GOŹDZIK SZKLARNIOWY-uprawa na kwiat cięty

Nazwą goździk szklarniowy objęta jest ściśle sprecyzowana, w sensie uprawowym, grupa roślin, na którą składają się mieszańce wielkokwiatowe rasy amerykańskiej. Pierwszym gatunkiem, który brał udział w powstawaniu goździków szklarniowych jest Dianthus caryophyllus. Roślina jednoroczna i jeden raz kwitnąca. Drugim gatunkiem, któremu przypisuje się udział w powstaniu goździków szklarniowych był Dianthus fruticosus, charakteryzujący się łatwością powtarzania kwitnienia. Duże zasługi w dziedzinie goździków szklarniowych mają Niemcy i Francuzi. Korzystne warunki Riwiery francuskiej i włoskiej przyczyniły się do rozwoju nowych ras goździków ogrodowych uprawianych w gruncie. Rasy: Tige de Fer→ X →Remontanty Intensywnie krzyżowane dały pierwsze odmiany goździków szklarniowych. W roku 1938 amerykanin William Sim uzyskał nową odmianę, która po jego śmierci, wprowadzona została do handlu w 1942 i nazwana jego imieniem ` William Sim'. Z niej wywodzą się niemal wszystkie odmiany powszechnie dziś uprawiane.

Uprawia się głównie odmiany:

-czerwone 50-60%

-różowe 25%

-dwubarwne, żółte, pomarańczowe 5-10%

-białe 5%

MIEJSCE UPRAWY: 1. Szklarnie:

-wolnostojące, duże

-dobre nasłonecznienie, powierzchnia wietrzników 25%i wspomagana wentylatorami

pionowymi i poziomymi rozmieszczonymi w całej szklarni

Stwierdzono, że 100 krotna wymiana powietrza w ciągu godziny zapewnia goździkom właściwy wzrost.

2. Uprawa na zagonach wzniesionych, betonowych:

-głębokość 30 cm

- miąższość podłoża 20-25cm

Na dnie betonowej skrzyni muszą być otwory 0 3cm w odstępie 20 x 20, które umożliwiają przewietrzenie podłoża, odprowadzają nadmiar wody, ułatwiają wypłukiwanie podłoża w przypadku zasolenia lub zakwaszenia.

PODŁOŻE:

-strukturalne wzbogacone w składniki pokarmowe organiczne

Wszystkie ziemie piaszczysto-gliniaste wzbogacone w odpowiednie związki organiczne wolne od czynników chorobotwórczych mogą stanowić doskonałe podłoża dla goździków. Stosuje się więc:

-ziemie znormalizowane złożone z: 1 części gliny z głębnych warstw, 1 części torfu wysokiego, 1 części gruboziarnistego piasku

Przy mieszaniu tych składników dodaje się 3 kg Azofoski i ok. 3-5 kg wapna nawozowego na 1 m³

-mieszanki torfowo (t wysoki) - obornikowo - ziemne (z plantacji wieloletnich trawy), 2:1:2

-Do krótkoterminowych upraw sterowanych:

> torf wysoki : piasek 1:1

> kompost kolorowy : torf 1:1 (uzupełniamy nawozami azotowymi)

To samo podłoże dla goździków może być używane co najmniej przez 10 lat, pod warunkiem, że stan sanitarny i materiału roślinnego jest dobry.

3. Uprawa sterowana:

Jest to taka produkcja, w której przez stworzenia specjalnych warunków osiąga się plon w określonym terminie. Ustalony jest tu czas trwania uprawy i jego poszczególne etapy (sadzenie, uszczykiwanie a przede wszystkim zbiór kwiatów). Uprawy programowane są przeważnie krótkoterminowe i kierowane tak, aby zbierać kwiaty w okresie ich najkorzystniejszego zbytu. Sterowanie kwitnieniem goździków ułatwia:

-dobór terminu sadzenia

-sposób uszczykiwania roślin

Czynnikami wspomagającymi uzyskanie efektu kwitnienia są:

-doświetlanie roślin

-gęstość sadzenia

-podłoże sposób nawożenia

Obowiązuje przestrzeganie wszystkich innych zasad racjonalnej uprawy jak:

-temperatura dnia i nocy

-nawożenie

-stosowanie profilaktycznych metod ochrony

Terminy sadzenia i uszczykiwania oraz odpowiadające im terminy początku kwitnienia mogą być podstawą zaplanowania programu uprawy:

Pora wysadzania sadzonek na zagony	Uprawa z 1-razowym uszczykiwaniem		Uprawa z 2-krotnym uszczykiwaniem
		Pora 1 uszczyki	Początek kwitnieni	Pora 2 uszczykiwani	Początek kwitnieni
15 I	20 II	Ś VII	10 IV	K VII
15 II	15 III	k VII	I V	K VIII
15 III	10 IV	P VIII	15 V	Ś IX
1 IV	20 IV	P IX	30 V	Ś X
15 IV	5 V	Ś IX	15 VI	K X
I V	20 V	K IX	25 VI	Ś XI
15 V	5 VI	P X	10 VII	K XI
1 VI	20 VI	K X	25 VII	Ś I
15 VI	5 VII	Ś XI	10 VIII	P II
1 VII	20 VII	K XII	1 IX	K II
15 VII	10 VIII	K I	20 IX	Ś III
15 VIII	15 X	Ś II	30 X	P IV
15 IX	20 X	P IV	1 XII	Ś V
15 X	20 XI	K V	10 I	K VI
15 X1	25 XII	P VI	20 II	Ś VII
15 XII	25 I	P VII	20 III	K VII

SCHEMAT UPRAWY:

I.Cykl półrocznej uprawy z doświetleniem-jest to najkrótszy cykl spośród możliwych w uprawie goździków szklarniowych, intensywna metoda produkcji na jeden zbiór dająca, przy ścisłym przestrzeganiu warunków uprawy duży plon kwiatów.

-sadzenie sadzonek na zagony 1 lipca-uszczyknięcie przy sadzeniu (jeśli sadzonki mają około 5 par liści) lub 15 lipca

-doświetlanie-3 godz w środku nocy światłem o intensywności 150 luksów od 15 lipca do 15 sierpnia

-kwitnienie-od 20 listopada do 20 grudnia

W tym cyklu uprawy bardzo istotnym momentem jest gęstość sadzenia-nie powinna być ona mniejsza niż 80 sadzonek, a może dochodzić do 200/m².

Przy rozmieszczeniu 120 sadzonek na 1 m² można rośliny prowadzić na 3 pędy kwiatowe, przy większym zagęszczeniu pozostawia się na roślinie tylko 2 pędy. Przy tym sposobie uprawy trzeba usuwać wszystkie dodatkowe pędy gdyż opóźnia to porę kwitnienia i przedłuża uprawę. W tym cyklu uprawowym można ścinać nawet 240-400 kwiatów na 1 m² zagonu. Długość uzyskiwanych tu pędów kwiatowych, ze względu na doświetlanie, może być nieco krótsza.

II. Cykl 7-8 miesięczny bez doświetlania: jest to typowa uprawa na 1 zbiór, gdzie przez odpowiednią gęstość sadzenia i sposób uszczykiwania, bez doświetlania uzyskuje się kwiaty w określonym terminie.

Sadzenie sadzonek na zagony produkcyjne — 1 czerwca

Uszczykiwanie - 20 czerwca

Kwitnienie - od końca października do końca grudnia

Przy tym sposobie uprawy, ze względu na mniej równomierne inicjowanie paków nie przebiegające w warunkach doświetlenia - okres kwitnienia jest przedłużony, przy czym szczyt kwitnienia przypada przeciętnie po 3 tygodniach od ścięcia pierwszych kwiatów. Gęstość sadzenia waha się od 60 do 100 roślin na 1 m². W tym cyklu uprawy można przyjąć zasadę że rośliny na brzegach zagonu prowadzi się na 4 pędy kwiatowe, a wszystkie rośliny „wewnętrzne” na 3 pędy kwiatowe co uzyskuje się przez jednorazowe uszczykniecie. W celu uzyskania 4 pędów kwiatowych u roślin „zewnętrznych” stosujemy najczęściej uszczykniecie na lV₃. Innym wariantem tej uprawy może być sierpniowe sadzenie, które gwarantuje główny zbiór kwiatów w marcu. Trzeba jednak pamiętać, że jest to najdłuższy okres trwania tego rodzaju uprawy (8 miesięcy) i najważniejszy okres wzrostu tych roślin przypada na miesiąc o najgorszych warunkach świetlnych, co może pociągać za sobą spadek jakości kwiatów. Cykl uprawy 7-8 miesięczny przy sprawnym jej prowadzeniu może przynieść plon 180-300 kwiatów z 1 m². III. Uprawa jednoroczna z doświetleniem- ten typ uprawy pozwala uzyskać dwa pełne zbiory (dwa kwiaty z jednego pędu). Stosowanie doświetlenia umożliwia sterowanie produkcją z przewidywaniem terminu cięcia kwiatów.

Sadzenie sadzonek na zagony produkcyjne-15 lipca

Uszczyknięcie - 1 sierpnia

Doświetlanie roślin przez 3 godziny w środku nocy światłem o intensywności 150 luksów od 15 stycznia do 1 marca.

Drugie kwitnienie-od połowy maja do połowy czerwca

W tym systemie produkcji można zamknąć cały cykl uprawy w niespełna rok, co pozwala powtórzyć uprawę w tej samej szklarni w następnym roku.

Gęstość sadzenia przy tym sposobie uprawy nie powinna przekraczać 50 roślin na Im”¹ zagonu. Uszczykniecie należy przeprowadzać jednorazowo, ponieważ drugie uszczykniecie mogłoby przedłużyć produkcję. Przy tym schemacie uprawy pozostawia się na roślinie wszystkie pędy, jakie wyrosną po pierwszym uszczyknięciu, a liczba uzyskanych w jego wyniku pędów bocznych oraz liczba pędów, które odbiły na pędzie po ścięciu pierwszych kwiatów, będzie decydowała o całkowitym zbiorze kwiatów z jednej rośliny. Jeżeli otrzymamy cztery pędy na jednej roślinie i co najmniej 4 „odbicia”, możemy oczekiwać 8 kwiatów z jednej rośliny.

IV. Cykl 21-miesięczny:

Sadzenie sadzonek na zagony produkcyjne-1 kwietnia

Uszczyknięcie wielokrotne-od 20 kwietnia do 1 czerwca

Pierwsze kwitnienie - w październiku

Drugie kwitnienie - w czerwcu.

Przycięcie wszystkich pędów wegetatywnych w ciągu czerwca.

Trzecie kwitnienie - w grudniu.

Kontynuowanie uprawy roślin, z których w grudniu ścięto maksymalną ilość kwiatów jest niecelowe, ponieważ następne kwitnienie przypadałoby dopiero na lipiec i sierpień. Jeżeli założymy, że przy uszczykiwaniu dwukrotnym, a tym bardziej wielokrotnym uzyskamy na roślinie minimum 6 pędów i na każdym pędzie trzy kwiaty w okresie 18- lub 21 miesięcznej uprawy, wówczas zbiór kwiatów w tym okresie, przy gęstości sadzenia 40 sztuk na Im² wyniósłby około 720 kwiatów. Jest to liczba dość teoretyczna - trudna do uzyskania, bowiem doświadczenia Szendla i Hetmana (1972) wskazują, że liczba zamierających pędów tzn. takich, które nie dają „odbicia” po ścięciu kwiatów, uzależniona jest od wysokości cięcia i od terminu. W związku z tym przeciętnie można liczyć, że tylko około 65% pędów daje „odbicia” - co teoretyczną cyfrę 720 zmniejsza do 470 kwiatów i takie właśnie zbiory należałoby uznać za realne, ale rekordowe.

Uprawa prowadzona dłużej niż dwa lata jest w naszych warunkach bardzo rzadka i uzasadniona tylko wówczas, gdy wypady nie przekraczają 30% i gdy jakość kwiatów ciętych pod koniec drugiego roku uprawy utrzymuje się na dobrym poziomie.

ROZSTAWA I SADZENIA:

Rozstawa ma istotne znaczenie przy sterowanej produkcji:

- Im krótszy jest okres uprawy tym gęściej sadzimy

- Im gorsze są warunki świetlne w danym okresie tym mniej roślin sadzimy na 1 m² i odwrotnie

Przy sadzeniu przypadającym na:

I-III sadzić 25 szt/m²

IV sadzić 25-30 szt/m²

V sadzić 30-40 szt/m²

Sadzić 40-60 szt/m²

Maksymalne zagęszczenie w uprawach krótkotrwałych stosuje się do 100 roślin/m²

USZCZYKIWANIE-wywołuje krzewienie, opóźnia i rozciąga kwitnienie i zależnie od metody umożliwia sterowanie kwitnieniem.

Metody uszczykiwania:

1. Jednorazowe (3-4 tyg po posadzeniu na miejsce stałe) rośliny prowadzi się na 3 pędy. Pierwsze kwitnienie może być terminowane na ściśle określoną porę; natomiast przy drugim kwitnieniu, po ścięciu pierwszych kwiatów nie występuje wyraźny szczyt i kwitnienie przedłuża się. Ten system ma zastosowanie w uprawie jednorocznej i półrocznej ale prowadzonej na jeden zbiór.

2. Podwójne-uszczyknięcie polega na zastosowaniu pierwszego uszczyknięcia w takim terminie jak przy poprzedniej metodzie (1) i uszczyknięciu powtórnym co najmniej jednego najsilniejszego pędu uzyskanego w wyniku pierwszego uszczyknięcia. Drugie uszczyknięcie powinno nastąpić w 5 tygodni (latem) lub 7 tygodni (zimą) od pierwszego uszczyknięcia. Rośliny są prowadzone na 5-6 pędów. Metoda ta powoduje opóźnienie kwitnienia o 5-7 tygodni w porównaniu z poprzednią. Podczas pierwszego kwitnienia następuje wyraźny szczyt plonu kwiatów, po czym utrzymuje się ono na stałym poziomie i powoli wzrasta osiągając drugi szczyt.

3. Wielokrotne-polega na regularnym uszczykiwaniu wszystkich pędów wyrastających z pędu głównego aż do określonej daty, po której wszystkie pędy się pozostawia.

Daty zaprzestania uszczykiwania koncentrują się przeważnie w czasie od czerwca do 10 lipca, aby kwitnienie przypadło na listopad do grudnia. Przy tej metodzie uzyskuje się duży zbiór kwiatów w miesiącach późnojesiennych, ale jest ono okupione długim okresem oczekiwania na następne kwiaty.

Uprawa pod folią:

- Wymagane są odmiany rosnące i plenne

- Podłoże - lekkie piaszczyste, torf wysoki + piasek gruboziarnisty + kora sosnowa, 1:1:1

- Nawozy stosować szybkodziałające, np. Azofoska

- Wystawa południowa słoneczna

- Stała wilgotność podłoża

- Termin sadzenia na podwyższone zagony nie później niż do 15V

- Gęstość 75-80szt/m2

- Po rozkrzewieniu usuwa się pędy oprócz 3 najsilniejszych

- Po rozkrzewieniu usuwa się pędy oprócz 3 najsilniejszych

- Cięcie kwiatów II poł. Sierpnia do X-XI

ODMIANY: Lena, White Sim, Flamingo, Dark Lena

CHOROBY:

-Pękanie kielichów-zbyt duża róznica między dniem a nocą, nie może być większa niż 6*C

-Rdza goździka-grzyb Uromycetes dianthi blado-zielone plamy (zbyt duża wilgotność powietrza)

-Szara pleśń-Botritis cinerea-stosować wietrzenie, powietrze musi być suche

-Zgnilizna podstawy łodyg-Fusarium-źródłem zakażenia gleby, przez zarodniki grzyba

SZKODNIKI:

-Piętnówki-uszkodzone pąki, niszczyć gąsienice-Nogos, Owadofos,

-Przędziorek chmielowiec i szklarniowiec-oprzęd z pajęczyny (sprzyja wysoka temp i wysoka wilgotność powietrza)

---