Złudzeń optycznych jest bardzo wiele, przytoczymy więc tu kilka tylko przykładów prostych i stanowiących pewne odmiany charakterystyczne. 1. Złudzenia spowodowane szczególnym ułożeniem linii i figur Odcinek ustawiony pionowo wydaje się nam dłuższy niż tej samej długości ustawiony poziomo (rys. I). Kwadrat zakreskowany pionowo robi wrażenie szerszego niż równy mu kwadrat zakreskowany poziomo (rys. II). ] Na rysunku III wydaje się, że nie tylko dolne punkty krążków leżą na linii krzywej wygiętej ku dołowi, ale również i górne punkty tych krążków leżą na linii krzywej zwisającej. Na rysunku IV mamy dwie figury umieszczone jedna nad drugą. Przy takim układzie figur dolny brzeg górnej figury jest wyraźnie krótszy od sąsiadu­jącego z nim górnego brzegu dolnej figury, z tego powstaje wrażenie, że cała figura górna jest mniejsza od dolnej.   2. Złudzenia spowodowane przez kontrasty otoczenia Środkowe koła na powyższych rysunkach są równe, ale koło otoczone sześciu wielkimi kołami wydaje się mniejsze od koła otoczonego sześcioma małymi kołami. Takie jest zwodnicze oddziaływanie kontrastów otoczenia. Na rysunkach I i II środkowe kąty są równe, ale kąt znajdujący się między dwoma większymi od niego kątami jak gdyby się zwęża, a kąt znajdujący się między dwoma mniejszymi kątami jakby się rozszerza. Znowu stwierdzamy powstawanie złudzenia wskutek kontrastów otoczenia. Na rysunku III odcinek pionowy wydaje się większy niż poziomy, chociaż w rzeczywistości odcinki te są równe.       Na rysunku IV odcinek AB wydaje się znacznie dłuższy niż odcinek AC, a w rzeczywistości odcinki te są równe. Bok AC większego trójkąta na rysunku V wydaje się większy od boku A' C' mniejszego trójkąta, gdy tymczasem A' C' = AC.   3. Złudzenia spowodowane odwróceniem uwagi Patrząc na rysunek I zdajemy sobie sprawę, że narysowane jeden pod drugim odcinki są równoległe i równe, a jednak strzałki umieszczone na końcach odcinków odwracają uwagę w taki sposób, że powstaje złudzenie, jakoby dolny odcinek był dłuższy od górnego. Nie ma chyba człowieka, który by się potrafił oprzeć złudzeniu, że odległość między dziobami pierwszej i drugiej jaskółki na rysunku II jest mniejsza niż odległość między dziobami drugiej i trzeciej jaskółki. A jednak dzioby jaskółek na rysunku są w równych odległościach.   4. Złudzenia wywołane naruszeniem rytmu Linia prosta przecięta pod dość ostrym kątem dwoma prostokątnymi paskami wydaje się pocięta na części nie leżące na jednej prostej (rys 1) Linie pochyłe leżące po prawej stronie paska na rysunku II zbiegają się w przedłużeniu z liniami pochyłymi lewej strony w punktach zetknięcia z pionowym brzegiem paska - wbrew wrażeniu, które się odnosi przy patrzeniu na rysunek z góry. Jeszcze bardziej efektowny jest rysunek następujący Można setkom ludzi zadać pytanie, czy łuki leżące po lewej stronie paska (są to łuki okręgów) spotkaj się po przedłużeniu z końcami łuków leżących po prawej stronie; zawsze się usłyszy odpowiedź: przeczącą. A jednak wystarczy wziąć cyrkiel i sprawdzić, że promienie łuków po lewej stronie równają się promieniom łuków po prawej stronie Nawet po sprawdzeniu nie można się pozbyć złudnego wrażenia. Jeszcze bardziej zadziwiający jest efekt wywołany naruszeniem rytmu n rys. VI: jeżeli spojrzymy na rysunek z dołu „pod światło" w taki sposób, żeby wzrok ślizgał się tuż nad powierzchnią papieru, to stwierdzimy, że grubsze czarne linie są równoległe; natomiast przy zwykłym oglądaniu z góry wydaj się, że linie te bądź schodzą się, bądź rozchodzą, zależnie od kierunku ukośnych: kresek.   Słynne jest złudzenie z literami napisanymi za pomocą szeregu ukośnych kresek. Słowo FLET na rysunku VII zdaje się być napisane zupełnie prosto stojącymi literami. Gdy jednak narysujemy kontury liter ukośnymi kreskami  Rys. VII                                                                                                                 Rys. VIII o różnych kierunkach, to litery te na rysunku VIII stają się ukośne. Gdy zaś wydłużymy kreseczki albo na ich końcach dodamy małe trójkąciki, wrażenie ukośności będzie wzrastało, jak to widzimy na rysunkach IX i X.                Rys. IX                                                                                Rys. X Wystarczy jednak spojrzeć na wszystkie te rysunki zmrużonymi oczyma przez rzęsy, a okaże się, że litery znowu stoją prosto   5. Złudzenia spowodowane tłem, na którym znajdują się linie lub figury Owe litery wyrazu FLET, umieszczone na tle z ukośnie ustawionych kwadratów, skaczą tak nieprawdopodobnie, że nikt, kto sam nie sprawdzi tego ekierką, nie uwierzy, że pisane są zupełnie prosto. r   6. Przestrzenne złudzenia optyczne Jest to specjalny typ złudzeń wywołanych przez pewne figury trójwymiarowe: jedne - traktowane jako nieprzejrzyste, inne - jako przezroczyste, inne wreszcie - jako raz przejrzyste, drugi raz nieprzejrzyste. Złudzenie polega tym razem na pozornej zmienności punktów widzenia. Narysowany za pomocą siedmiu linii i przełamany przez środek kartonik widzimy raz od wewnątrz, to znów od zewnątrz.

---