1. Co to jest Historia Wychowania?
2. Współczesna historia wychowania wyróżnia nurty badawcze:
3. Źródła i opracowania z zakresu Historii Wychowania
4. Znaczenie historii wychowania w kształceniu pedagogicznym
( opracować).
5. Ogólna charakterystyka ustroju niewolniczego( opracować)
( zależność właściciel- niewolnik,
6. System wychowania w Sparcie
7. System wychowania w Atenach
8. Wychowanie w starożytnym Rzymie
9. Charakterystyka ustroju feudalnego
10. Średniowieczny podział stanowy
11. Rycerski ideał wychowawczy
12. Struktura wychowania rycerskiego
13. Mieszczańskie ideał wychowawczy
BĘDZIE!!!
13. ŚREDNIOWIECZE
14. Reformy szkolne Kazimierza Wielkiego
15. Organizacja i program szkół kościelnych - skreślony
16. Powstanie i rozwój uniwersytetów - skreślony
17. Odrodzenie
18. Oświecenie
19. System pedagogiczny Jana Amosa Komeńskiego
20. Jana Jakuba Rousseau na wychowanie
21. Poglądy pedagogiczne Johna Locke'a
22. Oświata na ziemiach zaboru pruskiego
23. Reform oświatowa ministra Vossa.
24. Wychowanie i szkolnictwo w zaborze austriackim w XVIII i XIX wieku.
25 Reforma szkolna z 1805r.
26 Szkolnictwo w zaborze rosyjskim
27 Charakterystyka szkolnictwa wyższego- uniwersytety
28 .Charakterystyka szkolnictwa powszechnego w okresie międzywojennym - ustawa jędrzejewiczowska
29. Rozwój kształcenia na poziomie szkoły średniej
30. Kształcenie i dokształcanie zawodowe
31. Szkolnictwo wyższe
32. Kształcenie do zawodu nauczyciela
33. Systemy opiekuńczo- wychowawcze Janusza Korczaka i Kazimierza Jeżewskiego

Wiadomość po zjeździe na którym była Ola:
"Na egzaminie z historii wychowania będą pytania do nr 27. Od nr 28-33 są skreślone. :)

Dokładniej, to są numery zagadnień z Historii wychowania:

Od 1- do 8.

potem Średniowiecze w odniesieniu do filozofów,

a następnie nr.:
14, i od 17 - do 27.

Reszty najwyraźniej nie trzeba.

Ponieważ historia wychowania to bardzo nasycony treścią przedmiot, zatem, by nie było zbyt ciężko uczyć się do egzaminu proponuję, by studenci rozliczyli się z ćwiczeń u Pani, zgodnie z kryteriami przyjętymi przez Panią, zaś na egzaminie będę wymagała wiedzy z wykładów (tych w realu - oczywiście pod warunkiem, że Państwo będą mieli ze mną ten wykład w Łodzi). Obydwa poziomy będą więc stanowiły całość.
Mam nadzieję że moja propozycja będzie odpowiadać zarówno Pani jak i studentom.
Przewiduję pisemną formę egzaminu(pytania otwarte),zaś gdy chodzi o szczegóły, podam je, gdy spotkam się z Państwem na wykładach w Łodzi.

HISTORIA WYCHOWANIA - zagadnienia egzaminacyjne

1. Co to jest Historia Wychowania?
Jest to nauka z grupy nauk pedagogicznych zajmująca się analizą rozwoju teorii i praktyki oświatowej w aspekcie historycznym.
Klasyczny podział pedagogiki na subdyscypliny ( Herbart)
pedagogika - równorzędne ( dydaktyka, pedagogika ogólna, teoria wychowania, historia wychowania)

2. Współczesna historia wychowania wyróżnia nurty badawcze:
a) historię rozwoju systemów oświatowych
b) analizę poglądów i działalności wybitnych pedagogów
c) historię idei pedagogicznych
Początek datuje się pod wpływem tendencji badawczych pozytywizmu i rozwoju nauk przyrodniczych. Na historię szkolnictwa i oświaty zwrócono uwagę w połowie XIX stulecia.
Tendencje te niosły ze sobą:
- kult faktów
- kult rzeczywistości dostępnej obserwacji i doświadczeń
dwa stanowiska -analizy źródeł historycznych:

stanowisko opisujące:
zwolennicy postawy opisującej uważali za podstawowe zadanie historii możliwie gruntowny i dokładny opis badanych faktów i rzeczywistości historycznej

stanowisko wyjaśniające:
znaczyło nie tylko pokazać jak wyglądała praktyka, czy teoria wychowania w przeszłości , lecz przede wszystkim wytłumaczyć, dlaczego tak było, dlaczegotak a nie inaczej wychowywano i dlaczego takie a nie inne głoszono poglądy pedagogiczne.
Przy wyjaśniającym sposobie ujmowania faktów przeszłości badacz nie traktuje zjawisk jako: izolowanych, oderwanych, niezależnych , nieuwarunkowanych .
Szukano związku i zależności teorii z praktyką, pedagogiczną z innymi dziedzinami życia i nauki
badano przyczyny takiej a nie innej rzeczywistości historycznej, jakie przesłanki kierują
ustalano prawidłowości procesów historycznych i prawa rozwoju dziejowego

Niebezpieczeństwa ( błędy) stanowiska wyjaśniającego:
1. zbyt daleko posunięty subiektywizm w domysłach
( swój sposób widzenia i wartości)
2. wysuwanie zbyt dowolnych ogólnych założeń i syntez
( powtarzalność procesów historycznych na podstawie obserwacji zjawisk w epoce jednej, drugiej ,trzeciej i wysuwanie błędnych hipotez i wniosków)
3. zastępowanie naukowego tłumaczenia przyczynowego przez spekulatywne hipotezy historiozoficzne
( spekulowanie hipotezami - powinna być wszechstronna wiedza na temat określonego zagadnienia - dlatego, że takiej nie mamy to wysuwamy spekulacje)

3. Źródła i opracowania z zakresu Historii Wychowania
Poważniejsze studiowanie Historii Wychowania umożliwiają wydawnictwa źródłowe oraz opracowania monograficzne i szersze zarysy podręcznikowe.
● Za początek polskiej Historii Wychowania uważa się opisanie dziejów Uniwersytetu Krakowskiego przez Jana Brożka ( 1585-1652)

● Z początku Oświecenia pochodzi łacińskie dzieło M. Świątkowskiego podejmujące m.in. zarys rozwoju szkół wyższych poczynając od Starożytności - wydane około 1765r.
● Dzieło H. Kołłątaja „ Stan Oświecenia w Polsce w ostatnich latach panowania Augusta II - 1841r.
● „ Zasady edukacji i instrukcji podług Niemeyera „to wydane przez ks, Czarneckiego
w 1808r.
● „ Historia Szkół w Koronie i Wielkim Księstwie Litewskim J. Łukaszewicza ( 1849-1959)
● „ Chowanna” B. Trentowskiego 1842r.
● A. Karbowiak, Stanisław Łempnicki, Stanisław Kot ( 1923)

4. Znaczenie historii wychowania w kształceniu pedagogicznym
( opracować).

5. Ogólna charakterystyka ustroju niewolniczego( opracować)
( zależność właściciel- niewolnik,

6. System wychowania w Sparcie
Wychowanie Spartańskie
Spartanie odznaczali się oni szorstkością, zamiłowaniem do życia wojowniczego, pragnieniem władzy i zdobyczy. Nie dbali o wartości umysłowe ani estetyczne. Cenili sobie przede wszystkim siłę i organizowali się głównie w celach militarnych. Wychowanie dzieci w tej społeczności miało za zadanie, jako podstawowy cel, wykształcić je na żołnierzy gotowych w każdej chwili do walki. Było to bezpośrednio związane z sytuacja polityczną Sparty, gdyż panowali oni nad ludnością podbita i aby utrzymać ją w ryzach, musieli w każdej chwili być gotowi do walki. Utrzymanie władzy przez Spartan, którzy stanowili mniejszość w społeczeństwie, zmuszało ich do surowej dyscypliny, ciągłej gotowości militarnej i rozwiniętej świadomości stanowej swoich współobywateli. Tak więc urządzono wychowanie młodzieży, aby była ona całkowicie podporządkowana państwu. W całym toku wychowania państwowego absolutnie nie uwzględniano potrzeb indywidualnych dzieci i młodzieży. Wychowanie odbywało się gromadnie i miało na celu wychowanie bezosobowych sług idei państwowej. Na czele całej edukacji dzieci i młodzieży w Sparcie stał PAJDONOMOS. Ponieważ do obrony przydatne mogły być tylko jednostki zdrowe, to każde dziecko po przyjściu na świat było oceniane przez urzędników, którzy dzieci ułomne i chorowite nakazywali wyrzucać na górę tajgetos.
W 7 roku życia państwo odbierało dzieci rodzicom. W Sparcie zarówno chłopcy jak i dziewczęta podlegały takiemu samemu wychowaniu, gdyż wg Spartan jedynie kobiety dobrze rozwinięte fizycznie mogą rodzić zdrowych, silnych chłopców. Po za tym odpowiednio wyćwiczone kobiety mogły także bronić murów miasta. Wychowanie spartańskie nie znało tez różnic między dziećmi rodziców biednych i bogatych. Wszyscy tak samo byli wychowywani, odżywiani i traktowani. Chłopców i dziewczęta umieszczano osobno w domach urządzonych jak dzisiejsze koszary wojskowe, gdzie czekało ich 23 lata życia uregulowanego w każdym szczególe przez prawo. Dzieci i młodzież podzielone były na kompanie, na których czele stał najdzielniejszy z młodzieży. Rozkazy naczelników i kary przez nich nakładane były wypełniane bez słowa krytyki.
W 18 roku życia młodzież spartańska wchodziła w tzw. okres efebii. W tym czasie ich obowiązkiem było odbywanie wyłącznie ćwiczeń(wojskowych) wojennych i życie obozowe. Okres ten trwał 2 lata.
W 20 roku życia następował 9-cio letni okres służby wojskowej. Dopiero po jej odbyciu ok. 30 roku życia Spartanin otrzymywał prawa obywatelskie. W dalszym jednak ciągu do jego obowiązków wobec państwa należało uczestniczenie w zbiorowych ćwiczeniach gimnastycznych i we wspólnych biesiadach.

Czytania uczono dzieci tylko prywatnie, co prawda była to zaledwie podstawowa nauka, która miała tylko za zadanie ułatwić dziecku zapamiętanie i zrozumienie poezji. Każdy Spartanin umiał na pamięć ustawy ojczyste, oraz znał historię swoich przodków i ich bohaterskie czyny. Wielu Spartan nie umiało jednak liczyć.

7. System wychowania w Atenach

Wychowanie Ateńskie
Ateńczycy byli ludem przodującym w całym życiu kulturalnym. Odznaczali się niezwykłą ruchliwością , bystrością, ciekawością oraz zamiłowaniem piękna i tężyzny fizycznej. Wyróżniali się przede wszystkim pociągiem do ruchu umysłowego, do zagadnień kulturalnych, naukowych i artystycznych. Ogromne poczucie wolności spowodowało, że Ateńczycy nie pozwolili sobie na to, aby ich życie było podporządkowane żelaznej dyscyplinie państwowej jak w Sparcie. Obywatele Aten szybko wyrobili sobie świadomość swojej własnej indywidualności i swoich praw w granicach państwa. Państwo było postrzegane przez nich jako twór, którego zadaniem było sprawowanie opieki nad obywatelami i gwarantowało im swobodę w kierowaniu swoim życiem prywatnym. Kontrolowane przez państwo wychowanie młodzieży jak w Sparcie nie miało racji bytu. Praktycznie poza wychowaniem fizycznym, państwo Ateńskie zostawiło dużą swobodę rodzicom i nauczycielom w wychowaniu dzieci i młodzieży. W Atenach nie było szkół publicznych, ani nauczycieli utrzymywanych przez państwo. Ten kto chciał i do kogo rodzice dziecka mieli zaufanie, zajmował się uczeniem. Samo prawo Ateńskie nakładało na rodziców tylko obowiązek kształcenia dzieci, ale nie wnikało jak to jest przeprowadzane o ile nie przeszkadzało to utrzymaniu porządku publicznego.
W wychowaniu obywatela ateńskiego wyróżniamy 3 etapy:
lata dzieciństwa (0-6 lat)
Niemowlę po urodzeniu było powierzane niańce, która otaczała je ogromną ilością zabawek. Całe 6 lat upływało dziecku na zabawach w otoczeniu domowym. Piastunki opowiadały dzieciom bajki, legendy, śpiewały pieśni. Dziecko miało w tym okresie lekkie i beztroskie życie. Ojciec dziecka mało interesował się swoją pociechą ponieważ przeważnie był pochłonięty życiem publicznym i towarzyskim poza domem.
lata szkolne ( 7-18 lat)
Kiedy chłopiec miał 7 lat zaczynał uczęszczać do szkoły. Odtąd przechodził on pod szczególny nadzór pedagoga, którym bywał także zaufany niewolnik rodziców. Ojciec powierzał opiekę nad synem, oraz powierzał mu obowiązek kształcenia obyczajów chłopca tj. zachowania się dziecka przy stole, na ulicy. Pedagog miał także do swojej dyspozycji rózgę, której miał pełne prawo użyć.
Pedagog w starożytnej Grecji nie był nauczycielem w dzisiejszym słowa tego znaczeniu. Samo słowo pedagog pochodzi od greckiego pais - chłopiec i ago-prowadzę, czyli dosłownie ten który prowadzi chłopca (do szkoły). Posada pedagoga nie była zajęciem cieszącym się uznaniem w społeczeństwie ateńskim.
Przez pierwsze 7 lat chłopiec otrzymywał tzw. wykształcenie elementarne, które obejmowało wykształcenia poetyckie i muzyczne. Naukę zaczynał od alfabetu. Chłopca uczono najpierw nazw liter a dopiero później pokazywano mu ich kształt. Następnie uczeń przystępował do sylabizowania , a po opanowaniu czytania przychodziła dopiero pora na naukę pisania. Do tej początkowej nauki zaliczano także najprostsze działania rachunkowe gdzie najważniejsza była tabliczka mnożenia wyuczana na pamięć.
Około 10 roku życia dziecko najczęściej umiało już czytać i pisać ze zrozumieniem. Wówczas zaczynał naukę literatury poetów. Celem kształcenia poetyckiego było kształcenie moralne młodzieży i wpajanie jej zasad cnoty. Chłopcy, którzy przystąpili do czytania poezji zaczynali być kształceni w muzyce. Nauczyciel przygrywał melodię na lutni a uczeń powtarzał ją tak długo , aż opanował ją bezbłędnie.
Około 14 roku życia kształcenia dziecka podejmował się nauczyciel gimnastyki. Od tej chwili chłopiec spędzał coraz więcej czasu na ćwiczeniach gimnastycznych. Młodzież grała w piłkę, bawiła się obręczą oraz przede wszystkim ćwiczyła zestaw ćwiczeń.
Około 18 roku życia młodzież wchodziła w tzw. okres efebii, który trwał 2 lata. Był to okres, w którym wychowanie ujęte zostało w ręce państwa.
Po okresie efebii ok. 20 roku życia Ateńczyk zostawał obywatelem Aten.

8. Wychowanie w starożytnym Rzymie
(osoby w starożytności - obywalelskie prawa)
( wychowanie państwowe, dziewczęta, szkoły , liretatora, gramatyka, retoryka,gramatyka, trivium, kwadrivium- charakterystyka)
W okresie rodowym ideałem staje się obywatel gospodarz rzymski. Rzym rozwijał się jako państwo militarne, które przede wszystkim potrzebowało dobrych wojowników i urzędników. Rzymianie nie widzieli powodu dla którego ich dzieci miałyby umieć więcej niż ich rodzice, tym bardziej, że system nauczania młodzieży oparty na przekazywaniu wiedzy z pokolenia na pokolenie. Tradycja, wzory przodków, których męstwo, stałość i prostota charakteru uchodziły w Rzymie za najpewniejsze środki w utrzymaniu i stworzeniu potęgi państwowej. Dlatego też państwo pozostawało troskę o wychowanie dzieci rodzicom. Praktycznie nie ingerowało ono w proces wychowania dzieci poza wyjątkami, kiedy to zachodziło podejrzenie, że do procesu wychowawczego wkradły się złe obyczaje. Wówczas do akcji wchodził cenzor, którego zadaniem było nadzorowanie moralności młodzieży. Ojciec miał obowiązek przygotować syna do pełnienia obowiązków obywatelskich. Dużą rolę w procesie nauki odgrywała praktyka. Obywatel rzymski miał obowiązek znać się na wojnie i polityce. Wojnę poznawał w obozie, gdzie uczył się walki mieczem, rzutu dzidą, trenował bieg i skoki. Następnie udawał się do wojska, gdzie uczono go posłuszeństwa i rozkazywania. Polityki zaś uczył się uczęszczając z ojcem na zgromadzenia ludu i rozprawy sądowe. Najczęściej w wieku 30 lat był przygotowany do życia publicznego. Obok nauki obowiązków wojennych i polityki chłopiec otrzymywał tez podstawowe wykształcenie elementarne tj. naukę czytania, pisania i rachunków.
W okresie republikańskim ideałem był dobry obywatel - żołnierz. Chłopcy z uboższych rodzin uczęszczali do szkółek prywatnych. Rodzice zamożni uczyli sami swoje dzieci w domu albo opłacali nauczyciela, który robił to za nich w domu pracodawcy. Rzymianie bardzo dbali o karność i stan moralny młodzieży oraz tzn. czystość, prostotę i wstrzemięźliwość. Dziewczęta również otrzymywały skąpe wykształcenie elementarne, a po za tym matki miały obowiązek poznania ich i nauczenia robót domowych tzw. kobiecych.
Rzymianie mowę cenili sobie bardzo mocno zwłaszcza w ciałach politycznych i sądzie. Szacunek wzbudzał u nich nawet wątły człowiek, który jednocześnie swoją mową potrafił rozpalić ludzkie serca.

Wykształcenie

Elementarne - trwało do 12 roku życia. Państwo nie wtrącało się do niego, pozostawiając wykształcenie elementarne rodzicom. W rodzinach bogatszych rolę nauczyciela nauk elementarnych pełnił wykształcony niewolnik. Dzieci rodziców mniej zamożnych uczęszczały do prywatnych szkółek elementarnych, które licznie powstawały w tym okresie.

Gramatykalne - rozpoczynano w wieku 12 lat i trwało ono najczęściej do 15 roku życia. W czasie tych 3 lat nauki uczeń poznawał zarówno gramatykę grecką jak i łacińską. Naukę tych gramatyk rozpoczynano w szkole gramatycznej równocześnie bądź zaczynano naukę od gramatyki greckiej. Kształcenie gramatyczne było bardzo drogie i mało kto mógł sobie pozwolić na indywidualne kształcenie swojego dziecka w tym kierunku. Dlatego też wielu gramatystów zaczęło otwierać szkoły, gdzie można było skupić większa ilość uczniów.

Retoryczne - czas nauki najmniej wynosiła 2-3 lata, ale górna granica nie była określona. Retoryka była nauka bardzo popularna w Rzymie. Polegała ona nie tylko na nauce układania słów, ale także kształtowania głosu, akcentowania pewnych zgłosek czy przybierania najwłaściwszej pozy ciała.

9 - 13 ( zamiast:9- charakterystyka ustroju feudalnego
10 - średniowieczny podział stanowy
11 - rycerski ideał wychowawczy
12 - struktura wychowania rycerskiego
13 - mieszczańskie ideał wychowawczy)
BĘDZIE!!!
13. ŚREDNIOWIECZE

Epoka w historii i kulturze europejskiej obejmująca okres między starożytnością a czasami nowożytnymi. Datuje się od czasu rozpadu Cesarstwa Zachodniorzymskiego ( 476r.)
i wielkiej wędrówki ludów, do począdku renesansu.W tym czasie został stworzony model ogranizacyjny uniwersytetów.
Za koniec Średniowiecza uważą się m.in. Wynalezienie druku przez Gutenberga ( 1450r.),
zdobycie Konstantynopola przez Turków, upadek Cesarstwa Bizantyjskiego( 1453r.), Odkrycie Ameryki przez Kolumba ( 1492r.), wystąpienie Marcina Lutra ( 1517r.), powrót Kolumba do Hiszpanii( 1453r.).
Nazwa epoki pochodzi od słów medius aevius ( środni wiek) , lub media tempora ( wieki średnie). Wprowadzona przez chrześcijan , którzy uważali czasy za interwał ( łącznik), między pierwszym a drugim przyjściem Chrystusa
W XV i XVI wieku odwołali się włoscy humaniści, pragnący wyróżnić wieki średnie, jako mroczny okres oddzielający ówczesne czasy od świetnej epoki starożytności.

GŁÓWNE PRĄDY UMYSŁOWE :

Św. Augustyn - nurt pesymistyczny - człowiek między niebem a ziemią , między aniołem
a zwierzęciem, , to rozdarcie człowieka między duchowością a cielesnością, między królestwem
a dobrami ziemskimi. Ciągły konflikt, dualizm świata, rozdwojenie, nieustające wybory . Duże znaczenie dla modlitwy medytacji, rozważania nad sobą. Pesymistyczna koncepcja losu ludzkiego.

Św. Tomasz z Akwinu - twórca filozofii harmonijnej , miejsce przypisane człowiekowi nie jest przypadkowe, lecz celowe.Świat postrzegany jako szereg stopni wiądących do Nieba. Człowiek winien walczyć z pokusami, zachowując swe miejsce na drabinie bytu. Postępowanie zgodnie
z przyjętymi zasadami moralnymi i etycznymi, pozwala na pokonanie kolejnych stopni. Gdy coś nie tak - to zatrzymujemy się ( nie cofamy). Człowiek może istnieć społecznie, kierując się cnotą , gdy przestrzega przyjętych praw i zwyczajów.
Sharmonizowany podział świata jest jako właściwy i jedyny zgodny z koncepcją Boską.

Św. Franciszek z Asyżu- twórca franciszkanizmu. Wyrzekł się majątku i pędził życie w zgodzie
z wyznawanymi założeniami. Zakładał on umiłowanie całego świata, czerpanie radości z życia
w ubóstwie, braterstwo wszystkich żyjących istot oraz radosną wiarę w Boga.

Św. Bernard - twórca mistycyzmu. Twierdził, że by poznać Boga, potrzebna jest Jego łaska ( którą można osiągnąć przez pokorę i miłość). Prawdy wiary można poznać przez kontemplację i bogate życie wewnętrzne. Szczytem pokory jest ekstaza ( stan psychiczny , w którym człowiek , jego umysł zapomina o sobie i pogrąża się w Bogu)

TEOCENTRYZM- pogląd sprowadzający całokształt spraw ludzkich do Boga, jako jedynej, najwyższej wartości , podporządkowujący celom pozaziemskim wszystkie dziedziny życia i działalności człowieka.

SCHOLASTYKA- wyjaśnianie i uzasadnianie drogą poszukiwań rozumowych dogmatów
i orzeczeń- prawd uznawanych przez Kościół jako objawione i niepodległe krytyce.
( Albert Wielki -XII-XIII w. i jego uczeń Św. Tomasz, „ zloty okres XIII w)- sposób analizy naukowej.

ASCEZA- wyrzekanie się wszelkich przyjemności, umartwianie się, surowy tryb życia mający wg niektórych religii zapewnić doskonałość i zbawienie

ABNEGACJA - odmawianie sobie czegoś, nie dbanie o wygody, o swój wygląd, „ memento mori” - pamiętaj o śmierci - przestroga, że jedynym celem ostatecznym człowieka na ziemi jest śmierć.

14. Reformy szkolne Kazimierza Wielkiego
Reforma karolińska w dziedzinie nauki i oświaty oparta była na tradycji germańskiej , antycznej kulturze rzymskiej i na chrześcijaństwie. Podstawą nauczania w szkole pałacowej było siedem sztuk wyzwolonych , wzbogaconych o naukę o Piśmie Świętym.
W szkole nauczano zasad kancelaryjnych, umiejętność redagowania dekretów królewskich
i cesarskich.
(Karol Wielki w wieku 40 lat nauczył się czytać i pisać, jego żona i dzieci też. Dawniej tylko duchowni)
K. Wielki miał namaszczenie papieża , mógł reformować kraj. Jest twórcą szkoły pałacowej .Prekursorem w szerzeniu oświaty . Dzięki niemu tworzono i szkoły przykościelne i przyklasztorne , organizowane ,utrzymywane i opłacane przez księży. Otwarte dla wszystkich, również dla świeckich ( dwa ciągi: wewnętrzne - duchowni, wewnętrzne-świeccy)
Metodą wychowania była rózga- symbol władzy nauczyciela. Kary cielesne były bardzo rozpowszechnione. Każde przewinienie było karane. Kary stanowiono niezależnie od pochodzenia.
Nie rozumiano, że młody umysł nie może pojąć zawiłych lekcji . Traktowano ucznia jak małego, człowieka dorosłego. Dominowało nauczanie pamięciowe, werbalne.
Od XIII wieku pozwalano na edukację dziewczętom.

15. Organizacja i program szkół kościelnych - skreślony
16. Powstanie i rozwój uniwersytetów - skreślony
17. Odrodzenie
● charakterystyka i cechy epoki
● prądy i kierunki epoki
● filozofia
Główne hasła:
„ Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce”
„ Carpe diem” - Chwytaj dzień, korzystaj z chwili
Termin Renesans- to Odrodzenie, odnowienie i przywołanie ideałów antyku, odrodzenie nauki po stuleciach „ ciemnej” epoki średniowiecza.
Za kolebkę Renesansu uważa się Włochy - od XIV w do początku XVI w,
a w krajach Europy Północnej od końca XV w do końca XVI w.
W Polsce epoka Renesansu kształtowała się następująco;
- początek - koniec XV w
- rozkwit - XVI „ Złoty Wiek” kultury polskiej
- schyłek - do lat 30 XVII w
Rezultat procesu historycznego - kryzys papiestwa, rozwój miast, , powstanie zjednoczonych państw Hiszpanii, Polski, Francji.
Objęło następujące dziedziny życia ludzkiego:
- sferę religijno-kościelną
- sferę polityki i państwa
- stosunki społeczne i polityczne
- sztukę, naukę, literaturę
- obyczajowość
Cechy epoki:
- powrót do wartości antycznej Grecji i Rzymu z podziwem dla piękna ludzkiego ciała.
- przekształcenie średniowiecznego stylu życia , na plan pierwszy wysunęło się zainteresowanie doczesnymi celami
- sztuka stała się laicka, jej celem było dostarczanie przyjemności, pożytku, miała uczyć, bawić
- dwujęzyczność sztuki
- miernikiem poznania był rozum
- nasilenie tendencji humanistycznych
- rozwój myśli racjonalistycznych
- laicyzacja nauk i form życia
- antropocentryczne zainteresowaniem światem pozaziemskim
-stworzenie nowego ideału człowieka - zerwanie z ascezą i teocentrycznym poglądem na świat , człowiek staje się w centrum badań i zainteresowań, ( wynalazek druku, busoli, podróże- rozwijanie sie nauki i techniki, badanie przyrody, upowszechnienie broni palnej)

PRĄDY EPOKI:

Humanizm - z inspiracji antropocentryzmu i studiów filozoficznych nad antykiem. Był najpierw ruchem umysłowym ,zmierzającym przez studia nad językami i literaturą antyczną do przesłania starożytnej kultury , stał się światopoglądem, stawiającym w centrum człowieka , jego potrzeby duchowe i materialne. Miarą był człowiek i jego ziemski świat - nawiązanie do idei starożytności.

Erazmianizm- Erazm z Rotterdamu, propagator kultury antycznej , holender, filolog.
W jego rozumowaniu ujawniał filozoficzne nastawienie programu humanistycznego, język,
środek porozumienia między ludźmi, a zarazem przejaw umysłowej działalności człowieka
otoczono kultem.
Krytykował przywary społeczne: przekupstwo, hipokryzja, rozwiązłość kleru.
Jego „ Pochwała głupoty” to satyra na społeczeństwo. Zwolennik irenizmu. Przeciwnik
scholastyki.
W 1516r.opracował wydanie greckie Nowego Testamentu. Opublikował krytyczne wydania
dzieł: Arystotelesa, Cycerona, Seneki oraz Ojców Kościoła: Ambrożego, Orygenesa,
Augustyna

Reformacja- odwaga, posunięta do przyznawania ludziom prawa do swobodnego myślenia
w sprawach religijnych. Była źródłem ruchów religijno- społecznych
( opozycja do Kościoła)
Ruch religijno-społeczny w XVII w mający na celu odnowę chrześcijaństwa.
Był reakcją na zjawiska w Kościele, w hierarchii kościelnej i w papiestwie

Powstały niezależne od papiestwa wyznania:
luteranizm−
kalwinizm−
anglikanizm−
Luteranizm- 1517 Marcin Luter . Podstawą Pismo Święte ( dozwolona własna interpretacja),
dwa sakramenty ( komunia i chrzest), głośne czytanie biblii, psalmy, liturgia w języku narodowym
Zmiany - Teoria ufnej wiary w zbawienie , szansa pozyskania nieba, posiadacza tak skażonej natury , że niezdolnego do samodzielnego zdobycia zbawienia przez jakiekolwiek nic nie znaczące działania i dobre uczynki.
Marcin Luter 1483-1546
Autor 95 tez potępiających praktyki sprzedaży odpustów, w którym odrzucał możliwość kupienia łaski Bożej. Nie brał udziału w wystąpieniach religijnych.

Kalwinizm- 1541 Jan Kalwin- przekonanie, że Bóg jednych obdarza łaską konieczną do zbawienia, drugich nie ( teoria predyscynacji).
Proste, cnotliwe życie, powodzenie w życiu doczesnym, powaga, rezygnacja z przyjemności miały zapewnić zbawienie.
Gmina kalwińska miała charakter demokratyczny( seniorzy, pastorzy)
Najsilniej obarczał jednostkę poczuciem niepewności i zagrożenia.
Teoria przeznaczenia głosiła, że Bóg z góry przeznacza człowieka do zbawienia lub potępienia, niezależnie od jego starań
Jan Kalwin- 1509-1564 - doktryna kalwinizmu, przyjęta przez szkoły ewangelicko-reformacyjne

Anglikanizm - 1534 - twórcą był Henryk VIII, na skutek buntu przeciw papieżowi, który odmówił udzielenia rozwodu.
Henryk VIII rozwiązał zakony, znacjonalizował dobra kościelne , zniósł przymusowy celibat duchownych. Wprowadził liturgię w języku angielskim oraz Komunię pod dwoma postaciami.
Źródłem objawienia jest Biblia interpretowana (tradycja)
Uznano dogmaty trzech soborów ekumenicznych . Uznano, że Chrystus jest obecny w Eucharystii w sposób symboliczny.

( Na tym zakończyłam notatki z wykładów. Była 18:00 i musiałam wracać do domu)

18. Oświecenie
● charakterystyka epoki
● głowne idee i wartości

19. System pedagogiczny Jana Amosa Komeńskiego

20. Jana Jakuba Rousseau na wychowanie
21. Poglądy pedagogiczne Johna Locke'a

22Oświata na ziemiach zaboru pruskiego
23.Reform oświatowa ministra Vossa.
.
24. Wychowanie i szkolnictwo w zaborze austriackim w XVIII i XIX wieku.
25 Reforma szkolna z 1805r.
26 Szkolnictwo w zaborze rosyjskim
27 Charakterystyka szkolnictwa wyższego- uniwersytety
.

28 .Charakterystyka szkolnictwa powszechnego w okresie międzywojennym - ustawa jędrzejewiczowska
29 Rozwój kształcenia na poziomie szkoły średniej
30. Kształcenie i dokształcanie zawodowe
31 Szkolnictwo wyższe
32 Kształcenie do zawodu nauczyciela
33 Systemy opiekuńczo- wychowawcze Janusza Korczaka i Kazimierza Jeżewskiego

13

---