Nowe słownictwo polskie

Smółkowa

Czynniki powodujące zwiększenie się liczby nowych wyrazów:

1. konieczność nazwania nowych przedmiotów, zjawisk, zawodów pojęć

2. chęć wyrażenia stosunku człowieka do różnych obiektów rzeczywistości

Przyrost ilościowy słownictwa obejmuje główine:

1. rzeczowniki

2. przymiotniki

3. czasowniki

4. przysłowki

W odrębie nazw rzeczownikowych ponad 90% to nazwy przedmiotów ( domofon), osób ( decydent) i nazwy abstrakcyjne (białkochłonność)

Intelektualizacja leksyki jest procesem, który ściśle wiąże się ze zjawiskiem terminologizacji, czyli pojawieniem się w tekstach nienaukowych wyrazów będących z pochodzenia terminami ( frustracja)

NAZWY ABSTRAKCYJNE

Najliczniejsze:

1. nazwy cech osób lub zbiorowości - dwuzawodowość,

2. przedmiotów- korozyjność, nadgniłość

3. zjawisk- cennotwórstwo

Nazwy czynności:

1. czynności zawodowe, wykonywane w obrębie różnych specjalność: konsulting, fluorkowanie

2. odnosi się do działań lub procesów na polu gospodarczym, politycznym, kulturalnym i społecznym : indeksacja, robotyzacja, judaizacja

NAZWY PRZEDMIOTÓW, OSÓB, MIEJSC

Nazwy przedmiotów: liczne odnoszą się do mechanizmów i elementów technicznych- minikoparka, chłodziarko zamrażarka,

Rodzajów środków transportu ; głównie samochodów i statków : mleko wóz, gęsiarka, rudziak

Wyposażenie gospodarstwa domowego: frytkownica, konikówka, kasetowiec

Ubrania: bermudy, sukniospodnie

Nazwy budynków: dacza, desko wiec, mrowiskowiec

Dotyczące literatury, teatru, muzyki, radia telewizji: protest song, antypowieść, retro kryminał ( coś dla mnie ^ ^ ) , pornos ( i to też), country, heavy- metal

Nazwy zawodowe (specjaliści w jakiejś dziedzinie): endokopista, informatyk, kabareciarz

Specjaliści z działu przemysłu : azbest owiec, izolarz

Pracownicy instytucji (głownie państwowych): liczarka, pocztowiec, radiowiec

Nazwy niezawodowe: egalitarysta, konsumerysta, enkawudzista

Ocena nazywanej osoby: bezmózgowiec

Specjalistyczne pomieszczenia: gumownia, odfenolownia, bukaciarnia, dojarnia

Przestrzeń: malinisko, żurawisko

PRZYMIOTNIKOWE NAZWY CECH

Proceder anabolikowy, ustawa wyłączeniowa

,,zrobiony z czegoś”- płaszcz ortalionowy

,,zawierający coś”- lampa sodowa

,,przeznaczony, służący czemuś”- taśma magnetofonowa

,,przynależny co czegoś” kraje wspólnorynkowe

,,występujący gdzieś” soczewki nagankowe

,,posługujący się czymś” rybołówstwo kutrowe

,,odbywający się kiedyś” przeszkolenie przedporodowe

,,wykonujący coś” pługi odśnieżne

,,podobny do czegoś” suknia szmizjerkowata

,,mający coś , nie mający czegoś” magnetofon kasetowy, benzyna bezołowiowa

Ogólnie rzecz biorąc, w najnowszej warstwie przymiotników zdecydowanie przeważają nazwy chce abstrakcyjnych, co pozostaje w wyraźnym związku z rzeczownikowymi nazwami abstrakcyjnymi, które również są bardzo liczne.

Przymiotniki wyrażają bowiem treść w sposób skrótowy, bardzo skondensowany, często zastępują całe wyrażenia, bogate pod względem informacyjnym.

CZASOWNIKOWE

( w porównaniu do rzeczowników i przymiotników występuje bardzo mało czasowników- kilka %)

1. czynności oderwane- dowartościować się

2. czynności konkretne -pałować, orbitować

PRZYSŁOWKI

( również są bardzo nieliczne)

1. przysłówki sposobu: bombowo

2. przysłówki względu ( pod względem) : mieszkaniowo , obszarowo, pojemnościowo

Cechą charakterystyczną drugiej połowy XX wieku jest bardzo szybki rozwój wcześniej istniejących oraz powstanie i rozwój wielu nowych dyscyplin i specjalności naukowych, technicznych, sportowych, artystycznych i przemysłowych itd. i co za tym idzie, powstanie bardzo wielu nowych zawodów i czynności wykonywanych w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach.

---