PIKTOGRAMY
szwedzki system komunikacji znakowo obrazkowej
Strona główna > Komunikacja alternatywna
Piktogramy to graficzny system komunikacyjny
Zasadą konstrukcji znaków tego systemu jest: czarne tło i biała figura. Każdy ze znaków opisany jest literowo w postaci wyrazu określającego treść
znaku.
System Piktogramy ulegał przez kilka lat przekształceniom formalnym i udoskonaleniom. Podstawą pracy były
znaki kanadyjskiego programu PIC system. Przetłumaczone zostały one na szwedzki w 1980 r. przez logopedę
Subhas Maharaj. Pracując w instytucie dla niepełnosprawnych dzieci i dorosłych w Saskatchewen zastosował on
poczÄ…tkowo w swojej pracy 400 znaków. Pierwsza szwedzka wersja Piktogramów przetÅ‚umaczona przez RPH Sär
w Umeå (dzisiejsze SIH) ukazaÅ‚a siÄ™ w 1985. Obecnie system zawiera ok. 1000 piktogramów symboli i w takiej
postaci rozpowszechniany jest na świecie.
Do Polski trafił poprzez Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie  gdzie podobnie jak wcześniej w Szwecji
 próbowano zastosować w pracy z niemówiącymi dziećmi znaki szwedzkiej wersji Piktogramów.
W 1991 r. Maria Podeszewska Mateńko po wcześniejszej kilkuletniej pracy logopedycznej z zastosowaniem tych
znaków  w imieniu Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie podpisaÅ‚a cesjÄ™ ze szwedzkim SIH Läromedel
praw autorskich piktogramów. Zezwala ona Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie jako jedynemu
przedstawicielowi SIH w Polsce na t Å‚umaczenie, rozpowszechnianie i ochronÄ™ praw autorskich producenta i dystrybutora. Centrum Metod
Alternatywnych w Szczecinie w porozumieniu z SIH w Umeå prowadzi szkolenia przygotowujÄ…ce do pracy nad wykorzystaniem Piktogramów w terapii
osób niemówiÄ…cych, niepeÅ‚nosprawnych poznawczo, emocjonalnie i ruchowo. W szkoleniu biorÄ… udziaÅ‚ przedstawiciele SIH Läromedel ze Szwecji, osoby
odpowiedzialne merytorycznie za treść szkoleń i poprawność formalną szkolenia. Osoby kończące szkolenia otrzymują świadectwa uprawniające je do
pracy terapeutycznej z wykorzystaniem piktogramów.
Użytkownicy systemu Piktogramy
Piktogramy są przeznaczone dla wszystkich osób niemówiących wokalnie w celu ułatwienia im kontaktu i komunikacji z otoczeniem.
Można wyróżnić dwie grupy użytkowników systemu Piktogramy. Kryterium tego podziału jest
stopień rozumienia systemu językowego przez osoby nie mówiące wokalnie oraz umiejętność
tworzenia przez nie i przekazywanie wypowiedzi (komunikacji).
Jedna grupa użytkowników to osoby rozumiejące mowę wokalną. Identyfikują one struktury
dz
więkowe słów z ich treściami i znają zasady tworzenia ze słów wypowiedzi. Druga grupa
użytkowników to osoby których rozumienie dz
więków mowy identyfikacja treści i formy
wyrazów jest niewykształcona, zaburzona. Te osoby muszą uczyć się rozumienia treści mowy
i znaków.
Dlatego procedury wprowadzenia systemu Piktogramy do komunikacji i edukacji tych dwóch
grup u żytkowników są odmienne i wyma gają przygotowania od nauczyciela, terapeuty,
rodziny.
Edukacja i komunikacja
Systemy alternatywne wobec mowy dz
więkowej pełnią dwie funkcje. Służą nawiązaniu kontaktu
z drugim człowiekiem, prowadzeniu rozmów wyrażaniu opinii, emocji, sądów. Druga zaś funkcja systemów alternatywnych tak jak w wypadku języka
mówionego to poznawanie świata. Poprzez reguły użycia słów (składnia) odkrywamy relacje ze światem otaczającym nas. Te reguły to:
symbolizacja rzeczywistości poprzez nadawanie znaczeń słownych przedmiotom, czynnościom, miejscom, emocjom
l
grupowanie symboli słownych według różnych kryteriów: podobieństwa, przeciwieństwa, użytku, celu, przeznaczenia, analogii
l
tworzenie pojęć
l
reguły użycia składni
l
wyznaczanie pola semantycznego pojęć
l
wprowadzanie schematów językowych
l
Przykłady wykorzystania piktogramów w rozwijaniu funkcji poznaw czych użytkowników systemu Piktogramów są ogólnie przedstawione w materiałach.
mówionego to poznawanie świata. Poprzez reguły użycia słów (składnia) odkrywamy relacje ze światem otaczającym nas. Te reguły to:
symbolizacja rzeczywistości poprzez nadawanie znaczeń słownych przedmiotom, czynnościom, miejscom, emocjom
l
grupowanie symboli słownych według różnych kryteriów: podobieństwa, przeciwieństwa, użytku, celu, przeznaczenia, analogii
l
tworzenie pojęć
l
reguły użycia składni
l
wyznaczanie pola semantycznego pojęć
l
wprowadzanie schematów językowych
l
Przykłady wykorzystania piktogramów w rozwijaniu funkcji poznaw czych użytkowników systemu Piktogramów są ogólnie przedstawione w materiałach.
Konstrukcja systemu Piktogramy
Wszystkie znaki systemu można podzielić ze względów formalnych na kilka grup. Kryterium podziału znaków Piktogramów jest forma prezentacji na
nich desygnatów oraz zakres umowności (symbolizacji) i uproszczenia (szczegółowości) treści. S ą piktogramy wiernie odtwarzające wizerunki
przedmiotów i czynności z dużą ilością szczegółów.
Znaki ikoniczne:
a. znaki szczegółowe
b. znaki uproszczone
obrazki znaki podobne do desygnatu
Są piktogramy o dużym stopniu uogólnienia i symbolicznej formie.
Symbole:
a. symbole kontaktowe
b. symbole analogiczne
ideomorficzne
l
izomorficzne
l
c. symbole arbitralne
symbole o zmiennym stopniu podobieństwa do desygnatu, idei, pojęcia
Autor: Maria Podeszewska Mateńko
Strona główna > Komunikacja alternatywna