10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 39 • 15.05.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok jest jednym z warunków

decydujących o zakwalifikowaniu nabytego (wytworzonego) składnika majątku do środków

trwałych. Wynika to z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76,

poz. 694 ze zm.). Jeżeli już w dniu przekazania składnika majątku do używania jednostka

zakłada, że okres jego wykorzystywania w prowadzonej działalności będzie trwał krócej

niż rok, wówczas brak jest podstaw do zaliczenia go do środków trwałych – mimo że spełnia

on pozostałe kryteria ustanowione dla środków trwałych (jest kompletny, zdatny do użytku

i przeznaczony na potrzeby jednostki).

Zakwalifikowanie składnika majątku do materiałów

Zakup składnika majątku niezaliczonego do środków trwałych ze względu na przewidy-

wany okres używania krótszy niż rok należy więc ująć w księgach rachunkowych, tak jak

zakup materiałów. W dacie przekazania do używania wartość takiego składnika majątku

(w cenie nabycia bądź koszcie wytworzenia) należy zaliczyć do kosztów działalności ope-

racyjnej i ująć na koncie 40 „Koszty według rodzajów” lub koncie zespołu 5 (w analityce:

Zużycie materiałów – składniki majątku niezaliczone do środków trwałych).

Wskazane jest taki składnik majątku objąć ewidencją pozabilansową (ilościową) – cho-

ciaż obowiązek taki z ustawy o rachunkowości nie wynika.

Jeżeli składnik majątku niezaliczony do środków trwałych zostanie sprzedany przed

upływem roku od jego nabycia, wówczas wartość uzyskanego przychodu należy ująć na

koncie 74-0 „Sprzedaż materiałów”.

Przykład 1

Założenia

1. Jednostkaprowadziewidencjękosztównakontachzespołu4i5.

2. Wkwietniu2007r.jednostkanabyłasamochódosobowy,któryniezostałzaliczonydo

środkówtrwałychwzwiązkuzprzewidywanąjegosprzedażąprzedupływemroku.

3. ZfakturyVATdokumentującejzakupsamochoduosobowegowynikająnastępującedane:

a)wartośćnetto

50.000zł,

b) podatekVAT

11.000zł,

c) wartośćbrutto

61.000zł.

4. Samochódosobowyzostałsprzedanywlutym2008r.zakwotę54.900złbrutto(wtym

podatekVAT9.900zł).

Dekretacja w księgach 2007 r.

1. Faktura VAT – zakup samochodu osobowego (wartość w cenie nabycia):

a) wartość netto

50.000 zł

–

Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”,

b) podatek VAT – podlegający odliczeniu

11.000 zł

–

Wn konto 22-2 „VAT naliczony i jego rozliczenie”,

c) wartość brutto

61.000 zł

– Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto imienne sprzedawcy).

2. Rozliczenie zakupu – zarachowanie wartości nabytego samochodu w ciężar kosztów

działalności operacyjnej – w dacie przekazania do używania:

50.000 zł

–

Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (w analityce: Zużycie materiałów –

składniki majątku niezaliczone do środków trwałych),

– Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”

oraz równocześnie

–

Wn konto 55 „Koszty zarządu”,

–

Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

3. WB – uregulowanie zapłaty:

61.000 zł

– Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto imienne kontrahenta),

– Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący”.

Dekretacja w księgach 2008 r.

1. Faktura VAT – sprzedaż samochodu osobowego:

a) wartość brutto samochodu

54.900 zł

–

Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto imienne nabywcy),

b) VAT należny

9.900 zł

–

Ma konto 22-1 „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,

c) wartość w cenie sprzedaży netto

45.000 zł

–

Ma konto 74-0 „Sprzedaż materiałów”.

2. WB – otrzymanie zapłaty:

54.900 zł

–

Wn konto 13-0 „Rachunek bieżący”,

–

Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto imienne nabywcy).

Ewidencja składnika majątku
niezaliczonego do środk

ów trwałych

Przekwalifikowanie składnika majątku na środek trwały

Jeżeli po upływie roku składnik majątku zakwalifikowany do materiałów, spełniający

pozostałe kryteria do uznania go za środek trwały, będzie nadal wykorzystywany przez

jednostkę w jej działalności (nie zostanie sprzedany lub zlikwidowany), wówczas jednostka

powinna dokonać stosownych zapisów korygujących w księgach rachunkowych uwzględ-

niając przepisy obu ustaw o podatku dochodowym. Zgodnie z art. 22e ustawy o pdof

(Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.) oraz art. 16e ustawy o pdop (Dz. U. z 2000 r. nr 54,

poz. 654 ze zm.), w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynął rok

faktycznego użytkowania składnika majątkowego, którego wartość początkowa przekracza

3.500 zł i którego wartość uprzednio odpisano w koszty, podatnik powinien:

1) zaliczyć ten składnik majątku do środków trwałych, przyjmując go do ewidencji w cenie

nabycia lub koszcie wytworzenia,

2) zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub kosztem

wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres jego dotych-

czasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek

amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych (jeśli róż-

nica będzie wyższa od kosztów danego miesiąca, nierozliczona nadwyżka pomniejszy

koszty w miesiącach następnych),

3) stosować stawkę amortyzacji określoną w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych

w całym okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych,

4) wpłacić, w terminie do 20. dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek

naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie

lub wytworzenie we własnym zakresie tego składnika majątku do dnia, w którym okres

jego używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w zeznaniu rocznym.

Odsetki obliczone od różnicy pomiędzy ceną nabycia a kwotą odpisów amortyzacyjnych

wynoszą 0,1% za każdy dzień.

Zapisy w księgach rachunkowych tego zdarzenia mogą przebiegać następująco:

1. Ujęcie wartości początkowej środka trwałego w ewidencji środków trwałych:

–

Wn konto 01 „Środki trwałe”,

–

Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.

2. Naliczenie odpisów amortyzacyjnych za okres jego dotychczasowego używania:

a) odpisy amortyzacyjne za rok ubiegły

–

Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”

b) odpisy amortyzacyjne za rok bieżący

–

Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5 (w analityce:

Amortyzacja),

c) odpisy razem (a + b)

–

Ma konto 07 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”.

Należy zaznaczyć, że jeżeli dokonane zapisy korygujące w sposób istotny wpływać

będą na sprawozdanie finansowe za rok ubiegły, wówczas korekty tej nie należy ujmować

na kontach 76-0 i 76-1. W takim przypadku – stosownie do art. 54 ust. 3 ustawy o rachun-

kowości – kwotę korekty należy odnieść na kapitał (fundusz) własny (poprzez konto 82

„Rozliczenie wyniku finansowego”) i w bilansie wykazać w pasywach w poz. A.VII. Zysk

(strata) z lat ubiegłych.

Przykład 2

Założenia (pkt 1-3 jak w przykładzie 1)

4.Jednostkaodstąpiłaodzamiarujegosprzedażyiwmaju2008r.samochódosobowy

owartościpoczątkowejwynoszącej50.000złzostałwprowadzonydoewidencjiśrodków

trwałych.

5.Naliczenieodpisówamortyzacyjnychzaokresdotychczasowegoużywaniasamochodu

przyzastosowaniurocznejstawkiamortyzacjiwynoszącej20%:

a)odpisyamortyzacyjnezaokresodmaja2007r.dogrudnia2007r.

(50.000zł×20%):12×8miesięcy=6.666,67zł,

b) odpisyamortyzacyjnezaokresodstyczniadokwietnia2008r.

(50.000zł×20%):12×4miesiące=3.333,33zł,

c) odpisyamortyzacyjnerazem(a+b)=10.000zł.

6. Odsetkiodróżnicymiędzycenąnabyciaakwotąodpisówamortyzacyjnychprzypada-

jącychnaokresdotychczasowegoużywaniasamochoduosobowego:

(50.000zł–10.000zł)×0,1%×365dni=14.600zł.

7. Woceniejednostkikwotakorektyniejestistotna.

Dekretacja w księgach 2008 r.

1. OT – wprowadzenie samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych

z dniem 1 maja 2008 r.:

50.000 zł

–

Wn konto 01 „Środki trwałe”,

–

Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.

2. PK – odpisy amortyzacyjne za dotychczasowy okres używania samochodu:

a) część dotycząca roku 2007 (pkt 5a założeń):

6.666,67 zł

–

Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

b) część dotycząca 2008 r.

(pkt 5b założeń)

3.333,33 zł

–

Wn konto 40 „Koszty we-

dług rodzajów” (w analityce:

Amortyzacja),

–

Ma konto 07 „Odpisy umorzeniowe

środków trwałych”

oraz równocześnie

–

Wn konto 55 „Koszty zarządu”,

–

Ma konto 49 „Rozliczenie kosz-

tów”.

Uwaga

:Wrozliczeniupodatkudochodowego

zamaj2008r.należydokonaćzmniejsze-

niakosztówuzyskaniaprzychodówokwotę

40.000zł(50.000zł–10.000zł).

3. PK – naliczenie odsetek

(pkt 6 założeń):

14.600 zł

–

Wn konto 75-1 „Koszty finan-

sowe”,

–

Ma konto 22 „Rozrachunki publicz-

noprawne”.

4. WB – zapłata odsetek

20 maja 2008 r.:

14.600 zł

–

Wn konto 22 „Rozrachunki pu-

blicznoprawne”,

– Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący”.

Uwaga

:Zapłaconeodsetkistanowiąkoszty

uzyskaniaprzychodów,gdyżniestanowią

odsetekzazwłokę.

Ewa Gruchot