Innowacja pedagogiczna

„BEZPIECZNY DOM,

PRZEDSZKOLE

I ULICA”

Autorki innowacji:

Mgr Elżbieta Niedbała

Mgr Magdalena Golubska

SPIS TREŚCI

WSTĘP ………………………………..................................................................................3

1.Opis innowacji…………………………………………………………………………….4

2. Opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań ustalonych w podstawie programowej

wychowania przedszkolnego………………………………………………………………..5

3.Cele i zadania programu…………………………………………………………………..6

4. Procedury osiągnięcia celów……………………………………………………………..6

5. Harmonogram realizacji zadań programowych………………………………….……. 8 6. Ewaluacja innowacji…………………………………..………………………………....17

7. Przewidywane efekty podejmowanych działań………………………………..………..18

8. Przykłady metodycznych rozwiązań programowych………………………………..….20

9. Bibliografia…………………………………………………..……………………..…..33

WSTĘP

"Wszystkiego, co naprawdę trzeba wiedzieć,

nauczyłem się w przedszkolu - o tym, jak żyć,

co robić, jak postępować, współżyć z ludźmi,

patrzeć, odczuwać, myśleć, marzyć

i wyobrażać sobie lepszy świat".

Robert Fulgrum

Przedszkole, jako jedna z pierwszych instytucji, z którymi styka się dziecko, ma możliwość wyrobienia określonych postaw i umiejętności w kontaktach z innymi ludźmi. Jego wychowawcza działalność ma ogromne znaczenie dla ukształtowania osobowości dziecka. Charakteryzująca dzieci w tym wieku naturalna aktywność, ciekawość i skłonność do naśladownictwa, łatwość czerpania wiedzy z otoczenia, a także wrażliwość emocjonalna, stwarzają korzystne warunki do osiągnięcia pozytywnych efektów zamierzonych działań. Aby jednak dziecko przyswoiło sobie określone normy zachowań i stosowało się do nich, trzeba poddawać je przez dłuższy czas odpowiednim działaniom, wykorzystując każdą nadarzającą się okazję. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że jeśli nie można uniknąć pewnych sytuacji, (wychodzenie dzieci przedszkolnych po zakupy, poruszanie się po poboczu), to należy wyposażyć dzieci w takie umiejętności, by unikały zagrożenia. Pod hasłem "unikanie zagrożeń" należy przekazać dzieciom wiadomości dotyczące nie tylko bezpieczeństwa na drodze , ale również wiedzę mającą uchronić je w przyszłości przed niebezpieczeństwami, przed staniem się ofiarami przestępstw. Zagrożenie przestępczością i wykroczeniami, jak również istniejące w naszym społeczeństwie patologie społeczne zmuszają do podjęcia odpowiednich działań profilaktyczno - edukacyjnych szczególnie w stosunku do dzieci, które ze względu na swoją ufność wobec dorosłych są często ofiarami przestępstw.

Współczesny świat stwarza w coraz szerszym zakresie zagrożenia życia ludzkiego, a najbardziej zagrożenia bezpieczeństwa dzieci. Wciąż wzrasta liczba wypadków drogowych, w których poszkodowanymi są dzieci. Te niepokojące informacje znajdujemy w codziennej prasie i raportach policyjnych. Często wypadki spowodowane są lekceważeniem obowiązujących zasad. Dlatego też zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa stały się dla nas nauczycieli bardzo istotna sprawą. Należy podejmować działania, które będą podnosić świadomość naszych wychowanków na temat unikania zagrożeń. Najważniejsze jest, aby dziecko dowiedziało się, jakie mu grożą niebezpieczeństwa i umiało je rozpoznawać

Jak chronić dzieci przed niebezpieczeństwem, które może je spotkać? Jest tylko jedno rozwiązanie - uświadamiać i kształcić dzieci:

na teraz - aby uchronić ich życie i zdrowie,

na przyszłość - aby stały się jutro rozsądnymi młodymi ludźmi.

OPIS INNOWACJI

Tworząc innowację pedagogiczną, wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom dzieci i ich rodziców mając jednocześnie świadomość, iż najważniejszym obowiązkiem nauczyciela-wychowawcy uczącego w przedszkolu jest zapewnienie swoim podopiecznym całodziennego psychofizycznego bezpieczeństwa. Nie mniej ważnym zadaniem jest zwrócenie dzieciom uwagi na takie sytuacje życiowe, w których należy zadbać o własne bezpieczeństwo i wskazanie im, w jaki sposób to czynić. Przedszkole Gminne w Sianowie zapewnia odpowiednie warunki kadrowe i organizacyjne niezbędne do planowanych działań innowacyjnych. Ich realizacja uatrakcyjni zdobywanie przez dzieci nowych wiadomości i umiejętności z zakresu wychowania zdrowotnego i dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.

Przedszkole spełnia zadania w tej mierze poprzez:

• zajęcia i zabawy, wspomagające harmonijny rozwój psychofizyczny;

• bezpieczny sprzęt (stały lub przenośny) do zabaw na powietrzu w ogrodzie przedszkolnym;

• stałą opiekę nad dziećmi

• prowadzenie pedagogizacji rodziców

• podejmowanie działań na rzecz profilaktyki zdrowotnej

Myślą przewodnią tego programu jest dbałość o zapewnienie najpełniejszego rozwoju umiejętności społecznych i poczucia wartości każdego dziecka, umożliwiając mu jednocześnie osiągnięcie gotowości do podjęcia obowiązku szkolnego, jak również podniesienia wśród rodziców świadomości znaczenia edukacji przedszkolnej.

Proponowany cykl zajęć wychowawczych promujących bezpieczne zachowania skierowany jest do przedszkolaków i rodziców, a przeznaczony do realizacji w we wszystkich grupach wiekowych (3-5-latki). Program ma charakter otwarty - jego treści mogą być rozszerzane w zależności od zainteresowań dzieci Zawiera on hasła dotyczące:

• Przestrzegania przepisów ruchu drogowego

• Rozumienia niebezpieczeństw związanych z nieprawidłowym zachowaniem się w domu, przedszkolu, na ulicy.

• Zachowania bezpieczeństwa w kontakcie z urządzeniami elektrycznymi i mechanicznymi, nieznanymi przedmiotami czy substancjami;

• Rozumienia niebezpieczeństw wynikających z nieprawidłowego zachowania się -uświadamiania dzieciom, czym grozi zabawa zapałkami, opakowaniami szklanymi, ostrymi przedmiotami;

• Uświadomienia dzieciom zagrożeń i kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu na podstawie literatury, ilustracji i innych środków

• Odwołania się do doświadczeń dzieci, analizowanie niektórych sytuacji zagrażających bezpieczeństwu (wykorzystanie makiety, zabawek)

   Zaproponowane treści w programie innowacyjnym są dostosowane do możliwości intelektualnych dzieci

OPIS SPOSOBU REALIZACJI CELÓW KSZTAŁCENIA I ZADAŃ USTALONYCH W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ

WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 23 grudnia 2008 r. DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH ORAZ INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO

Celem wychowania przedszkolnego jest:

1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;

2) budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;

3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek;

4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;

7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;

9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;

Cele te są realizowane, w miarę możliwości, we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola. (…..)

Dla osiągnięcia tych celów należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach:(…)

Ad 1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych.

Ad 4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swoje-go otoczenia.

Ad.5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.

Ad 6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.

Ad.7. Wychowanie przez sztukę - dziecko widzem i aktorem.

Ad 9. Wychowanie przez sztukę: różne formy plastyczne.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

• Podaje swoje dane osobowe

• Poszukuje odpowiedzi na nurtujące je pytania, problemy

• Dostrzega zależności między skutkiem a przyczyną

• Zna zasady bezpieczeństwa i przestrzega ich

• Wie, co może zagrażać zdrowiu i życiu człowieka

• Rozumie potrzebę dbałości o bezpieczne, sprzyjające zdrowiu otoczenie

• Posiada wiedzę na temat instytucji dbających o bezpieczeństwo ludzi (komenda policji, pogotowie ratunkowe, straż pożarna)

CEL OGÓLNY INNOWACJI:

Podniesienie poziomu wiedzy dzieci w wieku przedszkolnym na temat bezpieczeństwa i wdrożenie ich do stosowania zasad bezpieczeństwa poprzez ukazywanie przyczyn powstawania sytuacji niebezpiecznych. oraz kształtowanie właściwych postaw w obliczu zagrożenia.

CELE SZCZEGÓŁOWE obejmują :

• Ochronę zdrowia i życia poprzez szeroko pojętą profilaktykę:

• uwrażliwienie dzieci na potrzebę zachowania bezpieczeństwa w sali, ogrodzie przedszkolnym, na spacerach i wycieczkach;

• zapoznanie w procesie wychowania i nauczania z sytuacjami zagrażającymi bezpieczeństwu zdrowia i życia oraz sposobami przeciwdziałania tym niebezpieczeństwom;

• naukę unikania zagrożeń.

ZADANIA

• nabywanie umiejętności bezpiecznego poruszania się na terenie przedszkola i ogrodu przedszkolnego;

• nabywanie umiejętności poruszania się po drogach publicznych;

• wyuczenie postawy ograniczonego zaufania wobec " obcych" osób;

• ukazywanie dzieciom niebezpiecznych dla ich życia i zdrowia, sytuacji;

• Uwrażliwienie dzieci na potrzebę ochrony życia i zdrowia własnego i kolegów;

• stworzenie okazji do poznania przez dzieci własnych reakcji w różnych sytuacjach (dostrzeganie różnorodnych stanów emocjonalnych i ich uwarunkowań, rozumienie powagi sytuacji, identyfikowanie się z wzorcem zachowania ogólnie przyjętym);

• ukazywanie sposobów rozwiązywania problemów w sytuacjach niebezpiecznych i wyuczenie postawy ich sygnalizowania;

• prowokowanie do wypowiedzi na tematy dotyczące niebezpiecznych zabaw - kreowanie myślenia przyczynowo- skutkowego, uzasadnienie własnych sądów;

• dostarczanie wzorców zachowań i postępowania, jak zadbać i zachować bezpieczeństwo własne i innych;

• w procesie wychowania wspieranie rodziców w działaniach na rzecz ochrony zdrowia i życia ich dzieci.

PROCEDURY OSIĄGNIĘCIA CELÓW

Metody czynne:

- zajęć praktycznych - wykonywanie przez dzieci różnych zadań o charakterze praktycznym, powtarzanie wiedzy z danego zakresu

- zadań stawianych dziecku - zabawy badawcze, doświadczenia, eksperymenty

- metody problemowe - gry dydaktyczne ,burza mózgów,

- spacery i wycieczki,

- kierowanie działalnością dziecka poprzez inspirowanie, zachętę dziecka, podsunięcie pomysłu do samodzielnych działań

- samodzielne doświadczenia poprzez spontaniczną działalność dziecka

- metody ekspresyjne -poprzez konkursy plastyczne, udział w przedstawieniu teatralnym, zabawy dramowe.

Metody percepcyjne:

- obserwacja

- pokaz

- podanie przykładu, wzoru postępowania

- filmy edukacyjne

Metody słowne:

- pogadanki i prelekcje,

- opis,

- bajki i opowiadanie,

- objaśnienia

- instrukcje

Formy:

Praca indywidualna

W małych zespołach

Praca z całą grupą

DATA I MIEJSCE INNOWACJI:

Wdrażanie innowacji planowane jest od 1 września 2011r. w Przedszkolu Gminnym w Sianowie, we wszystkich grupach wiekowych.

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA INNOWACJI:

Innowacja będzie finansowana z własnych środków placówki.

DOKUMENTACJA:

1. Przebieg innowacji zostanie zapisany w planach miesięcznych oraz zapisach dziennych w dzienniku zajęć przedszkolnych.

2. Na Radzie Pedagogicznej w czerwcu 2012 r. zostanie dokonana ocena realizacji założeń innowacji.

HARMONOGRAM REALIZACI ZADAŃ PROGRAMOWYCH

Bezpieczny w przedszkolu
Tematyka		Cele					Umiejętności dziecka			Formy realizacji	Termin realizacji
Adaptacja dzieci do warunków przedszkolnych		Tworzenie odpowiednich warunków adaptacyjnych do właściwego zaaklimatyzowania się dzieci w przedszkolu. Zapoznanie dzieci z pracownikami przedszkola i pełnionymi przez nich funkcjami. Zapoznanie dzieci ( lub przypomnienie) z budynkiem przedszkolnym oraz zasadami bezpiecznego poruszania się i zachowania w pomieszczeniach i na ogrodzie przedszkolnym.					- swobodnie porusza się w sali - wymienia imiona kolegów i opiekunów grupie - rozpoznaje pracowników przedszkola - szanuje pracę innych - orientuje się w rozkładzie i przeznaczeniu poszczególnych pomieszczeń - właściwie korzysta ze schodów - samowolnie nie oddala się z budynku - uczestniczy w próbnym alarmie			Program adaptacyjny Pogadanki Opowiadania Historyjka obrazkowa (Nie płacz Kasiu)	IX
Normy, zakazy i nakazy - prawidłowe zachowanie się w przedszkolu		Zapoznanie z prawami i obowiązkami bezpiecznego zachowania się w sali zajęć. Przestrzegania ustalonych norm zachowania. Poznanie niebezpieczeństw czyhających w sali zajęć na skutek nieodpowiedniego zachowania Współdziałanie w grupie w celu rozwiązania konfliktów Ostrożne zachowanie się w zabawie, podczas zajęć, nie wyrządzanie szkody sobie i innym					- tworzy i przestrzega normy zawarte w regulaminie - bawi się zabawkami zgodnie z ich przeznaczeniem - podejmuje próby samodzielnego rozwiązywania konfliktów - pomaga innym - sygnalizuje niewłaściwe zachowania - prawidłowo zachowuje się przy posiłku, posługuje się sztućcami zgodnie z przeznaczeniem - ubiera się odpowiednio do pogody - właściwie użytkuje zabawki oraz różne materiały, przybory i narzędzia - sygnalizuje nauczycielce złe samopoczucie			„Kodeks przedszkolaka” Pogadanki, Opowiadania	IX
Pierwsza pomoc		Uświadomienie zagrożeń wynikających z nie udzielenia pierwszej pomocy. Udzielanie pierwszej pomocy - zapoznanie z podstawowymi zasadami i czynnościami ratowniczymi					- próbuje zrozumieć moralne przesłanie obowiązku ratowania zdrowia i życia ludzkiego - wie, jak zadbać o bezpieczeństwo swoje i poszkodowanego, - zna numery alarmowe, - potrafi wezwać służby ratownicze w miejsce wypadku, - podaje informację na temat wypadku.			Spotkanie z przedstawicielami Straży Pożarnej Objaśnienia	V
Bezpieczny w drodze do przedszkola
Tematyka	Cele				Umiejętności dziecka					Formy realizacji	Termin realizacji
Na przejściu dla pieszych	Poznanie niebezpieczeństw czyhających na drogach publicznych Poznanie zasad bezpiecznego poruszania się na drogach i ulicach w mieście Wdrażanie zasady, że przez ulicę przechodzimy tylko na pasach				- demonstruje prawidłowe przejście przez jezdnię - określa kolor światła sygnalizatora i jego znaczenie - rozróżnia kierunki (prawy, lewy) - nie przebiega przez jezdnię - wymienia prawidłowe zachowania na drodze - chodzi prawą stroną chodnika - prawidłowo przechodzi przez jezdnię - sygnalizuje ręką przejście przez jezdnię - porusza się w zwartej kolumnie - przestrzega zakazu poruszania się po drogach bez opieki,					Spacery i wycieczki Pogadanki, opowiadania Historyjki obrazkowe, Scenki sytuacyjne,	X
Znaki drogowe	Zapoznanie z niektórymi znakami drogowymi				- wymienia i wskazuje wybrane znaki drogowe (droga dla rowerów, stop, skrzyżowanie, inne niebezpieczeństwo, przejście dla pieszych, sygnalizacja świetlna ) - prawidłowo interpretuje symbole na znakach					Zabawy dydaktyczne Spacery i wycieczki Prace plastyczne	X
Policjant przyjacielem dziecka	Wzbudzanie zaufania do policjanta i szacunku do jego pracy Poznanie roli i zadań policji, Kształcenie umiejętności rozpoznawania policjanta po mundurze, Nabywanie umiejętności zachowania się i poruszania się środkami komunikacji				- dostrzega i rozumie potrzebę i wartość zawodu policjanta - rozpoznaje sygnał alarmowy - rozumie konieczność podróżowania w foteliku - wskazuje swoje miejsce zamieszkania - zna swoje dane i adres					Spotkanie z policjantem Rozmowa, wiersze tematyczne.	X
Numery alarmowe i pojazdu ratowniczne	Zapoznanie z charakterystycznymi cechami pojazdów ratowniczych i ich zadaniami Zapoznanie z numerami alarmowymi.				- zna numery alarmowe Straży Pożarnej, Policji i Pogotowia - rozpoznaje i nazywa pojazdy ratownicze,					Plansze	X
Bezpieczny w domu
Tematyka			Cele	Umiejętności dziecka						Formy realizacji	Termin realizacji
Bezpiecznie z elektrycznością			Rozróżnianie niektórych urządzeń gospodarstwa domowego i określanie do czego służą Zapoznanie z zasadami bezpiecznego korzystania z urządzeń zasilanych energią elektryczną oraz prawidłowego reagowania na sytuacje zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym. Zapoznanie ze skutkami niewłaściwego korzystania ze sprzętu domowego. Nabywanie świadomości zagrożenia płynącego z kontaktu z urządzeniami podłączonymi do prądu oraz manipulowania przy gniazdkach i włącznikach. Przestrzeganie zakazu nie włączania urządzeń elektrycznych podczas nieobecności w domu dorosłych, i bez ich wyraźnej zgody	- zna zasady bezpiecznego posługiwania się urządzeniami elektrycznymi - prawidłowo rozpoznaje i nazywa najważniejsze urządzenia elektryczne - potrafi prawidłowo zachować się w sytuacji zagrożenia. - wymienia korzyści, jakie daje człowiekowi energia elektryczna, - rozpoznaje zagrożenia jakie mogą wystąpić podczas korzystania z urządzeń elektrycznych - przewiduje skutki niewłaściwego korzystania z energii - ma świadomość zagrożenia zdrowia i życia. - sam nie włącza sprzętu elektrycznego, obsługuje tylko te urządzenia, na które zezwolą mu dorośli, - przestrzegać zakazu manipulowania innymi przedmiotami w gniazdkach, przecinania przewodów, itd.)						Spotkanie z elektrykiem Pogadanki Burza mózgów Praktyczne działania Pokaz Historyjka „Nierozważna Hania”	XII
Bezpiecznie z ogniem			Zapoznanie z rolą i zadaniami strażaka pracą Zapoznanie z niebezpieczeństwami spowodowanymi zabawami z ogniem	- wie, że strażak to osoba która udzieli mu pomocy w razie potrzeby - wymienia sytuacje grożące poparzeniem - zna konsekwencje zabawy zapałkami, wzniecaniem ognia w różnych sytuacjach i miejscach, które grożą rozproszeniem się ognia oraz pożarem - nie bawi się prądem i zapałkami - wie że należy powiadomić osobę dorosłą o zaistniałym zagrożeniu ogniem, alarmuje innych o zauważonym niebezpieczeństwie (krzyczy, telefonuje) - umie właściwie zachować się w razie pożaru, - samodzielnie dzwoni, wie, jakie informacje należy podać						Wycieczka do remizy Spotkanie ze strażakiem Odegranie scenek dramowych	V
Lekarstwa i środki chemiczne			Zapoznanie z informacjami na temat obchodzenia się z lekami Zapoznanie z konsekwencjami grożącymi zabawą lekarstwami Nabywanie wiadomości o środkach czystości oraz o ich specjalnym oznakowaniu informacyjnym	- wie, że nie wolno brać i zażywać lekarstw bez wiedzy dorosłych - wie, że to, co pomaga i jest lekarstwem np. dla rodziców -jemu może bardzo zaszkodzić, - zna znaki ostrzegawcze na produktach chemicznych- drażniące, żrące, trujące, - wie o bezwzględnym zakazie bawienia się i stosowania środków chemicznych (np. środków czystości) -wie , do czego służy apteka						Spotkanie z pielęgniarką Pogadanki, opowiadania Wycieczka do apteki	IV
Inne niebezpieczeństwa - sam w domu			Poznanie niebezpieczeństw czyhające w domu na skutek nieodpowiedniego zachowania	-wie o niebezpieczeństwach związanych z zabawami ostrymi przedmiotami, np. nóż, szkło, pocięte metale, - zna niebezpieczeństwa nieostrożnej zabawy wodą w domu, - wie, ze miejsca zbyt wysokie, są niebezpieczne dla zdrowia, - nie wychyla się przez okno, - nie ufa obcym osobom, - wie, że pod nieobecność rodziców nie wpuszcza nikogo do domu - rozumie konieczność pozstawania czasami samemu w domu						Opowiadania i bajki: „Siedem koźlątek” „Czerwony kapturek” Odgrywanie scenek dramowych,	XII
Bezpieczny wśród zwierząt
Tematyka		Cele					Umiejętności dziecka			Formy realizacji	Termin realizacji
Spotkanie z psem i innym zwierzęciem		Wdrażanie do humanitarnego obchodzenia się ze zwierzętami i bezpiecznego przebywania z nimi Uświadomienie dziecku grożących im niebezpieczeństw ze strony zwierząt. Unikanie wynikających z tego zagrożeń Umiejętność radzenia sobie w niebezpiecznych sytuacjach					- wie, jak należy się zachowywać się, aby uniknąć przykrych konsekwencji w relacji ze zwierzętami - nie podchodzi , nie dotyka i nie karmi ptaków i innych dzikich zwierząt - wie jak wygląda znak informacyjny „uwaga zły pies” i, że nie wolno wchodzić na teren, którego pilnuje pies - wie, że nie wolno bez zgody i obecności właściciela podchodzić do psa, karmić go - nie dotyka, nie drażni psów i innych zwierząt spotkanych podczas spaceru - zna zasady postępowania w przypadku kontaktu z rozgniewanym, agresywnym psem - demonstruje pozycje obronne stosowane w przypadku ataku psa - wie, jak zachowuje się chory np. gołąb, wiewiórka itp. - nie dotyka martwych ptaków i innych zwierząt - powiadamia dorosłych o znalezieniu zwierzęcia - nie znęca się nad zwierzątkami - myje ręce po kontakcie ze zwierzęciem			Spotkanie z weterynarzem Spotkania z przedstawicielami Stowarzyszenia Terapii Kontaktowej z udziałem psów (pogadanka, pokaz pozycji obronnej) Ulotka dla rodziców	III
Bezpieczny w zabawie
Tematyka		Cele				Umiejętności dziecka			Formy realizacji		Termin realizacji
Na podwórku		Poznanie miejsc bezpiecznych i niebezpiecznych na zabawę. Zapoznanie z prawami i obowiązkami bezpiecznego zachowania się podczas zabaw na podwórzu.. Przestrzegania ustalonych norm zachowania. Poznanie niebezpieczeństw czyhających na niego na skutek nieodpowiedniego zachowania				- uświadamia sobie, że niektóre miejsca są dla niego zagrożeniem (rowy, wykopy, miejsca budowy, opuszczone i walące się budynki, wysypiska śmieci, studnie i zbiorniki wodne, piwnice, strychy i dachy, tereny nieznane i oddalone od miejsca zamieszkania) - wie, że ulica nie jest miejscem do zabawy i nie należy wybierać do zabawy miejsc blisko jezdni, parkingów - wie, jak oznaczane są miejsca niebezpieczne - wie, że najbezpieczniejsza jest zabawa w miejscach do tego wyznaczonych, - zna zasady i miejsca bezpiecznej zabawy na świeżym powietrzu, - rozumie, że zachowanie typu: podstawianie nogi, spychanie urządzeń, sypanie piaskiem w oczy zagraża zdrowiu i bezpieczeństwu kolegów. - Wie, że nie wolno oddalać się z miejsca zabawy bez zgody i wiedzy osoby dorosłej opiekującej się nim - informuje rodziców lub opiekunów, jeśli idzie się pobawić, zawsze mówi, gdzie będzie przebywać - wie, jak korzystać z zabawek, przyborów i sprzętu zgodnie z ich przeznaczeniem i zasadami bezpieczeństwa - wie o konieczności informowania dorosłych o uszkodzonych zabawkach i sprzęcie - wie, o konieczności zgłaszania osobie dorosłej zauważonego niebezpieczeństwa - wie o konieczności zgłaszania osobie dorosłej wszelkich dolegliwości, skaleczeń czy złego samopoczucia - samodzielnie i bezpiecznie organizuje sobie czas wolny			Spotkanie z przedstawicielem Straży Miejskiej Historyjki obrazkowe, Symulacje, pogadanki		XI
Nieznajomy		Wyrabianie ograniczonego zaufania do dorosłych, szczególnie obcych. Poznanie i unikanie zagrożeń ze strony ludzi				- wie, że człowiek który ma złe intencje może mieć przyjemną powierzchowność i być miły, - wie, że pewnych sytuacjach ma nie słuchać poleceń dorosłych i, że może a nawet musi odmówić nieznajomemu. - nie oddala się od domu z obcą osobą - nie przyjmuje prezentów (słodyczy) od obcych osób - nie udziela informacji o swoim miejscu zamieszkania - nie wsiada do samochodu obcej osoby - powiadamia zawsze rodziców lub opiekunów o wszystkich sytuacjach i zdarzeniach z nieznajomym			Scenki. Historyjki obrazkowe. Opowiadania Bajka„Królewna Śnieżka”		XI
Niebezpieczne przedmioty i rośliny		Zdobycie wiedzy o konsekwencjach działań dziecka i przebywaniu w pobliżu potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów i substancji Poznanie zna zagrożenia płynące ze świata roślin i unika je Rozpoznawanie roślin niebezpiecznych dla zdrowia.				- wie, że rzeczy znalezione mogą stanowić zagrożenie (niewypały, pociski, zamknięte pakunki, strzykawki, produkty spożywcze, lekarstwa, kosmetyki, szkło, itp.) - nie bierze do ręki przedmiotów rozpoznanych jako niebezpieczne lub budzących wątpliwości - informuje jak najszybciej dorosłego (rodzic, nauczyciel, policjant) o tym, gdzie leży niebezpieczny przedmiot - wie, że nie może wkładać do ust i jeść nieznanych roślin - zna rośliny szczególnie niebezpieczne dla człowieka - wie, jak co dzieje się gdy człowiek zje coś trującego i jak ważna jest wtedy szybka pomoc medyczna			Pogadanki, opowiadania		IV
Pogoda		Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych. Dbanie o swoje zdrowie w zależności od zmieniających się warunków atmosferycznych				- wie o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji, umie rozpoznawać symptomy zbliżającej się burzy - potrafi znaleźć bezpieczne schronienie przed skutkami gwałtownej ulewy i porażeniem piorunem			Pogadanki, historyjki		III
Zgubiłem się		Nabycie wiedzy o sposobach zapobiegania i odpowiedniego reagowania dziecka w wypadku zgubienia się.				- zna swoje dane osobowe i adres - nie oddala się od opiekunów, - wie, że każdemu może się przydarzyć zagubienie się i, ze nie musi obawiać się kary - zna zasady zachowania się w miejscu publicznym razie zgubienia , - umie poprosić o pomoc, informuje napotkaną osobę ( policjant, ekspedientka, kobieta lub mężczyzna z dzieckiem, starsza pani), - pozostaje na miejscu, - wie, jak zachować się razie zgubienia w lesie ( przytula się do drzewa, staraj się, by było go widać i słychać, utrzymuje ciepło			Historyjka obrazkowa „Przygoda z małpką”		V
Bezpieczna zima		Rozumienie konieczności zażywania świeżego powietrza w zależności od warunków atmosferycznych Rozumienie niebezpieczeństw wynikających ze ślizgania się po zamarzniętych stawach i rzekach, Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zabaw na śniegu i lodzie				- korzysta z zabaw na świeżym powietrzu - ubiera się stosownie do pogody - wie o zasadach bezpiecznej zabawy na śniegu, np. nie rzuca śnieżkami w twarz kolegi, - pamięta o niebezpieczeństwie ślizgania się po zamarzniętych stawach i rzekach, - -zjeżdża na sankach w miejscach bezpiecznych, - potrafi umiejętnie rozgrzewać części ciała szczególnie narażone na przemarźnięcie - wie o skutki spożywania sopli lodowych i śniegu			Historyjka „Pierwsza ślizgawka” Doświadczenia i eksperymenty		I
Bezpieczne wakacje		Zapoznania z zasadami wypoczynku w różnych środowiskach przyrodniczych (nad wodą, w lesie, na wsi)				- zna zasady bezpiecznego korzystania z kąpieli wodnych i słonecznych - zna skutki długotrwałego przebywania na słońcu be ochrony ( krem, czapka) - nie wchodzi sam do wody			Opowiadanie „Jak wróbelek Elemelek w wielkim morzu brał kąpiele”		VI
Jestem bezpieczny
Tematyka		Cele					Umiejętności dziecka			Formy realizacji	Termin realizacji
Ruch drogowy		Budzenie zainteresowania dzieci tematyką bezpiecznego poruszania się po drodze . Dostarczanie radości z dobrze wykonanej pracy					- wykonuje makietę ruchu drogowego z uwzględnieniem elementów wchodzących w skład ruchu drogowego (pojazdy, sygnalizator świetlny, pasy - tzw. zebra, chodnik) - doskonali sprawność manualną podczas wycinania elementów składających się na makietę i nakleja je makietę - odpowiednio koloruje sygnalizator świetlny - czuje dumę z własnoręcznie wykonanej pracy			Przedszkolny konkurs na wykonanie makiety miasta	X
Bezpieczeństwo dla wszystkich		Zebranie spostrzeżeń dzieci na temat niebezpieczeństw w otaczającym ich świecie Wyrażanie swoich uczuć w różnych formach ekspresji					- - uświadamia sobie zagrożenia, z jakimi może spotkać się na co dzień - wykorzystuje zdobyte informacje jako inspirację do dalszego działania i pogłębiania swojej wiedzy o zapobieganiu zagrożeniom			Ogólnopolski konkurs plastyczny	XI
Moje bezpieczeństwo		Uwrażliwienie dzieci na potrzebę zachowania bezpieczeństwa w sali, ogrodzie przedszkolnym, na spacerach i wycieczkach; Ukazywanie dzieciom sytuacji niebezpiecznych dla ich życia i zdrowia					- interesuje się tematem szeroko pojętego bezpieczeństwa, - ma świadomość występowania różnego rodzaju niebezpiecznych zdarzeń, - kształtuje umiejętności bezpiecznego organizowania sobie czasu wolnego			Wystawa - kącik bezpieczeństwa	I
Poznajemy wybrane możliwości radzenia sobie w sytuacji zagrażającej własnemu bezpieczeństwu		Przestrzeganie zakazu samowolnego oddalania się od rodziców (opiekunów) podczas pobytu w obcych, odludnych miejscach. Nauka postawy radzenia sobie w trudnej sytuacji zagubienia w tłumie					- posiada umiejętności postępowania w sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu, np. jak opanować emocje, do jakiej osoby się zwrócić, jak wołać o pomoc. - wie, do czego służy i w jaki sposób może wykorzystać opaskę odblaskową.			Zajęcie otwarte	II
„Bezpieczny dom, przedszkola i ulica”		Propagowanie zasad zachowania bezpieczeństwa wśród dzieci i rodziców Zachęcanie rodziców do współpracy Dbanie o bezpieczeństwo dzieci					- wykazuje w teorii i praktyce postawę odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i innych. - rozumie zagrożenia niebezpieczeństw wynikających z niewłaściwego doboru miejsca zabaw.			Konkurs plastyczny dla dzieci i rodziców	III
Prawda czy fałsz		Uświadamianie dzieciom zagrożeń i kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu Sprawdzenie zdobytych przez dzieci umiejętności					- wykaże się wiadomościami dotyczącymi bezpieczeństwa; - oceni zachowania służące i zagrażające zdrowiu; - zastosuje w praktyce zdobyte informacje z zakresu znajomości zasad bezpieczeństwa - wykazuje umiejętność współpracy i współdziałania w zespole - utrwala zasady postępowania warunkujących bezpieczeństwo promowanie bezpiecznego stylu życia			Quiz wiadomości	V
„O bezpieczeństwie prawie wszystko”		Uświadomienie dzieciom o konieczności dbania o bezpieczeństwo swoje i innych.					- przedstawi sytuacje i zdarzenia warunkujące bezpieczeństwo swoje i innych - odgrywa role w zabawach parateatralnych posługując się mową, mimiką, gestem i ruchem - umie posługiwać się rekwizytami - wzbogaca i uaktywnia wyrazistą mowę z odpowiednia intonacją			Inscenizacja w wykonaniu przedszkolnego koła teatralnego	IV
Działania dodatkowe
Tematyka		Cele						Efekty działań		Formy realizacji	Termin realizacji
Moje dziecko jest bezpieczne		Nabycie wiadomość o niebezpieczeństwach grożących dziecku .						- rodzic wie, jakie niebezpieczeństwa zagrażają dziecku, - rodzic zadba o bezpieczeństwo w najbliższym otoczeniu dziecka - rodzic ma świadomość, że należy uczyć dzieci sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach		Spotkanie z psychologiem	XI
Co rodzic powinien wiedzieć ?		Zapoznanie rodziców z istotnymi sprawami dotyczącymi wychowania i opieki nad dzieckiem						- rodzic zna zakres, treści i formy realizacji pedagogicznej - współpracuje z nauczycielem w utrwalaniu i przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa		Kącik edukacyjny dla rodzica	IX-VI
Żyję zdrowo i bezpiecznie		Promowanie zdrowego, bezpiecznego i aktywnego spędzania wolnego czasu w gronie rodzinnym,						- wyrobienie umiejętności współdziałania zespołowego, opartego na wzajemnym zaufaniu, życzliwości i pomocy, - integracja dzieci, rodziców i nauczycieli, - przeżywanie pozytywnych emocji		Festyn rodzinny	V

EWALUACJA INNOWACJI:

• Zorganizowanie konkursów i quizów wewnątrzprzedszkolnych, gminnych, regionalnych lub ogólnopolskich

• Opracowanie scenariuszy do prowadzonych zabaw i zajęć dla dzieci i z udziałem rodziców

• Przeprowadzenie

- obserwacji dzieci

- ankiety dla rodziców

- hospitacji diagnozujących

• Dokumentowanie przebiegu innowacji w kronice przedszkolnej i na stronie internetowej przedszkola oraz w zapisach planu rocznego i dziennikach zajęć

PRZEWIDYWANE EFEKTY PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ

Realizacja programu opierać się będzie na treściach programowych zawartych w następujących programach:

Rozwijanie umiejętności zapewniających bezpieczeństwo

Dziecko :

• bezpiecznie korzysta z zabawek i sprzętu ogrodowego zgodnie z ustalonymi regułami (np. .nie popychać innych, nie wyrywać sobie nawzajem zabawek)

• sygnalizuje konieczność oddalenia się z miejsca zabaw czy zajęć

• bezpiecznie posługuje się nożyczkami ,pędzelkiem itp.

• nie bierze do rąk rzeczy znalezionych, czy otrzymanych od obcych osób dorosłych

• nie porusza się po drogach bez osób dorosłych

• nie prowokuje sytuacji zagrażających bezpieczeństwu innych dzieci

(np. sypanie piaskiem ,podstawianie nogi itd.)

• informuje nauczycielkę o sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu, zarówno własnemu, jak i innych

• zna podstawowe zasady ruchu drogowego i je przestrzegać

• przestrzega zakazu zabaw w pobliżu tras komunikacyjnych

• potrafi przewidzieć skutki nieprawidłowego zachowania się na drodze

• zrozumie zakaz zbliżania się do nieznanych zwierząt np. psów

• zna własny adres zamieszkania, swoje imię i nazwisko

Przestrzeganie przez dzieci zakazów dotyczących

• Zabawy zapałkami

• Zabaw w miejscach niedozwolonych (w pobliżu jezdni, zbiorników wodnych itp.)

• Samowolnego korzystania z urządzeń elektrycznych podłączonych do sieci

• Wykorzystywania do zabaw lekarstw lub innych środków chemicznych

Wprowadzane treści będą dodatkowo wzbogacone przez hasła, z którymi dzieci będą się zapoznawać w toku zajęć i zabaw. Mają one za zadanie uwrażliwić dzieci na wszelkie grożące im niebezpieczeństwa.

Niebezpieczeństwo zabaw w sytuacjach domowych.

• Nie pozostawiam odkręconego kranu

• Nie wspinam się na meble

• Nie wychylam się przez okno

Zachowanie bezpieczeństwa w kontaktach z urządzeniami elektrycznymi, mechanicznymi, nieznanymi przedmiotami i substancjami.

• Nie bawię się prądem (nie szarpię za sznur, nie włączam urządzeń elektrycznych, nie wkładam przedmiotów do gniazdek elektrycznych)!";

• Nie bawię się gazem (nie kręcę kurkami, nie wkładam przedmiotów do palników, przedmiotów do piekarnika)

• Nie dotykam gorących przedmiotów, np. żelazka, kuchenki elektrycznej

• Nie bawię się ostrymi przedmiotami znalezionymi w domu, np. nożem, igłą

• Nie bawię się zapałkami

• Nigdy nie bawię się lekarstwami i nieznanymi produktami chemicznymi znalezionymi w domu

Zabawy na powietrzu bez nadzoru dorosłych

• Nie bawię się w miejscach niebezpiecznych, np. w wykopach w pobliżu placu budowy, torach kolejowych, w pobliżu rozdzielni gazu

• Nie wspinam się na dachy, wysokie drzewa, płoty, parkany

• Nie dotykam nieznanych przedmiotów

• Nie zjadam nieznanych roślin i grzybów

• Nie zjadam znalezionych produktów żywnościowych

• Nie kąpię się w zbiornikach wodnych bez opieki dorosłych

• Nie dotykam obcych zwierząt

• Nie bawię się na zamarzniętym jeziorze

• Nie zjeżdżam ze zbyt stromej góry

Miejsce pobytu dziecka - w pobliżu lub na drodze publicznej

Podstawowe zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

• Nie bawię się w pobliżu jezdni, na parkingach, placykach miejskich i wszędzie tam, gdzie jeżdżą pojazdy mechaniczne

• Nie przechodzę przez jezdnię w nieoznaczonych miejscach

• Nie przechodzę przez ulicę bez opieki dorosłych

• Nie zbliżam się na rowerze lub hulajnodze do ruchliwych ulic i dróg

• Nie wychodzę z domu o zmroku

• Nie spycham kolegi z chodnika na jezdnię

• Nie wbiegaj na jezdnię.

Niebezpieczeństwo w kontaktach z osobami "obcymi".

• Nie ufam obcym ludziom, np. nie przyjmuję od nich słodyczy, zabawek

• Nie odchodzę od domu, namawiany przez obcych ludzi

• Nie zdradzam sekretów rodzinnych

• Nie otwieram drzwi obcym ludziom pod nieobecność rodziców lub starszego rodzeństwa

PRZYKŁADY METODYCZNYCH ROZWIĄZAŃ PROGRAMOWYCH

SCENARIUSZ 1

Temat: ,, Bezpieczna droga”, czyli uczę się zasad ruchu drogowego - spotkanie z funkcjonariuszem policji.

Cel główny:

• Kształtowanie umiejętności bezpiecznego zachowania się dziecka na drodze - poznanie i przestrzeganie podstawowych zasad bezpiecznego poruszania się po drogach przez pieszych, poznawanie skutków niewłaściwych zachowań i kształtowanie umiejętności ich przewidywania.

• Wzbogacanie słownika czynnego dzieci o nowe wyrazy związane z ruchem drogowym.

• Uświadomienie dzieciom znaczenia zawodu policjanta w życiu codziennym.

Cele operacyjne:

Dziecko...

• Wie, co to są znaki drogowe.

• Potrafi rozpoznać podstawowe znaki drogowe i zna ich znaczenie.

• Potrafi praktycznie zademonstrować sposób poruszania się pieszych i pojazdów.

• Wie, co to jest sygnalizator świetlny i do czego służy.

• Potrafi nazwać przejście dla pieszych.

• Rozumie konieczność przestrzegania zasad ruchu drogowego.

• Umie prawidłowo odpowiedzieć na postawione pytanie.

• Czerpie radość ze wspólnej zabawy z zaproszonym gościem.

• Aktywnie uczestniczy na zajęciu.

Przebieg zajęcia:

1. Przywitanie zaproszonego gościa (funkcjonariusza policji) wierszem B. Formy

,,Przepisy drogowe”.

2. Przedstawienie tematu zajęcia.

3. Przybliżenie dzieciom zasad ruchu drogowego poprzez omówienie plansz z cyklu „Bezpieczna droga do przedszkola”:

• Jakie pojazdy poruszają się po ulicach?

• Gdzie chodzą piesi?

• Jak można przejść bezpiecznie na drugą stronę ulicy?

• O czym muszą pamiętać piesi i kierowcy samochodów?

• Co pomaga kierowcom bezpiecznie jeździć po ulicach?

• Co stoi przy skrzyżowaniach lub przy przejściach dla pieszych?

4. ,,Przejście na drugą stronę ulicy” - praktyczne zastosowanie zasad bezpieczeństwa podczas przejścia po pasach na drugą stronę ulicy.

5. Pokaz przez policjanta sygnałów ręcznego kierowania ruchem w stosunku do uczestników ruchu drogowego tzn. dla ruchu pojazdów i ruchu pieszych.

6. ,,Ruch uliczny” - zabawa ruchowa. Dzieci chodzą w różne strony po sali. Na środku stoi policjant kierujący ruchem i trzyma dwie tarcze: czerwoną i zieloną. Kiedy w górze jest zielona tarcza, to dzieci spacerują po sali, a kiedy czerwona, to dzieci stoją.

7. Wspólne zabawy, gry edukacyjne z zakresu ruchu drogowego utrwalające przekazaną wiedzę.

8. Kolorowanie obrazków na temat ,,Pamiętaj! Przechodź przez jezdnię tylko na zielonym świetle!”

SCENARIUSZ 2

Temat: Poznanie zasad bezpiecznego poruszania się na drogach i ulicach w mieście w oparciu o wiersz „Dlaczego kret pod ziemią chodzi?”

Cel główny:

• Poznanie niebezpieczeństw czyhających na drogach publicznych.

• Ustalenie przez dzieci zasad bezpiecznego zachowania się na drogach i jezdniach w mieście.

• Poznanie niektórych znaków drogowych.

• Wdrażanie zasady, że przez ulicę przechodzimy tylko na pasach

Cele operacyjne:

Dziecko...

• Rozumie treść wiersza.

• Wypowiada się rozwiniętymi zdaniami.

• Wie, że należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa podczas poruszania się po drogach.

• Wie, że nie wolno dowolnie przekraczać jezdni.

• Zna zasady przechodzenia przez jezdnię.

• Rozumie związki przyczynowo-skutkowe.

• Potrafi odróżnić znaki drogowe i rozumie ich treść.

• Umie odczytać globalnie wyraz.

• Potrafi swobodnie ekspresyjnie się poruszać.

• Reaguje na polecenia nauczyciela.

Przebieg zajęcia:

1. Przypomnienie wiersza: „Trzy sygnały” (recytacja zbiorowa).

2. Marsz po kole do piosenki: „Uwaga, czerwone światło” słuchanej z kasety magnetofonowej - zmiana kierunku po każdej zwrotce i refrenie.

3. Rozmowa naprowadzająca na temat zajęcia „Kto opowie, jak wygląda jego droga do przedszkola?”

Pytania pomocnicze:

• Czy przechodzisz przez jezdnię? W jakim miejscu?

• Jakie znaki drogowe widzisz po drodze? Co na nich jest narysowane?

4. Wysłuchanie pierwszego wiersza ilustrowanego planszami „Dlaczego kret....?”

Pytania do dzieci:

• Kto powie, dlaczego kret nie chodzi po powierzchni?

• Czego nie umie, o czym nie wie?

• Czego musimy się nauczyć, by samodzielnie poruszać się po drogach?

5. Zabawa ruchowa: „Samochody na światłach” (z użyciem krążków) - reagowanie na sygnał wzrokowy (zmiana koloru).

6. Ustalenie zasad bezpiecznego zachowania się na drogach i ulicach (jak należy robić, a czego nam nie wolno). Przypięcie podpisów do globalnego czytania pod obrazkami:

- „Nie wolno wsiadać w biegu do autobusu!”,

- „Przez jezdnię przechodzimy tylko na pasach!”,

- „Przez jezdnię przechodzimy tylko na zielonym świetle!”.

7. Zabawa naśladowcza (opowieść ruchowa): „Wycieczka samochodem po mieście” -reagowanie na polecenia nauczycielki.

8. Wypowiedzi swobodne dzieci na temat „Dlaczego kierowcy wiedzą, jak poruszać się po jezdniach, skąd wiedzą, że mają pierwszeństwo na drodze? (pomysły dzieci).

9. Poznanie znaków drogowych: nakazu, zakazu, informacyjnych; omówienie planszy ze znakami (charakterystyka poszczególnych znaków).

Polecenie nauczycielki: „A teraz będziemy wykonywać takie znaki na zajęciach, aby utrwalić sobie ich znaczenie” (wykonanie znaków drogowych z wycinanki z książki „Rysuję...” cz. 4).

9. Kolorowanie obrazka: „Pamiętaj, przechodź przez jezdnię tylko na pasach!”

SCENARIUSZ 3

Temat: Bezpieczne zabawy w sali na podstawie historyjki obrazkowej „Nie płacz Kasiu!”

Cel główny:

• Poznanie niebezpieczeństw czyhających w sali zajęć na skutek nieodpowiedniego zachowania.

• Ustalenie przez dzieci zasad bezpiecznego zachowania się w sali zajęć.

Cele operacyjne:

Dziecko...

• Rozumie treść historyjki obrazkowej.

• Wypowiada się rozwiniętymi zdaniami.

• Wie, że należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa podczas zabawy z dziećmi w sali.

• Wie, że nie wolno łamać zasad ustalonych w grupie.

• Zna skutki nieodpowiedniego zachowania się względem innych.

• Rozumie związki przyczynowo-skutkowe.

• Umie odczytać globalnie wyrazy.

• Potrafi odczytać wyrażenia i zdania złożone z poznanych liter.

• Potrafi swobodnie ekspresyjnie się poruszać.

• Reaguje na polecenia nauczyciela.

Przebieg zajęcia:

1. Przywitanie dnia piosenką: ,,Podajmy ręce”.

2. Przedstawienie tematu zajęcia.

3. Oglądanie plansz historyjki obrazkowej: „Nie płacz Kasiu!”

4. Rozmowa kierowana do treści historyjki:

• Gdzie ma miejsce zdarzenie?

• Kto jest głównym bohaterem?

• Co zdarzyło się w sali zajęć i z jakiego powodu?

• Czy wam zdarzają się takie wypadki?

5. Przypięcie tytułu historyjki „Nie płacz Kasiu!”

6. Dywanik pomysłów:

Utrwalmy zasady prawidłowego zachowania się w grupie, aby nie stać się ofiarą wypadków w sali zajęć i nie narażać na wypadki innych (wypowiedzi dzieci).

Ustalmy czego nam nie wolno robić i zapiszmy je na planszy np.

• „Nie biegamy!”

• „Nie wyrywamy zabawek!”

• „Nie przepychamy się!”

• „Nie potrącamy innych!”

Zabawa ruchowa do piosenki: „My, starszaki”.

SCENARIUSZ 4

Temat: „Nie ufamy obcym ludziom!”, czyli o tym, dlaczego nie wolno przyjmować nam podarunków od nieznajomych.

Cel główny:

• Uświadomienie dziecku, że nie wszyscy ludzie są dobrzy i mogą uczynić mu krzywdę.

• Przygotowanie dziecka do nieulegania pokusom przyjmowania podarunków, w tym słodyczy, od obcych ludzi.

Cele operacyjne:

Dziecko...

• Rozumie treść obrazka.

• Wysuwa wnioski z jego treści.

• Umie odpowiedzieć na postawione mu pytania.

• Dokonuje oceny bohatera obrazka.

• Zna zasadę, że nie przyjmujemy słodyczy od obcych osób

Przebieg zajęcia:

1. Zabawa ruchowa ze śpiewem: „Na cztery i na sześć”.

2. Rozmowa przy planszy przedstawiającej dorosłego mężczyzną, który częstuje dziecko słodyczami, a ono z ochotą je przyjmuje, zatytułowanej „Nie przyjmuj słodyczy od obcych!”

3. Odpowiedzi dzieci na postawione pytania:

• Co robi ta dziewczynka?

• Czy wolno było jej przyjąć słodycze?

• Od kogo wolno nam przyjmować łakocie?

• Jakie niebezpieczeństwo czyha na dziewczynkę?

• Jaką zasadę musimy przestrzegać w kontaktach z obcymi ludźmi?

4. Ustalenie zasad bezpiecznego obcowania z dorosłymi, których nie znamy:

• Nie rozmawiamy o swoich tajemnicach rodzinnych.

• Bez nadzoru dorosłych nie wolno przyjmować od obcych ludzi podarunków.

• Nie oddalamy się - skuszeni obietnicami - od domu z obcymi ludźmi.

5. Kolorowanie obrazków: „Pamiętaj! Nie przyjmuj słodyczy od obcych!”

SCENARIUSZ 5

Temat: Poznanie wyglądu i przeznaczenia pojazdów ratowniczych oraz numerów alarmowych.

Cel główny:

• Poznanie charakterystycznych cech pojazdów ratowniczych i ich zadań.

• Ocena pracy służb ratowniczych.

• Poznanie numerów alarmowych.

• Pobudzenie plastycznej ekspresji twórczej w scenkach z wyobraźni zawierających sylwety pojazdów ratowniczych.

Cele operacyjne:

Dziecko...

• Rozumie treść obrazków.

• Wysuwa wnioski z ich treści.

• Umie odpowiedzieć na postawione mu pytania.

• Dokonuje oceny pracy służb ratowniczych: Policji, Pogotowia Ratunkowego, Straży Pożarnej.

• Wykaże się inicjatywą w tworzeniu scenek rodzajowych na temat pracy ludzi w w/w służbach.

• Zna numery alarmowe i zasady ich wybierania.

Przebieg zajęcia:

1. Zabawa ruchowa ze śpiewem: „Wietrzyk leci w dal...”.

2. Rozmowa przy planszach przedstawiających pracę strażaka, policjanta, lekarza pogotowia. Ocena wysiłku ludzi (swobodne wypowiedzi dzieci).

3. Poznanie numerów alarmowych:

997 - Policja,

998 - Straż Pożarna,

999 - Pogotowie.

4. Próby obsługi aparatów telefonicznych różnych typów.

5. Zabawy ruchowe z makietami pojazdów uprzywilejowanych (wykorzystanie fragmentu mini miasteczka ruchu drogowego). Poznanie w trakcie zabawy praw pojazdów uprzywilejowanych w ruchu drogowym.

6. Wykonywanie scenek rodzajowych z wykorzystaniem pieczątek przedstawiających pojazdy uprzywilejowane w akcji.

7. Wystawka prac dzieci, omówienie treści.

SCENARIUSZ 6

Temat: Przestrzeganie przed nierozważnym obywaniem się z gorącymi przedmiotami w oparciu o historyjkę obrazkową „Nierozważna Hania”.

Cel główny:

• Przestrzeganie przed nierozważnym obywaniem się z gorącymi przedmiotami (np. żelazkiem, gorącymi naczyniami, kuchenką gazową).

• Utrwalenie numeru alarmowego Straży Pożarnej - 998.

Cele operacyjne:

Dziecko...

• Wiernie odtwarza treść historyjki.

• Koncentruje uwagę na treściach słownych.

• Rozumie sens i potrafi odpowiedzieć na postawione pytanie dotyczące treści historyjki.

• Posiada umiejętność postępowania w sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu, np. jak opanować emocje, jak wołać o pomoc.

• Zna numery alarmowe.

• Uważnie słucha uwag nauczycielki.

• Wyraża radość ze wspólnej zabawy.

Przebieg zajęcia:

1. Wspólne omówienie treści historyjki obrazkowej „Nierozważna Hania”.

2. Ustalanie zasad obywania się z urządzeniami w gospodarstwie domowym (np. żelazko, kuchenka gazowa).

3. Nadanie tytułu historyjce (propozycje dzieci).

4. Wspólne z dziećmi ustalenie zasad postępowania w obliczu:

• bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia - alarmowanie Pogotowia Ratunkowego (numer telefonu 999),

• zagrożenia pożarem - alarmowanie Straży Pożarnej (numer telefonu 998).

5. Przypięcie podpisu do globalnego czytania „Dzwoń 998 - Straż Pożarna”.

6. Podsumowanie zajęcia:

- O czym będę pamiętać...

- Czego się nauczyłem...

7. Kolorowanie obrazków: ,,Pamiętaj! Nie dotykaj gorących przedmiotów!”,

„Pamiętaj! Nie baw się kuchenką gazową!”.

SCENARIUSZ 7

Temat: ,,Niebezpieczne zabawy” - ustalanie zasad bezpieczeństwa podczas zabaw zimowych na podstawie ilustracji.

Cel główny:

• Wdrażanie dzieci do przestrzegania zasad bezpieczeństwa i rozsądku podczas zabaw zimowych.

• Zrozumienie przez dzieci konieczności wybierania bezpiecznych miejsc do zabawy.

• Rozwijanie umiejętności czytania.

Cele operacyjne:

Dziecko...

• Rozumie treść obrazka, wypowiada się rozwiniętymi zdaniami.

• Wie, że należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa podczas zabaw.

• Wie, że nie wolno ślizgać się na zamarzniętych stawach.

• Wie, że nie wolno zjeżdżać na sankach blisko jezdni.

• Wie, że nie wolno rzucać twardymi śnieżkami w kolegów.

• Rozumie związki przyczynowo-skutkowe.

• Potrafi odróżnić zabawy niebezpieczne od bezpiecznych.

• Umie dokonać syntezy liter i odczytać wyraz.

• Potrafi estetycznie się poruszać.

Przebieg zajęcia:

1. Wspólna recytacja wiersza H. Szczepaniak pt. ,,Zima” jako wprowadzenie do zajęcia.

2. Przedstawienie tematu zajęcia.

3. Omówienie obrazków ukazujących rodzaje zabaw zimowych.

4. Ustalanie, które zabawy są bezpieczne, a które zagrażają życiu (oznaczanie uprzednio przygotowanymi znakami: czerwonym i zielonym koło); próby uzasadniania wyboru.

5. Nadanie tytułów zabawom:

- ,,Niebezpieczne zabawy”.

- ,,Jak bezpiecznie się bawić?”

6. Zabawa ruchowa przy muzyce: ,,Jazda figurowa na lodzie”. Naśladowanie przez dzieci jazdy figurowej na lodzie. Zwrócenie uwagi na bezpieczną zabawę dzieci.

7. Przypięcie podpisów do globalnego czytania.

8. Podsumowanie zajęcia:

- O czym będę pamiętać...

- Czego się nauczyłem...

9. Kolorowanie obrazków: ,,Pamiętaj! Nie baw się na zamarzniętych rzekach i jeziorach.”

SCENARIUSZ 8

Temat: „Słuchanie opowiadania H.Łochockiej „Jak wróbelek Elemelek w wielkim morzu brał kąpiele”

Cel główny:

- kształtowanie umiejętności wypowiadania się: poprawne budowanie zdań,

- rozwijanie wrażliwości słuchowej,
- doskonalenie percepcji i pamięci wzrokowej,
- wyrabianie koordynacji wzrokowo - ruchowej,
- wybrzmiewa głoski w wyrazach,
- rozwijanie poczucie przynależności narodowej,

- utrwaleniem zasad bezpiecznej zabawy nad wodą.

Cele operacyjne :

dziecko umie:

• Wyszukać przedmioty na określoną głoskę

• Wypowiadać się na temat opowiadania

• Wysłuchać i przeliczyć dźwięki

dziecko zna:

• Nazwę naszego morza

• Zasady bezpiecznej zabawy nad wodą

dziecko potrafi:

• Ułożyć i nakleić mandalę z części,

• Reagować na przerwę w muzyce muzyki

• Ułożyć zdania o opowiadaniu

• Wyodrębnić wyrazy w zdaniu i odzwierciedlić ich liczbę poprzez układanie pasków papieru oraz sylab w wyrazach

• Dokonać analizy głoskowej wyrazów

• Odwzorować elementy literopodobne - narysować fale

Metody:

• zadań stawianych do wykonania, ćwiczeń praktycznych,

• słowne,

• oglądowa (ilustracje)

Formy:

• zabawy prowadzone z całą grupą

• indywidualna

Środki dydaktyczne:
Książka H. Łochockiej „Wróbelek Elemelek”, ilustracje, paski papieru, klocki, pudlo, płyta CD - Piosenki o tematyce morskiej - zbiór własny, rysunki (mandale ) z części, kartki, klej, ilustracja o tematyce morskiej, Karty Pracy - fale i łódeczki, ołówki

Przebieg zajęcia:

1.Słuchanie opowiadania H. Łochockiej „Jak wróbelek Elemelek w wielkim morzu brał kąpiele”.

2. Rozmowa z dziećmi na temat wysłuchanego utworu.

- Co Elemelek mówił o morzu, gdy zobaczył je po raz pierwszy?

- Jak nazywa się polskie morze?

- Co stało się wróbelkowi?

- Z kim bawił się Elemelek?

3. Układanie przez dzieci zdań o opowiadaniu.

4. Wyodrębnianie wyrazów w zdaniu.
Nauczycielka czyta zdania, np. „Wróbelek jedzie pociągiem”. „Na morzu są fale” - dzieci układają przed sobą tyle pasków, ile jest wyrazów w zdaniu.

5.Zabawa improwizacyjno - ruchowa przy muzyce o tematyce morskiej - na przerwę nauczycielka mówi jakiś wyraz - dzieci dzielą wyraz na sylaby (wyklaskiwanie) i na głoski.

6. Indywidualna praca przy stolikach: dzieci układają i naklejają na kartkę rysunek (mandalę) złożony z czterech części

7. Zabawa dydaktyczna ,,Słowa i słówka”- wyszukiwanie na ilustracji nazw przedmiotów

na określoną głoskę, tworzenie do nich zdrobnień.

8. Ćwiczenia słuchowo - matematyczne. Nauczycielka wrzuca do kartonu kilka klocków - „ile rybek pływa w wodzie?”. Powtarza czynność: „ile dopłynęło rybek?”, „ile teraz jest ich razem?”

9. Zabawa ruchowo - graficzna „Fale”. Dzieci kreślą najpierw jedną ręką a potem obiema rękoma morskie fale (miękkie linie) potem rysują na kartach pracy fale , po których będą pływały łódeczki.

10. Podsumowanie zajęcia:

- o czym było zajęcie?

- jak bezpiecznie należy bawić się nad wodą?

- jak nazywa się nasze morze?

Scenariusz zajęcia otwartego dla rodziców

Temat: Poznanie wybranych możliwości radzenia sobie w sytuacji zagrażającej własnemu bezpieczeństwu w oparciu o opowiadanie ,,Przygoda z pieskiem”.

Cel główny:

• Przestrzeganie przed samowolnym oddalaniem się od rodziców (opiekunów) podczas pobytu w obcych, odludnych miejscach.

• Wyuczenie postawy radzenia sobie w trudnej sytuacji zagubienia w tłumie.

• Wyrobienie nawyku posługiwania się emblematami odblaskowymi na co dzień.

Cele operacyjne:

Dziecko...

• Wiernie odtwarza treść piosenki.

• Koncentruje uwagę na słowie czytanym.

• Rozumie sens i potrafi odpowiedzieć na postawione pytanie dotyczące treści opowiadania.

• Posiada umiejętności postępowania w sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu, np. jak opanować emocje, do jakiej osoby się zwrócić, jak wołać o pomoc.

• Wie, do czego służy i w jaki sposób może wykorzystać opaskę odblaskową.

• Uważnie słucha uwag nauczycielek i zaproszonego gościa - funkcjonariusza policji.

• Wyraża radość ze wspólnej zabawy.

Środki dydaktyczne:

kolorowe ilustracje, tablica, magnetofon, nagranie muzyczne, mini-miasteczko ruchu drogowego, kredki, karty pracy, opaski odblaskowe z wkładką adresową.

Przebieg zajęcia:

1. Przywitanie dnia piosenką: ,,Na skrzyżowaniu”.

2. Przedstawienie tematu zajęcia.

3. Słuchanie opowiadania czytanego przez nauczycielkę pt. ,,Przygoda z pieskiem”.

4. Rozmowa kierowana do treści opowiadania:

• Kto jest głównym bohaterem opowiadania?

• Gdzie dzieci spędzały ferie zimowe?

• Czy przygoda, jaka ich spotkała, należała do bezpiecznych?

• Co należy wiedzieć, aby być bezpiecznym poza domem, zwłaszcza w podróży?

• Do kogo należy się zwrócić w sytuacji zagubienia się w tłumie?

5. Zabawa ruchowa: ,,Ruch uliczny” - reagowanie na sygnał wzrokowy.

6. Rozmowa z dziećmi na temat sytuacji zagrażających bezpieczeństwu - uzmysłowienie znaczenia wykorzystywania w życiu codziennym opasek odblaskowych z wkładką adresową.

7. Kolorowanie obrazków: „Pamiętaj! Jeśli się zgubisz zwróć się o pomoc do policjanta”.

8. Pedagogizacja rodziców - przedstawienie założeń i dotychczasowych efektów realizacji programu

9. Rozdanie opasek odblaskowych z wkładką adresową dzieciom

Projekt zajęcia koleżeńskiego dla nauczycieli

grupa dzieci 4 - letnich

 

1.     TEMAT TYGODNIOWY:  Ulica ruchliwa niebezpieczna bywa.

 

2.     TEMAT DZIENNY: Umiem lepiej niż rodzice chodzić pieszo przez ulicę

  

4. RODZAJ AKTYWNOŚCI: słowna, muzyczno - ruchowa, plastyczna, praktycznych działań.

 

5.     CELE GŁÓWNE:

      rozumienie konieczności przestrzegania zasad ruchu drogowego dla pieszych;

      poznanie w zabawach zasad prawidłowego przechodzenia przez jezdnię, reagowanie na umowne znaki;

      wzbogacenie wiedzy na temat znaków drogowych regulujących ruch uliczny;

      kulturalne i bezpieczne zachowanie się wobec innych uczestników ruchu drogowego (pojazdy);

      rozwijanie spostrzegawczości i sprawności manualnej.

 

6.     CELE OPERACYJNE:

 

DZIECKO

      potrafi uważnie słuchać utworów literackich;

      umie wypowiadać się na podany temat;

      wie, co oznaczają kolory sygnalizatora świetlnego;

      zna charakterystyczne cechy znaków drogowych;

      potrafi nazwać figury geometryczne: koło, trójkąt, kwadrat;

      umie liczyć w zakresie liczby 4;

      potrafi rozpoznać swoje imię;

      potrafi poskładać pocięty obrazek w całość;

      zna słowa piosenki;

      rozumie zasady przestrzegania bezpieczeństwa podczas zabaw ruchowych;

      potrafi rytmicznie poruszać się do muzyki;

      potrafi skupić uwagę na zadaniu

      umie reagować na sygnał dźwiękowy i słowny;

  

7.     MOŻLIWOŚCI WYBORU:

      swobodne udzielanie odpowiedzi na stawiane pytania;

      dowolny wybór miejsca działania na dywanie;

      indywidualne tempo pracy;

      łączenie się w pary według wyboru dzieci;

 

8.     WARUNKI MATERIALNE: tekst „Raz na jezdnię wlazła gapa…”(fragment piosenki „Uliczne sygnały”) wiersz „Idą dzieci do przedszkola”, makieta ulicy, pacynka, sygnalizator świetlny, wybrane znaki drogowe, dla każdego dziecka - koperty z obrazkami pojazdów, koperty z pociętymi na części znakami drogowymi, po trzy kółka (czerwone, żółte, zielone), płyta CD z materiałem dźwiękowym oraz muzyką do zabawy „Samochody”, kółka małe dla wszystkich dzieci, obrazki do kolorowania dla każdego dziecka, chusta animacyjna.

 

PRZEBIEG ZAJĘCIA:

1. Powitanie dzieci oraz zaproszonych gości piosenką „A hej - a ho” (Pedagogika zabawy).

2. Wysłuchanie krótkiego tekstu  „Raz na jezdnię wlazła gapa…” - rozmowa z pacynką Jackiem na temat jego problemów z poruszaniem się po ulicy i przechodzeniem przez jezdnię.

3. Wypowiedzi dzieci na temat: Co to jest ulica?

       Do czego służy jezdnia?

       Po co są chodniki na ulicach?

       Gdzie  należy przechodzić przez jezdnię?

       Kto wie, jak nazywa się ulica , przy której mieszka?

4. Zabawa klasyfikacyjna „Znaki drogowe” - wysłuchanie zagadki:

Stoją przy drogach

Na długich nogach

Wcale nie maki, ani nie ptaki

Nauczyć mogą

Jak chodzić i jeździć drogą.

       próba odpowiedzi na pytanie: Po co na ulicy są znaki drogowe?

       rozłożenie kopert na dywanie, rozpoznawanie na kopercie swojego imienia przez dzieci (Sojusz metod), składanie pociętego obrazka w całość (znak drogowy) - praca zróżnicowana wg możliwości i umiejętności dziecka (2, 3, 4 części),

       reagowanie na polecenia nauczycielki: Proszę wstaną dzieci, które mają znaki w kształcie np. koła - rozpoznawanie kształtów: koło, trójkąt, kwadrat i dopasowanie do znaków.

5. Zabawa ruchowo - rytmiczna przy muzyce  „Samochody” (Pedagogika zabawy) z wykorzystaniem małych kół imitujących kierownicę.

6. Zabawa dydaktyczna „Kolory sygnalizatora świetlnego”

       wspólne zaśpiewanie piosenki „Po ulicach auta..”

       dzieci otrzymują po trzy kółka: czerwone, żółte, zielone, siadają w kręgu i ich zadaniem jest ułożenie kolorów sygnalizatora w odpowiedniej kolejności; u góry - czerwone, w środku - żółte, na dole - zielone.

7. Zabawa słuchowa  „Odgłosy ulicy” -  z płyty CD rozpoznawanie dźwięków pojazdów i wskazanie właściwego na obrazku (w kopertach znajdują się 3 ilustracje pojazdów);

 

8. Praca przy stolikach - wybranie i pokolorowanie ilustracji, na której dziecko prawidłowo przechodzi przez ulicę ( na pasach,  ze światłami).

9. Podsumowanie zajęcia - zabawa z chustą animacyjną

       Pokażcie jak chodzą piesi po chodniku.

       A teraz jak pędzą samochody po jezdni.

       Kto ma dzisiaj dobry humor niech wysoko

     podniesie chustę do góry.

       Komu podobało się dzisiaj na zajęciu

niech przebiegnie pod chustą.

       Odpowiedzcie na pytanie: Czy dzieci w waszym

 wieku mogą same przechodzić przez ulicę?

 

„Uliczne sygnały”

 

Raz na jezdnię wlazła gapa,

Taka gapa, że aż strach.

Ktoś za kołnierz gapę złapał,

Ktoś za gapa krzyknął: Ach!

 

Ach ty gapo, co ty robisz!

Tu jest jezdnia, chyba wiesz!

Autobusy, samochody,

Motocykle pędzą też.

 

Uliczne sygnały zna duży i mały,

Uliczne sygnały trzeba dobrze znać.

Gdy światło zielone, na drugą idź stronę,

Lecz kiedy jest czerwone, wtedy musisz stać.

  

„Idą dzieci do przedszkola”

 

Idą dzieci do przedszkola

z tatą i z mamą;

zanim przejdą przez ulicę

to przystaną.

Spojrzą w lewo, potem w prawo

rzucą okiem i na pasy wchodzą

śmiało dziarskim krokiem.

Gdy po chwili po chodniku idą dalej,

ruch na jezdni nie przeraża dzieci wcale.

ANKIETA DLA RODZICÓW

 

 Ankieta jest anonimowa i przeznaczona tylko dla celów badawczych.
Należy zakreślić bądź uzupełnić dany punkt.
Za udzielenie szczerych odpowiedzi i wypełnienie ankiety serdecznie dziękuję 

 

1. Jak ocenia Pani/Pan warunki bezpieczeństwa Przedszkola Gminnego w Sianowie?

a)  bardzo dobrze

b) dobrze

c)  wystarczająco

d)  źle

 

2. W jakim stopniu przedszkole starało się ułatwić Pani/Pana dziecku adaptację

a)  bardzo dobrze

b) dobrze

c)  wystarczająco

d)  źle

3.W jakim stopniu w przedszkolu dba się o stan zdrowia dzieci?
a)  bardzo dobrze

b) dobrze

c)  wystarczająco

d)  źle

  

4. Jaką rolę pełnią wychowawcy w rozwijaniu zainteresowań profilaktyki zagrożeń dzieci?

 

…………………………………………………………………………………………………………………….....

 

5. Czy sprawdza Pani/Pan informacje na temat bezpieczeństwa, które dziecko przyswoiło w przedszkolu?

a)       tak

b)       nie

 

6. Czy podejmuje Pani/Pan współpracę z nauczycielkami w zakresie rozwijania zainteresowań dzieci tematyką bezpieczeństwa?

a)       tak, często

b)       rzadko

c)       czasami

d)       nigdy

 

7. Jeśli tak to na czym polega ta współpraca?

a)       pomoc w organizacji występów, uroczystości

b)       opiekun na wycieczkach

c)       organizacja wycieczek

d)       inne…………………………………………………………………………………………………………

 

8.Czy Państwa dziecko wie, co wpływa korzystnie na jego bezpieczeństwo?
a)       tak

b)       nie

9.Czy wie, jak zachować się w sytuacji niebezpiecznej?
a)       tak

b)       nie

10.Czy przedszkole powinna współpracować z instytucjami w zakresie promocji zdrowia?

a)       tak

b)       nie

11. Czy istnieje potrzeba edukacji dzieci i rodziców w zakresie bezpieczeństwa? Proszę krótko opisać - dlaczego?

 

……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

12. Inne uwagi, które chcieliby Państwo przekazać autorom
ankiety
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………

Dziękuję za wypełnienie ankiety.                             

 BIBLIOGRAFIA

1.Domowa Akademia Przedszkolaka. Bezpieczny przedszkolak
Małgorzata Czyżowska
Wydawnictwo Zielona Sowa 2009

2.Bądź bezpieczny na drodze. Zasady ruchu drogowego z magnesami

Liliana Fabisińska

Wydawnictwo Wilga 2009

3.Bezpiecznie przez życie - czyli jak uczyć dzieci unikania zagrożeń

Regina Dąbrowska

Wydawnictwo Harmonia 2009

4.Rozporządzenie MEN z dnia 23.12.2008 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17).

5.Rozporządzenie MEN z dnia 8.VI.2009 .w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. z dnia 10 czerwca 2009 r.)

6

---