Ustalenie wartości początkowej samochodu wprowadzonego do ewidencji środków trwałych

W świetle przepisów ustawy o rachunkowości wartość początkową środka trwałego (w tym samochodu) - w przypadku odpłatnego nabycia - stanowi
cena nabycia. Z definicji ceny nabycia określonej w art. 28 ust. 2 i 8 ustawy o rachunkowości wynika, że jest to cena zakupu, obejmująca kwotę
należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona
o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów
do stanu zdatnego do używania, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. Cena nabycia samochodu spełniającego kryteria
zaliczenia go do środków trwałych obejmuje ogół kosztów poniesionych przez jednostkę do dnia przyjęcia go do używania, w tym również:

•

niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,

•

koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania tego środka trwałego i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony
o przychody z tego tytułu.

Przy ustalaniu wartości początkowej samochodu należy uwzględnić art. 86 ust. 3 ustawy o VAT, zgodnie z którym, w przypadku nabycia
samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku
naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze - nie więcej jednak niż 6.000 zł. Oznacza to, że kwota podatku VAT przewyższająca
ten limit zwiększa wartość początkową nabytego samochodu osobowego.

Przykład

Wartość netto samochodu osobowego: 75.000 zł.
Podatek VAT związany z zakupem: 16.500 zł.
Podatek VAT podlegający odliczeniu: 6.000 zł, tj.:
(16.500 zł x 60% = 9.900 zł jednak nie więcej niż 6.000 zł).
Podatek VAT niepodlegajacy odliczeniu: (16.500 zł - 6.000 zł) = 10.500 zł.
Wartość początkowa samochodu: (75.000 zł + 10.500 zł) = 85.500 zł.

Analogicznie ustala się wartość początkową samochodu dla celów podatku dochodowego (por. art. 16g ust. 3 updop oraz art. 22g ust. 3 updof).

Jak ustalić wartość początkową nowego samochodu, w sytuacji gdy nabywca dokonuje pierwszej rejestracji tego samochodu?

Przy ustalaniu wartości początkowej nowego samochodu (osobowego i ciężarowego) spełniającego kryteria zaliczenia go do środków trwałych
jednostka powinna uwzględnić kwotę zapłaconą sprzedawcy, a także opłatę za zarejestrowanie samochodu w wydziale komunikacji i niepodlegający
odliczeniu podatek VAT.

Ustawa o rachunkowości nie wyjaśnia pojęcia "kompletne i zdatne do użytku". Dlatego też, w sytuacji nabycia samochodu przed jego pierwszą
rejestracją, momentem wprowadzenia nabytego samochodu będzie dzień, w którym został on dopuszczony do ruchu drogowego.

Zgodnie bowiem z art. 71 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, pojazd samochodowy jest dopuszczony do ruchu, jeżeli:

•

odpowiada warunkom technicznym,

•

jest zarejestrowany,

•

jest zaopatrzony w zalegalizowane tablice rejestracyjne i w nalepkę kontrolną.

Dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Oznacza to, że
wydatki poniesione na spełnienie warunków dopuszczenia pojazdu do ruchu (np.: opłata za dowód rejestracyjny, tablice rejestracyjne) zaliczone
będą do ceny nabycia samochodu, stanowiącej wartość początkową środka trwałego.

Czy opłata za przegląd techniczny samochodu używanego, zakupionego za granicą, również zwiększa wartość tego samochodu?

Opłata za przegląd techniczny samochodu zakupionego za granicą zwiększa jego wartość początkową.

Przeprowadzenie przeglądu technicznego, w przypadku zakupu samochodu zarejestrowanego za granicą, jest warunkiem dopuszczenia samochodu
do ruchu, a tym samym jego rejestracji. Dopiero po dopuszczeniu samochodu do ruchu jest on zdatny do użytku i może stanowić środek trwały.
Dlatego też wszystkie koszty poniesione na ten samochód przed jego przekazaniem do używania wpłyną na zwiększenie ceny jego nabycia, która
jako wartość początkowa będzie podstawą do naliczania odpisów amortyzacyjnych i zaliczania ich w ciężar kosztów.

Czy również ubezpieczenie samochodu przed wprowadzeniem go do ewidencji środków trwałych zwiększa jego wartość początkową?

Wydatki na ubezpieczenie nie są zaliczane do wartości początkowej nabytego samochodu, nawet jeżeli zostały poniesione przed przyjęciem
samochodu do używania (przed wprowadzeniem do ewidencji bilansowej środków trwałych).

Z art. 38 ustawy Prawo o ruchu drogowym wynika, że kierujący pojazdem jest obowiązany mieć przy sobie przede wszystkim:

•

dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem,

•

dokument stwierdzający dopuszczenie pojazdu do ruchu,

•

dokument stwierdzający zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub
stwierdzający opłacenie składki tego ubezpieczenia.

Ubezpieczenie komunikacyjne wymagane jest przepisami prawa, ze względu na porządek i bezpieczeństwo ruchu na drogach. Nie warunkuje jednak
uznania samochodu za zdatny do używania. Dlatego też zapłacona kwota ubezpieczenia powinna zostać zarachowana bezpośrednio w ciężar
kosztów działalności operacyjnej.