary
f) Zasada praw nabytych  prawo nie działa wstecz, prawo, które nam nadano nie może zostać nam
odebrane
g) Zasada ciężaru dochodu  jeśli jakieś zdarzenie miało miejsce, to musimy udowodnić jego istnienie, że
miało ono miejsce.
Podmioty prawa cywilnego:
a) Każda osoba z chwilą urodzenia ma zdolność prawną, tj. może nabywać prawa
b) Zdolność do kształtowania treści
I. Osoba fizyczna:
a) Pełna zdolność do czynności prawnej przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat, natomiast
częściowa zdolność przysługuje osobom, które ukończyły 13 lat
b) Przez zawarcie małżeństwa osoba małoletnia uzyskuje pełnoletność
c) Kobieta, która ukończyła 16 lat za zgodą sądu może zawrzeć związek małżeński
II. Skarb państwa  jednostki organizacyjne, którym przepisy przyzwalają szczególną moc prawną
III. Stosunki prawne  spółki z kodeksu prawa handlowego
a) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (Sp.Z.O.O)
b) Spółki akcyjne (S.A)
IV. Ułomne osoby prawne, którym kodeks przypisuje zdolność prawną, a czynności prawne wykonują
za nich wspólnicy
V. Przedsiębiorstwa Państwowe
WYKAAD 12 TERMINY I PRZEDAWNIENIA 24.05.2016
Terminy  to zdarzenia prawne, które cechują się upływem czasu.
a) Terminy prekuzyjne  nie można ich wydłużać lub skracać i przywracać.
Przedawnienie  może dotyczyć naruszania roszczeń, po upływie tego czasu tracimy prawo do roszczenia.
a) Termin dziesięcioletni  dotyczy on zobowiązania z czynu niedozwolonego
b) Termin trzyletni  dotyczy przedawnienia świadczeń okresowych lub związanych z działalnością
gospodarczÄ…
PRAWO RZECZOWE
Rzecz  to tylko przedmioty materialne i muszą się charakteryzować czterema cechami:
a) Są materialnymi częściami współczesnego świata
b) StanowiÄ… dobra stanowione
c) Są wyodrębnione ze świata przyrody
d) Normy prawne nie stanowiące sfery stosunków cywilno  prawnych
Nie stanowiÄ… rzeczy:
a) Wody płynące
b) Gazy
c) Zwierzęta dzikie
d) Kopaliny
Dwa rodzaje rzeczy:
a) Rzeczy ruchome (ruchomości)
b) Rzeczy nieruchome (nieruchomości)
Własność  jest to prawo podmiotowe i podstawa prawa cywilnego.
Prawo własności:
a) Nabycie pierwotne  nie wymagamy praw od poprzedniego właściciela
b) Nabycie pochodne - właściciel obecny dochodzi swoich praw od poprzedniego właściciela
Zasiedzenie  w prawie cywilnym jest to dysponowanie rzeczÄ… przez jakiÅ› czas:
a) Posiedzenie w dobrej wierze - jeśli dana osoba włada tą rzeczą jak właściciel i minęło od tego czasu 20
lat to staje siÄ™ posiadaczem
b) Posiedzenie w złej wierze  nie można zasiedzieć nieruchomości  posiadanie danej rzeczy trwa do 3
lat
Współwłasność  właścicielami danej rzeczy jest kilka osób fizycznych lub prawnych.
a) Współwłasność w częściach ułamkowych  dziedziczenie
b) Współwłasność łączna  majątek spółki cywilnej
Użytkowanie wieczyste  jest to prawo rzeczowe między całościowym a ograniczonym prawem
rzeczowym. Jest stworzona na gruntach państwa lub samorządu terytorialnego. Sprawdza się na 99 lat z
możliwością przedłużenia do 140 lat. Jest to prawo terminowe i trzeba ponosić koszt.
Ograniczone prawo rzeczowe  jest to prawo osób fizycznych na stanowienie własności innej osoby na rzecz
jeszcze innej osoby.
Prawo użytkowania  to obowiązanie prawne w stosunku do rzeczy w podany sposób co właściciel.
yródłem prawa rzeczowego są:
I. Pierwszy podział:
a) Orzeczenia sÄ…du
b) Orzeczenia administracyjne
c) Orzeczenia umowne
II. Dwie grupy urzędności:
a) Osobiste
b) Gruntowe
III. Spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego
IV. Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
V. Spółdzielcze prawo do domu mieszkalnego
VI. Prawo zastawu  jest to zabezpieczenie wierzytelności:
a) Zastaw na rzeczy
b) Zastaw na prawa
c) Zastaw na akcjach i obligacjach
d) Zastaw na hipotekÄ™
Księgi wieczyste  dla każdej nieruchomości powinna być ustalona księga wieczysta. Zapewnia
właścicielowi ochronę prawną.
PRAWO SPADKOWE
Dwa rodzaje spadku:
a) Dziedziczenie testamentowe
b) Dziedziczenie z ustawy
WYKAAD 13 PRAWO ADMINISTRACYJNE I PRAWO KARNE 31.05.2016
PRAWO ADMINISTRACYJNE
Administracja  wszystko to, co nie jest ustawodawstwem i sądownictwem. Jest to władza wykonawcza.
Słowo administracja pochodzi z łaciny ~ministrave  zarządzać, ad~ - ku.
Prawo administracyjne  jest to zespół norm regulujących strukturę i koncepcję organów administracji
publicznej oraz innych podmiotów administracji publicznej oraz stosunki prawne powstające w toku
wykonawczej i zarządzającej roli tych organów i podmiotów.
Trzy sfery prawa administracyjnego:
a) Prawo administracyjne materialne  reguluje wszystkie sfery naszego życia, kształtuje treść stosunków
administracyjno  prawnych (odpowiada na pytanie co robi?)
b) Prawo administracyjne ustrojowe  mówi o organach publicznych: organach administracji rządowej i
organach administracji samorzÄ…dowej (odpowiada na pytanie kto robi?). Jest to kryterium zadaniowe
c) Prawo administracyjne procesowe  regulujące postępowanie przed sądami (odpowiada na pytanie jak
robi?)
Prawo administracyjne organów administracji rządowej - wyróżniamy dwa rodzaje:
a) Centralne  Rada Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów (ministrowie):
vð Ministrowie kierujÄ…cy dziaÅ‚em administracji rzÄ…dowej
vð CzÅ‚onkowie Rady Ministrów  ministrowie nie kierujÄ…cy żadnym dziaÅ‚em administracji
rzÄ…dowej (ministrowie bez teki)
vð Kierownicy urzÄ™dów centralnych
żð Jednoosobowe (minister)
żð Kolegialne (Rada Ministrów)
b) Terenowe:
vð Wojewoda  przedstawiciel Rady Ministrów województwa oraz zwierzchnik administracjo
rządowej działający na terenie województwa
vð Organy zespolone:
żð SÅ‚użby
żð Inspekcje
żð Straże
Organy niezespolone:
a) Organy Wojska Polskiego  szef sztabu wojskowego
Wojewoda NIE JEST zwierzchnikiem
b) Organy Celne  naczelnik urzędu celnego
tych organów
c) Organy Skarbowe  naczelnik urzędu skarbowego
d) Organy Górnictwa
Organy zespolone:
a) Kurator oświaty i wychowania
Wojewoda JEST zwierzchnikiem tych
b) Komendant Wojewódzki Policji
organów
c) Komendant Wojewódzki Straży Pożarnej
ORGANY NA SZCZEBLU WOJEWODY S OBSADZANE PRZEZ PREZESA RADY MINISTRÓW NA WNIOSEK
WOJEWODY.
Prawo administracyjne organów administracji samorządowej  trzy szczeble samorządu terytorialnego
(NIE MA ZWIERZCHNICTWA I PODPORZDKOWANIA):
a) Gmina:
vð Rada Gminy
vð Wójt (stoi na czele gminy wiejskiej), Burmistrz (stoi na czele miasta gminnego), Prezydent
Miasta (stoi na czele miasta powyżej 100 tys. mieszkańców)
b) Powiat:
vð ZarzÄ…d Powiatu
vð Starosta
c) Województwo:
vð ZarzÄ…d Województwa
vð MarszaÅ‚ek Województwa
Prawo ustrojowe  określa kompetencje określonych organów administracji rządowej i samorządowej.
Przepisy proceduralne  trzy akty prawa administracyjnego:
a) Kodeks Postępowania Administracyjnego  14 czerwca 1960 rok
b) Postępowanie Egzekucyjne w Administracji  17 czerwca 1966 rok
c) Ordynacja podatkowa  1997 rok
PRAWO KARNE
Prawo karne  podstawą ustawową jest Kodeks Karny z 1997 roku i Kodeks Postępowania Karnego
(wymiar sprawiedliwości)
Kodeks Karny nie wyczerpuje wszystkich przepisów prawa karnego. Reguluje proces ścigania przestępstw.
Kodeks Wykroczeń  jest to kodeks do spraw wykroczeń.
Wykroczenie  jest to popełnienie czynu karalnego i najczęściej jest za to kara grzywny do 5 tysięcy lub kara
aresztu do 3 miesięcy.
Przestępstwo  jest zagrożone karą więzienia od 3 miesięcy w górę lub grzywną (stawka dzienna) od 10
do 2000 zł.
Rodzaje przestępstw:
a) Występki  wina umyślna lub nieumyślna
b) Zbrodnie  wina umyślna
Kary poza grzywnami:
a) Kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 15 lat
b) Kara pozbawienia wolności na 25 lat
c) Kara dożywotniego pozbawienia wolności
Wina umyślna:
a) Lekkomyślność
b) Niedbalstwo
Wina nieumyślna:
a) Z zamiarem bezpośrednim
b) Z zamiarem ewentualnym
Åšrodki karne (kary dodatkowe):
a) Zakaz prowadzenia pojazdu
b) Zakaz wykonywania zawodu
c) Zakaz pracy z młodzieżą
Przestępca  jest to osoba, która dopuszcza się czynu zabronionego przez ustawy karne obowiązujące w
trybie jego pełnienia.
Formy przestępstw:
a) Samodzielna działalność
b) Podżeganie  osoba namawia sprawcę do popełnienia przestępstwa
c) Pomocnictwo  osoba pomaga popełnić przestępstwo choć sama go nie popełnia.
Zaliczenie: 7 czerwca 2016 roku
5 pytań  żeby zdać trzeba napisać na połowę punktów
Godzina :
a) Nazwisko do litery K  8.30
b) Nazwisko od litery L  9.00


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ENCYKLOPEDIA PRAWA wyklady
ENCYKLOPEDIA PRAWA opracowanie
Encyklopedia prawa RECOVER
sylabus encyklopedia prawa zaoczene
Encyklopedia Prawa
Zasady rachunkowości w zakresie prawa podatkowego w Polsce
Historia państwa i prawa Polski Testy Tablice

więcej podobnych podstron