Sadowski 4:
Międzyosobnicze stosunki przestrzenne - zachowanie ochronne:
Dystans osobniczy - po zbliżeniu się zaczyna osobnik walczyć.
Dystans ucieczki - po jego przekroczeniu zwierze ucieka, charakterystyczne dla gatunku.
Dystans krytyczny - bezwzględnej obrony.
Dystans osobniczy:
Dystans: wzrokowy, słuchowy i węchowy.
Terytorializm:
Typowe dla danego gatunku, przywiązanie do określonego obszaru środowiska.
Terytorium/rewir - jakikolwiek obszar chroniony przez zwierzę, może mieć charakter stały lub tymczasowy/przejściowy.
Ochrona przed niebezpieczeństwem:
Międzygatunkowe czynności ochronne: czynne i bierne, kierują nim 3 popędy: ból, strach i wściekłość.
Mimikra/batesowska - naśladowanie zwierząt jadowitych lub niejadalnych dla innych gatunków.
Mimetyzm/mimezja - upodobnienie się organizmu kształtem i barwą do martwego przedmiotu, tła lub rośliny.
Znieruchomienie - u owadów nazywana tanatozą.
Autotomia - odrzucanie ogona przez jaszczurki.
Ochrona czynna: defensywna/strach czynny - wycofywanie się z zagrożonego miejsca i ofensywna - obrona oparta na popędzie wściekłości.
Agresja:
Zachowanie ograniczające swobodę 2go osobnika, skierowane przeciw jego zdrowiu lub życiu.
Zachowania agonistyczne: zachowanie agresywne, wraz z ucieczką, znieruchomieniem i odpowiednimi pozami w obliczu przeciwnika.
Atak spokojny - kot chodzi koło szczura, dopada go i zabija - J. F. Flyann.
Atak afektywny - przeniesienie agresji na dowolny przedmiot.
Teoria popędowo-instynktowna - Z. Freuda, rozwinięta przez K. Lorenza - istnienie dziedzicznej tendencji do zachowania agresywnego, agresja - wyzwalana jest przez adekwatne wyzwalacze lub bodźce kluczowe.
II teoria agresji - wywoływaniu zachowania agresywnego decydującą rolę odgrywają czynniki nabyte.
III teoria agresji/frustracyjna - tendencje agresywne są wynikiem niedostatecznego zaspokajania potrzeb we wczesnym dzieciństwie i wynikającej z tego frustracji.
Wzmacnia agresję: okolica przedczołowa, nakrywka śródmózgowia, twór siatkowaty, jądro grzbietowe przyśrodkowe wzgórza, ciało migdałowate wewnętrzne, zakręt hipokampalny.
Osłabia agresję: zewnętrzne ciało migdałowate, zakręt obręczy, przegroda, zakręt hipokampalny.
Ciało migdałowate - ma szczególną rolę w sterowaniu agresją.
Ból:
Bodźce nocyceptywne - bodźce o rzeczywistym lub potencjalnym szkodliwym działaniu na tkanki są jednocześnie źródłem sygnałów informujących układ nerwowy o zaistnieniu zagrożenia dla całego organizmu lub jego części.
Ośrodkowy układ nerwowy może w dość dużym zakresie sterować dopływem informacji z nocyceptorów = regulowanie intensywności odczuwania bólu: układ bramkujący zlokalizowany w rogach tylnych rdzenia kręgowego, część układu limnicznego sterująca popędami awersyjnymi i ośrodkowy system hamujący ból.
Bóle talamiczne - zespoły bólowe u pacjentów z procesami chorobowymi.
Główną rolę w odczuwaniu bólu - jądro siatkowate, jądro śródblaszkowe, blaszka czworacza.
Bóle fantomowe - bóle w nodze, która została amputowana.
Ośrodkowy system hamujący ból: jądra szwu, istota szara śródmózgowia, przegroda i pole przedwzrokowe - struktury o serotonergicznym charakterze transmisji synaptycznej.