GOŹDZIK SZKLARNIOWY-uprawa na kwiat cięty
Nazwą goździk szklarniowy objęta jest ściśle sprecyzowana, w sensie uprawowym, grupa roślin, na którą składają się mieszańce wielkokwiatowe rasy amerykańskiej. Pierwszym gatunkiem, który brał udział w powstawaniu goździków szklarniowych jest Dianthus caryophyllus. Roślina jednoroczna i jeden raz kwitnąca. Drugim gatunkiem, któremu przypisuje się udział w powstaniu goździków szklarniowych był Dianthus fruticosus, charakteryzujący się łatwością powtarzania kwitnienia. Duże zasługi w dziedzinie goździków szklarniowych mają Niemcy i Francuzi. Korzystne warunki Riwiery francuskiej i włoskiej przyczyniły się do rozwoju nowych ras goździków ogrodowych uprawianych w gruncie. Rasy: Tige de Fer→ X →Remontanty Intensywnie krzyżowane dały pierwsze odmiany goździków szklarniowych. W roku 1938 amerykanin William Sim uzyskał nową odmianę, która po jego śmierci, wprowadzona została do handlu w 1942 i nazwana jego imieniem ` William Sim'. Z niej wywodzą się niemal wszystkie odmiany powszechnie dziś uprawiane.
Uprawia się głównie odmiany:
-czerwone 50-60%
-różowe 25%
-dwubarwne, żółte, pomarańczowe 5-10%
-białe 5%
MIEJSCE UPRAWY: 1. Szklarnie:
-wolnostojące, duże
-dobre nasłonecznienie, powierzchnia wietrzników 25%i wspomagana wentylatorami
pionowymi i poziomymi rozmieszczonymi w całej szklarni
Stwierdzono, że 100 krotna wymiana powietrza w ciągu godziny zapewnia goździkom właściwy wzrost.
2. Uprawa na zagonach wzniesionych, betonowych:
-głębokość 30 cm
- miąższość podłoża 20-25cm
Na dnie betonowej skrzyni muszą być otwory 0 3cm w odstępie 20 x 20, które umożliwiają przewietrzenie podłoża, odprowadzają nadmiar wody, ułatwiają wypłukiwanie podłoża w przypadku zasolenia lub zakwaszenia.
PODŁOŻE:
-strukturalne wzbogacone w składniki pokarmowe organiczne
Wszystkie ziemie piaszczysto-gliniaste wzbogacone w odpowiednie związki organiczne wolne od czynników chorobotwórczych mogą stanowić doskonałe podłoża dla goździków. Stosuje się więc:
-ziemie znormalizowane złożone z: 1 części gliny z głębnych warstw, 1 części torfu wysokiego, 1 części gruboziarnistego piasku
Przy mieszaniu tych składników dodaje się 3 kg Azofoski i ok. 3-5 kg wapna nawozowego na 1 m3
-mieszanki torfowo (t wysoki) - obornikowo - ziemne (z plantacji wieloletnich trawy), 2:1:2
-Do krótkoterminowych upraw sterowanych:
> torf wysoki : piasek 1:1
> kompost kolorowy : torf 1:1 (uzupełniamy nawozami azotowymi)
To samo podłoże dla goździków może być używane co najmniej przez 10 lat, pod warunkiem, że stan sanitarny i materiału roślinnego jest dobry.
3. Uprawa sterowana:
Jest to taka produkcja, w której przez stworzenia specjalnych warunków osiąga się plon w określonym terminie. Ustalony jest tu czas trwania uprawy i jego poszczególne etapy (sadzenie, uszczykiwanie a przede wszystkim zbiór kwiatów). Uprawy programowane są przeważnie krótkoterminowe i kierowane tak, aby zbierać kwiaty w okresie ich najkorzystniejszego zbytu. Sterowanie kwitnieniem goździków ułatwia:
-dobór terminu sadzenia
-sposób uszczykiwania roślin
Czynnikami wspomagającymi uzyskanie efektu kwitnienia są:
-doświetlanie roślin
-gęstość sadzenia
-podłoże sposób nawożenia
Obowiązuje przestrzeganie wszystkich innych zasad racjonalnej uprawy jak:
-temperatura dnia i nocy
-nawożenie
-stosowanie profilaktycznych metod ochrony
Terminy sadzenia i uszczykiwania oraz odpowiadające im terminy początku kwitnienia mogą być podstawą zaplanowania programu uprawy:
Pora wysadzania sadzonek na zagony |
Uprawa z 1-razowym uszczykiwaniem |
Uprawa z 2-krotnym uszczykiwaniem |
||
|
Pora 1 uszczyki |
Początek kwitnieni |
Pora 2 uszczykiwani |
Początek kwitnieni |
15 I |
20 II |
Ś VII |
10 IV |
K VII |
15 II |
15 III |
k VII |
I V |
K VIII |
15 III |
10 IV |
P VIII |
15 V |
Ś IX |
1 IV |
20 IV |
P IX |
30 V |
Ś X |
15 IV |
5 V |
Ś IX |
15 VI |
K X |
I V |
20 V |
K IX |
25 VI |
Ś XI |
15 V |
5 VI |
P X |
10 VII |
K XI |
1 VI |
20 VI |
K X |
25 VII |
Ś I |
15 VI |
5 VII |
Ś XI |
10 VIII |
P II |
1 VII |
20 VII |
K XII |
1 IX |
K II |
15 VII |
10 VIII |
K I |
20 IX |
Ś III |
15 VIII |
15 X |
Ś II |
30 X |
P IV |
15 IX |
20 X |
P IV |
1 XII |
Ś V |
15 X |
20 XI |
K V |
10 I |
K VI |
15 X1 |
25 XII |
P VI |
20 II |
Ś VII |
15 XII |
25 I |
P VII |
20 III |
K VII |
SCHEMAT UPRAWY:
I.Cykl półrocznej uprawy z doświetleniem-jest to najkrótszy cykl spośród możliwych w uprawie goździków szklarniowych, intensywna metoda produkcji na jeden zbiór dająca, przy ścisłym przestrzeganiu warunków uprawy duży plon kwiatów.
-sadzenie sadzonek na zagony 1 lipca-uszczyknięcie przy sadzeniu (jeśli sadzonki mają około 5 par liści) lub 15 lipca
-doświetlanie-3 godz w środku nocy światłem o intensywności 150 luksów od 15 lipca do 15 sierpnia
-kwitnienie-od 20 listopada do 20 grudnia
W tym cyklu uprawy bardzo istotnym momentem jest gęstość sadzenia-nie powinna być ona mniejsza niż 80 sadzonek, a może dochodzić do 200/m2.
Przy rozmieszczeniu 120 sadzonek na 1 m2 można rośliny prowadzić na 3 pędy kwiatowe, przy większym zagęszczeniu pozostawia się na roślinie tylko 2 pędy. Przy tym sposobie uprawy trzeba usuwać wszystkie dodatkowe pędy gdyż opóźnia to porę kwitnienia i przedłuża uprawę. W tym cyklu uprawowym można ścinać nawet 240-400 kwiatów na 1 m2 zagonu. Długość uzyskiwanych tu pędów kwiatowych, ze względu na doświetlanie, może być nieco krótsza.
II. Cykl 7-8 miesięczny bez doświetlania: jest to typowa uprawa na 1 zbiór, gdzie przez odpowiednią gęstość sadzenia i sposób uszczykiwania, bez doświetlania uzyskuje się kwiaty w określonym terminie.
Sadzenie sadzonek na zagony produkcyjne — 1 czerwca
Uszczykiwanie - 20 czerwca
Kwitnienie - od końca października do końca grudnia
Przy tym sposobie uprawy, ze względu na mniej równomierne inicjowanie paków nie przebiegające w warunkach doświetlenia - okres kwitnienia jest przedłużony, przy czym szczyt kwitnienia przypada przeciętnie po 3 tygodniach od ścięcia pierwszych kwiatów. Gęstość sadzenia waha się od 60 do 100 roślin na 1 m2. W tym cyklu uprawy można przyjąć zasadę że rośliny na brzegach zagonu prowadzi się na 4 pędy kwiatowe, a wszystkie rośliny „wewnętrzne” na 3 pędy kwiatowe co uzyskuje się przez jednorazowe uszczykniecie. W celu uzyskania 4 pędów kwiatowych u roślin „zewnętrznych” stosujemy najczęściej uszczykniecie na lV3. Innym wariantem tej uprawy może być sierpniowe sadzenie, które gwarantuje główny zbiór kwiatów w marcu. Trzeba jednak pamiętać, że jest to najdłuższy okres trwania tego rodzaju uprawy (8 miesięcy) i najważniejszy okres wzrostu tych roślin przypada na miesiąc o najgorszych warunkach świetlnych, co może pociągać za sobą spadek jakości kwiatów. Cykl uprawy 7-8 miesięczny przy sprawnym jej prowadzeniu może przynieść plon 180-300 kwiatów z 1 m2. III. Uprawa jednoroczna z doświetleniem- ten typ uprawy pozwala uzyskać dwa pełne zbiory (dwa kwiaty z jednego pędu). Stosowanie doświetlenia umożliwia sterowanie produkcją z przewidywaniem terminu cięcia kwiatów.
Sadzenie sadzonek na zagony produkcyjne-15 lipca
Uszczyknięcie - 1 sierpnia
Doświetlanie roślin przez 3 godziny w środku nocy światłem o intensywności 150 luksów od 15 stycznia do 1 marca.
Drugie kwitnienie-od połowy maja do połowy czerwca
W tym systemie produkcji można zamknąć cały cykl uprawy w niespełna rok, co pozwala powtórzyć uprawę w tej samej szklarni w następnym roku.
Gęstość sadzenia przy tym sposobie uprawy nie powinna przekraczać 50 roślin na Im”1 zagonu. Uszczykniecie należy przeprowadzać jednorazowo, ponieważ drugie uszczykniecie mogłoby przedłużyć produkcję. Przy tym schemacie uprawy pozostawia się na roślinie wszystkie pędy, jakie wyrosną po pierwszym uszczyknięciu, a liczba uzyskanych w jego wyniku pędów bocznych oraz liczba pędów, które odbiły na pędzie po ścięciu pierwszych kwiatów, będzie decydowała o całkowitym zbiorze kwiatów z jednej rośliny. Jeżeli otrzymamy cztery pędy na jednej roślinie i co najmniej 4 „odbicia”, możemy oczekiwać 8 kwiatów z jednej rośliny.
IV. Cykl 21-miesięczny:
Sadzenie sadzonek na zagony produkcyjne-1 kwietnia
Uszczyknięcie wielokrotne-od 20 kwietnia do 1 czerwca
Pierwsze kwitnienie - w październiku
Drugie kwitnienie - w czerwcu.
Przycięcie wszystkich pędów wegetatywnych w ciągu czerwca.
Trzecie kwitnienie - w grudniu.
Kontynuowanie uprawy roślin, z których w grudniu ścięto maksymalną ilość kwiatów jest niecelowe, ponieważ następne kwitnienie przypadałoby dopiero na lipiec i sierpień. Jeżeli założymy, że przy uszczykiwaniu dwukrotnym, a tym bardziej wielokrotnym uzyskamy na roślinie minimum 6 pędów i na każdym pędzie trzy kwiaty w okresie 18- lub 21 miesięcznej uprawy, wówczas zbiór kwiatów w tym okresie, przy gęstości sadzenia 40 sztuk na Im2 wyniósłby około 720 kwiatów. Jest to liczba dość teoretyczna - trudna do uzyskania, bowiem doświadczenia Szendla i Hetmana (1972) wskazują, że liczba zamierających pędów tzn. takich, które nie dają „odbicia” po ścięciu kwiatów, uzależniona jest od wysokości cięcia i od terminu. W związku z tym przeciętnie można liczyć, że tylko około 65% pędów daje „odbicia” - co teoretyczną cyfrę 720 zmniejsza do 470 kwiatów i takie właśnie zbiory należałoby uznać za realne, ale rekordowe.
Uprawa prowadzona dłużej niż dwa lata jest w naszych warunkach bardzo rzadka i uzasadniona tylko wówczas, gdy wypady nie przekraczają 30% i gdy jakość kwiatów ciętych pod koniec drugiego roku uprawy utrzymuje się na dobrym poziomie.
ROZSTAWA I SADZENIA:
Rozstawa ma istotne znaczenie przy sterowanej produkcji:
- Im krótszy jest okres uprawy tym gęściej sadzimy
- Im gorsze są warunki świetlne w danym okresie tym mniej roślin sadzimy na 1 m2 i odwrotnie
Przy sadzeniu przypadającym na:
I-III sadzić 25 szt/m2
IV sadzić 25-30 szt/m2
V sadzić 30-40 szt/m2
Sadzić 40-60 szt/m2
Maksymalne zagęszczenie w uprawach krótkotrwałych stosuje się do 100 roślin/m2
USZCZYKIWANIE-wywołuje krzewienie, opóźnia i rozciąga kwitnienie i zależnie od metody umożliwia sterowanie kwitnieniem.
Metody uszczykiwania:
1. Jednorazowe (3-4 tyg po posadzeniu na miejsce stałe) rośliny prowadzi się na 3 pędy. Pierwsze kwitnienie może być terminowane na ściśle określoną porę; natomiast przy drugim kwitnieniu, po ścięciu pierwszych kwiatów nie występuje wyraźny szczyt i kwitnienie przedłuża się. Ten system ma zastosowanie w uprawie jednorocznej i półrocznej ale prowadzonej na jeden zbiór.
2. Podwójne-uszczyknięcie polega na zastosowaniu pierwszego uszczyknięcia w takim terminie jak przy poprzedniej metodzie (1) i uszczyknięciu powtórnym co najmniej jednego najsilniejszego pędu uzyskanego w wyniku pierwszego uszczyknięcia. Drugie uszczyknięcie powinno nastąpić w 5 tygodni (latem) lub 7 tygodni (zimą) od pierwszego uszczyknięcia. Rośliny są prowadzone na 5-6 pędów. Metoda ta powoduje opóźnienie kwitnienia o 5-7 tygodni w porównaniu z poprzednią. Podczas pierwszego kwitnienia następuje wyraźny szczyt plonu kwiatów, po czym utrzymuje się ono na stałym poziomie i powoli wzrasta osiągając drugi szczyt.
3. Wielokrotne-polega na regularnym uszczykiwaniu wszystkich pędów wyrastających z pędu głównego aż do określonej daty, po której wszystkie pędy się pozostawia.
Daty zaprzestania uszczykiwania koncentrują się przeważnie w czasie od czerwca do 10 lipca, aby kwitnienie przypadło na listopad do grudnia. Przy tej metodzie uzyskuje się duży zbiór kwiatów w miesiącach późnojesiennych, ale jest ono okupione długim okresem oczekiwania na następne kwiaty.
Uprawa pod folią:
- Wymagane są odmiany rosnące i plenne
- Podłoże - lekkie piaszczyste, torf wysoki + piasek gruboziarnisty + kora sosnowa, 1:1:1
- Nawozy stosować szybkodziałające, np. Azofoska
- Wystawa południowa słoneczna
- Stała wilgotność podłoża
- Termin sadzenia na podwyższone zagony nie później niż do 15V
- Gęstość 75-80szt/m2
- Po rozkrzewieniu usuwa się pędy oprócz 3 najsilniejszych
- Po rozkrzewieniu usuwa się pędy oprócz 3 najsilniejszych
- Cięcie kwiatów II poł. Sierpnia do X-XI
ODMIANY: Lena, White Sim, Flamingo, Dark Lena
CHOROBY:
-Pękanie kielichów-zbyt duża róznica między dniem a nocą, nie może być większa niż 6*C
-Rdza goździka-grzyb Uromycetes dianthi blado-zielone plamy (zbyt duża wilgotność powietrza)
-Szara pleśń-Botritis cinerea-stosować wietrzenie, powietrze musi być suche
-Zgnilizna podstawy łodyg-Fusarium-źródłem zakażenia gleby, przez zarodniki grzyba
SZKODNIKI:
-Piętnówki-uszkodzone pąki, niszczyć gąsienice-Nogos, Owadofos,
-Przędziorek chmielowiec i szklarniowiec-oprzęd z pajęczyny (sprzyja wysoka temp i wysoka wilgotność powietrza)