Eros platoński i kwestia miłości erotycznej w poglądach Jana Pawła II.

DIONIZJE, CZYLI U PODSTAW HELLEŃSKICH KONCEPCJI CIAŁA I MIŁOŚCI

• u podstaw helleńskich koncepcji ciała i miłości leży religia Dionizosa, z niej wyodrębniły się dwa nurty:

• NURT DIONIZYJSKI

• miał charakter orgiastyczny; - afirmował życie, wartości cielesne i zmysłowe;

• do kultu religijnego wprowadzał potrzebę rozwoju sprawności fizycznej, artystycznej, intelektualnej - bo tak jak Sparta potrzeba była silnych i sprawnych żołnierzy

• rywalizacja olimpijska była przejawem wiary, formą praktyki sakralnej

• zalecał równomierny rozwój intelektu i ciała

• NURT APOLLIŃSKI

• rozwijany przez pitagorejczyków i Platona

• antropologia chrześcijańskich korzeni sięga do refleksji orfickiej i apollińskiej

• chcieli pogłębienia duchowych przeżyć religijnych; - czystości sumienia;

• negacja wartości ciała, sprawności fizycznej zmysłowości erotycznej

• zalecali ascezę, która była skierowana przeciw cielesności

PLATON - z jednej strony Platon był zwolennikiem i współtwórcą tradycji apollińskiej, z drugiej zaś nurtu dionizyjskiego. Wynika z tego, że jego poglądy są pod względem filozoficznym i religijnym niespójne.

CIAŁO I MIŁOŚĆ

• nurt religijny apolliński (orfizm) -źródło doczesnego zła i nieszczęścia

• ciało więzienie duszy

• dusza miała osiągnąć wybawienie, wolność od ciała, szczęście

• nurt dionizyjski - zwolennik miłości erotycznej

• potrzeba kultu Erosa, jako jednego z najważniejszych bogów, który daje energię witalną

• tworzy sztukęnatchnioną

• przypisuje boskie właściwości erotyczne

• równomierne doskonalenie ciała

WCZESNE CHRZEŚCIJAŃSTWO WOBEC CIAŁA, PŁCI I MIŁOŚCI

• wczesne chrześcijaństwo przyjęło platońską koncepcję miłości, lecz była to miłość wyłącznie do Boga i kościoła oraz miłość do bliźnich

• z platońskiej koncepcji miłości chrześcijaństwo odrzuciło seksualizm

AFIRMACJA I NEGACJA CIAŁA

Antropologia wczesnochrześcijańska, jej stosunek do ciała, płci i miłości kształtowała się na podstawie dwóch głównych trendów: judaistycznego i apollińsko-orficko-platońskiego.

• Z platońsko-gnostyckiego odczytywania Biblii wynika negacja ciała i jego własności.

• podważanie wartości ciała

• jest przeszkodą i ograniczaniem w zbliżaniu się do Boga

• źródłem zła, nieszczęścia przekleństwa

• tylko dusza osiąga szczęście i zbawienie

• kierunek biblijny ponieważ jego źródła znajdują się w ST i NT

• ciało i dusza to komponenty, które mają się wzajemnie dopełniać

• są one tak samo niezbędne do zbawienia

Przedstawiciele:

Paweł z Tarsu, Kwadratus, Ireneusz, Tacjan, Arnobiusz

POTĘPIENIE PŁCI I EROTYKI

• negatywny stosunek do ciała spowodował, że potępiona została płciowość i miłość erotyczna

• uznano, że potrzeby cielesne i popędliwość płciowa są złe, prowadzą do degradacji człowieka i oddalają od Boga

MAKSYM WYZNAWCA (tj. Maksym z Chryzopolis)

- podział na płeć dokonał się po grzechu pierworodnym; - ułomność ludzka wynika z podziału na płcie; - płeć oddala od Boga

Potępienie płci lub afirmacja.

• PROTESTANTYZM - podkreśla wartości ciała; - afirmuje zmysłowość i erotykę

• PRAWOSŁAWIE - nurt tradycyjny; - przewartościowanie ciała, płci, miłości erotycznej

• nurt afirmujący płeć i miłość erotyczną (Rozanow, Bierdiajew, Sołowiow)

O EROSIE PLATOŃSKIM- czyli miłość w poglądach Platona

1. MIŁOŚĆ PLATONICZNA

• zniekształca teorię miłości Platona

• oparta jedynie na przeżyciach emocjonalnych

• nie zmierza do kontaktu cielesnego

• MIŁOŚĆ PLATOŃSKA

• punktem wyjścia jest ciało ludzkie i jego piękno

• przez piękno ciała poznajemy ideę piękna

• MIŁOŚĆ HO MOSEKSUALNA

• najwartościowsza miłość dla mężczyzny to miłość do młodych chłopców

• miłość powinna się konkretyzować w homoseksualizmie

JAN PAWEŁ II WOBEC EROSA

• sowo „eros” jest obce i nieznane na terenie biblijnym

• wszystko, co łączy się z erosem, bywa określane jako erotyczne

• „eros” w ujęciu Platona to siła wewnętrzna, która porywa do wszystkiego co piękne, dobre, prawdziwe; √ Eros tj. seksualizm, to podłoże etyki

• człowiek zaczynając interesować się pięknem ciała zaczyna od doznań estetycznych

• miłość erotyczna to przeżycia zmysłowe, seksualne i doświadczenia psychologiczne

• „EROS” w ujęciu JPII to dążenie kobiety i mężczyzny do zbliżenia, zjednoczenia ciał

• odnosi się też do sfery psychicznej tzn. miłości platonicznej

• „erosem” określa także pożądanie erotyczne, psychologiczne, seksuologiczne, które dąży do wartości seksualnych

• JPII przyjmuje wersję, że EROS to siła wewnętrzna, która porywa człowieka do tego co dobre i piękne, owe porywy powinny być skierowane przeciwko pożądliwości ciała

• Eros powinien być skierowany na miłość i prokreację w małżeństwie

• Inna realizacja erosa jest niezgodna z teorią zbawienia i etosu

MIŁOŚĆ EROTYCZNA

PLATON	JAN PAWEŁ II
miłość erotyczna to homoseksualizm w wydaniu męskim pierwszeństwo zbliżenia seksualnego, potem zbliżenie emocjonalne nie kładzie nacisku na małżeństwo relacje między partnerami bez odniesienia do Boga seksualizm odnoszony do Boga Erosa	partnerstwo między mężczyzną i kobietą w małżeństwie pierwszeństwo zbliżenia emocjonalnego, potem zbliżenie seksualne wyklucza doświadczenia erotyczne poza małżeństwem związki partnerski, małżeńskie podporządkowane Bogu erotyka (oblubieńczość, pożądliwość) wywodzi się od Boga - Stwórcy

JAN PAWEŁ II

• według niego ciało, płeć i miłość erotyczna to źródła norm powinnościowych, etyki godności; - odrzuca negację ciała;

• dostrzega w Biblii (K.Rodz.), pochwałę płciowości i miłości erotycznej, która jest inna od poglądów Platona

• z koncepcji Erosa platońskiego - wydobywa wątki miłości erotycznej, które współistnieją z kategorią chrześcijańską

• aprobuje zmysłowość, płciowość w małżeństwie

PROOBLEM GRADACJI PŁCI

PLATON - podkreśla wyższość płci męskiej w związkach seksualnych

JAN PAWEŁ II - nie zgadza się z tak pojmowaną relacją płci

• z pierwszego opisu stworzenia człowieka wynika, że obie płcie są równorzędne w stosunku do siebie

• Stworzenie kobiety i mężczyzny jako partnerów, którzy tak samo odrzucają samotność lub jej nie odrzucają.

• „Komunia osób”, czyli jedność jest tylko wtedy, gdy jest męskość i żeńskość w małżeńskim zjednoczeniu.

• Przeżywanie nagości jest potwierdzeniem równości płci.

• Zadaniem wspólnym danym od Boga dla kobiety i mężczyzny jest prokreacja, błogosławieństwo płodności, obie płcie są jednakowo niezbędne.

• Równości płci dowodzi miłość i szczęśliwość. Miłość zrodziła obie płcie, nie wywyższając żadnej.

• Po zmartwychwstaniu zagadnienie miłości erotycznej zostaje zneutralizowane

SUPLEMENT CIAŁO I PŁEĆ W PERSPEKTYWIE TEOLOGII CIAŁA JP II

U podstaw zaistnienia, rozbudzenia potrzeb wynikających z oblubieńczego sensu ciała zajmuje się samotność, osamotnienie. Ona sprawia, że cierpimy z powodu braku osoby bliskiej, obiektu nie spełnionej miłości erotycznej, małżeńskiej, z powodu niezaspokojenia potrzeby prokreacji. Ono sprawia, że poszukujemy osoby której możemy zaufać, kogo można kochać i być przez niego kochanym.

• bądźcie podlegli, żony swym mężom jak Panu, gdyż mąż jest dla żony głową, jak Chrystus dla Kościoła

• mężowie miłujcie żony, tak jak Chrystus umiłował Kościół, miłować jak własne ciało, kto miłuje swoją żonę, sam siebie miłuje

Poprzez sakrament małżeństwa Bóg udziela się człowiekowi, obdarowuje go miłością.

Poprzez sakrament chrztu, obmycie głowy następuje oczyszczenie i wprowadzenie do organizmu Kościoła, a także otwarcie przed człowiekiem możliwości zmartwychwstania. Zmartwychwstanie - zjednoczenie duszy z ciałem. Dla katolika podstawowym źródłem antropologii i wiary powinna być Biblia.

W życiu doczesnym ważne jest panowanie ducha nad ciałem jest to wyrazem duchowo dojrzałej osobowości.

JPII przeciwstawia się platońsko-gnostycznej negacji ciała.

---