Wydawnictwa zwarte i ciągłe.
Plan zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej dla klasy II liceum.
Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z różnorodnością współczesnych wydawnictw informacji bezpośredniej.
Cele operacyjne:
uczeń umie samodzielnie wyszukiwać informacje w odpowiednich słownikach, encyklopediach, leksykonach
uczeń podaje przykłady wydawnictw informacji bezpośredniej
uczeń potrafi wybrać odpowiednie wydawnictwa w zależności od obszerności haseł
Metody: wykład, rozmowa kierowana, ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne: encyklopedie ogólne, encyklopedie specjalne, słowniki językowe i rzeczowe, plansze ( podział encyklopedii, podział słowników ), karty pracy ucznia z wykazem haseł do wyszukiwania w rozmaitych wydawnictwach.
Przebieg zajęć:
Co to są wydawnictwa zwarte?
Są to wydawnictwa, które ukazują się w druku jako zakończona całość, bądź też ich zakończenie jest z góry przez wydawcę przewidziane:
encyklopedia jednotomowa ; - powieści ; - książki popularnonaukowe
encyklopedia wielotomowa ( np. 6- tomowa Nowa Encyklopedia Powszechna, której termin wydania ostatniego tomu był określony czasowo.
Zaliczamy do wydawnictw zwartych:
książkę
broszurę - (wydawnictwo zwarte do 48 stron, z jedną kartą tytułową)
odbitkę
przedbitkę - (fragment dzieła opublikowany w czasopiśmie poprzedzający wydanie dzieła w formie książkowej)
nadbitkę - (artykuł z czasopisma lub rozdział z książki wydany osobno, ale tak, że widać, iż jest on tylko częścią większej całości, np. z zachowaniem numeracji stron)
druki akcydensowe (afisze, plakaty, ulotki - czyli druki ulotne)
Zalety wydawnictwa zwartego:
trwałość
całościowe ujęcie problemu
podstawowe informacje z danej dziedziny
obecność aparatu naukowego ułatwiającego odszukiwanie informacji w książkach (spis treści, przypisy bibliograficzne, wstęp, posłowie, indeks, słowniczki np. pojęć albo skrótów) książkę
Uczniowie biorą aktywny udział w lekcji . Odpowiadają na pytania:
czy encyklopedia to wydawnictwo zwarte?
czy „ Chłopi” Reymonta to wydawnictwo zwarte?
czy encyklopedie wielotomowe to wydawnictwa zwarte?
jakie wydawnictwa możesz wypożyczyć w bibliotece szkolnej?
Jakie książki pożyczamy najczęściej?
Co to są wydawnictwa ciągłe?
Są to wydawnictwa, które ukazują się częściami, w określonych lub nieokreślonych odstępach czasu. W zamierzeniach wydawniczych ich zakończenie nie jest przewidziane choć w rzeczywistości może nastąpić. Do wydawnictw ciągłych zaliczamy:
wydawnictwa seryjne (np. Biblioteka Analiz Literackich, Harlequin, kryminały w serii z „kluczykiem” czy „jamnikiem”)
czasopisma
Uświadamiamy uczniom, że z czasopism korzystamy, gdyż jest to jedno z podstawowych źródeł bieżącej informacji. Żeby racjonalnie korzystać z czasopism konieczne jest orientowanie się w ich różnorodności i charakterze.
Podział czasopism ze względu na częstotliwość:
dziennik
tygodnik
dwutygodnik
miesięcznik
dwumiesięcznik (metodyczne)
kwartalnik
półrocznik
rocznik
Podział czasopism ze względu na przeznaczenie:
naukowe
popularnonaukowe (Focus, Wiedza i Życie)
fachowe (Przewodnik Bibliograficzny)
urzędowe (Dziennik Ustaw)
Podział ze względu na treść:
społeczno-polityczne (Polityka )
kulturalne
techniczne (Młody Technik )
medyczne
wojskowe (Żołnierz Polski )
muzyczne
filmowe
religijne
sportowe
turystyczne
rozrywkowe
dziecięce
młodzieżowe
kobiece
Uczniowie podają tytuły znanych czasopism.
Dyskusja na temat dzienników - na co zwracamy uwagę ? (na nagłówki), co najważniejsze jest w dzienniku ? (aktualność informacji ).
W znalezieniu poszczególnych informacji pomaga nam układ materiału (stałe strony sportu , informacji lokalnych, reklam i ogłoszeń itp. )
Zwracamy uwagę uczniów na fakt, że nie we wszystkich sprawach mamy własne zdanie i światopogląd - artykuły publicystyczne mają duży wpływ na czytelnika ( taki jest ich cel i zadanie ). Informacje w czasopismach naukowych możemy przyjmować jako pewnik, natomiast wydawnictwa publicystyczne należy traktować z dystansem .
Zakończenie zajęć:
udzielenie odpowiedzi na ewentualne pytania uczniów
praca domowa: krótka wypowiedź pisemna na temat przydatności wydawnictw ciągłych w samodzielnej pracy ucznia
Wnioski:
Czytanie prasy zapewnia dobrą orientację w tym , co się aktualnie dzieje w kraju i na świecie . A więc wydawnictwa ciągłe periodyczne pomagają nam aktualizować wiedzę.
Podstawy wiedzy na dany temat zdobywamy dzięki wydawnictwom zwartym.