PROBLEMY GLOBALNE W PERSPEKTYWIE KNS

POJĘCIE GLOBALIZACJI I PROBLEMY GLOBALNE

• globalizacja

- zespół procesów prowadzących do zmniejszenia barier i „odległości” między krajami oraz wzmocnienie ściślejszych powiązań i zależności ekonomicznych, politycznych i społecznych

- proces rosnącej, wzajemnej zależności między wszystkimi ludźmi naszej planety

- BXVI, CV 33: eksplozja wzajemnej zależności na poziomie planetarnym

• problemy globalne

- społeczność międzynarodowa i jej organizacja

- rozwój (rozwój integralny)

- pokój (wojna, rozbrojenie, terroryzm)

- ekonomia globalna (kryzysy, zadłużenie)

- ekologia, ekorozwój, wyczerpywanie się zasobów etc.

- problemy w relacjach między krajami rozwiniętymi a rozwijającymi się

SPOŁECZNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA I JEJ ORGANIZACJA

• natura i cel zadania społeczności międzynarodowej

• społeczność międzynarodowa a suwerenność państwa

• władza i prawo międzynarodowe
  - element naturalny dla każdej większej wspólnoty na pewnym etapie jej rozwoju -
  por Jan XXIII, PT

• ONZ i jej agendy

• światowe dobro wspólne

• Kościół a społeczność międzynarodowa

POJĘCIE ROZWOJU W KNS

• rozwój gospodarczy a wzrost gospodarczy

• pojęcie rozwoju integralnego
  - Paweł VI, PP 14, 1967
  - JPII, SRS 32, 1987
  - BXVI, CV 18, 2009

• rozwój integralny - „rozwój każdego i całego człowieka”

• charakter współczesnego rozwoju:
  - różne aspekty biedy ludzkiej
  - rozproszenie geograficzne miejsc niedorozwoju

PROBLEM EKOLOGICZNY

• powstanie i rozwój problemu
  - 1969 r. wystąpienie U Thanta
  - 1972 r. konferencja Sztokholmska

• NKS wobec ekologii
  - Paweł VI - Octogesima adveniens, 1971 r.
  - JP II - encykliki, św. Franciszek patronem ekologów

• BXVI - CV i Orędzie na Światowy Dzień Pokoju
  01.01.2010 r. - „Jeśli chcesz krzewić pokój, strzeż dziełą stworzenia”

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY A KNS

• pojęcie rozwoju zrównoważonego
  - Raport Brundtland „Our common future” 1987 r.
  - ekorozwój, samopodtrzymujący się rozwój, rozwój trwały, rozwój jakościowy etc.
  - rozwój zrównoważony to rozwój ekonomiczny, zaspakajający potrzeby obecnego pokolenia, który uwzględnia ograniczony charakter zasobów naturalnych, pozwalając na korzystanie z nich także przyszłym pokoleniom

• różne koncepcje ekologiczne a główny nurt instytucjonalny
  - miejsce człowieka i jego zadania wobec środowiska życia i przyszłych pokoleń
  - Lynn T. White (1967 r. )
  - Szczyt Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 r. - „Agenda 21”

• wspólne punkty:
  - dbałość i szacunek wobec całego stworzenia (Rdz)
  - uwzględnienie potrzeb i możliwości rozwoju dla przyszłych pokoleń (solidarność międzypokoleniowa)
  - potrzeba zmiany stylów życia (m.in. odejście od konsumpcjonizmu)
  - potrzeba wypracowania nowych modeli rozwoju etc.

PROBLEMATYKA POKOJU

• pokój: podstawowe dobro społeczne (wartości) niezbędne dla właściwego rozwoju poszczególnego człowieka, jak całych społeczności

• jest on zatem podstawowym prawem i obowiązkiem każdego człowieka

• podstawowa troska Kościoła dotycząca rzeczywistości ziemskiej, ściśle związana z Jego orędziem zbawczym
  - Jan XXIII Pacem in terris 1963 r.
  - Światowy Dzień Pokoju (Paweł VI, 01.01.1968 Orędzia papieskie
  - JPII 01.01.1990; BXVI 01.01.2010 - nt. problemów ekologicznych

• prawdziwy pokój, wg KNS, nie jest tylko brakiem wojny, ale zgodnym dążeniem i współpracą wszystkich w celu tworzenia dobra wspólnego
  - należy odróżnić prawdziwy pokój od przejściowego spokoju, rozejmu czy pokoju wymuszonego

• prawdziwego pokoju na świecie nie można uzyskać jedynie siłą (pokój narzucony), czy zabiegami dyplomatycznymi - niezbędne jest oparcie się na odpowiednich zasadach

• źródłem prawdziwego pokoju jest sprawiedliwość i miłość

• pokój rodzi się zatem z prawdziwego ładu w stworzeniu i uporządkowanych relacji międzyludzkich

• pokój ma charakter dynamiczny - tak jak zmieniają się uwarunkowania życia społeczno-gospodarczego i politycznego, tak niezbędne są stałe zabiegi o pokój

• Paweł VI, PP, 87; rozwój to drugie imię pokoju - „Rozwój oznacza to samo, co pokój”

• niezbędna sprawiedliwość społeczna, solidarność międzynarodowa, miłość społeczna, które zabezpieczają rozwój integralny człowieka - każdego i całego człowieka

• walka o pokój toczy się w sercu każdego człowieka - niezbędny pokój we wnętrzu człowieka, uporządkowane dążenia i zaspokojone podstawowe potrzeby

• ponieważ źródłem ładu i harmonii w świecie jest prawo Boże, a źródłem odnowienia pokoju w człowieku, pojednania z Bogiem - Chrystus, Kościół uznaje prawdziwy pokój za dar Boży (tu: ścisły związek z misją Kościoła)

• ostatecznym zatem źródłem pokoju jest Bóg, który działa przez serce człowieka

• jeśli w człowieku brak pokoju, pojednania z Bogiem (przestrzegania jego praw) - niemożliwe jest zbudowanie prawdziwego pokoju

WOJNA

• początek wojnie daje nieporządek w sercu człowieka (grzech) i stąd nieład w relacjach międzyludzkich, międzynarodowych

• wojna jest zawsze złem, przeciwna dobru społecznemu, depcząca prawa człowieka i prawa narodów
  - obowiązek poszukiwania innych dróg rozwiązania

• pewne środki militarne niezbędne dla zabezpieczenia ładu i pokoju w poszczególnych krajach na całym świecie
  - potrzeba też odpowiednich instytucji międzynarodowych zapobiegających konfliktom

• potrzeba ograniczenia wyścigu zbrojeń - rozbrojenia
  - wzrost zagrożenia, ale i skierowanie sił i energii ludzkich w niewłaściwym kierunku

• prawo i obowiązek władz państwowych i międzynarodowych zorganizowania walki w przypadku tzw. słusznej przyczyny

• prawo członka sił zbrojnych do odmowy działań przestępczych przeciwko podstawowym zasadom prawa narodów

• obowiązek moralnego postępowania w czasie działań wojennych, zwłaszcza przestrzegania zasad humanitarnych wobec ludności cywilnej, jeńców i rannych

• pojęcie wojny sprawiedliwej
  - pojęcie rodzi się w kulturze rzymskiej jeszcze w czasach przed Chrystutem
  (m.in. Cyceron 106 - 43 r.)
  - podjęli je myśliciele chrześcijańscy, rozwijając jej warunki (m.in. św. Augustyn)
  - sześć warunków słusznej wojny:
  1. słuszna przyczyna (obrona konieczna, uzasadniona prewencja, obrona pokrzywdzonych)
  2. dobra intencja
  3. brak możliwości pokojowego uregulowania konfliktu
  4. decyzja prawowitej władzy
  5. uzasadniona szansa powodzenia
  6. konsekwencje społeczne nie przerosną korzyści (jasne odrzucenie wojny nuklearnej)

• według sprawiedliwości (prawa naturalnego) - prawo i obowiązek państwa lub wspólnoty narodów

• natomiast nauka Chrystusa idzie jeszcze dalej - „zło dobrem zwyciężaj”
  - ludzie, narody mają prawo do obrony koniecznej, co nie oznacza, że tak muszą postępować

---