PRZYKŁAD :
Określ wartość nieruchomości zabudowanej oddanym do użytku budynkiem biurowym zlokalizowanym na obrzeżu Warszawy przy następujących założeniach :
1/ powierzchnia biurowa 2 500 m2,
2/ powierzchnia sal konferencyjnych 250 m2,
3/ parking podziemny na 50 samochodów.
Dane dotyczące spodziewanych dochodów z czynszów za biura, sale konferencyjne i parking a także wydatków dotyczących eksploatacji i funkcjonowania biurowca zawiera poniższa tabela :
Rok eks- ploatacji |
% wyko- rzystania |
Dochody roczne w tys. zł |
Roczne wydatki |
||
|
|
Biura |
Sale konf. |
Parking |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Pierwszy |
45 |
1620 |
200 |
30 |
1 000 |
Drugi |
65 |
2340 |
290 |
45 |
1 200 |
Trzeci i następne |
80 |
2880 |
500 |
55 |
1 500 |
określenie wartości nieruchomości przy stopie dyskonta r = 12 %
Rok : |
n |
Roczny dochód operacyjny netto w tys. zł.
|
Współczynnik Dyskonta |
Aktualna wartość dochodów |
Pierwszy |
1 |
850 |
0,8929 |
759 |
Drugi |
2 |
1475 |
0,7972 |
1 176 |
Trzeci i następne |
3 |
1935 |
0,7118 |
1 377 |
Czwarty i następne |
4 i nast. |
1935 |
= 5,9327 |
11 478 |
|
|
|
∑ |
14 790 |
0 1 2 3 4 5 6
okres prognozy R
Uwagi końcowe wynikające z przepisów rozporządzenia
§12. W przypadku braku danych z rynku nieruchomości, stopę
dyskontową określa się na podstawie rentowności bezpiecznych,
długoterminowych lokat na rynku kapitałowym , z
uwzględnieniem stopnia ryzyka przy inwestowaniu w
nieruchomości podobne do nieruchomości wycenianej.
§ 14. Stopę kapitalizacji i stopę dyskontową określa się z zachowaniem zasady współmierności do sposobu obliczania strumieni dochodów z nieruchomości.
Zadanie
Ustal okres zwrotu kapitału w wysokości 8 800 000 zł. poniesionego na zakup nieruchomości gruntowej o pow. 3 000 m2, której częścią składową jest budynek biurowy oraz parking na 200 miejsc.
Położenie nieruchomości wmieście - strefa śródmiejska.
Dane budynku biurowego :
- powierzchnia zabudowy 520 m2,
- powierzchnia użytkowa 2100 m2,
- ilość kondygnacji 5,
-dźwig osobowy jest,
- standard klasa „C,”
- stan techniczny średni.
W wyniku analizy lokalnego rynku nieruchomości stwierdzono :
cena rynkowa gruntu pod usługi administracji wynosi 320 zł/1m2,
rozpiętość rynkowych stawek czynszu najmu powierzchni biurowej kształtuje się w przedziale od 30 zł/m2 do 50 zł/m2,
stopień wykorzystania pow. biurowej na lokalnym rynku wynosi 85 %,
rynkowe stawki czynszu najmu powierzchni biurowej w podobnych budynkach 5-cio kondygnacyjnych klasy „C” kształtuje się następująco :
Nieruchomość |
Lokalizacja - strefa |
stan techn. budynku |
wyposażenie w dźwig |
stawka mies. czynszu zł/m2 |
A |
Centralna |
średni |
jest |
50.00 |
B |
Śródmiejska |
średni |
brak |
30,00 |
C |
Śródmiejska |
dobry |
jest |
40,00 |
Wagi cech wpływających na ceny najmu ustalone na podstawie badania preferencji potencjalnych najemców :
- lokalizacja : strefa centralna - śródmiejska 50%,
- stan techniczny dobry - średni 30 %,
- wyposażenie w dźwig jest - brak 20 %,
Parking - miesięczna stawka za miejsce parkingowe wynosi 75 zł, stopień wykorzystania miejsc parkingowych wynosi 80%,
Miesięczne wydatki operacyjne obciążające właściciela nieruchomości kształtują się na poziomie 13 000 zł.
Rozwiązanie zadania 5
1. Okres zwrotu kapitału Oz określa iloraz ceny Cn do rocznego dochodu
operacyjnego netto DON :
Oz = Cn/ DON
2. Cena zapłacona za nieruchomość Cn : 8 800 000 zł.
3. Określenie dochodu operacyjnego netto DON
1) Określenie dochodu z czynszu metodą porównywania parami :
Z analizy wysokości miesięcznych stawek :
Δ Cmax = Cmax - Cmin = 50 zł/m2 - 30 zł/m2 = 20 zł/m2
2) Określenie poprawek ze względu na różnice cech :
z tytułu lokalizacji (strefa centralna - śródmiejska) :
20 zł/m2 x 50 % = 10 zł/m2
z tytułu różnic stanu technicznego (dobry - średni) :
20 zł/m2 x 30 % = 6 zł/m2,
c) z tytułu wyposażenia w dźwig (jest - brak)
20 zł/m2 x 20 % = 4 zł
Tabela porównawcza
Cecha |
Nieruchomość wyceniana |
nieruchom. A |
nieruchom. B |
nieruchom. C |
|||
|
|
cecha |
popr. |
cecha |
Popr. |
cecha |
popr. |
Lokalizacja |
Śródm. |
centr |
-10 |
śródm |
0 |
śródm |
0 |
stan techn. |
Średni |
średni |
0 |
średni |
0 |
dobry |
-6 |
Wypos. dźwig |
jest |
jest |
0 |
brak |
+4 |
jest |
0 |
Σ poprawek |
|
|
-10 |
|
+4 |
|
-6 |
3) średnia przewidywana wysokość czynszu miesięcznego za 1 m2
powierzchni biurowej : [(50 - 10) + (30 + 4) + (40 - 6)] /3 = 36zł/1m2
4) potencjalny roczny dochód brutto :
z biurowca : 36 zł/1m2 x 2100 m2 x 12 = 907 200 zł,
z parkingu : 75 zł/miejsce x 200 x 12 = 180 000 zł.
5) efektywny roczny dochód brutto z nieruchomości :
z biurowca : 907 200 zł x 0,85 = 771 120 zł,
z parkingu : 180 000 zł x 0,80 = 144 000 zł.
razem : 915 120 zł.
6) roczny dochód operacyjny netto DON :
DON = efektywny dochód brutto - roczne wydatki operacyjne
DON = 915 120 zł - 13 000 x 12 = 759 120 zł.
3. Okres zwrotu kapitału : 8 800 000 zł / 759 120 zł = 11,59
4. Stopa kapitalizacji = 1/ 11,59 = 0, 086 = 8,6 %.
Zadanie
Oszacuj wartość nieruchomości gruntowej o pow. 1000 m2, zabudowanej budynkiem dwukondygnacyjnym o powierzchni użytkowej 480 m2 o charakterze mieszkaniowym (pokoje wynajmowane studentom). W budynku znajduje się 30 pokoi dwuosobowych. Miesięczna stawka czynszu 350 zł za pokój przed remontem oraz 500 zł po remoncie. Koszt mediów pokrywają studenci wg wskazań liczników.
W pierwszym roku projekcji wykonywano remont (modernizację) 16 pokoi. W drugim roku projekcji pozostałych 14 pokoi. Koszt modernizacji ustalono na 3000 zł od pokoju. Wskaźnik wynajęcia 95% .
Budynek został ubezpieczony. Koszty ubezpieczenia wynoszą 2000 zł rocznie
Nieruchomość jest w zarządzie firmy „Prestiż”. Koszty zarządu- 0,60 zł/m2 od pow. użytkowej
Podatek od nieruchomości wynosi:
od gruntu - 0,06 zł/m2
od lokali mieszkalnych- 0,51 zł/m2
Koszt napraw i remontów bieżących 20 zł od m2 za rok
Koszty utrzymania czystości 1000 zł miesięcznie
Analiza rynku wykazała, że w ciągu ostatniego roku były zawierane transakcje na podobne nieruchomości, a stopa dyskonta wynosi 11%
1 ROK
Analiza dochodów rocznych
Potencjalny dochód brutto
12*14*350 = 58800 zł
Efektywny dochód brutto
58 800 zł *0,95 = 55 860 zł
Koszt modernizacji
3000 zł *16 = 48 000 zł
Analiza wydatków
1. Podatek od nieruchomości
od budynków - 480*0,51 = 244,80 zł
od gruntu - 1000*0,06 = 60 zł
2. Ubezpieczenie 2 000 zł
3. Koszty zarządzania 480*0,60*12 = 3 456 zł
4. Koszty napraw i remontów bieżących 20*480 = 9 600 zł
5. Koszty utrzymania czystości 1000*12 = 12 000 zł
Razem koszty 27 360,80 zł
2 ROK
Analiza dochodów rocznych
Potencjalny dochód brutto
12*16*500 = 96 000 zł
Efektywny dochód brutto
96 000 zł *0,95 = 91 200 zł
Koszt modernizacji
3000 zł *14 = 42 000 zł
Analiza wydatków
1. Podatek od nieruchomości
od budynków - 480*0,51 = 244,80 zł
od gruntu - 1000*0,06 = 60 zł
2. Ubezpieczenie 2 000 zł
3. Koszty zarządzania 480*0,60*12 = 3 456 zł
4. Koszty napraw i remontów bieżących 20*480 = 9 600 zł
5. Koszty utrzymania czystości 1000*12 = 12 000 zł
Razem koszty 27 360,80 zł
POZOSTAŁE LATA
Analiza dochodów rocznych
Potencjalny dochód brutto
12*30*500 = 180 000 zł
Efektywny dochód brutto
180 000 zł *0,95 = 171 000 zł
Analiza wydatków
1. Podatek od nieruchomości
od budynków - 480*0,51 = 244,80 zł
od gruntu - 1000*0,06 = 60 zł
2. Ubezpieczenie 2 000 zł
3. Koszty zarządzania 480*0,60*12 = 3 456 zł
4. Koszty napraw i remontów bieżących 20*480 = 9 600 zł
5. Koszty utrzymania czystości 1000*12 = 12 000 zł
Razem koszty 27 360,80 zł
2