Gitara lekcje

1. Budowa gitary

Zacznijmy od poznania elementów składowych tego instrumentu żebyśmy dobrze się rozumieli i wiedzieli o czym rozmawiamy.

Oto poszczególne elementy gitary, w tym przypadku akustycznej:

0x08 graphic

Idąc od góry:

główka - spełnia niewątpliwie ważną funkcję estetyczną i dekoracyjną. Oprócz mniej lub bardziej wymyślnego kształtu to właśnie na niej dumnie wypisana jest nazwa firmy, która wyprodukowała Twoją gitarę. Poza tym to tutaj zamocowane są stroiki.

0x08 graphic

stroiki - zwane również kluczykami, małe elementy mechaniczne, które składają się patrząc od góry z kołeczka i dziurki, zapewniających trzymanie strun. Z boku natomiast można dostrzec pokrętełko, obracające wcześniej wspomnianym kołeczkiem, co z kolei powoduje naciąganie lub luzowanie struny, a to sprawia, że ma ona wyższy lub niższy dźwięk lub w przypadkach ekstremalnych powoduje jej przeciągnięcie i zerwanie, co kończy się wizytą w sklepie muzycznym.

0x08 graphic
gryf - na nim zamocowane są progi oraz zamieszczone pomocnicze kropki, najczęściej z masy perłowej, które ułatwiają orientowanie się w odnajdowaniu określonego progu.

progi - metalowe sztabki nabite na gryf, określają miejsca wydobywania dźwięków z gitary, każdy kolejny próg oznacza dźwięk wyższy od poprzedniego o pół tonu (lub półton). W miarę schodzenia w dół gryfu grupują się coraz gęściej.

0x08 graphic

pudło rezonansowe - element wzmacniający, bez niego dźwięki wydobywane z gitary zostałyby łatwo zagłuszone przez przelatującego komara. W chwili szarpnięcia struny wierch pudła wchodzi w drgania a dzięki temu, że ma dużą powierzchnię, muzyka jest głośna, tym głośniejsza im większy rozmiar pudła.

Skutkiem ubocznym istnienia pudła jest okazyjne obijanie go podczas transportu gitary przez niewprawnych gitarzystów. Efektem tego zdarzenia jest chwilowy strach 'o Jezu moja gitara', wynikający głównie z wydobycia się całkiem donośnego dźwięku, który jednak bierze się tylko z tego, że pudło rezonansowe tak go wzmacnia a instrumentowi nic się wielkiego nie dzieje.

Wielu gitarzystom służy również do przyklejania różnego rodzaju naklejek, głównie serduszek WOŚP, jak również zbierania autografów przypadkowo spotkanych wirtuozów gitarowych.

otwór rezonansowy - to właśnie tędy najczęściej dostaje się do środka dźwięk, który następnie jest wzmacniany. Trochę rzadziej wpada tam również piórko (zwane inaczej kostą), wypuszczone z ręki muzyka, co powoduje konieczność wykonywania niezwykle śmiesznych i nerwowych ruchów gitarą w celu skłonienia go do wypadnięcia.

Tędy również gitarzyści zaglądają do środka gitary aby przyjrzeć się naklejce firmowej, przez otwór widoczna jest również końcówka metalowego prętu, który umieszczony jest wewnątrz gryfu a służy do jego naciągania, czego początkujący zdecydowanie robić nie powinien.

mostek - przyklejony jest do czoła pudła, na nim znajduje się poprzeczka, która stanowi punkt podparcia dla strun oraz małe kołeczki, które unieruchamiają końcówki strun. Poprzeczka najczęściej ułożona jest pod kątem a w niektórych gitarach podpórka pod każdą ze strun jest nieco inna.

0x08 graphic
struny - są źródłem dźwięku. Ich szarpanie powoduje niezwykle miłe doznania słuchowe i uśmiech na twarzy osoby trzymającej gitarę, nierzadko również osób znajdujących się w pobliżu. Strun jest najczęściej sześć, trzy najgrubsze zwane są basowymi, a kolejne trzy cieńsze wiolinowymi

2. Rodzaje gitar

Gitary można podzielić na kilka rodzajów:

klasyczne,
akustyczne,
elektro-akustyczne,
elektryczne,
basowe.

gitary klasyczne - jeżeli interesuje Cię muzyka klasyczna to najbardziej odpowiednia dla Ciebie będzie właśnie ta odmiana gitary.

Gitary te charakteryzują się cichszym i łagodniejszym dźwiękiem niż w przypadku akustyków. Mają z reguły nylonowe struny, stosunkowo mniejsze pudło rezonansowe i szerszy gryf. Jeżeli w swoim mieście zobaczysz plakaty festiwalu gitarowego lub zapowiedzi występów wirtuozów flamenco o latynosko brzmiących nazwiskach to na 90% będą tam właśnie gitary klasyczne.

0x08 graphic

gitary akustyczne - służą głównie do grania akustycznej muzyki rozrywkowej. Mają większę pudło rezonansowe niż klasyki, węższy gryf, zbliżony szerokością bardziej do gitar elektrycznych oraz metalowe struny. Na tych gitarach możesz dawać czadu na imprezach, grillach i ogniskach, grać zarówno akompaniament, jak i solówki, wymiatać palcami lub piórkiem. Dają dźwięk ostry, wyrasisty (z racji metalowych strun).

gitary elektroakustyczne - droższa wersja gitary akustycznej, wyposażona dodatkowo w przetwornik elektroniczny, który umożliwia podłączenie gitary np. na koncercie. Ale uwaga - to wcale nie robi z niej gitary elektrycznej, jedynie umożliwia podpięcię się do sprzętu, instrument ciągle brzmi jak akustyk. Jeżeli do Twojego miasta przyjeżdża jakiś zespół na bluesowy koncert akustyczny lub widzisz w sklepie płytę w wersji 'unplugged' to na 90% będą tam właśnie gitary elektroakustyczne.

0x08 graphic

gitary elektryczne - no nie wiem co tu jest do tłumaczenia. Każdy na pewno taką gitarę widział w rękach jakiegoś wymiatacza. Dźwięk powstaje tu dzięki specjalnym przetwornikom, reagującym na ruch metalowej struny ponad nimi. Oprócz tego wymaga dodatkowego osprzętu w postaci wzmacniacza, który umożliwia rozprzestrznianie dźwięku początkującego grajka po całym osiedlu oraz zawiera czasem pokrętła dodające określone efekty i drastycznie zmieniające barwę muzyki.

gitary basowe - mogą być zarówno akustyczne jak i elektryczne. Służą do grania partii basowych, czyli tego, co najlepiej słychać na podkręconym na maksa subwooferze Twojego zestawu muzycznego (bo na pewno taki posiadasz a jeżeli nie to ten typ gitary nie jest raczej dla Ciebie). Mają z reguły cztery struny w porywach do pięciu, za to bardzo grube.

3. Tabulatura gitarowa

Gitara różni się w jednym istotnym względzie od innych instrumentów, na przykład klawiszowych typu pianino lub fortepian. Podczas gdy na klawiaturze fortepianu każdy klawisz odpowiada innemu dźwiękowi i jest niepowtarzalny, na gitarze jeden i ten sam dźwięk możemy wydobyć w kilku różnych miejscach (na przykład trzech).

Z tego powodu nauka gry na gitarze z nut może być dla początkującego trochę trudna.

Oprócz tego gitara jako zdecydowanie najbardziej popularny instrument ma wielu pasjonatów nie znających zapisu nutowego i takim właśnie osobom przychodzi z pomocą zapis utworów w postaci tabulatury.

Tabulatura to proste, graficzne przedstawienie gryfu gitary z oznaczeniem tego, na którym progu należy nacisnąć strunę. Czyli zamiast pięciolinii mamy sześciolinię, której każda linia odpowiada jednej strunie a zamiast nut mamy cyferki, które oznaczają konkretne progi.

Na przykład:

|---------1----------|
|--------------------|
|--------------------|
|--------------------|
|--------------------|
|--------------------|

Taki zapis oznacza, że masz nacisnąć pierwszą od dołu (najcieńszą) strunę na pierwszym progu, a dokładnie jak najbliżej pierwszego progu, tak aby struna była dobrze dociśnięta i nie brzęczała.

Dlaczego pierwszą od dołu skoro struna jest narysowana jako pierwsza od góry?

Wielu początkujących to dziwi, ale tylko raz, ponieważ mieli jak dotąd do czynienia z widokiem gitary w cudzych rękach, więc patrząc od przodu faktycznie najgrubsza struna jest u góry.

Ale kiedy weźmiesz gitarę w swoje ręce przekonasz się, że najgrubsza struna jest najbliżej Ciebie a każda kolejna coraz dalej. Dlatego taki właśnie zapis jest najbardziej naturalny.

Teraz tylko wystarczy czytać go od lewej do prawej i kolejno wydobywać dźwięki, na przykład:

|---1---2---3---4----|
|--------------------|
|--------------------|
|--------------------|
|--------------------|
|--------------------|

Jeżeli pojawi się cyfra 0 to po prostu oznacza, że trącasz stronę pustą, nigdzie jej nie przyciskasz.

Prawda, że proste?

Skoro już to wiesz, to czas najwyższy nastroić porządnie gitarę i w końcu coś zagrać!

4. Strojenie gitary

Wielu początkujących, których znam długo broniło się przed nauczeniem się strojenia gitary, wykręcając się nieidealnym słuchem i szukając innych osób, które im nastroją.

Dziwi mnie to tym bardziej, że strojenie gitary jest w istocie bardzo proste i jeżeli tylko Twój instrument nie jest zabytkiem pamiętającym Związek Radziecki to nawet nie jest Ci potrzebny absolutny słuch, wystarczą oczy i to bynajmniej nie sokole.

Gitara bowiem, jak każde inne ciało podlega prawom fizyki (upuszczona z wysokości spada swobodnie z przyspieszeniem ziemskim, ale tego nie zalecam sprawdzać) więc można na niej bardzo ładnie zauważyć zjawisko rezonansu mechanicznego.

Zasada strojenia jest prosta i wykorzystuje fakt, o którym wspominałem wcześniej, a mianowicie to, że dźwięki na gitarze powtarzają się i jeden i ten sam dźwięk można wydobyć w kilku miejscach.

W chwili gdy na jednej strunie grasz dźwięk odpowiadający innej strunie pustej, to ta pusta struna wejdzie w rezonans i zacznie drgać.

Wystarczy więc tylko wiedzieć, w których miejscach na gryfie są takie same dźwięki :-)

Nastroimy gitarę na standardowy, najczęściej spotykany strój, który wygląda tak:

e |--------------------|
H |--------------------|
G |--------------------|
D |--------------------|
A |--------------------|
E |--------------------|

Literki przy strunach to nazwy dźwięków, zapamiętaj je dobrze: E, A, D, G, H, e.

Tutaj od razu mała uwaga: w zagranicznych publikacjach muzycznych dźwięk H jest oznaczany jako B więc nie zdziw się, jeśli szukając tabków do jakiegoś zagranicznego utworu zobaczysz coś takiego:

e |--------------------|
B |--------------------|
G |--------------------|
D |--------------------|
A |--------------------|
E |--------------------|

Ale nie przejmuj się tym, to tylko różnica w oznaczeniu, wysokość dźwięku jest taka sama.

Struna e

Od czegoś trzeba zacząć, zacznijmy więc od najcieńszej struny, która będzie strojona na dźwięk e.

W pierwszym kroku potrzebny nam jest jakiś punkt odniesienia, żeby tę strunę prawidłowo nastroić.

Jeżeli masz kamerton, to dźwięk, który on wydaje (a1) odpowiada dźwiękowi na piątym progu struny e.

Mała dygresja - ze względu na ten standardowy strój, struny często nazywa się ich dźwiękami, czyli E, A, D, G, H, e (nawet jeśli nastrojone są inaczej).

e |--------5-----------|
H |--------------------|
G |--------------------|
D |--------------------|
A |--------------------|
E |--------------------|

Uderz kamertonem o jakiś twardy przedmiot, następnie przyłóż jego kulkę do pudła rezonansowego. Pokręć stroikiem struny e tak, aby dźwięki były takie same.

Do określenia prawidłowości stroju możesz też wykorzystać zjawisko dudniena.

Dudnienie pojawia się wówczas, kiedy dwa dźwięki są dość blisko siebie, ale jeszcze nie są dokładnie identyczne. Polega to na tym, że pojawia się charakterystyczna modulacja głośności dźwięku. Wraz ze zbliżaniem się do punktu zestrojenia dudnienie stopniowo staje się coraz wolniejsze aż do całkowitego zaniku.

Struna H

Struna H grana na piątym progu odpowiada pustej strunie e.

e |--------0-----------|
H |--------5-----------|
G |--------------------|
D |--------------------|
A |--------------------|
E |--------------------|

Czyli na tych dwóch progach powinny być takie same dźwięki, a szarpana na piątym progu struna H powinna spowodować poruszenie struny e.

Kręć więc stroikiem struny H aż zestroi się ona ze struną e.

Struna G

Struna G grana na czwartym progu odpowiada pustej strunie H.

e |--------------------|
H |--------0-----------|
G |--------4-----------|
D |--------------------|
A |--------------------|
E |--------------------|

Czyli na tych dwóch progach powinny być takie same dźwięki, a szarpana na czwartym progu struna G powinna spowodować poruszenie struny H.

Struna D

Struna D grana na piątym progu odpowiada pustej strunie G.

e |--------------------|
H |--------------------|
G |--------0-----------|
D |--------5-----------|
A |--------------------|
E |--------------------|

Struna A

Struna A grana na piątym progu odpowiada pustej strunie D.

e |--------------------|
H |--------------------|
G |--------------------|
D |--------0-----------|
A |--------5-----------|
E |--------------------|

Struna E

Struna E grana na piątym progu odpowiada pustej strunie A.

e |--------------------|
H |--------------------|
G |--------------------|
D |--------------------|
A |--------0-----------|
E |--------5-----------|

Kiedy już dojdziesz do najgrubszej struny sprawdź wszystko raz jeszcze i w razie potrzeby wykonaj procedurę ponownie.

Tutaj masz oznaczone wszystkie miejsca, wykorzystywane podczas strojenia:

e |--0-----------------|
H |--5---0-------------|
G |------4---0---------|
D |----------5---0-----|
A |--------------5---0-|
E |------------------5-|

5. Pierwsze ćwiczenia

Zaczniemy najpierw od czegoś, co nie wymaga użycia lewej ręki. Zagraj więc pierwsze takty utworu Nothing else matters, który z pewnością jest Ci dobrze znany. Grasz to w całości na pustych strunach.

e |-----------0--------|-----------0--------|-----------0--------|
H |--------0-----0-----|--------0-----0-----|--------0-----0-----|
G |-----0-----------0--|-----0-----------0--|-----0-----------0--|
D |--------------------|--------------------|--------------------|
A |--------------------|--------------------|--------------------|
E |--0-----------------|--0-----------------|--0-----------------|

Gra palcami

Jeżeli grasz palcami to zasada, o której warto pamiętać jest taka, że kciuk prawej ręki służy do wydobywania dźwięków z trzech najgrubszych strun (basowych), pozostałe trzy palce (bez małego) obsługują trzy cieńsze (wiolinowe).

e |--------------------| « serdeczny
H |--------------------| « środkowy
G |--------------------| « wskazujący
D |--------------------| « kciuk
A |--------------------| « kciuk
E |--------------------| « kciuk

Oczywiście nie zawsze da się tej reguły trzymać, szczególnie jeśli masz do zagrania kolejno kilka dźwięków na strunach basowych. W tym przypadku akurat się da.

Powyższy fragment powinien być więc zagrany w ten sposób:

e |-----------0--------| « serdeczny
H |--------0-----0-----| « środkowy
G |-----0-----------0--| « wskazujący
D |--------------------|
A |--------------------|
E |--0-----------------| « kciuk

Aby sobie to utrwalić, wykonaj poniższe ćwiczenia, pamiętając o tym, który palec jest od czego. Postaw sobie wyzwanie i sprawdź jak szybko uda Cie się to zagrać:

e |-----------------0--------|-----------------0--------|
H |-----------0-----------0--|-----------0-----------0--|
G |-----0--------------------|-----0--------------------|
D |--------------------------|--------------------------|
A |--------------------------|--------------------------|
E |--0-----0-----0-----0-----|--0-----0-----0-----0-----|

Inna odmiana tego ćwiczenia:

e |-----------------0--------|-----------------0--------|
H |-----------0-----------0--|-----------0-----------0--|
G |-----0--------------------|-----0--------------------|
D |--------------0-----------|--------------0-----------|
A |--------0-----------0-----|--------0-----------0-----|
E |--0-----------------------|--0-----------------------|

A teraz szarp wszystkie trzy struny wiolinowe jednocześnie:

e |-----0-----0-----0-----0--|-----0-----0-----0-----0--|
H |-----0-----0-----0-----0--|-----0-----0-----0-----0--|
G |-----0-----0-----0-----0--|-----0-----0-----0-----0--|
D |--------------------------|--------------------------|
A |--------0-----------0-----|--------0-----------0-----|
E |--0-----------0-----------|--0-----------0-----------|

6. Gra piórkiem

Jeżeli natomiast grasz piórkiem to możesz każdą strunę uderzyć na dwa sposoby:

0x08 graphic

od dołu, czyli do siebie:
od góry, czyli od siebie (w przeciwnym kierunku niż powyżej)

Nie ma ścisłej reguły mówiącej kiedy powinno się stosować który sposób, graj po prostu jak Ci wygodnie. Granie naprzemienne (góra-dół-góra-dół) jest zdecydowanie najszybsze, ale niektórzy twierdzą, że lepiej brzmi jak się niektóre fragmenty gra tylko od jednej strony.

Jeżeli pierwszy sposób oznaczymy na tabulaturze znaczkiem ▼ a drugi ▲, to będzie ona wyglądała na przykład tak: (przećwicz to oraz sprawdź inne warianty)

Jeżeli już masz piórko w dłoni to wykonaj parę ćwiczeń.

Pierwsze:

Drugie:

e |-----0--------------------|-----0--------------------|
H |-----------0-----------0--|-----------0-----------0--|
G |-----------------0--------|-----------------0--------|
D |--------------0-----------|--------------0-----------|
A |--------0-----------0-----|--------0-----------0-----|
E |--0-----------------------|--0-----------------------|
▲ ▼ ▲ ▼ ▲ ▼ ▲ ▼ ▲ ▼ ▲ ▼ ▲ ▼ ▲ ▼

Jak widzisz, przy pomocy samej prawej ręki można już trochę zagrać i fajnie sobie ćwiczyć.

Teraz pora na zaprzęgnięcie do pracy ręki lewej.

7. Pierwsze ćwiczenia II

Do pełnego wykorzystania możliwości Twojej gitary konieczne jest wyćwiczenie palców lewej ręki.

0x08 graphic

A teraz spójrz na swoją lewą rękę i wyobraź sobie na niej te numerki. Literka T pochodzi od angielskiego określenia kciuka (thumb).

Jako pierwsze ćwiczenie zagraj wstęp do piosenki Son of the blue sky. Nad tabulaturą masz oznaczone, który palec przyciska strunę. Możesz to grać zarówno palcami jak i piórkiem, jak wolisz.

1 1 1 2 1
e|--------------|--------------|--------------|--------------|
H|--------0-----|--------0-----|--------0-----|--------------|
G|-----0-----0--|-----0-----0--|-----0-----0--|--------0-----| (i tak w kółko)
D|--5-----------|--4-----------|--2-----------|-----2-----2--|
A|--------------|--------------|--------------|--3-----------|
E|--------------|--------------|--------------|--------------|

Wypróbuj też drugi wariant ułożenia palców lewej ręki:

2 2 2 3 2
e|--------------|--------------|--------------|--------------|
H|--------0-----|--------0-----|--------0-----|--------------|
G|-----0-----0--|-----0-----0--|-----0-----0--|--------0-----|
D|--5-----------|--4-----------|--2-----------|-----2-----2--|
A|--------------|--------------|--------------|--3-----------|
E|--------------|--------------|--------------|--------------|

Jeżeli grasz palcami to w tym ćwiczeniu wypróbuj dwa warianty gry dla prawej ręki:

pierwszy dźwięk taktu grasz kciukiem a kolejne palcami: wskazującym i środkowym
kciuk opierasz na najgrubszej strunie, a wszystkie dźwięki wydobywasz palcami: wskazującym, środkowym i serdecznym

A teraz zmierz się ze strunami basowymi grając motyw z piosenki Gdy nie ma w domu dzieci.

1 3 1 1
e|---------------------|---------------------|
H|---------------------|---------------------|
G|---------------------|---------------------|
D|---------------------|---------------0--2--|
A|--0-----0-0-0--3--5--|--2-----2-2-2--------|
E|-----0---------------|-----0---------------|

1 3 1 2 1
e|---------------------|---------------------|--------------|
H|---------------------|---------------------|--------------|
G|---------------------|---------------------|--------------|
D|---------------------|------------0--------|--------------|
A|--0-----0-0-0--3--5--|--2-------2----3--2--|--0-----------|
E|-----0---------------|-----0--0------------|--------------|

I tutaj kolejna propozycja: zagraj powyższe ćwiczenie, wykorzystując z prawej ręki tylko kciuka.

Riff raff

Pewien wydzielony lub powtarzający się fragment muzyki gitarowej jest często nazywany riffem. Jednym z najprostszych riffów jest motyw powtarzający się w kółko w utworze Tata dilera:

2 1 3
e|-----------------|
H|-----------------|
G|-----------------|
D|-----------------|
A|-----2-------3---|
E|--0-----0-1------|

A teraz czas na coś innego, ale nie powiem co, odgadnij grając :-)

2 3 3 2
e|-----------|-----------|-----------|
H|-----------|-----------|-----------|
G|--0--------|-----------|------0----|
D|-----2--2--|--3--0--0--|----2------|
A|-----------|-----------|--3--------|
E|-----------|-----------|-----------|

2 3 3 2
e|-----------|-----------|-----------|
H|-----------|-----------|-----------|
G|--0--------|-----------|-----------|
D|-----2--2--|--3--0--0--|----2------|
A|-----------|-----------|--3---3----|
E|-----------|-----------|-----------|

I jak? Wiesz już co to jest? Przećwicz też drugi wariant:

1 2 2 1
e|-----------|-----------|-----------|
H|-----------|-----------|-----------|
G|--0--------|-----------|------0----|
D|-----2--2--|--3--0--0--|----2------|
A|-----------|-----------|--3--------|
E|-----------|-----------|-----------|

1 2 2 1
e|-----------|-----------|-----------|
H|-----------|-----------|-----------|
G|--0--------|-----------|-----------|
D|-----2--2--|--3--0--0--|----2------|
A|-----------|-----------|--3---3----|
E|-----------|-----------|-----------|

8. Najprostsze akordy

Akord to kilka dźwięków granych jednocześnie.

Najprostzy akord - e-mol

Akordy dla gitarzysty zwane są inaczej chwytami, co pochodzi od tego, że lewa ręka chwyta gitarę w ten lub inny sposób.

Każdy akord można przedstawić graficznie, podobnie jak tabulaturę, tylko że na gryfie oznaczone są cyfry odpowiadające palcom, a progi podpisane są u góry.

Akord e-mol wykorzystuje tylko dwa palce (środkowy-2 i serdeczny-3) a wygląda tak:

1 2 3 4
o|---|---|---|---|
o|---|---|---|---|
o|---|---|---|---| e-mol
o|---|-3-|---|---|
o|---|-2-|---|---|
o|---|---|---|---|

Palec środkowy przyciska strunę A na drugim progu, a serdeczny strunę D. Kółeczka narysowane z lewej strony gryfu oznaczają, że wszystkie struny biorą udział w graniu akordu. Gdyby gdzieś pojawił się x to znaczy, że ten dźwięk niekoniecznie do akordu pasuje i trzebą tę strunę ominąć lub przytłumić przy pomocy kciuka.

Akordy możesz grać zarówno palcami jak też piórkiem, uderzając od góry bądź od dołu. W obu tych uderzeniach jest subtelna różnica i wkrótce na pewno zaczniesz ją w piosenkach wychwytywać, tymczasem poćwicz sobie przez chwilę akord e-mol.

A na tabulaturze będzie wyglądał w ten sposób:

e |---------0----------|
H |---------0----------|
G |---------0----------|
D |---------2----------|
A |---------2----------|
E |---------0----------|

Kolejny prosty chwyt - E-dur

Akordy generalnie dzielą się na molowe i durowe. W potocznym rozumieniu molowe to są te smutniejsze, a durowe to te weselsze (być może zauważysz to w różnicy ich brzmienia).

Akordy molowe oznacza się małymi literkami, a durowe dużymi, czasem dopisuje się do tych literek przyrostki -mol i -dur a w anglojęzycznych publikacjach -m i -maj.

Kiedy do swojego akordu e-mol dodasz palec wskazujący, otrzymasz akord E-dur, który będzie wyglądał tak:

1 2 3 4
o|---|---|---|---|
o|---|---|---|---|
o|-1-|---|---|---| E-dur
o|---|-3-|---|---|
o|---|-2-|---|---|
o|---|---|---|---|

A na tabulaturze jego zapis będzie wyglądał w taki sposób:

e |---------0----------|
H |---------0----------|
G |---------1----------|
D |---------2----------|
A |---------2----------|
E |---------0----------|

Poćwicz sobie teraz oba te akordy, przechodzenie od jednego do drugiego jest bardzo proste i sprowadza się do odrywania lub stawiania z powrotem palca wskazującego.

E e E e E
e |--0---0---0---0---0--|
H |--0---0---0---0---0--|
G |--1---0---1---0---1--|
D |--2---2---2---2---2--|
A |--2---2---2---2---2--|
E |--0---0---0---0---0--|

Czy słyszysz już różnicę między tymi dwoma akordami?

Niewielka różnica: a-mol

Kiedy przeniesiesz ułożenie palców o jedną strunę w dół, otrzymasz akord a-mol:

1 2 3 4
o|---|---|---|---|
o|-1-|---|---|---|
o|---|-3-|---|---| a-mol
o|---|-2-|---|---|
o|---|---|---|---|
x|---|---|---|---|

Zauważ, że w przypadku tego akordu struna najgrubsza (E) oznaczona jest iksem. Oznacza to, że jeśli jesteś osobą bardzo dokładną, będziesz tę strunę pomijać lub tłumić. W ten sposób akord a-mol zaczyna się od dźwięku A. Jednak dźwięk E też występuje w tym akordzie (jest na najcieńszej strunie) i w praktyce często będziesz machać ręką po wszystkich strunach, w ogóle się tym nie przejmując.

I jego tabulatura:

e |---------0----------|
H |---------1----------|
G |---------2----------|
D |---------2----------|
A |---------0----------|
E |--------------------|

Ćwiczymy akordy

Zacznij od ćwiczeń na przechodzenie między akordami:

E-a-E-a / A-D-A-D / C-d-C-d / E-D-E-D / e-G-e-G

G-C-G-C / a-C-a-C

9. Krótka historia półtonów

Poniżej zamieszczam moją interpretację historii leżącej u podstaw tego, że między początkiem gryfu a punktem oznaczonym najczęściej dwoma kropkami jest dokładnie 12 progów.

0x08 graphic
Było to dawno, dawno temu, choć nie wiem dokładnie kiedy, ale być może jeszcze w czasach, kiedy określenie Heavy Metal oznaczało coś takiego:

Ponówczas to właśnie ludzie zachwycali się rzeczami idealnymi, równymi i okrągłymi, które dawały się opisać w prosty sposób liczbowy. Szczególnie podobały im się liczby naturalne, czyli 1, 2, 3...

Doszukiwano się więc wszędzie wkoło przeróżnych regularności i starano się udowodnić, że wymiary wszechświata, na przykład promienie orbit ciał niebieskich mają się do siebie jak małe liczby naturalne.

Jak się zapewne domyślasz, dążenia te nie ominęły muzyki, szukano bowiem dźwięków, których częstotliwości pozostawały względem siebie w okrągłych i łatwych do obliczenia proporcjach.

Częstotliwość dźwięku jest to ilość drgań, jakie wykonuje fala dźwiękowa w ciągu sekundy. Mierzymy ją w hercach (Hz). 100 herców to 100 drgań na sekundę a jeden kiloherc to już tysiąc. Im więcej tym dźwięk jest wyższy.

Pierwszym dźwiękiem, który wyjątkowo spodobał się bohaterom naszej opowieści był ton o częstotliwości bodajże 260 herców, który ze względu na swoje walory został oznaczony literką c.

Następnie pomnożono tą częstotliwość przez 9/8 i w ten sposób otrzymano bardzo ładnie brzmiący dźwięk d.

Kolejną proporcją było jeszcze ładniejsze 5/4, która to liczba przetworzyła dźwięk c w kolejny na skali, czyli e.

I tak dalej, i tak dalej, w ten sposób uzyskiwano kolejne dźwięki:

- 4/3 dało nam dźwięk f,

- 3/2 razy c wyprodukowało g,

- 5/3 i powstało a,

- 9/5 i tu niespodzianka. Logicznie powinno to być b i rzeczywiście tak jest na zachodzie, natomiast w naszym kraju dźwięk ten nie wiem czemu zwie się h.

Kolejną w kolejności była liczba 2, czyli stosunek 2/1, co spowodowało, że powstał dźwięk o dokładnie dwukrotnej częstotliwości. A ponieważ dźwięk ten brzmiał tak samo jak wyjściowy, tylko że wyżej, nazwano go też c, a żeby się nie mylił dodano do jego jedynkę.

W ten sposób otrzymaliśmy osiem bardzo ładnie brzmiących i idealnie do siebie pasujących dźwięków:

c - d - e - f - g - a - h - c1

I ten właśnie zestaw nazwano gamą c-dur, która istnieje do dziś i być może znasz ją pod pseudonimem do-re-mi-fa-sol-la-si-do.

Nadano również nazwy odległościom między tymi dźwiękami, zwanym inaczej interwałami.

Pierwszy dźwięk skali nazwano prymą.

Odległość c - d otrzymała miano sekundy.

Interwał c - e to tercja.

c - f to kwarta.

Czy Tobie też przypomina to liczenie do ośmiu w jakimś obcym języku? Dalej mamy kwintę (c - g), sekstę (c - a), septymę (c - h) i na końcu oktawę (c - c1).

Zaczynają się schody

Oczywiście wszystko nie mogło być tak pięknie zbyt długo.

Kiedy bowiem pewnego dnia ktoś postanowił, że zbuduje gamę d-dur i zaczął mnożyć częstotliwość dźwięku d przez odpowiednią liczbę to okazało się, że wcale nie uzyskał częstotiwości dźwięku e.

Zaczęły się więc problemy, kombinacje, zaczęto dodawać kolejne dźwięki pośrednie, podwyższone, obniżone, krzyżyki, bemole i inne bajery, z czego zrodziło się porządne zamieszanie.

Aż w końcu ktoś postanowił to wszystko uporządkować i w ten sposób powstała skala temperowana.

Niestety nie udało się utrzymać tych idealnych, ładnych i okrągłych proporcji, ale coś za coś, dzięki temu uzyskano większy porządek.

Po pierwsze ustalono, że głównym dźwiękiem wzorcowym będzie dźwięk a1 o częstotliwości dokładnie 440 herców. Do tego właśnie dźwięku strojone są wszystkie instrumenty i jeżeli masz kamertonik to też jest to najprawdopodobniej a1.

Po drugie podzielono całą oktawę (czyli odległość od danego dźwięku do dźwięku o częstotliwości dwa razy większej) na dwanaście równych części, a żeby był to podział równy, to każdy dźwięk ma częstotliwość wyższą od poprzedniego o pierwiastek stopnia dwunastego z dwóch (czyli już nie taka ładna liczba jak na przykład 3/2).

Ta odległość zwana jest półtonem, a jeżeli weźmiemy dwa półtony to otrzymamy cały ton.

A nasze dwanaście dźwięków zwie się teraz tak:

c - cis - d - dis - e - f - fis - g - gis - a - b - h - c1

Oczywiście można to ciągnąć dalej:

c1 - cis1 - d1 - dis1 - e1 - f1 - fis1 - g1 - gis1 - a1 - b1 - h1 - c2

A jeżeli chcesz pójść w dźwięki niższe, czyli basowe to wiedz, że oznaczane są one WIELKIMI LITERAMI (nie mylić z oznaczeniami akordów):

C - Cis - D - Dis - E - F - Fis - G - Gis - A - B - H - c

(specjalnie powtarzam to tyle razy żeby wbić Ci do głowy tą kolejność)

Nierzadko też dźwięki podwyższone o jeden półton oznacza się krzyżykiem:

C - C# - D - D# - E - F- F# - G - G# - A - B - H - c

Gama c-dur pozostała dalej gamą c-dur, jedynie dźwięki mają nieco inne częstotliwości, ale w zamian za to otrzymaliśmy ogólny schemat gamy durowej, z którego możesz zbudować ją w oparciu o dowolnie wybrany dźwięk bazowy.

bazowy - 2 półtony - 2 półtony - 1 półton - 2 półtony - 2 półtony - 2 półtony - 1 półton

Czy to już koniec zamieszania?

Niestety nie - pozostała bowiem kwestia interwałów, które się teraz totalnie popsuły.

No bo wcześniej liczyliśmy sobie ładnie do ośmiu, a teraz co? Będziemy liczyć do dwunastu? Niestety nie, zrobiono coś o wiele gorszego, aż nie che mi się o tym wpisać bo do dziś nie udało mi się tego zapamiętać. Jak chcesz to poszukaj sobie gdzieś w necie.

Oczywiście w muzyce pozostało wiele po porzednim podziale, między innymi to, że białe klawisze pianin i fortepianów odpowiadają poszczególnym dźwiękom gamy c-dur a klawisze czarne to te dodane -isy. Gitara dla odmiany wszystkie dźwięki traktuje równo.

Gama c-dur na gitarze

Zakończmy historyjkę bardzo praktycznym ćwiczeniem, dzięki któremu dowiesz się, gdzie na Twojej gitarze znajduje się podstawowa gama c-dur.

Oto ono (nie zaznaczam już palców, ale pamiętaj o tym, że w tym ćwiczeniu pierwszy próg przyciskasz palcem wskazującym, drugi środkowym a trzeci serdecznym).

c d e f g a h c1
e|-------------------|-------------------|
H|-------------------|-----------0---1---|
G|-------------------|---0---2-----------|
D|-------0---2---3---|-------------------|
A|---3---------------|-------------------|
E|-------------------|-------------------|

A teraz zagraj ją w dół:

c1 h a g f e d c
e|-------------------|-------------------|
H|---1---0-----------|-------------------|
G|-----------2---0---|-------------------|
D|-------------------|---3---2---0-------|
A|-------------------|---------------3---|
E|-------------------|-------------------|

A tutaj masz poszczególne dźwięki pioseneczki 'Twinkle, twinkle little star', znanej też pod tytułem 'Trzy kurki', specjalnie nie podaję Ci tabulatury, będzie to dla Ciebie bardzo dobre ćwiczenie na gamę C-dur:

Dźwięki na gryfie gitary

Znajomość tego, gdzie na gryfie jest jaki dźwięk może okazać się bardzo przydatna podczas nauki gry, dlatego postaraj się zapamiętać jak najwięcej, choć nie koniecznie od razu wszystko.

W sumie to wystarczy, że wiesz, że po kolei dźwięki idą:

c - c# - d - d# - e - f - f# - g - g# - a - b - h - c1

i będziesz w stanie praktycznie każdy dźwięk odnaleźć.

Wiesz przecież na pewno, od jakiego dźwięku zaczyna się każda struna, bo zapis ten pojawia się bardzo często i używasz go podczas strojenia gitary:

1 2 3 4
e1|----|----|----|----|
h |----|----|----|----|
g |----|----|----|----|
d |----|----|----|----|
A |----|----|----|----|
E |----|----|----|----|

Czyli 6 dźwięków już znasz, ale to nie wszystko, bo do strojenia wykorzystujesz również pozycje, w których te dźwięki się powtarzają, dodajmy je do gryfu:

1 2 3 4 5 6
e1|----|----|----|----|-a1-|----|
h |----|----|----|----|-e1-|----|
g |----|----|----|-h--|----|----|
d |----|----|----|----|-g--|----|
A |----|----|----|----|-d--|----|
E |----|----|----|----|-A--|----|

A teraz dopiszmy jeszcze dźwięki z podstawowej gamy c-dur:

1 2 3 4 5 6
e1|----|----|----|----|-a1-|----|
h |-c1-|----|----|----|-e1-|----|
g |----|-a--|----|----|----|----|
d |----|-e--|-f--|----|-g--|----|
A |----|----|-c--|----|-d--|----|
E |----|----|----|----|-A--|----|

Ponieważ zaczyna się robić trochę mniej czytelnie, zostawny ścisłość i cyferki, a oznaczajmny dźwięki małymi literkami. Ważne, żeby wiedzieć gdzie jest na gryfie c, a czy jest to C, c czy c1 to już nie jest najważniejsze.

Dopiszmy teraz dźwięki gamy c-dur z wyższej i niższej oktawy:

1 2 3 4 5 6
e |-f--|----|-g--|----|-a--|----|
h |-c--|----|-d--|----|-e--|----|
g |----|-a--|----|-h--|-c--|----|
d |----|-e--|-f--|----|-g--|----|
a |----|-h--|-c--|----|-d--|----|
e |-f--|----|-g--|----|-a--|----|

Powyższe dźwięki na pewno stopniowo zapamiętasz, strojąc gitarę i ćwicząc granie gamy c-dur.

Tymczasem ważne jest zapamiętanie jak największej liczby dźwięków dwóch najgrubszych strun, przynajmniej do dwunastego progu:

Najpierw podstawa, czyli dźwięki gamy c-dur:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
h |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
g |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
d |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
a |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
e |-f--|----|-g--|----|-a--|----|-h--|-c--|----|-d--|----|-e--|

Teraz pozostałe dźwięki:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
h |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
g |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
d |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
a |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
e |-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|

Teraz struna a, najpierw dźwięki gamy c-dur:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
h |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
g |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
d |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
a |----|-h--|-c--|----|-d--|----|-e--|-f--|----|-g--|----|-a--|
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|

I pozostałe:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
h |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
g |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
d |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
a |-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|

A teraz już obie struny:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
h |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
g |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
d |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
a |-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|
e |-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|

No i jeszcze wersja dla ambitnych, czyli cały gryf do dwunastego progu:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|
h |-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|-b--|-h--|
g |-g#-|-a--|-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|-f--|-f#-|-g--|
d |-d#-|-e--|-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|
a |-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|
e |-f--|-f#-|-g--|-g#-|-a--|-b--|-h--|-c--|-c#-|-d--|-d#-|-e--|

10. Metody odszukiwania dźwięków

Jeżeli jesteś na strunie E, to dwie struny niżej i dwa progi w dół jest ten sam dźwięk o oktawę wyższy, natomiast na strunie e jest na tym samym progu dźwięk dwie oktawy wyższy, na przykład:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |----|----|-g--|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
h |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
g |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
d |----|----|----|----|-g--|----|----|----|----|----|----|----|
a |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
e |----|----|-g--|----|----|----|----|----|----|----|----|----|

Jeżeli jesteś na strunie A, to również dwie struny i dwa progi w dół jest dźwięk wyższy o oktawę:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
h |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
g |----|----|----|----|-c--|----|----|----|----|----|----|----|
d |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
a |----|----|-c--|----|----|----|----|----|----|----|----|----|
e |----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|----|

Może odszukasz samodzielnie jeszcze jakieś prawidłowości?

Proponuję Ci w ramach ćwiczenia robić sobie małe wprawki, na przykład:

Znajdź na gryfie wszystkie dźwięki c.

Odszukaj wszystkie położenia dźwięku a.

I tak dalej...

11. Akordy barowe

Podstawowe chwyty gitarowe: a, A, e, E, C, d, D, G mają tę zaletę, że do ich zagrania wystarczy przycisnąć struny z reguły trzema, a czasami czterema palcami, podczas gdy pozostałe struny są puste.

Czasem jednak pojawia się taki akord, który wymaga przyciśnięcia wszystkich sześciu strun.

A ponieważ większość gitarzystów dysponuje pięcioma palcami lewej ręki, trzeba to zrobić trochę inaczej i wykorzystać palec wskazujący do zrobienia tak zwanej "poprzeczki".

I tu właśnie pojawiają się chwyty barowe (bo słówko bar albo barre oznacza w obcych językach właśnie poprzeczkę).

Akordów barowych jest cała masa, ale na szczeście dzięki metodzie, którą zaraz poznasz nie trzeba się ich uczyć na pamięć, wystarczy, że pamiętasz jak po kolei idą dźwięki:

c - cis - d - dis - e - f - fis - g - gis - a - b - h - c

Poprzeczka

Aby zrobić poprzeczkę, przyciśnij mocno wszystkie sześć strun palcem wskazującym do gryfu, na przykład na pierwszym progu. Aby docisk był wyjątkowo silny musisz od drugiej strony gryf docisnąć kciukiem. Na schemacie akordów będzie to wyglądało tak:

o|-1-|---|---|---|
o|-1-|---|---|---|
o|-1-|---|---|---|
o|-1-|---|---|---|
o|-1-|---|---|---|
o|-1-|---|---|---|

Sprawdź czy wszystkie struny czysto brzmią, poćwicz to na różnych prograch.

Akord F-dur

Twoim pierwszym akordem barowym będzie często wykorzystywany F.

Ponieważ dźwięk f występuje bezpośrednio po dźwięku e, więc aby otrzymać akord F-dur wystarczy przesunąć akord E-dur o jeden próg wyżej.

Czyli jeżeli E-dur to było:

e |------0------|
H |------0------|
G |------1------|
D |------2------|
A |------2------|
E |------0------|

To F-dur będzie wyglądał na tabulaturze tak:

e |------1------|
H |------1------|
G |------2------|
D |------3------|
A |------3------|
E |------1------|

Ułożenie palców dla tego akordu jest następujące:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H |-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
G |-1-|-2-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---| F-dur
D |-1-|---|-4-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
A |-1-|---|-3-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
E |-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
^ bo tutaj jest dźwięk f

Czyli jeżeli tylko znasz dźwięki struny E, jesteś w stanie na podstawie tego schematu zagrać już całkiem sporo akordów.

To samo możesz zrobić z akordem e-mol, przypominam:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H |---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
G |---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---| e-mol
D |---|-3-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
A |---|-2-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
E |---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|

W pierwszej pozycji dostaniesz f-mol:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H |-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
G |-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---| f-mol
D |-1-|---|-3-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
A |-1-|---|-2-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
E |-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
^ bo tutaj jest dźwięk f

W trzeciej g-mol:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |---|---|-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H |---|---|-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
G |---|---|-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---| g-mol
D |---|---|-1-|---|-3-|---|---|---|---|---|---|---|
A |---|---|-1-|---|-2-|---|---|---|---|---|---|---|
E |---|---|-1-|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
^ bo tutaj jest dźwięk g

A w piątej a-mol:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
e |---|---|---|---|-1-|---|---|---|---|---|---|---|
H |---|---|---|---|-1-|---|---|---|---|---|---|---|
G |---|---|---|---|-1-|---|---|---|---|---|---|---| a-mol
D |---|---|---|---|-1-|---|-3-|---|---|---|---|---|
A |---|---|---|---|-1-|---|-2-|---|---|---|---|---|
E |---|---|---|---|-1-|---|---|---|---|---|---|---|
^ bo tutaj jest dźwięk a

12. Ćwiczenia rytmiczne

Nie wystarczy wiedzieć jak biegną po kolei nutki w utworze aby prawidłowo go zagrać.

Konieczna jest jeszcze znajomość tego, jak szybko należy poszczególne dźwięki wydobywać a o tym informuje nas tempo.

Tempo

Tempo mierzy się w uderzeniach na minutę (BPM) i podczas gry rozumie jako liczbę ćwierćnut na minutę.

Tempa mają swoje oznaczenia słowne, którym odpowiadają określone przedziały liczbowe BPM.

I tak na przykład tempa wolne rozciągają się od 40 - 76 BPM, następnie mamy tempa umiarkowane, które dochodzą do 132 BPM no i tempa szybkie, osiągające ponad 200 BMP.

Oczywiście nikt tego sobie nie przelicza w głowie, ta informacja służy do ustawienia odpowiedniej wartości na metronomie.

Ale to i tak jeszcze nie wszystko, gdyż żaden utwór muzyczny nie jest grany na jednym, stałym poziomie głośności. Równie ważny jest rytm, a o tym mówi nam metrum, które wyznacza rozkład akcentów w trakcie gry.

Metrum

Najczęściej spotykane metra w muzyce gitarowej to 4/4 i 3/4.

Metrum 4/4 (wymawiaj "cztery-czwarte") oznacza, że każdy takt zaczyna się co cztery ćwierćnuty. Akcent przypada na każdą pierwszą ćwierćnutę w takcie.

To metrum zdecydowanie króluje wśród utworów gitarowych, na początku niektórych z nich można nawet usłyszeć jak ktoś sobie odlicza raz-dwa-trzy-cztery-raz-dwa-trzy-cztery.

Metrum 3/4 to trzy ćwierćnuty w takcie i akcent na pierwszą.

Przykłady piosenek, które grane są w takim metrum to zapewne Ci znany Baranek Kultu lub Stacja Warszawa Lady Pank. Osobiście bardzo podobają mi się piosenki grane na 3/4, kojarzą mi się z walcem wiedeńskim i brzmią jakoś tak lekko i po prostu fajniej niż cała masa utworów na 4/4 :-)

Oczywiście jest jeszcze wiele innych metrów, choć nie jestem pewien, czy tak się to słówko odmienia ;-)

Jeżeli powyższe rozważania są dla Ciebie trochę niejasne to wszystko stanie się proste, kiedy zaczniesz wykonywać pierwsze ćwiczenia rytmiczne.

Ćwiczenia na 4/4

Graj w rytmie 4/4, ćwierćnutami, czyli po jednym dźwięku na każdy beat, możesz nawet sobie odliczać raz-dwa-trzy-cztery-raz-dwa-trzy-cztery... Akcentuj pierwszą nutę w takcie.

e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------------------|-------------------|
D |-------------------|-------------------|-------------------|
A |-------------------|-------------------|-------------------|
E |---1---1---1---1---|---2---2---2---2---|---3---3---3---3---|

e |-------------------|
H |-------------------|
G |-------------------|
D |-------------------|
A |-------------------|
E |---4---4---4---4---|

A teraz tak:

e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------------------|-------------------|
D |-------------------|-------------------|---1---2---3---4---|
A |-------------------|---1---2---3---4---|-------------------|
E |---1---2---3---4---|-------------------|-------------------|

I tak dalej... Zachęcam Cię do wymyślania własnych ćwiczeń.

Oczywiście żadnego utworu nie gra się równymi ćwierćnutami. Jeżeli podzielisz ćwierćnutę na pół to utrzymasz ósemkę. Dwie ósemki trwają tyle co jedna ćwierćnuta, a ćwiczyć możesz to w ten sposób, że na każde uderzenie metronomu grasz dwa dźwięki:

e |--------------------------|--------------------------|
H |--------------------------|--------------------------|
G |--------------------------|--------------------------|
D |--------------------------|--------------------------| itd...
A |--------------------------|--1--1--2--2--3--3--4--4--|
E |--1--1--2--2--3--3--4--4--|--------------------------|

Z drugiej strony, jeśli połączysz ze sobą dwie ćwierćnuty to otrzymasz półnutę, która trwa przez dwa uderzenia metronomu:

e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------------------|-------------------| itd...
D |-------------------|-------------------|---1-------2-------|
A |-------------------|---1-------2-------|-------------------|
E |---1-------2-------|-------------------|-------------------|

Ale to jeszcze nie wszystko! Istnieje jeszcze taki wynalazek jak triola. Triola to trzy dźwięki, ale uwaga - trwają one tyle co dwie ćwierćnuty. Granie triol będzie łatwiejsze jeśli będziesz sobie liczyć na przykład: raz-i-dwa-trzy-i-cztery

e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------------------|-------------------|
D |-------------------|-------------------|---1-2-1---1-2-1---|
A |-------------------|---1-2-1---1-2-1---|-------------------|
E |---1-2-1---1-2-1---|-------------------|-------------------|

Ćwiczenia na 3/4

Pora na poćwiczenie metrum 3/4. Akcentuj pierwszy dźwięk w takcie, możesz też sobie liczyć raz-dwa-trzy-raz-dwa-trzy.

e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------------------|-------------------| itd...
D |-------------------|-------------------|----1----2----3----|
A |-------------------|----1----2----3----|-------------------|
E |----1----2----3----|-------------------|-------------------|

13. Techniki gry na gitarze

Niewątpliwą zaletą gitary jest szeroki wachlarz technik gry, dających ciekawe efekty muzyczne. Z lewą ręką można bowiem zrobić wiele więcej niż tylko przyciskać struny.

Oto one:

Hammer-on

Technika ta, zwana również młoteczkowaniem polega na tym, że dźwięk wydobywasz bez szarpania struny prawą ręką, robisz to poprzez uderzenie w strunę palcem ręki lewej (tak jak młoteczkiem).

Pull-off

Analogicznie jak powyżej, tylko dźwięk powstaje poprzez dynamiczne oderwanie palca od struny.

Wypróbuj to, najpierw hammer-on. Pierwszy dźwięk wydobyj normalnie a drugi tylko poprzez uderzenie palcem. Jest to oznaczone na tabulaturze znaczkiem H:

1 3 1 3
e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------------------|---1-H-3---1-H-3---|
D |-------------------|---1-H-3---1-H-3---|-------------------|
A |-----------1-H-3---|-------------------|-------------------|
E |---1-H-3-----------|-------------------|-------------------|

A teraz pull-off, pierwszy dźwięk trąć normalnie prawą ręką a drugi niech powstanie kiedy oderwiesz palec od gryfu. Aby Ci to wyszło, musisz sobie wcześniej ułożyć oba palce w odpowiednich miejscach:

3 1 3 1 2 2 3 1 3 1
e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------------------|---5-P-3---5-P-3---|
D |-------------------|---2-P-0---2-P-0---|-------------------|
A |-----------3-P-1---|-------------------|-------------------|
E |---3-P-1-----------|-------------------|-------------------|

A teraz oba na raz, pierwszy dźwięk wydobywasz normalnie, drugi poprzez uderzenie a trzeci poprzez oderwanie palca od gryfu:

e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------------------|---5H7P5---5H7P5---|
D |-------------------|---3H5P3---3H5P3---|-------------------|
A |-------------------|-------------------|-------------------|
E |---1H3P1---1H3P1---|-------------------|-------------------|

Wykorzystaj poznane techniki do zagrania motywu z filmu Sami swoi:

1 3 1 3 1 3 1 3 1 3 1 3 1 1 3 1 3
e |--------------------------|----------------------|-------------------|
H |--------------------------|----------------------|-------------------|
G |-----7--5--------7--5-----|-----7--5-------------|-------------------|
D |--5--------7--5--------7--|--5--------7--5-------|--3H5P3------------|
A |--------------------------|----------------------|---------H5--------|
E |--------------------------|----------------------|-------------------|

Slide

Technika ta polega na tym, że przesuwasz palec wzdłuż struny z jednego progu na inny.

Pierwszy dźwięk wydobywasz normalnie a następnie robisz wspomniany wyżej slide.

Można to robić zarówno w górę:

e |-------------------|-------------------|------1-/-3--------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-----5-/-7---------|-------------------|
D |----5-/-7----------|-------------------|-------------------|
A |-------------------|-------------------|-------------------|
E |-------------------|-------------------|-------------------|

Jak i w dół:

e |-------------------|-------------------|------3-\-1--------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-----7-\-5---------|-------------------|
D |----7-\-5----------|-------------------|-------------------|
A |-------------------|-------------------|-------------------|
E |-------------------|-------------------|-------------------|

Czasem też, podczas slide'u w górę nie jest oznaczony próg startowy, wówczas rozpoczynasz grę na dowolnym progu, najczęściej żeby efekt był wyraźny próg ten będzie dość oddalony:

e |-------------------|-------------------|--------/-8--------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|-------/-7---------|-------------------|
D |------/-7----------|-------------------|-------------------|
A |-------------------|-------------------|-------------------|
E |-------------------|-------------------|-------------------|

Vibrato

Technika ta jest szczególnie lubiana przez gitarzystów 'elektrycznych', ale na akustykach też bardzo fajnie brzmi. Polega na tym, że palec przyciskający strunę wprawiasz w poprzeczne drgania, dzięki czemu otrzymujesz fajnie wibrujący dźwięk. Stosuje się to szczególnie dla dźwięków, które trają długo, wówczas można je ładnie podkreślić.

e |-------------------|-------------------|-------------------|
H |-------------------|-------------------|-------------------|
G |-------------------|--------7~~~~------|-------------------|
D |--------7~~~~------|-------------------|-------------------|
A |-------------------|-------------------|-------------------|
E |-------------------|-------------------|-----5~~-----------|

Muffled string

Jak zobaczysz na tabulaturze takie tajemnicze iksy to oznacza, że lewą ręką masz przytłumić struny. Wykorzystywane jest to szczególnie podczas bicia akordów i daje ciekawy efekt.

e |---------x----x----|
H |---------x----x----|
G |---------x----x----|
D |--x------x----x----|
A |--x------x----x----|
E |--x------x----x----|

14. Proste tabulatury

W tym miejscu znajdziesz łatwe tabulatury, które nie powinny sprawić Ci żadnych problemów, a wręcz przeciwnie, dostarczyć wiele radości i satysfakcji z gry.

Kaczuchy

e|-----------------|-----------------|-----------------|--------------|
H|-----------------|-----------------|-----------------|--------------|
G|-----------------|-----------------|-----------------|--------------|
D|-----------------|-----------------|-----------------|--------------|
A|-0-0-2-2-----0---|-0-0-2-2-----0---|-0-0-2-2-5-5-4---|--4--2--0-----|
E|---------2-2-----|---------2-2-----|-----------------|-----------3--|

e|-----------------|-----------------|-----------------|--------------|
H|-----------------|-----------------|-----------------|--------------|
G|-----------------|-----------------|-----------------|--------------|
D|-----------------|-----------------|-----------------|--------------|
A|-----0-0---------|-----0-0---------|-----0-0-3-3-2---|--2--0--------|
E|-3-3-----0-0-3---|-3-3-----0-0-3---|-3-3-------------|--------3--1--|

LaBamba

e|-------------------------|-------------------------|
H|-------------------------|-------------------------|
G|----------0-----2-----0--|-------------------------|
D|-------2-----3-----3-----|----------0--3--3--2--0--|
A|--3----------------------|-------2-----------------|
E|-------------------------|----3--------------------|

Sto lat

|------------------|--------------------|----------------------|-------------|
|------------------|--------------------|------------3-2-------|-2--2--2--3--|
|-2-2--2-4-2-0---0-|-0--0--0-2-0--------|-2-2-2-2--2-----4-3-4-|-------------|
|--4-4---------4---|--2--2-------4-2-4~-|----4---4-------------|-------------|
|------------------|--------------------|----------------------|-------------|
|------------------|--------------------|----------------------|-------------|

Wlazł kotek na płotek

e|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|
H|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|
G|--0--------|-----------|------0----|--0--------|-----------|-----------|
D|-----2--2--|--3--0--0--|----2------|-----2--2--|--3--0--0--|----2------|
A|-----------|-----------|--3--------|-----------|-----------|--3---3----|
E|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|