SEPLENIENIE MIĘDZYZĘBOWE
SEPLENIENIE MIĘDZYZĘBOWE - polega na tym, że podczas artykulacji głosek detalizowanych szeregu syczącego (s z c dz) czubek języka wsuwa się między przednie siekacze. Przyczyną tego zaburzenia jest często nieprawidłowy zgryz tzw. zgryz otwarty.
Ćwiczenia oddechowe:
1. Wdech nosem (usta zamknięte ) i wydech ustami
2. Dmuchanie na płomień świecy, piłkę pingpongową, kulę z waty zaczepioną na
nitce i tworzącą wahadełko, dmuchanie na wiatraczek, przez rurkę do szklanki z wodą, itd.
Ćwiczenia usprawniające narządy mowy:
1. Ułożenie języka za dolnymi zębami, cofanie języka w głąb jamy ustnej
2. Wykonujemy ruchy języka na przemian do górnych i dolnych dziąseł (przy opuszczonej
dolnej szczęce)
3. Rozchylanie warg jak w uśmiechu - wargi płaskie, przylegające do zębów (zęby widoczne)
4. Wypowiadać a przed lustrem (język powinien leżeć na dnie jamy ustnej) i stopniowo
unosić żuchwę pilnując, aby język zachował swoją płaską pozycję.
5. Stojąc przed lustrem wymawiać sss (zwracać uwagę, aby zęby górne były zbliżone do dolnych,
wargi rozchylone, spłaszczone przylegające do zębów, zęby widoczne, język niewidoczny,
znajduje się za zębami )
Gdy są problemy z prawidłowym wykonaniem ćwiczenia nr 4 można spróbować wykonać
następujące ćwiczenie: włożyć dziecku zapałkę poprzecznie między siekacze tak,
by wypowiadało ono s nie gubiąc zapałki.). Ćwiczenie to wykonuje się tylko w miarę
możliwości dziecka.
ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY MOWY PRZY SEPLENIENIU MIĘDZYZĘBOWYM
ĆWICZENIA WARG:
- wysuwanie i spłaszczanie warg złączonych „i”, ,,u”
- zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie
- cmokanie
- dmuchanie przez wargi w kształcie dzióbka i z zębami górnymi na dolnej wardze „f
-parskanie
- półuśmiech: odciąganie na przemian kącików warg
- nadymanie policzków i powolne wypuszczanie powietrza ustami lub nosem
ĆWICZENIA JĘZYKA
- przesuwanie języka od kącika do kącika
- unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego (również z artykulacją głoski „l")
- kląskanie językiem (czubkiem i środkiem)
- odrywanie czubkiem języka chrupki przyklejonej do wałka dziąsłowego
- oblizywanie wewnętrznej strony zębów ruchem okrężnym
- liczenie zębów (dotykanie i cofanie języka)
- szeroki język „łopatka"
- lizanie podniebienia przy otwartych ustach
- wypychania językiem policzków
ĆWICZENIA
Część wstępna:
* Swobodna rozmowa z dzieckiem w celu zapoznania się i wprowadzenia do zajęć (rozmowa na temat pory roku, zabaw, zabawy choinkowej).
* Ćwiczenia warg (rozchylanie warg jak przy uśmiechu - wargi płaskie, przylegające do zębów, zęby widoczne) - uśmiechanie się do siebie
* Ćwiczenia oddechowe:
ZAGADKA - co może wydawać taki dźwięk?
Wypuszczanie powietrza z balonika (długie sss) - wdech nosem, wydech ustami.
Rozmowa o balonikach.
Część zasadnicza:
* Ćwiczenia języka (język powinien układać się spokojnie (jak przy wymowie „a”) za dolnymi zębami, nie opierając go jednak o zęby; czubek (apex) języka położyć nisko, wargi muszą być lekko rozchylone, płaskie przylegać do zębów jak przy lekkim uśmiechu, zęby widoczne, zwarte)
Sprzątanie przed zabawą - Języczek przygotowuje się do balu i sprząta swoje mieszkanko:
1. Języczek myje okienko - ruchy okrężne języka po czerwieni warg
2. Języczek wymiata śmieci - czubek języka schowany za dolnymi zębami, wykonanie ruchu „wymiatania” zza ząbków
3. Języczek czyści sufit z pajęczyny- przesuwanie czubkiem języka po podniebieniu do tyłu
4. Języczek niecierpliwie biega od okienka do okienka - język dotyka w lewy i prawy kącik ust, buzia otwarta; język wysunięty na brodę
5. I jeszcze raz musi wymieść listki, które wdmuchnął wiatr przez okno - czubek języka schowany za dolnymi zębami, wykonanie ruchu „wymiatania” zza ząbków
Teraz Języczek może spokojnie czekać na przybycie gości, ponieważ jego domek lśni czystością.
* Wypowiadanie sylab i logotomów (na wydechu): - za poprawnie wypowiedzianą sylabę dziecko otrzymuje „pchełkę” - w ten sposób gromadzi dotykalny dowód swoje pracy:
SA, SE, SO, SU, SY
ASA ESA OSA USA YSA
ASE ESE OSE USE YSE
ASO ESO OSO USO YSO
ASU ESU OSU USU YSU
ASY ESY OSY USY YSY
* Wskazywanie różnic między obrazkami - za poprawne odpowiedzi dziecko w nagrodę wypowiada zaprezentowany przez logopedę logotom (proste rysunki różniące się kilkoma róznicami).
Część końcowa:
* Na pożegnanie - rozwiązanie zagadki i syczenie przy prawidłowym układzie artykulatorów.
1. NIE CHODZI, A PEŁZA, SYCZY GROŹNIE WCIĄŻ, BO TO JEST …
2. CICHO PEŁZNIE W TRAWIE. PRĘŻY SIĘ I ZWIJA. PODOBNY DO ŻMII, ALE TO NIE ŻMIJA.
Oto kilka prostych ćwiczeń, które można wykonywać w domu. Warto pracować z lustrem, które zapewnia większą precyzję:
sięgamy językiem do nosa, a potem do brody;
robimy „ryjek”, posyłamy całuski, wymawiamy u (ryjek) - i (uśmiech);
wymawiamy kolejno i, y, e;
kląskamy;
dmuchamy przez zęby na wierzch dłoni;
próbujemy zrobić z języka rulonik (trąbkę);
czubkiem języka liczymy po kolei wszystkie dolne zęby;
wdechy i wydechy (zabawa w wąchanie kwiatów);
ćwiczenia w dmuchaniu (nadmuchiwanie balonika, puszczanie baniek mydlanych, dmuchanie przez rurkę do szklanki wody).
W prawidłowej artykulacji s może pomóc przedłużona wymowa f.
Zbliżamy zęby dolne i górne, wyszczerzamy je i w trakcie wymawiania ffff... polecamy rozszerzyć wargi lub próbujemy rozciągnąć je palcami. Kiedy dziecko zrozumie, w jaki sposób „działają” jego narządy mowy, zaczynamy ćwiczyć głoskę s w izolacji, tzn. bawimy się w węża. Wymawiamy najpierw krótkie, a potem długie s.
Ćwiczymy sylaby:
sa, so, su, sy, si;
as, os, us, ys, is;
asa, osa, usu, ysy, isy.
Kiedy dziecko radzi sobie z sylabami, możemy wprowadzać wyrazy z głoską s, która znajduje się na początku, w środku i na końcu wyrazu np. sok, kasa, kos.