Schemat 1.

Środowisko życia

wodne lądowe

wody słone wody słodkie na ziemi pod ziemią na drzewach

oceany morza stojące płynące

Tabela 1. Porównanie środowisk życia zwierząt

Czynniki środowiska (Warunki życia zwierząt)	Środowisko wodne	Środowisko lądowe
Wilgotność	Stała, bardzo duża	Zróżnicowana w zależności od środowiska i klimatu.
Gęstość ośrodka	Duża	Mała, maleje ze wzrostem wysokości.
Natężenie światła	Niskie, zróżnicowane, maleje ze wzrostem głębokości	Zmienne - dzień, noc
Zawartość tlenu	Mała, zróżnicowana, maleje ze wzrostem głębokości	Duża, maleje ze wzrostem wysokości
Temperatura	Waha się w małym zakresie, zmiany powolne	Zmienna, zmiany szybkie
Ciśnienie	Duże, wzrasta ze wzrostem głębokości	Niskie, maleje ze wzrostem wysokości

Tabela 3. Cechy płazów przystosowujące je do życia na lądzie i w wodzie.

Środowisko życia Cecha budowy	Środowisko lądowe	Środowisko wodne
Obecność kończyn	Chodzenie, skakanie	Pływanie
Płuca	Wymiana gazowa	Narząd hydrostatyczny
Skóra	Wymiana gazowa, wchłanianie wody	Wymiana gazowa, wchłanianie wody
Obecność śluzu	Chroni przed parowaniem, ułatwia wymianę gazową	Ułatwia pływanie, chroni przed zanieczyszczeniami.
Wypukłe oczy, wciągane do wnętrza jamy gębowej	Widzenie. Pomoc w przytrzymaniu zdobyczy i przepchnięciu jej do przełyku.	Widzenie nad powierzchnią wody, będąc w zanurzeniu. Nie przeszkadzają w czasie pływania pod wodą.
Obecność nozdrzy wewnętrznych (nowa droga dla układu oddechowego). Położenie otworów nosowych na górnej stronie pyska.	Pobieranie powietrza bez konieczności otwierania jamy gębowej.	Pobieranie powietrza z nad powierzchni wody, będąc w zanurzeniu.
Komórki barwnikowe	Przystosowanie barwy do otoczenia
Gruczoły jadowe	Ochrona przed wrogami	Ochrona przed wrogami

Tabela 4. Wytwory skóry u kręgowców

	Skóra
	Naskórek	skóra właściwa
Ryby	Śluz	Łuski
Płazy	Śluz	-
Gady	Łuski, tarczki rogowe	Płytki kostne
Ptaki	Pióra, łuski, dzioby, pazury	-
Ssaki	Włosy, paznokcie, rogi, kopyta, kolce, płytki rogowe	-

Schemat . Sposoby poruszania się zwierząt

Sposoby poruszanie się zwierząt

w wodzie na lądzie w powietrzu

pływanie kroczenie kroczenie pełzanie lot

ruch śrubowy ruch wijący (falisty) bieg skakanie ruch wijący aktywny bierny

ruch wiosłowy ruch odrzutowy ślizgowy szybowcowy

Schemat

Pozyskanie (zdobycie) pokarmu

specyficzne konstrukcje specyficzne narządy specyficzne zachowanie

pajęczyna gruczoły jadowe komórki parzydełkowe polowanie zasadzki

narządy chwytne szybki bieg skradanie się

zęby jadowe odnóża chwytne

lepki język szpony dzioby pazury

przyssawki

Schemat .

Sposoby obrony

obrona czynna obrona bierna

Schemat .

Obrona czynna

ucieczka walka

odstraszające głosy odstraszające pozy

wydzielanie nieprzyjemnych zapachów

Schemat .

Obrona bierna

specyficzne pokrycie ciała ubarwienie mimikra specyficzne zachowanie

pancerze włoski ochronne ostrzegające znieruchomienie udawanie martwego

kolce łączenie się w stada lub ławice

Różnice w rozwoju

Płazy ogoniaste 1. Jaja składane pojedynczo, wklejane do liści roślin wodnych. 2. Z jaja wylęga się larwa podobna pokrojem ciała do osobnika dorosłego. 3. Przez cały okres życia larwalnego funkcjonują skrzela zewnętrzne. 4. Jako pierwsze pojawiają się u larwy kończyny przednie a następnie tylne. 5. Larwy są drapieżne, zjadają nawet mniejsze larwy swojego gatunku. 6. W czasie przeobrażenia larwa traci skrzela i płetwę na ogonie oraz uzyskuje charakterystyczne dla gatunku barwy.

Płazy bezogonowe 1. Jaja składane w pakietach lub sznurach. 2. Z jaja wylęga się larwa - kijanka, niepodobna do osobnika dorosłego. 3. Skrzela zewnętrzne funkcjonują bardzo krótko. Zostają zastąpione przez skrzela wewnętrzne. 4. Jako pierwsze pojawiają się kończyny tylne. Przednie ukryte w komorach skrzelowych. 5. Larwy są roślinożerne, odżywiają się głownie glonami filtrowanymi z wody. 6. W czasie przeobrażenia kijanka traci skrzela wewnętrzne, resorbuje ogon. Pojawiają się u niej kończyny przednie i charakterystyczny dla płaza bezogonowego pokrój ciała. Uzyskuje też charakterystyczne dla gatunku barwy.

---