Początki Rusi Kijowskiej do Włodzimierza Wielkiego.
Głównym źródłem do dziejów Rusi jest latopis Nestora „Powieść minionych lat” co prawda Nestor pisał ja w 112 roku i jest to duża perspektywa czasu , wiemy także że w między czasie były dwie redakcje owego latopisu. Pomimo to jest to jedyne rodzime źródło tamtych terenów. Nestor był mnichem Pieczersko- Kijowkim. Główna osią państwa Ruskiego był Dniepr który już w starożytności był szlakiem handlowym. Owy szlak „od Waregów do Greków” pozwolił tym ziemiom na szybki rozwój. Netsor pod rokiem 862 mówi o wojnach domowych pomiędzy organizacjami słowiańskimi. Dlatego mieszkańcy Nowogrodu posłali do Waregów(skandynawów- przybyszów) delegację proszącą o wsparcie. Przybywają ze swymi drużynami trzej bracia. Ruryk który osiadł w Nowogrodzie, jego bracia także dostali księstwa , natomiast członek jego drużyny Askold dostał Kijów. (owe podanie Nestora budzi do dzisiaj szereg wątpliwości). Powracając do owego szlaku handlowego to Nestor wymienia największe miasta: Nowogród, Smoleńsk , Połock, Czernichów, Kijów. Kolejne ważne pośrednie źródło to De adminstrando imperii Konstantyna VII Profirogenety. Po śmierci Ruryka w 882 roku władzę objął jego syn Oleg. Rozpoczyna on od ekspansji terytorialnej mianowicie: wraz z wojowniczymi Waregami oraz plemionami słowiańskimi podbija Smoleńsk , spływa w dół Dniepru i dochodzi do ”malutkiego miasta na wzgórzu” Kijowa. Wybawiwszy z grodu ich władców Askolda i Dira , mówi im że nie pochodzą z rodu książęcego jednocześnie pozbawiając ich władzy. Przedstawił im także swego brata Igora(Taki opis znajduje się w „Powieści minionych lat”). W 907 roku Oleg pozostawia Igora w Kijowie i z wielka armią (2000 statków na każdym 40 żołnierzy) rusza na Konstantynopol , Nestor pisze o jego wielkim okrucieństwie w stosunku do Greków. Dlatego Bizancjum zgadza się na daninę oraz na ułatwienia dla kupców Ruskich w postaci handlu bezcłowego , mieli oni swe miejsce na przedmieściach Konstantynopola - owy traktat ratyfikowano w 911(był to pierwszy taki traktat w dziejach Rusi. Co ważne owe wydarzenia potwierdzają oprócz Nestora także źródła Arabskie. W 912 roku umiera Oleg i na tron wchodzi Igor, zaczynają się łupieskie jego najazdy. W latach 912-913 udał się w okolice morza Kaspijskiego lecz w drodze powrotnej został pobity przez Chazarów. W 916 roku na tereny Rusi wkraczają Pieczyngowie , dochodzi do porozumienia Igora z Pieczyngami przeciw Bizancjum. W 941 roku flota Igora została rozbita obok cieśniny Bosfor przez flotę Bizantyjską. W 944 roku ponownie udaje się na Bizancjum ,dochodzi do podpisania pokoju ale już nie tak korzystnego jak w 911 roku. Co prawda utrzymują się przywileje handlowe ale Igor musi pomagać Bizancjum w obronie kolonii Krymskich. W tym samym roku udał się Igor po daninę do Drewlan. System pobierania danin opisuje Konstantyn VII Profirogeneta, miało to polegać na ściąganiu jej od listopada do kwietnia do czasu kiedy lód z chodził z Dniepru. Lecz Igor za namową swych wojów jeszcze w dwukrotnie najeżdżał Drewlan(945) aż w końcu go zabili. Po nim władzę w imieniu Świętosława objęła jego matka a żona Igora Olga. Ona to brutalnie 4 krotnie najeżdża Drelan w końcu niszcząc ich stolicę Ikonostem. Lecz jej rządy nie polegały na rozbojach, przez 17 lat rządów odbudowała administrację Rusi, zaniechała starego systemu pobierania danin tworząc system kantorów(reforma podatkowa)-(„Powieść minionych lat”). W 954 lub rokpóźniej przyjęła chrzest z rak Bizantyjskich. Źródło bizantyjskie Konstantyna VII Profirogenety dzieło o etykiecie pt.”De ceremoniss aule bizantine” opisuje w jak dostojny sposób Olga została przyjęta w pałacu Wielkim w Konstantynopolu(957). Jednak jej się chyba nie podobało(dlatego że Bizantyjczycy traktowali chrzest z ich ręki jako akt podporządkowania się im) ponieważ w 959 roku zwróciła się do Ottona I aby ten przysłał na tereny Rusi biskupa. Otton ociąga się. W końcu Adalbert z Trieru dociera do Kijowa lecz tam już na tronie jest Świetosław który wypędza biskupa i jego świtę- pozostaje poganinem. W Nowogrodzie dalej jest jego matka , która wokół siebie ma zagorzałych chrześcijan. Świętosław w 964 roku pobił Wiatyczów. Następnie pobił Chazarów niszcząc ich kaganat pobijając ich największe miasta min: Itil. Zdobywa tym samym tereny nad dolną Wołgą likwidując jednocześnie Chazarów. Następnie Nikifor II Fokas cesarz bizantyjski nie chcąc płacić trybutu Bułgarii za korzyści finansowe wysyła Świętosława przeciw Bułgarom w 966 roku , po pobiciu ich musi szybko wracać bo Pieczyngowie oblegali Kijów. Lecz rok później powraca(967) zdobywając Perejasław. Tam też przeniósł swą stolicę. Lecz gdy Jan Tzymiskas w Konstantynopolu zdobywa władzę sprawa się odwraca. Wcześniej w 970 roku Świetosław dzieli państwo- Jaropełk otrzymał Kijów, Oleg ziemie Drewlan a Włodzimierz został zaproszony do z pozoru niezależnego Nowogrodu. W 971 roku Jan Tzymiskas pobił Świetosława, w drodze powrotnej w 972 roku zostaje zabity w zasadzce przez Pieczyngów pod Dnieprowskimi Prohami. Władca Pieczyngów zrobił sobie według legendy z czaszki Świętosława czarę na wino). Ruskie byliny nazywają Włodzimierza - Piękne słoneczko. Stabilna sytuacja w państwie zaczęła się zmieniać po tym jak Jaropełk napadł na Olega podbijając jego ziemie , udał się następnie na Nowogród. Włodzimierz przezornie ucieka i dwa lata tuła się po obcych krajach. Jaropełk stolica swego państwa czyni Kijów. Ma także tendencje pro-zachodnie np. wysyła dary dla Ottona I w 973 roku także przyjął legata papieskiego Benedykta VII w Kijowie(977). Włodzimierz powraca z drużyną Waregów i chce za żonę córkę władcy Połockiego Rogwołda ,Rognedę. Lecz rogwołd się nie zgadza , dochodzi do starcia Włodzimierz zdobywa Połock i Rogendę(980). Wyrusza na Kijów lecz zdobywa go bez walki ponieważ ma tam swych sprzymierzeńców. Jaropełk ucieka do Rodni gdzie zostaje zabity. Prowadzi dalej walki Rurykowiczów. W 985 roku pobił Bułgarów znad Kamy, w 986/7 roku cesarz Bazyli II prosił o pomoc Włodzimierza ponieważ walczy z Bułgarami i opozycją Fokasa. Włodzimierz zgadza się pod warunkiem że za usługę Bazyli da mu siostrę swą Annę. ( To może nam obrazować desperację Bazylego ponieważ nigdy nie żeniono się z poganami). W 988 roku Włodzimierz wysłał 6000 korpus który pobił Fokasa. Lecz cesarz zwleka z decyzją i Włodzimierz zajmuje Chersonez ale zaraz oddaje go cesarzowi bo ten wyraża zgodę. Włodzimierz zostaje ochrzczony i ożeniony z Anną.
Co do samego aktu chrztu jest mało wiadomości często sa także sprzeczne , nie wiadomo czy odbył się on w Kojowie czy na Chersonezie. Lecz ważne jest że cały naród Rusi przyjął chrzest. „Powieść minionych lat” mówi o słynnej dyspucie Włodzimierza w 986 roku. Byli tam bułgarscy muzułmanie, Chazarzy wyznania Mojżeszowego oraz wysłannicy stolicy apostolskiej i filozof Bizantyjski. Włodzimierzowi najbardziej podobał się Islam bo lubił kobiety i picie, lecz z drugiej strony nie odpowiadały mu obowiązki , tak samo nie chciał być obrzezany. Włodzimierz miał powiedzieć: „Ruś lubi jeść pić nie może bez tego żyć” . Włodzimierz także wysłał posłów do kościoła i cerkwi , i oni mówili że w cerkwi czuli się jak w niebie- o prawosławiu mogło także zadecydować tradycja babki Olgi. Umiejętnie połączył politykę uzyskując z chrztu korzyści(988). Następnie zaczął budować miasta wokół Kijowa nad Sułą, Desną- one stworzyły system obronny który chronił ich przed koczownikami. Za Włodzimierza system władzy polegał na księciu i jego drużynie która zajmowała się sprawami militarnymi. Był drużyna wyższa czyli bojarowi i niższa czyli otroki(girmkowie). Starsi z drużyny tworzyli Dumę czyli Rade państwowa księcia w skład jej weszli tez przedstawiciele miast stworzonych na wzór wojskowy - każde miało swoja drużynę tzw. Pułk czyli tysiąc . Tysiącznik nimi rządził był wybierany przez miasto a później przez księcia. Ludność dzieliła się na wolnych i niewolnych. W 992 roku pobił Chorwatów co miało związek z anty łacińską polityką Włodzimierza. On tez tworzy biskupstwo na Wołyniu aby umocnić tam władzę w Włodzimierzu Wołyńskim. Następnie chciał się zbliżyć do zachodu. Umiera w 1015 roku.
Heller Michaił, Historia Imperium Rosyjskiego, „Książka i wiedza” ,Warszawa 2000. str.5-35