Model zachowań konsumenta

składa się z trzech elementów:

1. dochodu konsumenta;

2. ceny, po których można nabywać poszczególne dobra;

3. gustów konsumenta, pozwalające uszeregować różne kombinacje, czyli koszyki dóbr, według stopnia satysfakcji, jakiej dostarczają one konsumentowi;

1. Ograniczenia budżetowe:

Ograniczenie budżetowe - opisuje różne koszyki dóbr dostępne dla konsumenta.

Linia budżetowa - wskazuje graficznie maksymalne kombinacje ilościowe dwu dóbr, które może nabyć konsument przy danym dochodzie i danych cenach.

Równanie linii budżetowej to: p_xX + p_yY = m

gdzie:

m - dochód konsumenta

p_x , p_y - ceny dóbr X i Y

X, Y - ilości obu dóbr

Nachylenie linii budżetowej zależy jedynie od stosunku cen obu dóbr. Nachylenie to jest ilorazem zmiany odległości pionowej przez odpowiadającą mu zmianę odległości poziomej.

Nachylenie linii budżetowej = - P_A / P_B

gdzie:

P_A = cena dobra A

P_B = cena dobra B

Ekonomiści na skutek wzrostu ceny definiują dwa odrębne efekty. Pierwszy z nich (Efekt substytucyjny) odpowiada zmianie relacji cen, drugi (Efekt dochodowy) - zmniejszeniu siły nabywczej pieniądza:

1. Efekt substytucyjny zmiany cen nazywamy dostosowanie popytu do samej relacji cen. Oznacza to, że konsumenci odchodzą od dobra, którego cena względna wzrosła, zastępując je różnymi substytutami;

2. Efekt dochodowy - dostosowanie popytu do zmiany realnego dochodu. Wzrost cen dla wszystkich dóbr normalnych wyraża się zmniejszeniem wielkości popytu.

W przypadku dóbr zwykłych (normalnych) podwyżka ceny określonego dobra

zmniejsza wielkość popytu na to dobro.

W przypadku dóbr niższego rzędu efekt dochodowy działa w odwrotnym kierunku.

2. Gusty konsumentów - krzywe obojętności

Krzywa obojętności - graficzne przedstawienie gustów konsumenta (zbiór punktów reprezentujących różne kombinacje). Pokazuje wszystkie kombinacje dwóch dóbr dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczność

Mapa preferencji konsumenta

1. Wzdłuż każdej krzywej obojętności użyteczność dla konsumenta jest stała. Każdy punkt położony na wyższej krzywej obojętności jest lepszy od punktów leżących na niższej krzywej.

2. Krzywe obojętności muszą mieć nachylenie ujemne, bowiem w przeciwnym razie konsument mógłby nabywać większą ilość dóbr i uzyskiwać większą sumę użyteczności.

3. Przejście z niższej na wyższą krzywą obojętności oznacza zwiększenie użyteczności dla konsumenta.

4. Zgodnie z prawem malejącej stopy substytucji każda krzywa obojętności ulega spłaszczeniu, w miarę jak przesuwamy się na prawo.

5. Krzywe obojętności nie mogą się przecinać, inaczej trudno byłoby określić które punkty są korzystniejsze dla klienta.

6. Zestawienie krzywych obojętności wyznacza nam mapę obojętności (gustów) konsumenta.

3. Maksymalizacja użyteczności a wybór konsumenta

Mapa obojętności ukazuje gusty konsumenta. Konsument wybiera spośród możliwych koszyków ten, który daje mu maksymalną użyteczność w ramach dostępnej linii budżetowej.

Konsument wybierze - w ramach posiadanych możliwości budżetowych - taki koszyk dóbr, który daje mu maksymalną użyteczność, oznacza to po prostu, że wybierany jest punkt, w którym dana krzywa obojętności ledwie dotyka linii budżetowej

4. Użyteczność całkowita i użyteczność krańcowa.

Krańcowa stopa substytucji

UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA (TU) - Suma zadowolenia wynikająca z dotychczasowej konsumpcji danego dobra.

UŻYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA (MU) - jest to przyrost satysfakcji (zadowolenia) uzyskany ze spożycia kolejnej jednostki danego dobra.

Znajomość zależności między użytecznością całkowitą a użytecznością krańcową pozwala sformułować prawo malejącej użyteczności krańcowej nazywane również pierwszym prawem Gossena.

TU

Max Użyteczność całkowita

• Q

MU

Użyteczność krańcowa

Max

Punkt satysfakcji

• Q

Między poziomem konsumpcji danego dobra a jego użytecznością istnieją zależności, które można określić na podstawie przebiegu funkcji obu kategorii użyteczności:

• użyteczność całkowita (TU) konsumpcji danego dobra wzrasta (maleje) wraz ze wzrostem (spadkiem) ilości konsumowanego dobra

• użyteczność krańcowa (MU) maleje (wzrasta) wraz ze wzrostem (spadkiem) ilości konsumowanego dobra

Należy zauważyć, że przy pewnym poziomie konsumpcji przyrost użyteczności krańcowej przyjmuje wartość ujemną (zamiast satysfakcji konsument odczuwa niezadowolenie), natomiast użyteczność całkowita maleje.

Podczas gdy użyteczność całkowita zmienia się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra (początkowo rośnie, osiągając w pewnym punkcie maksimum, a następnie spada), użyteczność krańcowa zmniejsza się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra.

Maksimum satysfakcji całkowitej z konsumpcji dwu dóbr (punkt równowagi) konsument osiąga przy pełnym wykorzystaniu dochodów przeznaczonych na dane dobra i takiej strukturze konsumpcji, przy której następuje wyrównanie użyteczności krańcowej dóbr w przeliczeniu na jednostkę pieniężną ich cen (II prawo Gossena):

KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI (MRS) dobra Y dobrem X to ilość dobra Y zastępowana jednostką dobra X na tej samej krzywej obojętności (poziom satysfakcji nie zmienia się). Jest to nachylenie krzywej obojętności.

1

Teoria zachowania konsumenta- mgr Paulina Krystosiak

---