Działalność gospodarcza- jak ja finansować?

Źródeł finansowania działalności gospodarczej jest wiele, jednak badania dowodzą, że obecnie spada udział kapitałów obcych w kapitałach ogółem przedsiębiorstwa. Z badań przeprowadzonych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości  wynika, że spadek ten wynosi ok. 5%. Zmalało także zainteresowanie kredytami i pożyczkami. Zdaniem finansistów jest to niekorzystne zjawisko, bowiem firmy powinny wykorzystywać kapitał obcy do pomnażania kapitału własnego.

Każda działalność gospodarcza posiada majątek oraz pewne źródła, które ten majątek finansują. Mogą one być własnością samego przedsiębiorstwa (to także liczne wkłady akcjonariuszy, udziałowców i inne), jaki i pochodzić z zewnątrz, czyli otoczenia, w którym przedsiębiorstwo się znajduje. Ale oprócz tego podziału, czyli na własne i obce, można wyróżnić jeszcze wewnętrzne i zewnętrzne źródła finansowania działalności.

Kapitały obce, które są niezbędnym elementem finansowania majątku firmy, mogą pochodzić z wielu źródeł. Jednak wybór odpowiedniego z nich nie jest decyzją łatwą, gdyż nie wszystkie są  dla nas na danym etapie działalności dostępne. To w jaki sposób i skąd czerpać fundusze obce zależy w znacznym stopniu od tego w jakiej fazie rozwoju znajduje się przedsiębiorstwo. Jeśli mamy do czynienia z początkowymi etapami działalności, to mało jest źródeł dobrze dostępnych. W fazie koncepcyjnej możemy liczyć jedynie na venture capital, który jest nazywany także „kapitałem ryzyka" i występuje w każdej gospodarce, a znajduje szczególne zastosowanie w przypadku działalności innowacyjnej bądź początkowej. Większe możliwości pozyskania obcych kapitałów mają przedsiębiorstwa będące na etapie rozruchu własnej działalności. Wówczas możemy starać się o kredyt, ale jest to źródło jeszcze trudno dostępne, bądź zawierać umowy leasingowe, które są już bardziej popularne w tej fazie działalności. Sytuacja jest najbardziej klarowna, gdy mamy do czynienia już z konkretną małą lub średnią firmą, ale i tak to te drugie mogą liczyć na szerszy wachlarz ofert bądź na większą łatwość w pozyskiwaniu kapitałów, bowiem wykazują one większą zdolność kredytową, przez którą banki rozumieją zdolność do spłaty kredytu wraz z odsetkami w ustalonych kwotach i terminach. Jednak w obu przypadkach przedsiębiorstwa mogą finansować swój majątek z czterech podstawowych źródeł: są to kredyty, umowy leasingowe, factoring lub venture capital.

Najpopularniejszym kapitałem obcym są kredyty, jednak ich mnogość może wprowadzać poczucie niejasności i niepewności, co do wymagań jakie stawia przed ewentualnym kredytobiorcą bank. Dlatego też w praktyce wyróżnia się cztery podstawowe kryteria ich podziału i są to: okres kredytowania, sposób udzielania kredytu, przeznaczenie kredytu i waluta kredytu. Wyróżniamy m.in. następujące rodzaje kredytów:

Kredyty
Inwestycyjne:	Obrotowe:
w rachunku kredytu:  przedsięwzięcia inwestycyjne, Project Finance, preferencyjne (podstawowe, branżowe, Młody Rolnik), termomodernizacyjne	wekslowe:  dyskontowy, akceptacyjny	w rachunku kredytu: płatniczy, rewolwingowy, preferencyjne (skupowe, PFRON)	w rach. bieżącym: overdraft

Źródło: Materiały z serwisu internetowego „E-finanse dla rzemiosła i małych przedsiębiorstw"

Od rodzaju kredytu zależy to, jakie warunki musimy spełniać, by go otrzymać, komu owy kredyt można przyznać (np. osobom fizycznym, prawnym, jednostkom organizacyjnym  nie posiadającym osobowości prawnej i innym), jaką część inwestycji może on pokrywać (np. 80% nakładów), oraz na jakie cele można go przeznaczyć.

Kredyty, których prawo udzielania mają tylko banki, chociaż obecnie pod taką nazwą kryją się inne świadczenia (jak np. zobowiązania wobec dostawców - często określane mianem kredytu kupieckiego; czy pożyczka - która jest uważana za synonim kredytu, mimo że prawo mówi inaczej), służą w przedsiębiorstwach zarówno do finansowania potrzeb rozwojowych - tzw. kredyty rozwojowe, jak i bieżących - mamy wówczas do czynienia z kredytami obrotowymi. Kredyty jednak nieodzownie łączą się z kosztami ich utrzymania. Takim podstawowym kosztem są odsetki, które nalicza sobie bank i które mogą być spłacane w różny sposób. Najczęściej preferowanym jest okresowe ich regulowanie, jednakże możliwe jest spłacenie ich z góry bądź na koniec okresu kredytowania. Jeśli mówimy o kosztach kredytu, nie możemy zapominać o stopach procentowych, jakie oferuje bank. Poniższa tabela przedstawia stopy procentowe oferowane przez niektóre banki:

Tabela oprocentowania kredytów ratalnych
Bank	3 mies.	6 mies.	12 mies.	24 mies.	36 mies.
AIG Bank	15,9	16,9	16,9	20	-
BOŚ	-	18,2	18,7	19,2	19,3
GETIN Bank	-	-	17,9	19,9	20,9
Invest Bank	14,9	16,9	20,9	22	22
Lukas Bank	20	20	20	20	-

Źródło: http://www.money.pl
Dane zawarte w tabeli zostały zaktualizowane 16.03.2006r.

Kolejnym, po kredytach, preferowanym szczególnie przez małe i średnie przedsiębiorstwa,  zewnętrznym źródłem finansowania działalności gospodarczej jest leasing. Definicja tej umowy po raz pierwszy w polskim prawie pojawiła się 26 lipca 2000 roku. Jest to sposób finansowania inwestycji, polegający na nabywaniu prawa do użytkowania przedmiotu leasingu bez konieczności jego zakupu. Przez to umowa leasingu zbliża się do umowy najmu bądź dzierżawy.  Wyróżniamy leasing bezpośredni, pośredni, operacyjny - czyli bieżący, finansowy - kapitałowy i zwrotny. Umowy leasingowe  są szczególnie korzystne dla małych przedsiębiorstw, które rozpoczynają działalność gospodarczą i nie posiadają jeszcze zdolności kredytowej. Wymagają one w zasadzie jedynie jednego zabezpieczenia jakim jest weksel in blanco. Należy wspomnieć, że umowa leasingowa jest znacznie prostsza w zawarciu niż umowa kredytowa. Wymagana jest tu bowiem znacznie mniejsza ilość dokumentów, a przedmiot leasingu jest już dostępny po wpłaceniu pierwszej raty. Dużą zaletą jednego z rodzajów leasingu, leasingu operacyjnego, jest możność wliczenia w koszty uzyskania przychodów całkowitej kwoty związanej z zakupem środka trwałego, co powoduje obniżenie podstawy opodatkowania, stanowi tzw. tarczę podatkową. Fakt ten potwierdza wysoka popularność tego leasingu wśród pozostałych. Pomiędzy wszystkimi umowami, aż 95% stanowią umowy leasingu operacyjnego.

Nie można jednak uogólniać i mówić, że leasing jest korzystny jedynie dla początkujących na arenie gospodarki, bowiem wieloletnie doświadczenia wskazują, że jest on doskonałym narzędziem finansowania inwestycji w większości firm (nie potwierdza się to jednak wśród przedsiębiorstw nie będących płatnikami podatku VAT oraz podmiotów korzystających ze zryczałtowanej formy opodatkowania). Z leasingu korzystają zarówno spółki giełdowe, przedsiębiorstwa komunalne, wspominane już małe przedsiębiorstwa oraz spółki rodzinne. Różnice polegają jedynie na korzyściach jakie firmy czerpią z takiej umowy. Dla jednych istotna jest możliwość inwestycji, czasami dzięki tej formie jako jedyna, inni cenią sobie elastyczność w regulowaniu wysokości płatności, a dla jeszcze innych ważne są owe oszczędności podatkowe.

Następną bardzo popularną formą finansowania zewnętrznego działalności gospodarczej jest franchising, który szczególnie ułatwia jej rozpoczęcie. Jego stosowanie pozwala na ograniczenie kosztów inwestycji, reklamy i innych, nieodłącznie powiązanych z rozruchem własnej firmy. Sam franchising, jako kapitał obcy dla przedsiębiorstw, jest długoterminową umową zawieraną między biorcą a dawcą, który udziela pozwolenia na wykorzystywanie jego znaku reklamowego, nazwy, znaku towarowego. Wymaga on jednak dostosowania się do jego reguł. I tak np. może żądać, a zazwyczaj to robi, aby wnętrza lokali, stroje pracowników, kultura pracy, zasady w niej obowiązujące pozostawały spójne z wszystkimi jego jednostkami. Ta forma jest bardzo popularna wśród dużych korporacji, m.in. takich jak McDonalds, Pizza Hut, Burger King i inne.

Wybierając ten rodzaj finansowania możemy spodziewać się uzyskania znacznych ułatwień  w rozpoczęciu działalności. Franchising bowiem daje możliwość uzyskiwania pożyczek  lub pomniejsza koszty inwestycyjne poprzez udział w nich samego franchisodawcy. Pozwala na dzierżawę sprzętu nabywanego przez dawcę, a także dostarcza elementów wyposażenia lokali.  Biorca korzysta z renomy dawcy, z jego pozycji na rynku, poprawia jego wiarygodność kredytową w bankach oraz ułatwia kontakty handlowe z kontrahentami. Jednak decydując się na tę formę finansowania musimy także dostrzec jej wady, bowiem decyzja  o wyborze źródeł kapitału obcego musi być racjonalna i dokładnie przemyślana. Podstawową wadą franchisingu jest ograniczenie samodzielności przedsiębiorcy, co związane jest również z nieproporcjonalnym rozłożeniem „sił". To dawca zawsze będzie na wygranej pozycji. Mimo że ten rodzaj finansowania znacznie ogranicza koszty inwestycji, to nie oznacza, że minimalizuje je w ogóle. Otóż nie. Zawierając umowę franchisingową musimy liczyć się z poniesieniem wysokich kosztów początkowych poniesionych na opłaty licencyjne, które zawierają się w granicach  10-60 tyś. USD. Umowa taka oznacza również wyrażenie zgody na ciągłe ponoszenie opłat na rzecz dostawcy, co zmniejsza zyskowność.

Jak widać ofert zewnętrznych źródeł finansowania działalności gospodarczej jest wiele, jednak ich wybór nie jest łatwy, bowiem nie każde jest w naszym zasięgu, albo nie jest ono korzystne z ekonomicznego punktu widzenia.

---