Temat: Pojęci, części składowe, funkcje i zasady obowiązujące w rachunkowości.
Rachunkowość jest to system ewidencji gospodarczej ujmujący w mierniku pieniężnym i przekroju poszczególnych podmiotów gospodarczych wraz z procesami produkcji, dystrybucji, konsumpcji i akumulacji. Rachunkowość jest sformalizowanym systemem, odzwierciedlającym proces prowadzonej działalności gospodarczej i służy jej ocenie. Podstawowym celem rachunkowości jest dostarczenie prawdziwego i rzetelnego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej podmiotu gospodarczego. Przedmiotem rachunkowości jest każde zdarzenie gospodarcze wyrażone w mierniku pieniężnym i wpływające na zmianę sytuacji podmiotu gospodarczego, jego zasoby i wyniki.
Rachunkowość Finansowa jest to system ewidencji gospodarczej, odzwierciedlający w formie pieniężnej zjawiska i procesy gospodarcze, zachodzące w danej jednostce. Dzięki zapisom księgowym, można przedstawić sytuację majątkowo - finansowej i wyniku finansowego firmy. W tej odmianie rachunkowości mamy do czynienia z określeniem majątku (aktywa) oraz sposobu jego finansowania (pasywa). Jest to chyba najważniejsza różnica i cecha charakterystyczna tego rodzaju księgowania.
Rachunkowość obejmuje trzy główne działy:
Księgowość
Kalkulację
sprawozdawczość
W literaturze można spotkać określenie trzech funkcji rachunkowości (informacyjna, kontrolna i analityczna).
INFORMACYJNA FUNKCJA RACHUNKOWOŚCI. Rachunkowość dostarcza informacje, potrzebne do podejmowania decyzji w procesie zarządzania jednostką (zaspokajając tym samym potrzeby wewnętrzne) oraz informacje dla organów zewnętrznych (głównie poprzez sprawozdania finansowe).
KONTROLNA FUNKCJA RACHUNKOWOŚCI. Rachunkowość pomaga w ochronie i zabezpieczeniu mienia, pełniąc funkcję kontrolną. Sprawny system pozwala na wychwycenie nadużyć, pozwala na racjonalne wykorzystanie posiadanych zasobów.
ANALITYCZNA FUNKCJA RACHUNKOWOŚCI. Rachunkowość - poprzez interpretację danych liczbowych - pozwala na ocenę działalności danej jednostki.
Zasady rachunkowości to zbiór reguł oraz norm znajdujących zastosowanie w praktyce, w celu dostarczenie bezcennej informacji o sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa z perspektywy ex post. Rzetelna, jasna i pełna informacja o sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa, decyduje o wiarygodności i pozycji danej firmy na rynku. Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. z 18.12.2000 r., Nr 113, poz. 1186), w sposób szczegółowy interpretuje wszystkie zasady rachunkowości. Jest to jedna z najlepszych polskich ustaw dostosowana do międzynarodowych standardów rachunkowości oraz międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej. ?Wszystkie zasady rachunkowości można podzielić na trzy grupy:
uniwersalne,
podstawowe - nadrzędne,
szczegółowe - podrzędne.
Zasady uniwersalne są powszechnie stosowane w rachunkowości we wszystkich krajach niezależnie od ustroju politycznego i systemu gospodarczego. Zasady podstawowe i szczegółowe mogą być określane i wprowadzane do praktyki gospodarczej w zależności od rozwiązań przyjętych w regulacjach prawnych danego kraju lub zastosowania międzynarodowych rozwiązań, np. Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Do uniwersalnych zasad podstawowych stosowanych w rachunkowości zalicza się:
zasadę dwustronnego (podwójnego) zapisu każdej (pojedynczej) operacji gospodarczej,
zasadę periodyzacji, czyli okresowych sprawozdań finansowych.
Zasada dwustronnego (podwójnego) zapisu wynika z dwoistego rozpatrywania majątku podmiotu gospodarczego - według form (postaci) występowania majątku i według źródeł finansowania (pochodzenia) tego majątku, a w konsekwencji z dwoistego znaczenia każdego zdarzenia gospodarczego zaliczanego do operacji gospodarczych. Jest to jedna z najstarszych zasad stosowanych w rachunkowości wykorzystywanych bez względu na technikę, również prowadzonej przy użyciu komputera.
Zasada periodyzacji wymaga prowadzenia ewidencji operacji gospodarczych z podziałem na okresy sprawozdawcze, których one dotyczą. Ewidencja operacji gospodarczych powinna umożliwiać terminowe:
sporządzenie zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej (do 15 dnia miesiąca następnego) oraz wszystkich wymaganych sprawozdań opartych na danych ewidencji księgowej,
złożenie obowiązujących jednostkę deklaracji podatkowych i innych,
przeprowadzenie rozliczeń finansowych.
Wśród zasad nadrzędnych wyróżnić można:
kontynuacji działania (art. 5 ust.2),
memoriału (art. 6 ust. 1),
współmierności (art. 6 ust. 2),
kasowa,
ciągłości (art. 5 ust. 1),
ostrożności (ostrożnej wyceny) (art. 7 ust.3),
przewagi treści nad formą, istotności (art. 4 ust 4),
prawdziwego i rzetelnego obrazu (atr.4 ust. 1-2).
Do zasad podrzędnych zaliczamy:
porównywalności sprawozdań,
terminowości i aktualności,
wiarygodności,
bezstronności.
Porównywalność sprawozdań jest ważną potrzebą, ponieważ na jej podstawie można oceniać i klasyfikować różne firmy jako wiarygodnego partnera. Terminowość i aktualność wpływa na efektywność wykorzystywania najświeższej informacji. Wiarygodność mówi o braku uprzedzeń czy nadmiernego subiektywizmu w ocenie faktów. Bezstronność to ocena obiektywnej rzeczywistości ex post.
Uwypuklenia wymaga zasada fundamentalna jedna z zasad podstawowych. ?W znowelizowanej ustawie o rachunkowości z pośród nadrzędnych zasad w pierwszej kolejności znajduje swoje uwidocznienie zasada wyższości treści nad formą. Zasadzie tej są podporządkowane inne zasady rachunkowości, ponieważ bez rzetelnego obrazu przedsiębiorstwa trudno zastosować jakąkolwiek zasadę.
1