PTSD
Jakie jest podobieństwo między ofiarą gwałtu a weteranem wojennym, między maltretowaną kobietą a więźniem politycznym?
Przeżycia związane z takimi doświadczeniami mogą być przyczyną wystąpienia Zespołu Stresu Pourazowego czyli PTSD. W wymienionych sytuacjach najczęściej pojawia się doświadczenie bycia świadkiem lub zetknięcie się z wydarzeniami, w których zachodzi niebezpieczeństwo śmierci lub zranienia, zagrożenia nienaruszalności własnej osoby lub innych ludzi. Wywołuje to reakcję paraliżującego strachu i kompletnej bezradności.
Zespół Stresu Pourazowego (ang. Post Traumatic Stress Disorder - PTSD) - to zespół specyficznych symptomów, które mogą pojawić się u ludzi po przeżyciu ekstremalnego traumatycznego zdarzenia. W klasyfikacji ICD - 10 jest to zaburzenie nazwane ostrą reakcją na stres i zaburzenie stresowe pourazowe.
Do wystąpienia PTSD może najczęściej dochodzi po doświadczeniu przemocy fizycznej i seksualnej, wojenny, terroryzmu, kataklizmów, ale również wywołać je może nagła i niespodziewana śmierć bliskiej osoby czy diagnoza choroby zagrażającej życiu. Człowiek może doświadczyć takiego urazu bezpośrednio, ale może też być jego świadkiem. Objawami wystąpienia PTSD mogą być utrzymujące się odtwarzania traumy, czyli przeżywanie na nowo urazowej sytuacji w natrętnych wspomnieniach i koszmarach sennych. Zdarzać się to może pod wpływem czynników kojarzących się z traumą takich jak sceny oglądane w telewizji czy artykuły w gazetach. Z drugiej strony u osoby takiej może wystąpić trudność z przypomnieniem sobie szczegółów sytuacji urazu. Wystąpić może również poczucie przytępienia i odrętwienia uczuciowego, brak reakcji na otoczenie czy izolowanie się od innych ludzi. Osoba uporczywie może też unikać sytuacji, miejsc, ludzi itp., które kojarzą się z traumą lub mieć poczucie odcięcia, oderwania od emocji związanych z tym, co przypomina uraz. Występują również utrzymujące się objawy psychofizjologicznego pobudzenia na przykład problemy ze snem, trudności z koncentracja uwagi czy rozdrażnienie oraz lęk. Duże cierpienie sprawiać może uporczywy smutek, przygnębienie i niezdolność do przeżywania przyjemności. Skutkami może być nawet depresja czy myśli samobójcze.
Aby można było rozpoznać PTSD objawy muszą utrzymywać się co najmniej miesiąc od czasu przeżycia urazu i powodować znaczące trudności w życiu społecznym i zawodowym tej osoby.
U wielu osób, które przeżyły ekstremalny uraz objawy PTSD utrzymują się dłużej niż rok, a dla części osób zespół ten staje się problemem chronicznym. W leczeniu PTSD pomocne są leki i psychoterapia. W ramach leczenia przydatne mogą być również techniki relaksacyjne czy muzykoterapia. Powrót do zdrowia ofiary traumy uzależniony jest od rodzaju stresu, jego częstotliwości, czasu trwania i intensywności oraz umiejętności radzenia sobie z sytuacjami trudnymi. Bardzo ważne przy leczeniu PTSD jest wsparcie emocjonalne ze strony innych zwłaszcza rodziny i przyjaciół.
Magdalena Dezor
psycholog, muzykoterapeuta