MOŻLIWOŚCI UZYSKANIA „ZIELONEJ ENERGII” ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH W KOTŁACH ENERGETYCZNYCH.

Streszczenie: Energetyka zawodowa stoi obecnie w obliczu dwóch zasadniczych wyzwań. Z jednej strony regulacje prawne zmuszają wytwórców energii do zwiększenia udziału OZE w produkcji energii, aby wypełnić cele protokołu z Kioto, z drugiej strony zmniejsza się dozwolone emisje NO_x. Kiedy współspala się węgiel z biomasą o dużej zawartości azotu spełnienie dwóch powyższych wymagań stoi ze sobą w konflikcie.

Z dotychczas przeprowadzonych badań i uzyskanych warunków technicznych można stwierdzić, że parametry technologiczne kotłów energetycznych produkcji krajowej pozostają bez zmian lub nawet ulegają nieznacznej poprawie, gdy udział cieplny współpalanej biomasy pochodzącej z drewna nie przekracza 7÷9%.

1. WSTĘP

Ostatnie lata doświadczeń w polskiej energetyce zawodowej i przemysłowej wskazują na wykorzystywanie różnego rodzaju biomasy jako paliwa dla kotłów energetycznych. Opracowuje się szereg technologii dla termicznego przetwarzania biomasy ze względu nie tylko na aspekty ekologiczne, ale również ze względu na wykorzystywanie zasobów biomasy wtórnej oraz upraw roślin energetycznych. Obserwuje się głównie tendencje polegające na zastąpieniu części podstawowego paliwa biomasą, jest to współspalanie na przykład węgla kamiennego z biomasą w ilości nie przekraczającej 8% udziału cieplnego biomasy przy wykorzystaniu układów młynowo-palnikowych i to zarówno w przypadku młynów średniobieżnych kulowo-misowych czy rolkowo-misowych jak i młynów bębnowo-kulowych. Liczyć się należy w tym przypadku z problemami eksploatacyjnymi młyna a także pogorszeniem przemiału, ze względu na własności pyłów, trocin i zrębków drzewnych. Bardziej zawansowaną technologią jest przetwarzanie surowej biomasy w reaktorach do zgazowania i współspalanie gorącego niskokalorycznego gazu zarówno z pyłem węglowym jak i w kotłach rusztowych przez bezpośrednie wprowadzanie gazu pirolicznego do komory paleniskowej ponad płomień. Obserwuje się też rozwój takich układów, gdzie wykorzystuje się spaliny z paliw biomasowych do podgrzania na przykład wody dla kotła zasadniczego a schłodzone spaliny poddaje się procesowi głębokiego oczyszczania [16÷19].

Analizując realia krajowe pod względem upraw, wielkości dostępnego areału, botanicznych gatunków, technologii wytwarzania można z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że olej rzepakowy, pomijając względy ekonomiczne jest jednym z głównych biopaliw roślinnym, który w znacznej mierze może spełnić wymogi Unijnych Dyrektyw odnośnie produkcji energii „zielonej” z biopaliw.

Olej rzepakowy jest szczególnie przydatny do rozruchu wielkich kotłów energetycznych i podtrzymywania ich pracy przy obniżonej mocy. Przydatność do opalania wielkich kotłów wynika stąd, że proces spalania pod względem sprawności termicznej i ekologicznej jest korzystniejszy od spalania mazutu.

Oleju rzepakowego raczej nie powinno się stosować w małych kotłach wodnych i parowych, ponieważ uzyskuje się znacznie mniejszą sprawność termiczną spalania, obniżenie mocy kotła i pogorszenie warunków ekologicznych po stronie spalin.

Bardzo duży potencjał paliwowy tkwi we wszelkiego rodzaju odpadach organicznych, roślinnych i zwierzęcych. Jeżeli odpady te będzie można zakwalifikować do grupy biopaliw, stanowić one mogą znaczny potencjał paliwowy dla elektrowni. W przypadku tego rodzaju paliwa, elektrownie zawodowe będą miały poczwórną korzyść:

1. wypełnią wymóg produkcji energii ze źródeł odnawialnych ,

2. będą miały zapewnione stałe źródło dopływu surowca paliwowego,

3. będą miały dodatkowe źródło finansowe za produkcję zielonej energii

4. będą miały dodatkowe źródło finansowe z tytułu utylizacji odpadów.

Z przeprowadzonej analizy wynika, że produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych opierać się powinna głównie o bazę oleju rzepakowego, o bazę żyta i owsa oraz o bazę odpadów organicznych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, oraz odpadów komunalnych i osadów ściekowych podlegających procesom biodegradacji.

Technologia termicznego przetwarzania tych paliw na dzień dzisiejszy znajduje się na zadowalającym poziomie sprawności technicznej i ekologicznej i może być stosowana na skalę przemysłową.

2. SPOSÓB WSPÓŁSPALANIA BIOMASY W KOTŁACH ENERGETYCZNYCH

Realnie istnieją cztery różne możliwości podawania biomasy do kotła:

1. mieszanie biomasy z mułami i podawanie mieszanki instalacją hydrauliczną mułów do układu przygotowania pyłu.

2. podawanie biomasy poprzez wyodrębniony układ mechaniczny lub hydrauliczny do bunkra przedmłynowego,

3. podawanie biomasy ze składowiska węgla na układ taśmociągów zasilających młyny węglowe

4. podawanie biomasy wyodrębnionymi taśmociągami zasilającymi przedpalenisko kotła.

W przypadku wdmuchiwania mieszanki pyłu węglowego i pyłu z biomasy do komory kotła najkorzystniejszy jest wariant trzeci. W tym przypadku biomasa podawana jest na warstwę miału znajdującego się na taśmociągu, poprzez mieszanie i ujednorodnienie paliwa na kolejnych przesypach, uzyskuje stosunkowo dobre ujednorodnienie mieszanki kierowanej do układu przygotowania pyłu w przypadku kotła pyłowego lub do kruszarki w przypadku kotła fluidalnego. O ile w przypadku kotła fluidalnego, stopień rozdrobnienia i jakość biomasy nie ma większego znaczenia, to w przypadku kotła pyłowego rodzaj stosowanych młynów i wielkość komory spalania kotła ma ogromny wpływ na jakość przemiału i stopień niedopału powstały z biomasy.

W przypadku kotłów pyłowych decydujący wpływ na sposób współspalania biomasy z węglem ma rodzaj OZE. W przypadku współspalania trocin i zrębków drzewnych mogą być stosowane pierwsze trzy sposoby podawania biomasy do komory kotła. W każdym z tych przypadków trociny lub zrębki podawane są do młyna węglowego gdzie ulegają przemiałowi łącznie z węglem. Należy jednak zdawać sobie sprawę z faktu, że tekstura fizyczna i zdolności przemiałowe trocin i zrębków są podobne do tekstury i podatności przemiałowej ksylitu, odmiany petrograficznej węgla brunatnego, który w czasie przemiału daje duże ilości nadziarna w postaci włókien. Nadziarno jest przyczyną powstania znacznych ilości koksiku w żużlu i lotnym popiele. W pierwszych egzemplarzach kotłów pyłowych na węgiel brunatny z powodu niedopału w lotnym koksiku sprawność termiczna kotła była stosunkowo niska a niedopał w żużlu dochodził niekiedy do 30%. Dla uniknięcia tych strat wprowadzono wiele rozwiązań technologicznych w budowie kotłów np. ruszt dopalający nad lejem zsypowym oraz zwiększono objętość komory spalania kotła. Wprowadzono również pewne zmiany w układzie młynowym, stosując przede wszystkim młyny miażdżące. Powyższe zmiany technologiczne pozwoliły znacznie zmniejszyć niedopał powstały z ksylitu.

Ponieważ współspalanie biomasy odbywać się będzie głównie w kotłach energetycznych opalanych pyłem węgla kamiennego, pojawiły się bardzo istotne czynniki technologiczne, które w istotny sposób ograniczają ilość współspalanych trocin lub zrębków drzewnych. Główną przyczyną ograniczającą ilość spalanej biomasy pochodzenia drzewnego jest wielkość komory kotła i rodzaj stosowanych młynów. Komory kotłów opalanych węglem kamiennym są przy tej samej mocy cieplnej znacznie mniejsze od komory spalania kotłów na węgiel brunatny. Stosowane powszechnie do przemiału węgla kamiennego różnego rodzaju młyny miażdżące dają znaczne ilości nadziarna w postaci zmiażdżonych włókien drzewnych, które w niskich komorach spalania nie zdążą się spalić dając niedopał w postaci lotnego koksiku. Następną trudnością, jaka towarzyszy spalaniu biomasy w kotłach na węgiel kamienny są dość częste pożary i wybuchy w układzie przemiałowym.

Wyżej wymienione czynniki są główną przyczyną ograniczającą ilość współspalanej biomasy w kotłach pyłowych na węgiel kamienny. Z ekonomicznego punktu widzenia oraz bezpieczeństwa instalacji ilość spalanych trocin i zrębków drzewnych nie powinna być większa od 7÷8% ilości spalonego paliwa w kotle. Wielkość ta jest znacznie mniejsza od wartości docelowych wynikających z Dyrektywy Unijnej o produkcji „zielonej energii” i uzyskiwania przez elektrownię „Świadectwa Pochodzenia”. Dodatkowym czynnikiem, który całkowicie stawia pod znakiem zapytania spalanie biomasy przy pomocy palników pyłowych jest rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 grudnia 2005 r. w sprawie udziału OZE pochodzącego z gospodarki leśnej w ogólnym bilansie spalania biomasy pochodzącej za źródeł odnawialnych.

Trudno wyobrazić sobie układ młynowy, do którego podawane byłyby odpady pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub odpady komunalne. Struktura i własności fizyczne każdego z w/w źródeł biomasy eliminują jakiekolwiek układy suszące i przemiałowe dotychczas stosowane w technice przygotowania i podawania pyłu węglowego.

W związku z powyższymi faktami wyprodukowanie „zielonej energii” z biomasy w ilościach, które narzucają Dyrektywy Unijne i Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 grudnia 2005 r. może być wykonane tylko w specjalnie zbudowanych przedpaleniskach, w których będzie można spalać każdy rodzaj biomasy, niezależnie od jego struktury fizycznej, własności fizykochemicznych, wilgoci i stopnia rozdrobnienia.

3. TECHNOLOGIE SPALANIA BIOMASY W KOTŁACH PYŁOWYCH.

3.1. Współspalanie biomasy i węgla w kotle przy pomocy palników pyłowych.

Rys. 1. Schemat współspalania biomasy z pyłem węglowym.

Współspalanie węgla z biomasą lub alternatywnymi paliwami stałymi odbywa się w postaci mieszanki pyłowej otrzymanej w młynie węglowym. Mieszanka paliwowa o maksymalnym udziale cieplnym biomasy do 10% całkowitej energii cieplnej zawartej w paliwie jest dostarczana do kotła przy pomocy istniejącego układu transportu paliwa i układu palników.

Taki sposób współspalania jest najtańszy inwestycyjnie i względnie szybko można go zastosować w skali komercyjnej, niestety ogranicza ilość spalanej biomasy oraz jego rodzaj. Poza tym występują ograniczenia w zakresie przepustowości instalacji przygotowania mieszanki pyłu węglowego, biomasy oraz ograniczenia układu młynowego w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego i przeciwwybuchowego.

Najważniejszym czynnikiem ograniczającym ilość spalanej biomasy w kotle jest znaczny wzrost niedopału w lotnym popiele i żużlu. Przy próbach zwiększenia dodatku biomasy powyżej 10% udziału cieplnego w stosunku do całkowitej ilości energii paliwa podawanego do kotłów pyłowych na węgiel kamienny produkcji krajowej (RAFAKO RACIBÓRZ) itp.) obserwuje się wzrost niedopału w lotnym koksie powyżej 5%.

Współspalanie biomasy drzewnej znacząco zwiększa jednostkowe zużycie energii na przemiał z powodu bardzo niskich właściwości przemiałowych biomasy. Są to objawy ograniczenia zdolności przemiałowej młyna. Występujący wzrost pozostałości sitowych wynika ze słabego rozdrobnienia trocin i zrębków drewna, własności przemiałowych trocin i zrębków drewna, z którego pochodzą i od jego wilgotności. Własności przemiałowe trocin i zrębków wierzby energetycznej są nieco lepsze od własności przemiałowych sosny. Zmniejszenie wilgotności podawanej do młyna biomasy wyraźnie poprawia zdolności przemiałowe [20].

Badania współspalania biomasy i węgla w kotle z cyrkulacyjną warstwą fluidalną, opalanym węglem kamiennym o mocy znamionowej 315 MWt wykazały, że dodatek 10÷15% zrębków drewna nie wpływa na pogorszenie procesu spalania w złożu fluidalnym i nie powoduje wzrostu emisji substancji szkodliwych do atmosfery. Pogorszeniu ulega jednak sprawność kotła w tym większym stopniu im większa jest wilgotność biomasy [21]

Technologia spalania biomasy w przedpalenisku kotła energetycznego nie wymaga znacznych przeróbek w układzie ciśnieniowym kotła macierzystego. Zmiany konstrukcyjne dotyczą jedynie wykonania okna wlotowego spalin w ścianie pionowej komory w obszarze leja żużlowego pod palnikami pyłowymi oraz połączeń rurociągu wody zasilającej pomiędzy układem wodnym kotła i komory przedpaleniska. Koszty w/w zmian konstrukcyjnych w kotle macierzystym są stosunkowo niewielkie w porównaniu do kosztów przygotowania i transportu biomasy do przedpaleniska i samego przedpaleniska

Technologia współspalania biomasy z pyłem węglowym w oddzielnych palnikach wirowych wbrew zapewnieniom niektórych autorów [22] jest technologią posiadającą ograniczoną moc cieplna palnika i z uwagi na własności przemiałowe biomasy pochodzącej z drewna [20] oraz z uwagi na gwałtownie wzrastający niedopał w lotnym popiele i żużlu w miarę wzrostu ilości spalanej biomasy w palniku.

Aby moc palnika wirowego do spalania biomasy z drewna mogła wzrosnąć do znaczącej wielkości, muszą być spełnione dość rygorystyczne wymogi odnośnie wilgotności podawanej biomasy do układów mielących (poniżej 8÷10%) [20] oraz musi być osiągnięta odpowiednia zdolność przemiałowa - R 1,0 < 2% a R0,20 <=50% [22].

Osiągnięcie takiej zdolności przemiałowej pociąga za sobą znaczny wzrost mocy do napędu urządzeń mielących [6] oraz wzrost zagrożenia pożarowego i wybuchowego. Mankamentem technologii z oddzielnymi palnikami wirowymi do spalania biomasy drewnianej jest konieczność budowy układów magazynowania i suszenia biomasy, co z uwagi na wymogi sanitarne, BHP, przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe jest bardzo uciążliwe a w niektórych przypadkach wręcz niezgodne z obowiązującymi przepisami.

1. Spalanie biomasy i węgla w oddzielnych kotłach pracujących na wspólny kolektor parowy

Rys. 2. Schemat instalacji do spalania biomasy węgla w odrębnych kotłach pracujących na wspólnych kotłach

Próby zwiększenia ilości produkowanej w elektrowni energii zielonej poprzez wzrost ilości spalanej biomasy doprowadziły do opalania kotłów parowych wyłącznie biomasą i pracą kotłów pyłowych i na biomasę w układach równoległych pracujących na wspólny kolektor parowy. Kotły opalane wyłącznie biomasą są tak skonstruowane, że spalają biomasę w sposób całkowity i zupełny w postaci pyłu w kotłach pyłowych lub w postaci zrębków w komorach kotłów fluidalnych. Pył z biomasy wprowadza się do komory kotła przy pomocy specjalnych palników do biomasy a do kotłów fluidalnych wprowadza się zrębki przy pomocy specjalnych urządzeń narzutowych.

1. Zgazowanie biomasy w reaktorze

Instalacja z wykorzystaniem reaktora do zgazowania biomasy ze złożem stałym przedstawiona jest na schemacie rys.3. Gaz pirolityczny wprowadzony jest do komory kotła a karbonizat po schłodzeniu wprowadzany jest do młyna węglowego.

Rys. 3 Schemat współpracy instalacji zgazowania biomasy w generatorze ze złożem stałym z kotłem macierzystym.

Wprowadzenie gazu piroliycznego do komory kotła może być wykonane do palników pyłowych i proces spalania może przebiegać równocześnie z pyłem węglowym.

Rys. 4. Schemat wprowadzenia gazu pirolitycznego do komory kotła.

• - do górnych dysz palnika pyłowego

• - do dolnych dysz palnika pyłowego

• - do oddzielnych dysz gazowych pod palnikiem pyłowym

• - do oddzielnych dysz gazowych nad palnikiem pyłowym w palnikach pyłowych

Każdy z wymienionych sposobów spalania gazu pirolitycznego (rys 4) spełnia swoją rolę we właściwy sposób. O miejscu zamontowania dyszy palnika gazowego decydują głównie lokalne możliwości montażowe i ewentualne wymogi eksploatacyjne odnoszące się do danego kotła.

Zgazowanie odpadów biomasy [23÷26] w porównaniu do składowania lub termicznej utylizacji ma szereg zalet. Niebezpieczne związki chemiczne wchodzące w skład odpadów uwolnione przez ich obróbkę termiczną pozostać mogą uwięzione w pozostałościach po zagazowaniu lub mogą być bezpiecznie zredukowane w komorze paleniskowej kotła. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że proces zgazowania odpadów zawierających niebezpieczne związki chemiczne, które pozostają w stałej pozostałości po odgazowaniu jest nie do końca rozwiązanym problemem, ponieważ w dalszym ciągu pozostaje odpad jedynie o znacznie mniejszej objętości i wilgotności zawierający niebezpieczne substancje chemiczne.

Współspalanie gazu pochodzącego ze zgazowania nie wpływa znacząco na zanieczyszczenia lub korozję powierzchni ogrzewalnych kotła. Ponadto można oczekiwać, że odpowiednia organizacja procesu spalania niskokalorycznego gazu ze zgazowania np. w postaci paliwa reburningowego może przynieść pozytywne efekty w postaci zmniejszenia emisji do atmosfery.

Technologia zgazowania biomasy przy użyciu reaktorów ze złożem stałym są stosunkowo proste z punktu widzenia przebiegu procesu i zasady działania, lecz obarczone są licznymi problemami eksploatacyjnymi i stosunkowo niską dyspozycyjnością. Wytwarzane dotychczas generatory ze złożem stałym do zgazowania biomasy charakteryzują się stosunkowo niską mocą cieplną (< 5 MWc) i brakiem sprawdzonych aplikacji w układach skojarzonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej.

Występujące problemy eksploatacyjne, niska dyspozycyjność, niskie moce cieplne oraz problemy z powstającymi odpadami stałymi oraz z emisją substancji gazowych nie stawia układów zagazowujących biomasę w szeregu znaczących konkurentów produkujących „zieloną” energię z OZE w dużych blokach energetycznych. Samoistne układy biomasy do zagazowania biomasy i produkcji energii cieplnej i elektrycznej mogą wypełniać jedynie lokalne komunalne zapotrzebowanie. Nie będą jednak stanowiły alternatywnych rozwiązań dla układów termicznej utylizacji biomasy przy użyciu innych technologii w kotłach energetycznych.

4. SPALANIE BIOMASY W PRZEDPALENISKACH KOTŁA PYŁOWEGO

Spalanie biomasy samodzielnie lub w mieszankach z innymi paliwami odpadowymi w przedpalenisku kotła jest uniezależniona od sposobu podawania i rozdrobnienia biomasy.

Układ zasilania przedpalenisko jest niezależny od układu węglowego zasilającego kocioł właściwy. Proces spalania biomasy w przedpalenisku nie wywiera również znaczącego wpływu na sprawność ogólną kotła, ponieważ istnieje zawsze możliwość spalania wszelkich niedopałów powstałych w przedpalenisku w komorze kotła właściwego. Schemat instalacji zasilania przedpaleniska z kotłem pyłowym przedstawiony został na rys. 5. Przedstawiona instalacja przedpaleniska o mocy cieplnej około 40MW zaprojektowana została do spalania biomasy w postaci zrębków drewna, trocin, osadów ściekowych, odpadów zwierzęcych, odpadów roślinnych i odpadów komunalnych.

Proces suszenia i odgazowania biomasy przebiega w komorze pieca obrotowego o średnicy zewnętrznej 2800 mm, długości ok. 8000 mm. Komora pieca obraca się z szybkością 1÷5 obr/min. Komora pochylona jest w kierunku wylotu pod kątem 1÷3°. W zależności od czasu potrzebnego do odgazowania i suszenia biomasy ze względu na zmienną wilgotność istnieje możliwość regulacji kąta pochylenia komory jak i ustalenia optymalnej prędkości obrotowej pieca. Komora wykonana jest w postaci rury z wewnętrzna wymurówką izolacyjną i żaroodporną. Od przodu komora zamknięta jest płytą czołową odpowiednio uszczelnioną z obracającym się piecem. Do płyty czołowej zamontowany jest płaszcz powietrza uszczelniającego. Płaszcz ten zamontowany jest w celu utrzymania podciśnienia w piecu obrotowym i wyeliminowaniu zasysania powietrza przez proces odbywający się w piecu obrotowym. W płycie czołowej znajduje się palnik gazowy (lub inny palnik na paliwo ciekłe). Palnik wyposażony jest w układ zapłonowy i układ dozoru płomienia.. Ilość spalanego gazu regulowana jest tak, aby temperatura w komorze obrotowej w strefie suszenia i odgazowania była w przedziale 850÷1200°C. W zależności od ilości spalanego gazu doprowadzone jest powietrze do spalania w takiej ilości, aby zawartość tlenu (O₂) w strefie suszenia i odgazowania biomasy była jak najmniejsza.. Proces suszenia i odgazowania prowadzony jest w atmosferze redukcyjnej (beztlenowej) w celu wytłumienia procesu spalania i wydzielenia ciepła. Obrotowa komora suszenia i odgazowania połączona jest z komorą fluidalną aparatem zawirowującym powietrze niezbędne do spalania wytworzonych gazów pirolitycznych. Komora fluidalna od spodu zamknięta jest dnem sitowym, na którym tworzy się złoże fluidalne spalające powstały w komorze obrotowej karbonizat. Wytworzone w przedpalenisku gazy spalinowe wprowadzane są do komory kotła oknem wlotowym umieszczonym pod palnikami pyłowymi.

Technologia, układ i sposób spalania biomasy jest chroniona patentami i zgłoszeniami patentowymi [11÷19], których właścicielem jest TKW COMBUSTION Sp z o.o. i ZBUS COMBUSTION Sp z o.o.

Rys. 5. Schemat przedpaleniska z komorą obrotową i paleniskiem fluidalnym

5. WNIOSKI

1. Współspalanie w kotłach energetycznych wielkiej mocy biomasy w postaci trocin i zrębków drewna w celu zapewnienia wymogów unijnych odnośnie produkcji energii ze źródeł odnawialnych doprowadzi w perspektywie najbliższego dziesięciolecia do znacznej degradacji biosystemu kraju oraz wprowadzi duże utrudnienia w ogrzewaniu gospodarstw domowych drewnem.

2. Wykorzystanie wierzby energetycznej jako nośnika energii przy opalaniu wielkich kotłów energetycznych jest trudne do zrealizowania z uwagi na znaczne rozczłonkowanie plantacji, małą ich wydajność energetyczną i znaczne trudności logistyczne.

3. Wierzba energetyczna może być natomiast z dużym powodzeniem wykorzystana do opalania małych kotłowni komunalnych zlokalizowanych w pobliżu plantacji.

4. Trociny i zrębki drewna mogą być z powodzeniem zastąpione olejem rzepakowym, który spełnia wszelkie wymogi pod względem energetycznym. Olej rzepakowy może być spalany w dowolnych mieszankach z wszelkiego rodzaju olejami ropopochodnymi. Olej rzepakowy może być stosowany jako paliwo podtrzymujące proces spalania pyłu węglowego w kotłach energetycznych przy obniżonym obciążeniu cieplnym kotła.

5. Olej rzepakowy nie sprawia żadnych kłopotów transportowych i może być spalany bez rafinacji i jakichkolwiek procesów uszlachetniających.

6. Olej rzepakowy ze względu na jego powszechną dostępność, gwarancję ciągłości dostaw, łatwość transportu, pomiaru masy i wartości energetycznych jest jednym z najbardziej obiecujących źródeł biomasy do współspalania w kotłach energetycznych wielkiej mocy.

7. Współspalanie biomasy pochodzącej z produkcji leśnej w kotłach pyłowych opalanych węglem kamiennym - za wyjątkiem elektrowni Połanieckiej - nie powinno przekraczać 7÷8% sumarycznej energii doprowadzonej w paliwie do kotła.

8. Spalanie różnego rodzaju biomas niezależnie od ich struktury fizycznej, właściwości fizykochemicznych, zawartości wilgoci i stopnia rozdrobnienia jest możliwe do realizacji w przedpalenisku kotła pyłowego.

LITERATURA

1. Karcz H., Kozakiewicz A., Kotulski A.: „Wykorzystanie odpadów zwierzęcych do produkcji i wytwarzania energii cieplnej”, Konferencja VDJ-GET : „Energia odnawialna w Niemczech i w Polsce” Łódź 6-7 maj 2004 (Instytut Maszyn Przepływowych Politechniki Łódzkiej - Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej „Cieplne maszyny Przepływowe… turbomachinery” - Łódź 2004 nr 125 (nr 935) s 317-319).

2. Karcz H., Kozakiewicz A.: „Utylizacja termiczna mączki kostnej w instalacji pilotowej” Czysta Energia 2004 nr 5 (maj), s32-33.

3. Karcz H., Kozakiewicz A.: „Własności fizykochemiczne mączki kostnej i tłuszczu zwierzęcego” Rynek Energii 2004 nr 3(52) czerwiec, s. 46-55.

4. Karcz H., Kozakiewicz A.: „Energia z odpadów o podwyższonym zagrożeniu” Czysta Energia 2005 nr 5 (maj), s.22-23.

5. Furtak D.: „Czy pozyskiwanie energii z biomasy w dużych kotłach energetycznych ma szansę w Polsce” Energetyka 4/2004.

6. Czubala J.: „Handel emisjami CO₂ w UE jako instrument polityki ekonomicznej w sektorze energetycznym” Gospodarka Paliwami i Energią 3/2004.

7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30.05.2003r.

8. Karcz H., Kosiorek A., Andryjowicz C., Butmankiewicz J.: „Możliwość i opłacalność spalania olei roślinnych w kotłach energetycznych” Czysta Energia 2004, nr 2 s. 30-31.

9. Karcz H., Kosiorek A.: „Wykorzystania olejów roślinnych jako paliw energetycznych w ciepłownictwie” Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja Cz I 2004 nr 3, s.5-10, Cz II 2004, nr 4 s. 6-8.

10. Karcz H., Kosiorek A., Andryjowicz C, Butmankiewicz J.: „Olej rzepakowy i jego mieszanki z olejami ropopochodnymi jako paliwo energetyczne” Gaz, Woda i Technika Sanitarna 2004, nr 10 s. 334-339.

11. Karcz H., Butmankiewicz T., Sikorski Wł.: Zgłoszenie patentowe P360207 z dnia 19.05.2003r. pt.: „ Sposób i instalacja do spalania odpadów zwierzęcych”.

12. Karcz H., Butmankiewicz T.: Zgłoszenie patentowe P362586 z dnia 02.10.2003r. pt.: „Sposób i urządzenia do termicznej utylizacji odpadów organicznych”.

13. Karcz H., Butmankiewicz T., Andryjowicz Cz.: Zgłoszenie patentowe P362326 z dnia 22.09.2003r. pt.: „Sposób i układ spalania osadów pościekowych i innych odpadów komunalnych w układach energetycznych”.

14. Karcz H., Jodkowski W., Butmankiewicz T.: Zgłoszenie patentowe P363891 z dnia 05.12.2003r. pt.: „Sposób i układ spalania mączki organicznej i osadów pościekowych w kotłach energetycznych”.

15. Karcz H., Butmankiewicz T.: Zgłoszenie patentowe P368330 z dnia 02.06.2004r. pt.: „Sposób termicznej utylizacji odpadów zwierzęcych i organicznych”.

16. Karcz H., Butmankiewicz T.: Zgłoszenie patentowe W114966 z dnia 29.07.2004r. pt.: „Dno sitowe kotła fluidalnego”.

17. Karcz H., Butmankiewicz T.: Zgłoszenie patentowe P370751 z dnia 18.10.2004r. pt.: „Instalacja i sposób odwadniania i suszenia osadów ściekowych”.

18. Karcz H., Butmankiewicz T., Nunberg, J., Jodkowski W.: Zgłoszenie patentowe P372523 z dnia 02.03.2005r. pt.: „Sposób i instalacja termicznej utylizacji toksycznych produktów odpadowych”.

19. Karcz H., Butmankiewicz T., Nunberg, J., Jodkowski W.: Zgłoszenie patentowe P116125 z dnia 15.05.2006r. pt.: „Urządzenie napędowe komory obrotowej do termicznej utylizacji toksycznych produktów odpadowych”.

20. [20] Mroczek K: „Wpływ dodatku trocin drzewnych do węgla na pracę młyna pierścieniowo- kulowego”, Wygł. 10 th International Conference on Boiler Technology 2006 Poland Szczyrk Orle Gniazdo 17-20 pażdziernika 2006. Wyd. Prace Naukowe I.M,UF Pol. Śl. Monografie. Seria Konferencje Gliwice 2006, Z16 tom II, s 369-385.

21. Kobyłecki R., Bis Zb: „Wpływ dodatku biomasy na parametry eksploatacyjne i zachowanie się kotła dużej mocy z cyrkulacją warstwą fluidalną”, Wygł. 10th International. Wyd. Prace Naukowe IM,UE Pol.Śl. Monografie Seria Konferencje Gliwice 2006, Z 16 tom II -s 129-135.

22. Kulpa A., Siwiński J.,Jadamus H., Petela A., Pokorski W., Golec T.: „Zastosowanie przedpaleniska przy kotłach pyłowych do spalania biomasy”, Wygł. 10th International. Wyd. Prace Naukowe IM, UE. Pol.Śl. Monografie Seria Konferencje Gliwice 2006, Z 16 Tom II s 247-258.

23. Kalisz S., Baxter D.: „Co-firing of wastes derrved syngas in power generation boiler operating impacts”, Wyg. 10 th International Conference on Boiler Technology 2006. Wyd. Prace Naukowe IM. UE Pol. Śl. Monografie Seria Konferencje Gliwice 2006. Z 16, t om II, s 10-21.

24. Ściązko M., Zawała J., Pronobis M.,: „Zalety i wady współspalania biomasy w kotłach energetycznych eksploatacyjnych pierwszego roku współspalania biomasy na skalę przemysłową”, Energetyka 2006, nr 3, s 207-220.

25. Kalina J., Skorek J.: „Zagadnienia konstrukcyjne i eksploatacyjne układów wytwarzania energii elektrycznej zintegrowanych ze zgazowaniem biomasy w reaktorach ze złożem stałym”, Wyg. 10th International Conference on Boiler Technology 2006. Polska Szczyrk , Orle Gniazdo 17-200 october 2006. Wyd. Prace Naukowe JM, UE Pol. Śl. Monografie Seria Konferencje Gliwice 2006,Z 16 tom 1 s 441.

26. Guzenga K., Swigoń J.: „Techniczne i ekologiczne aspekty energetycznego wykorzystania drewna i odpadów drzewnych”, Gospodarka Paliwami i Energią, 1997, Nr 1.

---