Podstawy finansow i bankowosci referat Globalizacja

WYJAŚNIENIE ZJAWISKA (JEGO ISTOTA)

Od najdawniejszych czasów działalność gospodarcza mniej lub bardziej swobodnie, przekraczała granice polityczne, kulturowe, etniczne. Powstawały sieci powiązań i interesów ekonomicznych.

Fascynującą analizę globalizacji gospodarki w XV-XVIIIw. zawiera fundamentalne dzieło francuskiego historyka Braudela “Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm w XV-VIIIw.” Braudel operuje pojęciem gospodarki świata, który rozumie jako “...fragment świata, kawałek naszej planety, samodzielny gospodarczo, w zasadzie samowystarczalny i odznaczający się dzięki swym wewnętrznym powiązaniom i wymianie, z pewną ograniczoną jednością”. W podobny sposób postrzega zjawisko globalizacji Kenichi Ohmae. W swej często cytowanej i szeroko komentowanej książce z 1985r. “Triad Power Ohmae” zwraca uwagę, że współczesna konkurencja “odbywa się wewnątrz Triady złożonej ze ściśle powiązanych ze sobą (więzami handlu, finansów i współpracy) najwyżej gospodarczo rozwiniętych regionów świata: Ameryki Północnej, Azji Południowo-Wschodniej, Europy Zachodniej. Ponad 90% produktów (dóbr i usług) o wysokiej wartości dodanej jest wytwarzane i zużywane wewnątrz Triady. Dla regionów i krajów mniej rozwiniętych szanse rozwoju tkwią w intensyfikacji wymiany handlowej i współpracy z Triadą. Właśnie na tej zasadzie opierają się dążenia Polski i innych krajów do wejścia do Unii Europejskiej. Obaj autorzy przedstawiają międzynarodowe procesy integracji ekonomicznej. Procesy te: wymiany handlowej, współpracy firm i rządów, obiegu pieniądza, wzajemnego przenikania się kultur, upodabnianie się stylów życia i instytucji społecznych, tworzą międzynarodowe globalne, regionalne środowiska, gdzie rozwijają się różne dziedziny działalności gospodarczych, w których działają przedsiębiorstwa.

W bardzo przystępny sposób zjawisko globalizacji zostało opisane w “Słowniku Encyklopedycznym Edukacja Obywatelska”

Globalizacja gospodarki, tworzenie gospodarki światowej, w której istnieje swobodna możliwość przepływu dóbr, usług oraz czynników wytwórczych.

Gospodarcza zależność między krajami widoczna była już w czasie krachu giełdowego w 1929 na Wall Street, kiedy nastąpiło powszechne załamanie. Obecnie struktura ekonomiczna świata jest jeszcze bardziej skomplikowana, a wielość i siła więzi stanowi o konieczności wspólnego rozwiązywania problemów.

Od lat 90., w związku z likwidacją odrębnego systemu państw socjalistycznego i reformami gospodarczymi w Chinach można mówić o upowszechnianiu się wspólnego modelu gospodarczego, co przyspiesza proces globalizacji. Jego podstawowymi czynnikami są: światowy system walutowy, rozwój struktur integracji gospodarczej, rozrost transnarodowych korporacji, międzynarodowych firm, tworzenie i umacnianie organizacji współtworzących ład gospodarczy w skali światowej.

Globalizacja gospodarki może z jednej strony dawać szanse związane z większą otwartością gospodarek, wyrównywaniem różnic rozwojowych, poczuciem wspólnoty interesów, z drugiej zaś czyni narodowe gospodarki wrażliwymi na każde załamanie na rynkach światowych, jak krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia itp.

Wydaje się, że globalizacja rynków jest zjawiskiem bardziej powszechnym niż globalizacja zarządzania. Liberalizacja handlu światowego, upowszechnienie oraz potanienie globalnych systemów transportowych i komunikacyjnych doprowadziły do tego, że niemal każdy produkt, bez względu na pochodzenie, może się znaleźć w każdym miejscu świata, na każdym rynku będąc przy tym zagrożeniem dla produktów lokalnych.

Za prototypy firm naprawdę globalnych uważa się przedsiębiorstwa, które wyrosły na mniejszych rynkach narodowych i stopniowo zyskiwały ogólnoświatowy zasięg. Przykładem mogą tu być szwajcarska Nestle czy brytyjsko-holenderski Royal Dutch Shell.

Poprzez obserwację współczesnego rynku globalnego można dojść do wniosku, że coraz mniej dziedzin gospodarczych nie podlega postępującej globalizacji. Zjawisko to dotyczy często nawet przemysłów, które od razu wydają się mieć silną, lokalną specyfikę (np. przemysł spożywczy, restauracje, publikacje, media czy usługi). Widziana jest również eksplozja globalizacji handlu detalicznego. Wytłumaczyć ją można nie tylko zatłoczeniem rynków Triady, a także ogromną atrakcyjnością globalnych firm handlu detalicznego na mniej rozwiniętych, wyłaniających się rynkach (zaliczamy do tej grupy np. Polskę). Te nowoczesne firmy są w stanie zaoferować bardzo szeroki asortyment usług oraz towarów przy konkurencyjnych cenach.

Równie znaczącą rolę odgrywa przemysł elektroniczny, a zwłaszcza komputery. Ocenia się, że w 2010r. szybkość transmisji w systemach światłowodowych wzrośnie stukrotnie w porównaniu ze stanem dzisiejszym. Rozpoczyna się epoka systemów multimedialnych stwarzająca niemal nieograniczone możliwości przemysłu, przetwarzanie wszelkich informacji. Systemy te są z roku na rok coraz tańsze, co daje możliwość łatwiejszego dostępu do danych. Montaż ich nie wymaga dużych nakładów inwestycyjnych i dlatego oprogramowania powstają w Indiach, na Tajwanie, w Korei Południowej jak i w Singapurze. Tutaj w zakresie globalizacji elektroniki mamy do czynienia z dużym wpływem gigantów narzucających wszystkim pewne standardy. Do nich zaliczamy firmę Microsoft. Producenci sprzętu elektronicznego będący poza Triadą muszą dostosować się do dyktatu gigantów i w miarę możliwości koncentrować się na optymalnym dostosowaniu do potrzeb różnych grup nabywców.

Uwarunkowania tych przedstawionych procesów należy szukać na poziomie gospodarki światowej, a ściślej procesów ekonomicznych, społecznych, politycznych, a nawet technologicznych zachodzących w skali świata oraz na poziomie poszczególnych dziedzin. Na poziomie gospodarki światowej wskazać można następujące podstawowe uwarunkowania globalizacji procesów gospodarowania i zarządzania:

rozwój i liberalizacja handlu międzynarodowego,
rozpowszechnianie się wzorców gospodarki rynkowej,
zagraniczne inwestycje bezpośrednie i portfelowe, ujednolicenie i liberalizacja rynków kapitałowych
wpływ organizacji międzynarodowych
ujednolicenie wzorców konsumpcji i technologii

HANDEL MIĘDZYNARODOWY

Dziś jest mało prawdopodobne, aby proces liberalizacji handlu został cofnięty, ale możliwe są “falowania” nastrojów protekcjonistycznych (np. rokowania USA z Japonią w 1995 roku.).Amerykanie grozili podniesieniem ceł na luksusowe samochody japońskie jeżeli nie zostanie otwarty rynek tego kraju na niektóre produkty amerykańskie m.in. części samochodowe, jabłka, komputery.

Podstawową konsekwencją liberalizacji handlu jest uczestnictwo światowych liderów na rynkach lokalnych. Powoduje to eliminację lokalnych producentów na rynkach lokalnych lub też zmuszenie ich do usprawnienia i połączenia swojej działalności w celu stawienia “czoła” konkurencji.

W naszym kraju w latach 90-tych widoczne były oba zjawiska. Większość przemysłu elektronicznego nie mogła się utrzymać.

Odwrotność sytuacji miała miejsce w przemyśle spożywczym. Nasz rynek przeżył “zalanie” zagranicznymi produktami spożywczymi. Jednak po paru latach okazało się, że nasi producenci są w stanie skutecznie konkurować z zachodnimi firmami nie tylko na rynku lokalnym, ale i za granicą.

ROZPOWSZECHNIENIE GOSPODARKI RYNKOWEJ

Współczesne gospodarki charakteryzuje 7 podstawowych cech wspólnych

1.Kontrola nad inflacją uzyskaną dzięki rozsądnej polityce monetarnej i dbałość o równowagę budżetową.

2.Stopniowe zmniejszanie udziału pracy w ogólnych kosztach wytwarzania.

3.Rosnąca produktywność użytkowanych zasobów uzyskiwana dzięki szerokiemu zastosowaniu najnowszych technik informacyjnych.

4.Restrukturyzacja polegająca na wycofaniu się ze stagnacyjnych rynków, przemysłów o niskiej wartości dodanej i wysokiej rentowności.

5.Prywatyzacja i deregulacja, stopniowe wycofanie się państwa zarówno z własności jak i bezpośredniego oddziaływania na procesy materialne zachodzące w gospodarce.

6.Skuteczna stabilizacja cen energii i podstawowych surowców.

7.Stopniowe otwarcie na rynki światowe, liberalizacje handlu, eliminacje barier celnych i umiędzynarodowienie gospodarki.

Powszechnie przyjętą miarą jest stopień w jakim gospodarka spełnia te warunki. Pojawia się zjawisko kompatybilności danej gospodarki w stosunku do gospodarki najwyżej rozwiniętej i jej zdolności do zapewnienia korzystnych warunków międzynarodowej współpracy przedsiębiorstw. W tym przypadku znaczącą rolę ma poziom kontroli inflacji, prywatyzacji, deregulacji, umiędzynarodowienia gospodarki i jej otwarcia na wymianę zagraniczną oraz inwestycje zagraniczne.

Mamy tutaj do czynienia z 3 rodzajami kapitalizmu:

wolnokonkurencyjny kapitalizm amerykański oparty na indywidualiźmie i masowej konsumpcji;
europejska społeczna gospodarka rynkowa oparta na solidaryźmie społecznym i godzeniu ze sobą sprzecznych interesów;

ascetyczny kapitalizm azjatycki oparty na kolektywiźmie, wspólnym dążeniu do budowy gospodarczych “imperiów”, wysokim morale pracy, oszczędności i dyscyplinie.

Istnieje opinia, że kraje wychodzące z zacofania, współpracujące z Triadą i aspirujące do niej będą mieszały te wzorce z lokalną tradycją ,a nawet kulturą. Zgodnie z opinią amerykańskiego ekonomisty Roberta Hailbronera, która została opublikowana w magazynie “Business Week”, liczy się wspólnota oparta na wspólnej podstawie rozpowszechniania się wzorców gospodarki rynkowej.

INWESTYCJE ZAGRANICZNE

Są one konsekwencją rozpowszechniania się wzorców gospodarki rynkowej. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje takiego typu inwestycji.

1.Portfelowe.

Polegają na nabywaniu zagranicznych papierów wartościowych (akcje, obligacje, itp.) i uzyskiwaniu z tego tytułu uprawnień pasywnego inwestora. Nie ma on żadnych możliwości zarządzania przedsiębiorstwem lub instytucjami, które te papiery wartościowe wystawiły (otrzymuje on jedynie dewidendę).Bardzo często zauważalny jest tu motyw korzyści spekulacyjnych związany z wahaniem wartości papierów wartościowych na rynkach kapitałowych.

Przykłady

W 1993 roku obywatele USA nabyli bezpośrednio lub też za pośrednictwem funduszy powierniczych zagraniczne papiery wartościowe za 120 mld USD, podnosząc łączną wartość zagranicznych inwestycji portfelowych do 518,5 mld USD.
Na polskim rynku papierów wartościowych fundusze powiernicze mogą lokować w zagranicznych papierach ok.10% swoich aktywów i korzystając z tego (choć poniżej wyznaczonego limitu).Niektóre polskie przedsiębiorstwa np. Mostostal-Warszawa finansują się poprzez sprzedaż obligacji na zagranicznych rynkach finansowych (np. giełdzie nowojorskiej).
Bank Handlowy w Warszawie. W 1996 roku jako pierwszy z polskich banków wypuścił serię euroobligacji wartości 100 milionów USD. Ich cena osiągnęła 99,68 wartości nominalnej przy oprocentowaniu rocznym 7%.Ich rentowność odpowiada więc rentowności 3-letnich obligacji skarbowych USA.
Szczególnie dynamicznie rozwija się globalny rynek obligacji rządowych. Międzynarodowy Instytut Finansów ocenia, że w najbliższym czasie różne kraje będą próbowały umieścić na nim papiery wartościowe o nominale około 350 mld USD. Stanowić to będzie podstawę do obrotów rzędu kilkunastu trylionów dolarów rocznie.

Rząd naszego kraju wypuścił obligacje denominowane w walutach obcych. W 1995 i 1996 roku odbywały się emisje próbne w celu wytestowania rynku. Była to stosunkowo niewielka łączna suma poniżej 200 mln USD.

2.Zagraniczne inwestycje bezpośrednie to zakupy zagranicznych aktywów po to, aby uzyskać kontrolę i zarządzać nimi. W tym celu kupuje się kontrolne udziały w już istniejących firmach, tworzą się nowe przedsiębiorstwa, filie bądź oddziały.

Motywy takich inwestycji to:

Dostęp do nowych, obiecujących rynków (np. inwestycje Daewoo w Polsce).
Dążenia do nabycia po dobrej cenie wartościowych zasobów m.in. mark i(brytyjskie marki samochodu Jaguar nabyte przez Forda),nowych technologii lub nowych produktów bądź sieci dystrybucji.
Wyprzedzenie i zablokowanie ruchu głównego konkurenta (Philips kupił fabrykę żarówek Polam w Pile w odp. na zakup przez General Electric węgierskiego producenta żarówek Tungsram .
“Obejście” przez zagranicznych inwestorów utrzymujących się jeszcze barier celnych i korzystanie z ewentualnych zachęt inwestycyjnych stwarzanych przez lokalne władze (zwolnienia podatkowe, rządowe gwarancje kredytowe, subwencje na szkolenia, ochronę środowiska).

Przykłady

Według danych Polskiej Agencji Inwestycji Zagranicznych (PAIZ) w 1998 ogólna kwota zagranicznych inwestycji w Polsce wyniosła 30 miliardów USD, a roczny napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich wyniósł 10 mld USD. Pochodziły one z USA, instytucji narodowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju), Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości, International Paper Co., International Finance Co.- agenda Banku Światowego, Coca-Cola, Fiat, Philip Moris).

ORGANIZACJE I POROZUMIENIA MIĘDZYNARODOWE

Czynnikiem przyśpieszającym globalizację jest uczestnictwo w organizacjach międzynarodowych.

Wyróżniamy 3 kategorie takich organizacji:

określające standardy współpracy międzynarodowej
regionalne uprawnienia handlowe
międzynarodowe porozumienia producentów

Najważniejsze z punktu widzenia globalizacji zarządzania organizacje międzynarodowe.

1.Międzynarodowy Fudusz Walutowy(IMF) i Bank Światowy(Word Bank)-czuwają nad stabilizacją finansową i płynnością w międzynarodowych obrotach finansowych.

2.Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).Organizacja zrzeszająca 25 (z Polską) najwyżej rozwiniętych krajów świata. Dzięki temu przedsiębiorstwa mają obniżone koszty transakcji międzynarodowych. Niższe są też koszty gwarancji bankowych i kredytu.

3.Światowa Organizacja Handlu (WTO)-stojąca na straży liberalizacji handlu.

4.Wyspecjalizowane agendy ONZ: Międzynarodowe Biuro Pracy (ILO), Program Narodów Zjednoczonych ( UNDP),Organizacja Rozwoju Przemysłowego Narodów Zjednoczonych (UNIDO),Organizacja Żywności i Rolnictwa (FAO), Konferencja Handlu i Rozwoju Narodów Zjednoczonych (UNCTAD).

Ułatwiają one wymianę doświadczeń i informacji, oferują pomoc krajom mniej rozwiniętym.

Regionalne ugrupowania handlowe sprzyjają regionalnym strategiom i współpracy przedsiębiorstw.

Polska należy do Cefty - Środkowoeuropejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu.

GLOBALIZACJA: SKUTKI,PERSPETYWY,WĄTPLIWOŚCI,NIEBEZPIECZEŃSTWO (PODSUMOWANIE)

Globalizacja jest zjawiskiem bardzo kontrowersyjnym. Bardzo często w gazetach ukazują się artykuły na ten temat. Ostatnio duże poruszenie wywołał list otwarty premiera Belgii do przeciwników globalizacji.

List otwarty premiera Belgii do przeciwników globalizacji

Paradoks antyglobalizacji

Seattle, Goeteborg, Genua... Dziesiątki tysięcy ludzi wychodzących na ulicę, głośno wymuszających dla siebie posłuch. Świeży powiew w naszej postideologicznej epoce. Gdyby nie ta bezsensowna przemoc, można byłoby bez mała powitać go aplauzem - pisze Guy Verhofstadt *

Przeciwnicy globalizacji tworzą mile widzianą przeciwwagę w czasie, w którym polityka stała się tak sterylna, wyjałowiona, techniczna. Ta przeciwwaga jest dobra dla demokracji. Jednakże wy - przeciwnicy globalizacji - cóż właściwie macie nam do powiedzenia? Czy chcecie, używając przemocy, wystąpić przeciwko wszelkim formom własności prywatnej? Czy też reklamujecie ruch slow food, ekskluzywny klub wydający eleganckie broszurki z zaleceniami, jak właściwie się odżywiać w lepszych restauracjach?

Co w globalizacji stało się nagle złe? Jeszcze niedawno nawet postępowi intelektualiści intonowali hymny pochwalne na cześć światowego rynku przynoszącego dobrobyt krajom, w których dotychczas panowała tylko bieda i regres gospodarczy. I mieli rację. Praktyka wskazuje, że z każdym procentem dodatkowego gospodarczego otwarcia się dochód danego kraju na jednego mieszkańca wzrasta o 1 proc. Stąd bierze się bogactwo mieszkańców Singapuru będące w jaskrawym kontraście z biedą zamkniętej przed światem gospodarki Birmy. Krótko mówiąc, do konferencji w Seattle globalizację uważano nie za grzech, lecz za dobrodziejstwo dla ludzkości. Jednakże od tamtej pory również i wy traktujecie globalizację jak coś w rodzaju wszechobecnej dżumy, która niesie ze sobą biedę i nieszczęścia.

Globalizacja, pokonywanie granic, może oczywiście szybko przerodzić się w egoizm bez granic. Dla bogatego Zachodu wolny handel jest rzeczą zrozumiałą samą w sobie - jednakże w miarę możliwości nie w odniesieniu do produktów, które mogłyby zaszkodzić własnej gospodarce. Żadnego cukru z krajów Trzeciego Świata. Żadnych tekstyliów z Afryki Północnej. Propagowany w taki sposób handel światowy jest najczęściej ulicą jednokierunkową - z bogatej Północy ku biednemu Południu, ale nie odwrotnie.

Jednakże w waszym sposobie myślenia dostrzegam pewną sprzeczność. Jesteście przeciwko amerykańskiej sieci barów z hamburgerami, przeciwko soi zmodyfikowanej genetycznie przez międzynarodowe koncerny, przeciwko ogólnoświatowym markom kształtującym zachowania konsumentów. Dla niektórych z was wszystko znowu musi być małe - musimy powrócić do lokalnego rynku, do lokalnej wspólnoty. Nie dotyczy to jednak migracji! W tym przypadku globalizacja jest celem samym w sobie. Armia ludzi bez ojczyzny przemieszczających się wzdłuż granic Europy i Ameryki Północnej, podziwiająca okna wystawowe społeczeństwa dobrobytu. Miliony nielegalnych emigrantów żyjących jak pariasi - bez ojczyzny, w zupełnej nędzy, łudzących się nadzieją, że uda im się coś uszczknąć z zachodniego bogactwa. Czyż to właśnie nie ograniczenia w wolnym handlu i inwestycjach zmusiły ich do wyruszenia w drogę ku Zachodowi?

Z drugiej strony jesteście zagorzałymi zwolennikami tolerancji wobec najbardziej zróżnicowanych form i stylów wspólnego życia. Ale czyż właśnie nie globalizacji zawdzięczamy to, że żyjemy dziś w wielokulturowym, tolerancyjnym społeczeństwie, które sprawia, że wszystko to staje się możliwe? Sądziłem, że za ograniczonymi, lokalnymi społeczeństwami z minionych epok tęsknią jedynie konserwatyści gloryfikujący przeszłość, prawicowi ekstremiści akceptujący jedynie własną rasę czy też fanatycy religijni wymachujący Biblią lub Koranem. Tak więc niektórzy z przeciwników globalizacji podążają - nawet tego nie odczuwając - niebezpiecznie w kierunku skrajnych prawicowców lub populistów. Różnica polega na tym, że ci pierwsi występują przeciwko międzynarodowym koncernom, posądzając je o działania na szkodę Południa, podczas gdy prawicowi ekstremiści - np. Le Pen we Francji - obrzucają obelgami potentatów światowego rynku, ponieważ własna gospodarka powinna pozostać we własnych rękach.

Często zadajecie właściwe pytania. Jednakże czy udzielacie na nie właściwych odpowiedzi? Któż zaprzeczy, że klimat się zmienia i atmosfera Ziemi ogrzewa się? Ale czy możemy rozwiązać te problemy bez globalnych porozumień? Któż nie dostrzega sensu wolnego handlu światowego w zaspokajaniu potrzeb najbiedniejszych krajów? Jednak czy nie wymaga to wprowadzania globalnych norm społecznych i ekologicznych? Albo weźmy niemoralne spekulacje na niekorzyść słabych walut, jakie miały miejsce kilka lat temu w przypadku meksykańskiej pesety lub malajskiego ringgita. Czy nie można im zapobiegać, tworząc większe strefy walutowe, a więc w drodze globalizacji? Spekulowanie dolarem lub euro odstrasza bardziej niż jakakolwiek forma podatku.

Nie ma sensu bezkrytyczne występowanie za lub przeciw globalizacji. Chodzi raczej o to, w jaki sposób wszyscy - również i biedni - skorzystać mogą z niezaprzeczalnych zalet globalizacji bez narażania się na płynące z niej trudności. Kiedy możemy być pewni, że globalizacja służyć będzie nie tylko ograniczonej liczbie szczęśliwców, ale też przyniesie pożytek szerokiej masie ludzi biednych?

Podkreślam raz jeszcze - wasza troska z pozycji przeciwników globalizacji jest uzasadniona. Jednak by znaleźć dobre rozwiązania dla tych obaw, potrzebujemy nie mniej, lecz jeszcze więcej globalizacji, co stwierdza również James Tobin. To paradoks antyglobalizacji. Globalizację można wykorzystać dla dobrych, jak i złych celów. Dlatego też potrzebujemy ogólnoświatowego, etycznego podejścia do problemów środowiska naturalnego, uregulowań pracowniczych, polityki walutowej. Innymi słowy - wyzwaniem nie jest hamowanie globalizacji, lecz jej etyczne osadzenie w realiach. Nazywam to globalizacją etyczną stanowiącą trójkąt tworzony przez trzy ważne elementy - wolny handel, wiedzę i demokrację - lub w innym ujęciu: handel, współpracę i zapobieganie konfliktom.

Demokracja i poszanowanie praw człowieka to jedyne sposoby, aby na zawsze uniknąć przemocy i wojen, a także umożliwić wzrost handlu i dobrobytu. Jednak wspólnocie międzynarodowej nie udało się dotąd wymusić przestrzegania światowego zakazu stosowania drobnej broni lub utworzyć stałego międzynarodowego trybunału karnego.

Ponadto zachodzi potrzeba większej pomocy ze strony bogatego Zachodu. To hańba, że ponad 1,2 mld ludzi w dalszym ciągu nie ma wystarczających środków medycznych i rozsądnego systemu nauczania. Sam handel nie pomoże najbiedniejszym krajom świata w uwolnieniu się ze stanu niedorozwoju. Rozwój handlu wiąże się z koniecznością większej współpracy na rzecz pomocy dla krajów rozwijających się, budowania portów i ulic, wznoszenia szkół i szpitali, tworzenia stabilnego systemu prawnego.

W końcu - kwestia dalszego rozwoju handlu światowego. Liberalizacja wszystkich rynków prowadziłaby do wzrostu dochodu krajów rozwijających się o 700 mld dol. rocznie, co 14-krotnie przekracza wartość obecnej całkowitej pomocy niesionej tym krajom. Koniec z rozładunkiem zachodnich nadwyżek płodów rolnych na rynkach Trzeciego Świata! Koniec z niesprawiedliwymi, wyjątkowymi uregulowaniami w odniesieniu do bananów, ryżu lub cukru! Takie wyjątki powinny dotyczyć wyłącznie handlu bronią! Everything but arms (Wszystko poza bronią) - hasło to powinno być mottem następnych rokowań Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Więcej wolnego handlu, demokracji, poszanowania praw człowieka, pomocy dla krajów rozwijających się. Czy wystarcza to do zrealizowania etycznej globalizacji? Z pewnością nie! Brakuje politycznego instrumentu, aby taką globalizację wymusić. Nie ma ogólnoświatowej politycznej odpowiedzi, która byłaby tak silna jak zglobalizowany rynek, w którym przyszło nam żyć. Spotkania G8 przedstawicieli bogatych krajów powinny być zastąpione konferencją G8 organizacji działających obecnie na rzecz współpracy regionalnej. Szczyt G8, na którym Południe otrzyma ważne, należne sobie miejsce, i który globalizację gospodarki skieruje na właściwy tor. Innymi słowy, forum, na którym na takich samych prawach reprezentowane będą wszystkie najważniejsze organizacje współpracy: Unia Europejska, Unia Afrykańska, Mercosur, ASEAN, NAFTA itd.

To nowe forum G8 powinno i musi stać się miejscem, w którym podejmowane będą wiążące porozumienia w zakresie globalnych norm etycznych dla uregulowań pracowniczych, własności intelektualnej, dobrego rządzenia. Odnowione G8 może jednocześnie wydawać niezbędne dyrektywy i stwarzać impulsy dla wielkich międzynarodowych instytucji i forów negocjacyjnych, takich jak WTO, Bank Światowy, konferencja [klimatyczna] w Kioto. Forum G8, które nie będzie już zdominowane wyłącznie przez duże i bogate kraje, lecz stanie się otwarte na wszystkich członków światowej wspólnoty i będzie mogło udzielić skutecznej odpowiedzi na problemy ogólnoświatowe, np. walka z międzynarodowym handlem ludźmi.

Proces tego rodzaju mogliśmy w zalążku obserwować już podczas rokowań w Bonn nad protokołem z konferencji w Kioto, gdzie w drodze porozumień między grupą tzw. państw patronackich, Unią Europejską i grupą najmniej rozwiniętych krajów świata można było w końcu osiągnąć przełom - i to wbrew woli największej potęgi światowej Stanów Zjednoczonych.

Oczywiście nie musimy czekać na pierwsze spotkanie nowego forum G8, by rozpocząć proces etycznej globalizacji. Zacznijmy to w naszym własnym europejskim ogrodzie. Czyż nie powinniśmy weryfikować każdej podejmowanej przez Unię decyzji pod względem jej oddziaływania na najsłabsze kraje planety? Czy nie powiększa się przepaść między bogatą Północą i biednym Południem? Jaki wpływ ma ta czy inna decyzja na ogólnoświatowe problemy ekologiczne? Czyż nie powinniśmy przy tym zasięgać opinii wykształconych ludzi z krajów Trzeciego Świata? W tym zakresie macie rację: przy najlepszych nawet zamiarach ważniejsze są dla nas często interesy międzynarodowego koncernu naftowego lub europejskich producentów buraków cukrowych niż los plemienia Ogoni w delcie Nigru czy też głodowe dochody pracowników na plantacjach buraków cukrowych w Kostaryce.

* Guy Verhofstadt - liberalny premier Belgii jest do końca br. przewodniczącym Unii Europejskiej. Zagadnieniom poruszonym w tym tekście poświęcona będzie międzynarodowa konferencja 30 października 2001 r. w Gandawie

www.gazeta.pl/swiat

Jak widać proces globalizacji gospodarek narodowych spotyka się często ze sprzeciwem. Świadczą o tym zorganizowane protesty i demonstracje przeciwników globalizacji z okazji międzynarodowych spotkań przedstawicieli rządów krajów sprzyjających globalizacji i organizacji międzynarodowych. Szerokim echem odbiły się w opinii światowej protesty w: Seattle (przeciw Światowej Organizacji Handlu),Melbourne (przeciw obronie Światowego Forum Gospodarczego), Pradze (przeciw Konferencji Banku Światowego).

W końcu lat 90-tych 3 poważne kryzysy finansowe: azjatycki, rosyjski, brazylijski zakwestionowały istnienie wyłącznie pozytywnych skutków globalizacji.

W związku z tym pojawiło się wiele wątpliwości.

handel światowy staje się w dużym stopniu handlem regionalnym wewnątrz wielkich regionów świata.
handel międzynarodowy w dużej mierze handel wewnątrz międzynarodowych firm.
zjawisko nawrotu protekcjonizmu-ochrona własnych rynków i miejsc pracy (ograniczenie mobilności siły roboczej).
inwestycje zagraniczne odbywają się niemal wyłącznie pomiędzy najbardziej rozwiniętymi krajami świata

Globalizm uznaje tylko to co jest związane z wolnym rynkiem. Globalistów interesuje to co jest związane z wolnym rynkiem. Globalistów interesuje zysk, koszty, technologie, zarządzanie,a nie interesuje ich opieka społeczna.

Zwolennicy globalizacji wyznają liberalizm ekonomiczny.

Procesy globalizacji pozostają poza wszelką kontrolą międzynarodową, ponieważ transprzedsiębiorstwa działają w skali światowej, a nie ma rządu światowego, który kontrolowałby działalność instytucji o zasięgu światowym. Stąd w procesie globalizacji rola i znaczenie państwa narodowego zmniejsza się.

Gospodarką światową rządzą wielkie korporacje nastawione na zysk bez żadnych ograniczeń.

Kapitaliści krajów bogatych zakupują surowce w krajach biedniejszych i sprzedają wysoko przetworzone produkty na całym świecie, dzięki temu bogacą się a kraje biedne pozostają jeszcze uboższe.

Nie ma na świecie jednego systemu podatkowego, istnieją podatki poszczególnych państw. Systemy finansowe i podatkowe poszczególnych krajów są ściśle związane z polityką społeczną. Natomiast korporacje globalne nie uczestniczą wygospodarowanym zyskiem w rozwiązywaniu problemów ekonomicznych i społecznych poszczególnych krajów.

Globalizacja sprzyja konkurencyjności jednostek, przedsiębiorstw i gospodarek. Kto nie jest konkurencyjny nie ma racji bytu na rynku. Z tej gry często wyłączane są całe grupy społeczne, regiony, kontynenty (Afryka).

Globalizacja jest procesem ekonomicznym, który wynika z rozwoju zjawisk rynkowych, politycznych, ekonomicznych i informacyjnych. Kraj, który nie włączy się w proces globalizacji pozostanie na marginesie gospodarczym świata.

BIBLIOGRAFIA

George S.Yip Strategia Globalna - Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne 1996
Andrzej K. Koźmiński Zarządzanie Międzynarodowe - Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, W-wa 1999
„Gazeta Wyborcza” 28.09.2001 str 17
Słownik Encyklopedyczny Edukacja Obywatelska wyd.Europa. Autorzy Roman i Marek Smolscy, Elżbieta Helena Stadtmuller. Rok wydania 1999

GLOBALIZACJA I JEJ SKUTKI

1.WYJAŚNIENIE ZJAWISKA (JEGO ISTOTA)

2.HANDEL MIĘDZYNARODOWY

3.ROZPOWSZECHNIENIE GOSPODARKI RYNKOWEJ

4.INWESTYCJE ZAGRANICZNE

5. ORGANIZACJE I POROZUMIENIA MIĘDZYNARODOWE

6. GLOBALIZACJA: SKUTKI,PERSPETYWY,WĄTPLIWOŚCI,NIEBEZPIECZEŃSTWO (PODSUMOWANIE)

AD 1

Globalizacja gospodarki, tworzenie gospodarki światowej, w której istnieje swobodna możliwość przepływu dóbr, usług oraz czynników wytwórczych.

Na poziomie gospodarki światowej wskazać można następujące podstawowe uwarunkowania globalizacji procesów gospodarowania i zarządzania:

rozwój i liberalizacja handlu międzynarodowego,
rozpowszechnianie się wzorców gospodarki rynkowej,
zagraniczne inwestycje bezpośrednie i portfelowe, ujednolicenie i liberalizacja rynków kapitałowych
wpływ organizacji międzynarodowych
ujednolicenie wzorców konsumpcji i technologii

AD 3