http://twojeporady.onet.pl/artykuly/zobacz/560,czy-musze-szczepic-dziecko-czy-sanepid-lamie-prawo

Czy muszę szczepić dziecko? Czy sanepid łamie prawo?

Czy muszę szczepić dziecko? Czy sanepid łamie prawo?

Anna: Nie chcę poddawać swojego dziecka obowiązkowym szczepieniom. Sanepid wzywa mnie do poddania się temu obowiązkowi, grożąc nałożeniem kary.

Czy sanepid ma prawo do egzekwowania od nas tego obowiązku? Czy podstawy prawne, na które powołuje się sanepid są zgodnie z prawem? Jak się odwołać od postanowienia?

Sanepid za wszelką cenę chce jednak przymusem wyegzekwować od rodziców realizację tego obowiązku, wybierając jedną z poniższych dróg prawnych. Jednakże każda z tych dróg jest w rzeczywistości pozbawiona podstaw prawnych:

Co do zasady obowiązek szczepienia wynika z art. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Zgodnie z tym przepisem osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się badaniom sanitarno-epidemiologicznym, w tym również postępowaniu mającemu na celu pobranie lub dostarczenie materiału do tych badań oraz poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych.

Wielu rodziców nie chce poddawać swoich dzieci szczepieniom. Głównie z tego powodu, że po pierwsze chcą sami decydować o życiu i zdrowiu swoich pociech, a poza tym mają świadomość tego, że takie szczepienia mogą wywoływać jakieś działania uboczne.

1/ Gdy nie zaszczepisz dziecka, dostaniesz wezwanie, ale niezgodne z prawem

Sanepid w 90% przypadków w sytuacji, gdy rodzic nie chce poddać dziecka szczepieniom, wzywa rodzica na piśmie do realizacji tego obowiązku. Gdy rodzic tego nie uczyni to sanepid wydaje decyzję administracyjną. Od tej decyzji można odwołać się do Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Jeżeli ten organ podtrzyma wydaną decyzję to pozostaje złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W tym miejscu jednak wskazać należy na dość świeży wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, który orzekł, że takie działania sanepidu są niezgodne z prawem.

Bowiem idąc za wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 kwietnia 2011 roku sygn. II OSK 32/11 "obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika z mocy przepisu prawa, nie ma zatem podstawy prawnej do konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej". Regulacja powołanej ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w art. 5 ust. 1 i art. 17 ust. 1 z mocy prawa obowiązki poddania się szczepieniom ochronnym powoduje, że ustawa ta nie daje podstaw do wydawania w tym przedmiocie decyzji administracyjnej. Według art. 5 pkt 4 ustawy z 14 maja 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 ze zm.) "Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób, o których mowa w art. 2, należy: wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wydanie - w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych".

Powołana ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, nakładając obowiązek z mocy prawa poddanie się obowiązkowym szczepieniom ochronnym, nie wprowadza w tym zakresie podstaw do wydawania przez Państwową Inspekcję Sanitarną decyzji. Wydanie decyzji administracyjnej w sprawie, która zgodnie z przepisami prawa nie podlega autorytatywnej konkretyzacji w tej formie prawnej jest rażącym naruszeniem prawa, co stanowi podstawę stwierdzenia nieważności (art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego).

2/ Sanepid straszy postępowaniem administracyjnym i karą - łamie prawo

Bardzo często sanepid nie chcąc się narazić na zarzut braku podstawy prawnej do wydania decyzji administracyjnej twierdzi też, że skoro przepisy prawa określają obowiązek poddania się szczepieniom, to nie ma konieczności wydawania w tej sprawie decyzji. Zatem wydaje się postanowienie o nałożeniu grzywny bez uprzedniego wydania decyzji. Najpierw jest wysyłane upomnienie, które przypomina o konieczności wykonania szczepień i jednocześnie informuje, że w wypadku niedopełnienia tego obowiązku w terminie 7 dni zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne i zostanie nałożona grzywna.

Po upływie 7 dni jest wydawane postanowienie o nałożeniu grzywny wraz z tytułem wykonawczym. Od tego postanowienia przysługuje zażalenie do Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, a w dalszej kolejności skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Sanepid uważa, że samo wskazanie obowiązku w ustawie wystarcza już do stosowania egzekucji administracyjnej.

Jednak i ta droga okazuje się być mylna i nieprawidłowa. Zgodnie bowiem z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku II SA/Bk 79/11 z dnia 05.05.2011 r. : "wykonanie obowiązku szczepienia zabezpieczone jest możliwością wydania decyzji, a nawet zastosowanie przymusu administracyjnego, ale tylko w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej. Zgodnie z treścią art. 33 ust. 1 omawianej ustawy w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub zachorowania na chorobę zakaźną, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny może, w drodze decyzji, nakazać osobie podejrzanej lub osobie, u której rozpoznano zakażenie lub zachorowanie na chorobę zakaźną, poddanie się obowiązkom wynikającym z art. 5 ustawy. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 ustawy wobec osoby, która nie poddaje się obowiązkowi szczepienia, badaniom sanitarno-epidemiologicznym, zabiegom sanitarnym, kwarantannie lub izolacji, a u której podejrzewa się lub rozpoznano chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób, może być zastosowany środek przymusu bezpośredniego polegający na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu leków. A więc jeżeli nie ma podejrzenia choroby to środek przymusu nie powinien być stosowany.

Jeżeli już jednak doszło do wydania postanowienia o nałożeniu grzywny, to wówczas należy złożyć zażalenie wraz z wnioskiem o wstrzymanie egzekucji do czasu wydania orzeczenia w kwestii zażalenia, a w dalszej kolejności przysługuje skarga do właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Uchylenie postanowienia o nałożeniu grzywny automatycznie likwiduje obowiązek zapłaty grzywny. Jeżeli grzywna została już zapłacona a postanowienie o jej nałożeniu zostało uchylone - wpłacona grzywna będzie zwrócona.

Powołując się w zażaleniu bądź skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na jedno ze wskazanych powyżej orzeczeń, mamy dużą szansę na wygraną.

3/ Kodeks Wykroczeń a brak szczepienia

W orzecznictwie pojawił się też pogląd, że wykonanie obowiązku szczepienia jest zabezpieczone przez Kodeks Wykroczeń. Według art. 115 Kodeksu Wykroczeń ′′kto, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko gruźlicy lub innej chorobie zakaźnej albo obowiązkowemu badaniu stanu zdrowia, mającemu na celu wykrycie lub leczenie gruźlicy, choroby wenerycznej lub innej choroby zakaźnej, podlega karze grzywny do 1 500 złotych albo karze nagany. Tej samej karze podlega, kto, sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje jej określonemu w§ 1 szczepieniu ochronnemu lub badaniu”.

Podmiotem wykroczenia może być tylko osoba, wobec której zastosowano wcześniej środki egzekucji administracyjnej w związku z niewypełnieniem obowiązku poddania siebie lub osoby małoletniej lub bezradnej, nad którą sprawca sprawuje pieczę, określonemu szczepieniu lub badaniu. Możliwość stosowania środków egzekucji administracyjnej wobec osób odmawiających poddania się szczepieniu czy badaniu wynika z ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.).
Zgodnie z art. 1a pkt 12 lit. b ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji środkami egzekucyjnymi w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym obowiązków o charakterze niepieniężnym są: m.in. grzywna w celu przymuszenia.

Jednak, aby karać na podstawie kodeksu wykroczeń czyn musi być zagrożony karą. Wynika to z art. 1 § 1, który mówi, że odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5 000 złotych lub nagany.

Tym samym nie można stosować, moim zdaniem, art. 115 Kodeksu Wykroczeń, bowiem czyn w postaci nie poddania dziecka szczepieniom nie jest zagrożony karą, a jedynie przymusem.

Pobierz wzór dokumentu:

Odwołanie od decyzji sanepidu o nałożeniu obowiązku szczepienia

Autor: Adwokat Karolina Stasiak

1

---