CZASOWNIKI
Czasowniki hiszpańskie dzielą się na 3 grupy koniugacyjne. Każdą z grup wyróżnia końcówka bezokolicznika oraz odpowiednie końcówki odmiany. Ponadto występują liczne czasowniki zawierające oboczności.
CZASOWNIKI REGULARNE
Odmieniają się przez odcięcie końcówki bezokolicznika (-ar, -er, -ir) i zastąpienie jej odpowiednimi końcówkami osobowymi.
I koniugacja:
entrar - wchodzić
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo entro |
nosotros entramos |
2 osoba |
tú entras |
vosotros entráis |
3 osoba |
él, ella, usted entra |
ellos, ellas, ustedes entran |
II koniugacja:
comer - jeść
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo como |
nosotros comemos |
2 osoba |
tú comes |
vosotros coméis |
3 osoba |
él, ella, usted come |
ellos, ellas, ustedes comen |
III koniugacja:
vivir - żyć
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo vivo |
nosotros vivimos |
2 osoba |
tú vives |
vosotros vivís |
3 osoba |
él, ella, usted vive |
ellos, ellas, ustedes viven |
CZASOWNIKI CAŁKOWICIE NIEREGULARNE
ser - być
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo soy |
nosotros somos |
2 osoba |
tú eres |
vosotros sois |
3 osoba |
él, ella, usted es |
ellos, ellas, ustedes son |
estar - żyć
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo estoy |
nosotros estamos |
2 osoba |
tú estás |
vosotros estáis |
3 osoba |
él, ella, usted está |
ellos, ellas, ustedes están |
haber - czasownik posiłkowy
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo he |
nosotros hemos |
2 osoba |
tú has |
vosotros habéis |
3 osoba |
él, ella, usted ha |
ellos, ellas, ustedes han |
dar - dawać
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo doy |
nosotros damos |
2 osoba |
tú das |
vosotros dais |
3 osoba |
él, ella, usted da |
ellos, ellas, ustedes dan |
ir - iść
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo voy |
nosotros vamos |
2 osoba |
tú vas |
vosotros vais |
3 osoba |
él, ella, usted va |
ellos, ellas, ustedes van |
CZASOWNIKI CZĘŚCIOWO NIEREGULARNE
Oboczności samogłoskowe w czasie presente de indicativo dotyczą wszystkich form liczby pojedyńczej oraz 3 os. liczby mnogiej czasownika. 1 i 2 os. liczby mnogiej są zawsze regularne. Oboczności spółgłoskowe dotyczą natomiast tylko 1 os. l. poj.
1. CZASOWNIKI Z DYFTONGIEM 'UE'
Istnieje spora grupa czasowników z tą obocznością. Polega ona na zamianie tematowego -o- na -ue-.
poder - móc
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo puedo |
nosotros podemos |
2 osoba |
tú puedes |
vosotros podéis |
3 osoba |
él, ella, usted puede |
ellos, ellas, ustedes pueden |
Podobnie odmienia się mnóstwo czasowników: acordar, acostar, aprobar, colgar, comprobar, contar, costar, volver. Wymienienie wszystkich jest niemożliwe, tak więc należy zapamiętywać oboczności poznając nowe czasowniki.
Czasownik jugar (grać) jako jedyny wykazuje wymianę u » ue (juego, juegas etc.)
2. CZASOWNIKI Z DYFTONGIEM 'IE'
Następuje tu wymiana tematowego -e- na -ie-.
pensar - myśleć
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo pienso |
nosotros pensamos |
2 osoba |
tú piensas |
vosotros pensáis |
3 osoba |
él, ella, usted piensa |
ellos, ellas, ustedes piensan |
Podobnie odmienia się także czasownik adquirir /i:ie/ (adquiero, adquieres etc.) oraz cała masa innych: perder, defender etc.
3. CZASOWNIKI Z PRZEGŁOSEM E:I
Polega na zmianie -e- w temacie na -i-.
pedir - prosić
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo pido |
nosotros pedimos |
2 osoba |
tú pides |
vosotros pedís |
3 osoba |
él, ella, usted pide |
ellos, ellas, ustedes piden |
Do tej grupy należy także czasownik reírse (śmiać się), ale jego odmiana wygląda bardziej skomplikowanie. Patrz: zasady akcentowania graficznego.
reírse - śmiać się
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo me río |
nosotros nos reímos |
2 osoba |
tú te ríes |
vosotros os reís |
3 osoba |
él, ella, usted se ríe |
ellos, ellas, ustedes se ríen |
4. CZASOWNIKI NA -UIR
Pojawia się w ich odmianie dodatkowe -y-.
influir - wpływać, oddziaływać
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo influyo |
nosotros influimos |
2 osoba |
tú influyes |
vosotros influís |
3 osoba |
él, ella, usted influye |
ellos, ellas, ustedes influyen |
5. CZASOWNIKI NA -CER, CIR
Pierwsza osoba liczby pojedyńczej tych czasowników kończy się na -zco.
conocer - znać
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo conozco |
nosotros conocemos |
2 osoba |
tú conoces |
vosotros conocéis |
3 osoba |
él, ella, usted conoce |
ellos, ellas, ustedes conocen |
6. CZASOWNIKI NA -GO
Spora liczba czasowników kończy się w 1 osobie l. poj. na -go. W pozostałych osobach czasowniki te są regularne bądź też wykazują inne oboczności.
poner - kłaść
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo pongo |
nosotros ponemos |
2 osoba |
tú pones |
vosotros ponéis |
3 osoba |
él, ella, usted pone |
ellos, ellas, ustedes ponen |
tener - mieć
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo tengo |
nosotros tenemos |
2 osoba |
tú tienes |
vosotros tenéis |
3 osoba |
él, ella, usted tiene |
ellos, ellas, ustedes tienen |
venir (przychodzić) » vengo
decir (powiedzieć) » digo /e:i/
salir (wychodzić) » salgo
hacer (robić) » hago
valer (być wartym) » valgo
7. CZASOWNIKI NA -UAR
Pojawia się tu akcent nad u.
actuar - działać
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo actúo |
nosotros actuamos |
2 osoba |
tú actúas |
vosotros actuáis |
3 osoba |
él, ella, usted actúa |
ellos, ellas, ustedes actúan |
Wyjątkiem są tu czasowniki na -cuar, -guar które odmieniają się bez akcentowanego u: averiguar (sprawdzać) - averiguo, averiguas etc.
8. CZASOWNIKI NA -IAR
Czasami przy czasownikach zakończonych na -iar pojawia się akcentowane í w odmianie:
enviar - wysyłać
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo envío |
nosotros enviamos |
2 osoba |
tú envías |
vosotros enviáis |
3 osoba |
él, ella, usted envía |
ellos, ellas, ustedes envían |
ale:
odiar - nienawidzić
|
Singular |
Plural |
1.osoba |
yo odio |
nosotros odiamos |
2 osoba |
tú odias |
vosotros odiáis |
3 osoba |
él, ella, usted odia |
ellos, ellas, ustedes odian |
1