|
Present Continuous |
|
Wzór zdania twierdzące
I am watching television.
pytające
Am I watching television? Yes, I am./No, I am not (I'm not).
przeczące
I am not watching television.
Użycie
What are you doing? I'm looking for my car keys. Co robisz? Szukam kluczyków od samochodu. (właśnie w tym momencie) Typowymi określeniami czasu są zwroty:
now - teraz "Teraźniejszość" można nieraz dość mocno rozciągnąć:
This week we are working late. W tym tygodniu pracujemy do późna.
Next week my boss is flying to Chicago. W przyszłym tygodniu mój szef leci do Chicago. (ma już rezerwację itd.)
You are always talking rubbish! Ty zawsze gadasz głupoty!
There is a girl in the picture. She is wearing a long dress. She is smiling warmly.
to be - być |
|
Present Simple |
|
Wzór zdania twierdzące
I live in Warsaw.
pytające
Do you live in Warsaw? Yes, I do./No, I do not (don't)
przeczące
I do not (don't) drink tea.
Użycie
I never drink tea. Nigdy nie piję herbaty. Najczęściej używane określenia czasu:
always - zawsze
Earth goes around the Sun. Ziemia krąży wokół Słońca. (przynajmniej od czasów Kopernika)
I live in Warsaw. Mieszkam w Warszawie. (w ogóle, na stałe). |
|
Present Perfect |
|
Wzór zdania twierdzące
He has just finished work.
pytające
Has he been to America? No, he has not (hasn't)
przeczące
He has not (hasn't) finished work yet.
Użycie Jest to konstrukcja sprawiająca nam wiele trudności. Pierwsza pułapka kryje się w samej nazwie. Present Perfect - oznacza czas teraźniejszy dokonany. Nie jest to, jak się czasem twierdzi, czas przeszły!
I have read the instructions but I don't understand anything. Przeczytałam instrukcję, ale nic nie rozumiem. (skutek, a raczej jego brak!)
I've seen wolves in that forest. Widziałam wilki w tym lesie. (nie wszystkie zostały widać wytępione)
I haven't seen Tom this morning. Nie widziałam Toma dziś rano. (jest dopiero 10, jest szansa go jeszcze zobaczyć)
Have you ever seen a ghost? Czy widziałeś ducha? |
|
Past Simple |
|
Wzór zdania twierdzące
I visited Italy last year.
pytające
Did you visit Italy last year? Yes, I did/No, I did not (didn't)
przeczące
I did not (didn't) visit Italy last year.
Użycie Jest to po prostu czas przeszły. Znaczy to tyle, że przedział czasu, w którym coś się działo, jest zamknięty (np. ubiegły rok, kiedy byłem młody...). (Pamiętajmy jednak, że Amerykanie często używają go tam, gdzie Brytyjczycy użyliby Present Perfect!). Czynności, o których mowa mogły się powtarzać, ale mogły też wydarzyć się raz.
Last year we went to Scotland on holiday. W zeszłym roku pojechaliśmy na wakacje do Szkocji. (to zamknięty przedział: ubiegły rok) albo gdy pytamy, kiedy coś się wydarzyło:When did you meet him? Kiedy go spotkałeś? (wiadomo, że chodzi o przeszłość)
He worked at school all his life. Pracował w szkole przez całe życie. (coś się skończyło: albo praca, a zatem jest na emeryturze, albo człowiek ten nie żyje = skończył się okres jego życia) When I was in England, I drank tea with breakfast. Kiedy byłam w Anglii, piłam herbatę do śniadania. (było to więc wydarzenie jednorazowe; wiadomo też, że wróciłam już z Anglii)I knew he was there. Wiedziałam, że tam jest. (te dwie rzeczy działy się w tym samym czasie w przeszłości)
Typowe określenia czasu: |
|
Past Continuous |
|
Wzór zdania twierdzące
I was going home when...
pytające
Was I going home when...? Yes, I was/No, I was not (wasn't)
przeczące
I was not (wasn't) going home...
Użycie Jak już wiemy, czas Past Continuous używany jest, by opisać czynności, które trwały w chwili, gdy wydarzyła się inna czynność, z reguły podana w Past Simple. A więc chodzi o zakończoną przeszłość. Samodzielnie czas ten pojawia się często w opisie sytuacji (The sun was shining). Czynność wyrażona w Past Continuous jest długotrwała i nie interesuje nas jej skutek, tylko samo trwanie.
When he arrived, my wife was making tea. Gdy przybyliśmy, moja żona robiła herbatę. (wpadliśmy w trakcie robienia herbaty)
He was working all day last Saturday. W zeszłą sobotę pracował przez cały dzień. (czynność ta wypełniła cały dostępny czas [all day])
While she was working in the garden, they were repairing the car. Podczas gdy ona pracowała w ogrodzie, oni naprawiali samochód.
Yesterday at 5.30? We were playing tennis. Wczoraj o 5.30? Graliśmy w tenisa. |
|
Future Simple |
|
Wzór zdania twierdzące She will call you later today.
pytające Will she call you later today?
przeczące She will not (won't) call you later today.
Użycie Czas przyszły prosty służy, oczywiście, do tworzenia zdań dotyczących przyszłości. Ale pamiętajmy, że głównie w takich sytuacjach, gdy nie istnieje wcześniejszy zamiar, plan. Wyjątkiem jest język formalny: The President will open the new factory tomorrow. Jutro prezydent otworzy nową fabrykę. to na pewno zostało zaplanowane.
I will call you tomorrow. Zadzwonię do ciebie jutro.
Winter will come soon. Wkrótce nadejdzie zima. (cóż, łatwo to przewidzieć)
I'm sure you will get this job. Jestem pewna, że dostaniesz tę pracę.
He will pay for this! (On) zapłaci za to!
It will rain tomorrow. Jutro będzie padać.
You will marry a rich man soon. Wkrótce bogato wyjdziesz za mąż.
Will you open the door for me? Czy możesz mi otworzyć drzwi?
I won't pay. Nie zapłacę.
If you ask her for help, she will help you immediately. Jeśli poprosisz ją o pomoc, pomoże ci natychmiast. |
|
konstrukcja 'to be going to' |
|
Wzór zdania twierdzące
He is going to visit an old friend.
pytające
Is he going to visit an old friend? Yes, he is. No, he is not (isn't).
przeczące He is not (isn't) going to visit an old friend.
Użycie Konstrukcja "to be going to" wyraża zamiar, intencję. W odróżnieniu od Future Simple, osoba wypowiadająca zdanie miała czas się namyślić.
I'm going to get some bread on my way to work. Kupię chlep w drodze do pracy. (przemyślałam to sobie) There is no bread left. OK, I'll get some on my way to work. Nie ma już chleba. Dobra, kupię w drodze do pracy. (szybka, odruchowa reakcja)
I'm going to take Kate home at 10 p.m. Zamierzam zabrać Kate do domu o 22.00. I'm taking Kate home at 10 p.m. Zabieram Kate do domu o 22.00.Te dwa zdania znaczą praktycznie to samo, ale drugie zdanie sugeruje, że jest to sprawa ustalona (a więc Kate też o tym wie). W przypadku pierwszego zdania - Kasię może czekać niespodzianka.
I'm going to show you something special. Pokażę ci coś niezwykłego. Czasowniki, które są rzadko używane z konstrukcją "to be going to" to "to go" oraz "to come". Takie konstrukcje, nawet jeśli się zdarzają, brzmią niezręcznie. |
|
Present Perfect Continuous |
|
Wzór zdania twierdzące They have been waiting for three hours.
pytające Have they been waiting for three hours? Yes, they have. No, they have not (haven't)
przeczące They have not (haven't) been waiting for three hours.
Użycie
Jest to czas bardzo podobny do Present Perfect, czasem możemy używać ich zamiennie. są np. czasowniki, które "lubią" pojawiać się w Present Perfect Continuous, ale użycie ich w Present Perfect nie byłoby wielikm grzechem:
How long have you been learning German? Jak długo uczysz się niemieckiego? (nauka języka z reguły jest długim procesem!)
I've polished the car. Wypolerowałem samochód. (jest czysty. Present Perfect)
Zauważmy, że w pewnych sytuacjach przetłumaczymy zdanie w Present Perfect Continuous na język polski z użyciem czasu przeszłego, a w innych - teraźniejszego. Zależy to od kontekstu, podobnie jak w przypadku Present Perfect. |
|
Past Perfect |
|
Wzór zdania twierdzące When I came home, the children had gone to sleep.
pytające Had the children gone when we came? Yes, they had. No, they had not (hadn't).
przeczące The children hadn't gone to sleep when we came.
Użycie
Odpowiednik czasu Past Perfect w języku polskim niestety już zanikł, ale zrozumienie jego praktycznego użycia nie jest trudne. Czas ten praktycznie występuje tylko w zdaniach złożonych - jako punkt odniesienia dla czynności w Past Simple. Opisuje czynność "starszą", uprzednią wobec innej czynności, wyrażonej właśnie w Past Simple.
When I returned home, the children had gone to sleep. Gdy wróciłam do domu, dzieci [już] spały. (najpierw dzieci poszły spać, a potem przyszłam ja)
If I hadn't met you yesterday, I wouldn't have lost so much money. (III typ okresu warunkowego) Gdybym nie spotkała się z tobą wczoraj, nie wydalibyśmy tyle pieniędzy. (dotyczy przeszłości)
I wish I had never married him. Żałuję, że za niego wyszłam. (cóż, stało się...) |
|
Past Perfect Continuous |
|
Wzór zdania twierdzące You had been working there for three years when a new boss came.
pytające Had you been working...?
przeczące You had not (hadn't) been working...
Użycie
At 5 p.m, she felt hungry and tired because she had been working since early morning. O siedemnastej poczuła się głodna i zmęczona, ponieważ pracowała od wczesnego ranka.
She had been trying to get him on the phone before they met in person. Próbowała dodzwonić się do niego zanim spotkali się osobiście.
|
|
Future Continuous |
|
Wzór zdania twierdzące Tomorrow at 6.00 you will be flying to San Francisco.
pytające Will you be flying to San Francisco? Yes, you will. No, you will not (won't).
przeczące Tomorrow at 6.00 you will not (won't) be flying to San Francisco.
Użycie Czas Future Continuous nie jest zbyt często używany, ponieważ jego użycie sugeruje brak planu, brak zamiaru, czynność rutynową.
I'll be watching TV tomorrow. Będę jutro oglądać TV. (jak zwykle, jest to mój stały sposób spędzania czasu, a nie jakiś szczególny wybór)
Tomorrow at 2 p.m. we'll be driving to the mountains. Jutro o 14.00 będziemy jechać w góry. (będziemy w trakcie podróży - więc nie dzwoń na telefon stacjonarny...)
|
|
Future Perfect |
|
Wzór zdania twierdzące By next week, we will have finished our project.
pytające Will you have finished the project by next week? Yes, we will. No, we will not (won't).
przeczące We will not (won't) have finished our project by next week.
Użycie Jest to kolejny czas przyszły. Używamy go wtedy, gdy chcemy podkreślić rezultat jakiejś czynności, która zakończy się do jakiegoś określonego terminu. Charakterystyczne określenia czasu to by (next week, next Friday, tomorrow, that time). Oznacza to, iż dana czynność zakończy się DO przyszłego tygodnia, piątku, jutra, tego czasu).
I'm taking a driving test on 16th , so I can't organize my birthday party on 15th . Let's wait until 17th - I will have my test passed by that time. Szesnastego zdaję egzamin na prawo jazdy, więc nie mogę wydać przyjęcia urodzinowego piętnastego. Poczekajmy do siedemnastego - będę miał już wtedy zdany egzamin (za sobą).
|
|
Future Perfect Continuous |
|
Wzór zdania twierdzące You will have been working here for two years by next September.
pytające Will you have been working here for two years by next September? Yes, you will. No you will not (won't).
przeczące You will not (won't) have been working here for two years by next September.
Użycie Chociaż sens istnienia tak długiej konstrukcji wydaje się wątpliwy, czasem jednak się przydaje. Na przykład w sytuacji, gdy w jakimś momencie w przyszłości (znowu jest to jakby data graniczna, termin) jakaś czynność będzie ciągle trwała. By October, I will have been living in Warsaw for 15 months. W październiku minie (będzie) 15 miesięcy, odkąd mieszkam w Warszawie. Czasowi temu towarzyszy z reguły określenie typu "by..." (tak, jak w przypadku Future Perfect). Oczywiście, istnieje grupa czasowników, które nie pojawią się w tym czasie (patrz Present Continuous).
|
|
|
|
|
|
Strona bierna |
|
Tworzenie Nie wszystkie czasy i nie wszystkie czasowniki tworzą stronę bierną - hurra! Tworzą ją tylko czasowniki przechodnie (transitive, [T] w słownikach np. Longmana, Penguina). Jak taki czasownik rozpoznać? Otóż jest to czasowniki wymagający dopełnienia. Wyobraźmy sobie zdanie w stronie czynnej Wczoraj moja siostra widziała. Nie ma ono sensu, prawda? Po czasowniku czegoś brakuje - brakuje dopełnienia., zatem zdanie nie jest kompletne. Z tego wnioskujemy, że czasownik "widzieć" jest czasownikiem przechodnim. Podobnie w języku angielskim - zdanie Yesterday my sister saw. nie brzmi dobrze. Poprawna wersja tego zdania to (np.) Yesterday my sister saw my best friend. -zamieńmy je więc na stronę bierną. My best friend was seen yesterday. Wykonawca czynności (my sister) jest mniej istotny, ale jeśli trzeba - dodamy tę informację na końcu: by my sister. Czasy a strona bierna Czas/Aspekt Simple Continuous
Present It is cooked. They are being cooked.
Past It was cooked. It was being cooked.
Future They will be cooked. -
Present Perfect They have been cooked. -
Past Perfect It had been cooked. -
Future Perfect They will have been cooked. -
Z dużą ulgą stwierdzamy, że czasy Present Perfect Continuous, Past Perfect Continuous, Future Perfect Continuous oraz Future Continuous w ogóle nie tworzą strony biernej.
He cooks tomato soup every Wednesday.
Tomato soup is cooked (by him) every Wednesday.
He is cooking tomato soup now. Tomato soup is being cooked (by him) now.
He cooked tomato soup yesterday.
Tomato soup was cooked (by him) yesterday.
He was cooking tomato soup all day yesterday. Tomato soup was being cooked (by him) all day yesterday.
He has already cooked tomato soup. Tomato soup has already been cooked (by him).
He had cooked tomato soup (before I came).
Tomato soup had been cooked (by him) before I came.
He will cook tomato soup. Tomato soup will be cooked (by him).
He will have cooked tomato soup by 11 a.m..
Tomato soup will have been cooked (by him) by 11 a.m..
The window got broken yesterday. Czasownik "get" wyraża zmianę stanu, wydarzenia dynamiczne. I to wszystko, co powinniśmy wiedzieć o tworzeniu strony biernej. |