Wielka kolonizacja Greków (podr., s. 70 - 71) oprac. RM na podst. podręczników licealnych Wielka kolonizacja Greków - zakładanie przez Greków swoich osad (miast-polis) w VIII-VI w. pne
w basenie M. Egejskiego, Śródziemnego i Czarnego.
metropolia - polis macierzyste zakładające kolonię (gr. meter - matka, polis - miasto)
apoikia - kolonia; nowe osady (kolonie) uzyskiwały z czasem polityczną niezależność od metropolii,
utrzymywały jednak z nią związki w wielu sferach życia
Zasięg kolonizacji greckiej - mapy w podr.., s.49, 69, przede wszystkim wybrzeża Azji Mniejszej (Jonia, np. Efez, Milet, Halikarnas), Cypr, południowa Italia („Wielka Grecja”, np. Neapol), Sycylia (np. Syrakuzy), wybrzeże południowej Francji (Massalia, Nikaja) i wschodniej Hiszpanii, część wybrzeży północnej Afryki (Cyrenajka, Apollonia, rejon delty Nilu - Naukratis), rejon cieśnin czarnomorskich (np. Bizancjum), wybrzeża Morza Czarnego, Półwysep Krymski, ujście Dniepru
Przyczyny wielkiej kolonizacji Greków:
znaczny przyrost naturalny i niedobór ziemi uprawnej w Helladzie (Grecji)
poszukiwanie surowców (miedź, srebro, cyna) i ziem pod uprawę oraz rynków zbytu dla towarów z metropolii
postęp Greków w technice żeglarskiej (wpływ Fenicjan)
wysoki poziom cywilizacyjny Greków (np. w zakresie organizacji greckiego polis, techniki żeglarskiej, sztuki wojennej) na tle innych ludów w basenie M. Śródziemnego w okresie wielkiej kolonizacji; tymczasem inne ośrodki polityczne w basenie M. Sródziemnego, takie jak Kartagina i Rzym, rozwiną się w pełnym zakresie dopiero w następnych stuleciach
problemy społeczne w greckich polis
kolonia jako miejsce realizacji ambicji polityków z metropolii
Sposób zakładania kolonii
podr., s. 70
relacja Herodota, podr., s. 75 (zadania 2, 3, s. 74)
Skutki i znaczenie wielkiej kolonizacji Greków:
dalszy rozwój demograficzny metropolii (wzrost liczby mieszkańców) jako skutek napływu taniego zboża z kolonii
wpływ wielkiej kolonizacji na stosunki społeczne w metropolii (np. postępujące rozwarstwienie majątkowe w greckim polis, napływ niewolników)
wpływ wielkiej kolonizacji na samoświadomość (mentalność) Greków: poszerza się ich wiedza o świecie, kontakty z innymi ludami sprzyjają osiągnięciu przez Greków poczucia etnicznej i kulturowej jedności, które funkcjonuje ponad podziałami politycznymi; to właśnie w okresie wielkiej kolonizacji Grecy zaczynają swój kraj nazywać Helladą, siebie samych Hellenami, a inne ludy barbarzyńcami (gr. barbaros - mówiący niezrozumiale, obcy)
wielka kolonizacja Greków jako czynnik przyśpieszający cywilizacyjno - kulturową unifikację basenu M. Śródziemnego (język grecki staje się stopniowo językiem międzynarodowym)
wielka kolonizacja sprzyjała zjawisku synkretyzmu kulturowego (wzajemnego przenikania się kultur) oraz ożywieniu handlu w basenie M. Śródziemnego
wzrost wymiany handlowej w basenie Morza Śródziemnego w okresie wielkiej kolonizacji Greków wpłynął na pojawienie się pierwszych monet (w VII w. pne), podr., s. 71
Zmiany w sztuce wojennej Greków na przełomie VIII i VII w. pne, podr. s. 73
- pojawienie się falangi i wzrost znaczenia ciężkozbrojnych piechurów (hoplitów)
hoplita - żołnierz w starożytnej Grecji, służący pieszo, opancerzony, posiadający krótki miecz, włócznię,
dużą okrągłą tarczę (hoplon), zob. il. w podr., s. 73, 74, 79
falanga (gr. falanks - kloc, pień drzewa) - grecki szyk bojowy, sposób ustawienia żołnierzy - hoplitów na polu
bitwy, polegający na wzajemnym osłanianiu się przylegającymi do siebie tarczami, zob. podr.,s.73
- społeczne i polityczne skutki zmian w sztuce wojennej na przełomie VIII i VII w.: w wyniku
wprowadzenia szyku bojowego zwanego falangą maleje w polis znaczenie arystokracji (służącej jako
konnica) na rzecz średniozamożnych obywateli, służących w armii jako hoplici (ciężkozbrojna piechota)