Opisz zręby nowoczesnego parlamentu na przykładzie angielskim w szczególności sposób tworzenia prawa, odpowiedzialność rządowa ,system parlamentarno-gabinetowy?
Parlament angielski
W XIII w. z przekształcenia rady królewskiej powstał parlament angielski, który w XIV w. podzielił się już na dwie izby: Izbę Lordów i Izbę Gmin. Jego początkowym uprawnieniem było prawo do ustalania podatków.
Rozwój i zwiększanie uprawnień parlamentu oznaczały ograniczenie absolutnej władzy monarszej. Przez szereg wieków trwała rywalizacja pomiędzy władcami i parlamentami (szczególnie izbą niższą) poszczególnych państw o zakres sprawowanej władzy. Walka ta przybrała na szczególnej ostrości w Anglii za panowania Henryka VII, kiedy król odmówił parlamentowi prawa do ustalenia podatków.
Do otwartej wojny doszło w czasie rządów Karola I. Król trzykrotnie rozwiązywał nie akceptujący jego polityki parlament, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu rewolucji i stracenia Karola I. Po rewolucji w Anglii zaczęła się kształtować parlamentarno-gabinetowaforma rządów, w XVIII w. Izba Gmin, pochodząca z wyboru, zdobyła dominującą pozycją w parlamencie, odsuwając na drugi plan Izbę Lordów, pochodzącą z nominacji królewskiej. Następnie Izba Gmin zdobyła kontrolę nad rządem, co ostatecznie przesadziło o ukształtowaniu się współczesnego parlamentaryzmu.
Problemem pozostawała nadal reprezentatywność tego ciała, gdyż pod koniec XVIII w. prawo wybierania w Anglii miało około 3% dorosłych obywateli. Prawo wyborcze ograniczone było przez szereg cenzusów(majątkowy, pochodzenia, wykształcenia). W miarę rozwoju gospodarczego i społecznego w XIX w. prawo to było stopniowo rozszerzane, by na początku XX w. objąć wszystkich dorosłych i korzystających z pełni praw obywateli. Ostatnim akordem były prawa wyborcze kobiet. W 1918 kobiety uzyskały ograniczone prawo wyborcze, a w 1928 pełne prawo wybierania i wyboru.
W 1215 powstała Wielka Karta Wolności.-w dziedzinie prawa ustrojowego i uprawnień jednostki:powoływanie rady królestwa ,prawo do wypowiadania posłuszeństwa królowi ,nietykalność osobistą każdego wolnego obywatela,prawo do sądu,prawo do swobodnego opuszczania i powrotu do Anglii,zakaz zawierania małżeństw z osobami o nie równej pozycji społecznej,Parlament angielski oprócz wyrazania zgody na wprowadzenie nowych podatków i prawem wnoszenia petycji do tronu posiadał uprawnienia sądownicze.Z uprawnieniami były związane dwie procedury:inpeachment i Act of Attainder.Inpeachment była przywilejem parlament do oskarżania osób bez względu na ich pozycję,w sytuacji gdy ich postępowanie było szkodliwe dla kraju. Do składu parlamentu należał też król. Bez zgody króla i obu izb, żadna uchwała nie mogła nabrać mocy prawa. Do Izby Lordów wchodzili bezpośredni wasale króla, świeccy i duchowni, zwani lordami lub parami Anglii. Do Izby Gmin wchodzili przedstawiciele średniej szlachty i miast królewskich, wybierani w hrabstwach i gminach miejskich na podstawie cenzusu majątkowego. Każde miasto królewskie wybierało po dwóch przedstawicieli. Wybory do Izby Gmin odbywały się nie na podstawie prawa wyborczego, lecz na gruncie przywileju, którego król udzielił. Przywileje takie zaprzestał król wydawać w trzecim dziesięcioleciu XV w. Stosowano cenzus majątkowy. Do zakresu uprawnień parlamentu należało wyłącznie prawo do ustanawiania nowych podatków, ustawodawstwo oraz elementy sądownictwa. Inicjatywę mógł podjąć także sam parlament. Uchwała pochodząca wyłącznie od parlamentu nazywała się petycją, kierowaną do króla. Król odpowiadał na nią pismem, noszącym nazwę bill. Ustawę natomiast nazywano aktem. Izba Lordów była najpierw sądem właściwym dla samych lordów oraz przyjmował mogła apelacje. Izbie Gmin służyło prawo oskarżania dygnitarzy państwowych, z wyjątkiem króla, o naruszenie prawa, przestępstwo
( IMPEACHMENT ) i kierowania sprawy, celem ukarania, do Izby Lordów. W przypadku, gdy chciano się pozbyć niewygodnego ze względów politycznych dygnitarza, który jednak nie naruszał prawa i dlatego nie mógł zostać oskarżony stosowano tzw. act of attainder, ustawę imienną, zawierającą wyrok, przeważnie śmierci, czasem konfiskaty dóbr i wygnania, dla konkretnej osoby. Podejmowano ją i uchwalano, bez jakiejkolwiek rozprawy, w obu izbach i za akceptacją króla. Z impeachment i act of attainder w państwie konstytucyjnym rozwiną się zasady odpowiedzialności konstytucyjnej i politycznej rządu. Członkowie Izby Gmin, wybierani przez mieszkańców swoich okręgów, otrzymywali instrukcje od swoich wyborców. Reprezentowali więc w ten sposób nie naród, jako całość, lecz tych którzy ich wybrali. Od XV w. jednak mogli już głosować według swego uznania. W okresie absolutyzmu parlament zwoływany był rzadziej. W 1539 r. parlament zezwoli królowi na wydawanie dekretów z mocą ustawy, zwanych proklamacjami. Wzmocniło to znacznie monarchę i może być postrzegane jako autoeliminacja parlamentu. Centralny zarząd państwa spoczywał oczywiście w rękach króla, lecz wykonywany był przy pomocy rady królewskiej i urzędników ministerialnych. Od Henryka VIII radę królewską nazywano Radą Tajną. Wchodzili do niej na podstawie nominacji króla: lord kanclerz, kanclerz szachownicy oraz sekretarze stanu. Było ich dwóch: północny i południowy. Szachownica zajmowała się sprawami skarbowymi. Tzw. strażnicy pokoju mieli charakter policyjny, początkowo różne sprawy kierowali do szeryfa, a w XIV w. działali samodzielnie i przekształcali się w sędziów pokoju. Poza sądownictwem karnym skupiali w swym ręku całą lokalną władzę zarządzającą. Najniższym okręgiem samorządu była parafia. Źródłem sprawiedliwości był król. Sądownictwo królewskie uległo stabilizacji w 1295 r. W najwyższej instancji funkcjonowało 5 sądów (Izba Lordów, Sąd Spraw Pospolitych - sprawy cywilne, Sąd Ławy Królewskiej - sprawy karne, Sąd Eksczekieru - sąd skarbowy, Sąd Kanclerski - tworzył equity law). Okres absolutyzmu uzupełnił 2 sądy: Sąd Izby Gwiaździstej i Sąd Wysokiej Komisji dla spraw kościelnych. Ostatnie 2 sądy zniosła ustawa parlamentu z 1641 r. Anglia dzieliła się na 6 okręgów sądowych, w których działali sędziowie królewscy przyjeżdżający raz w roku dla rozstrzygnięcia spraw karnych i cywilnych w imieniu króla. Sędziowie ci to koronerzy. Specjalną wagę przywiązywano do sądownictwa przysięgłych, które było formą udziału czynnika społecznego w procesie. Przysięgli pojawili się w XII w. Do 1534 r. Anglia byłą krajem katolickim. Spór z papieżem, który odmówił zgody na unieważnienie małżeństwa Henryka VIII z Katarzyną Aragońską doprowadził do zerwania z Kościołem katolickim i ogłoszenia schizmy. W 1534 r. Henryk VII ogłosił się głową kościoła w Anglii.
Angielskie rządy parlamentarne jako system kontroli sprawowanej przez władzę ustawodawczą nad wykonawczą ,uchodziły często za wzór najlepiej odpowiadający demokracji.Teoretycznie równowagę taką zapewniały z jednej strony prawo parlament do usunięcia rzadu przez uchwalenie wotum nieufności z drugiej prawo rządu do rozwiązania Izby i odwołania się w ten sposób do woli wyborców