KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA P. DENNISONA

Dr Paul Dennison jest twórcą kinezjologii edukacyjnej. Jest to prosta i skuteczna metoda wspomagająca naturalny rozwój każdego nas. Podstawowym jej zadaniem jest integracja myśli i działań ,czyli idealna współpraca umysłu

i ciała.

Kinezjologia edukacyjna staje się coraz bardziej popularna w terapii dzieci ze specyficznymi trudnościami nauce czytania. Metoda ta sprawdza się w pracy z dziećmi dyslektycznymi, dysortograficznymi i z innymi problemami oraz dysfunkcjami wynikającymi z różnych wad rozwojowych.

Ta uniwersalna metoda pozwala:

• pokonywać stresy i napięcia,

• komunikować się z innymi ludźmi,

• przezwyciężać trudności związane z dysleksją, dysgrafią i dysortografią.

P. Dennison (amerykański pedagog) opracował metodę mającą na celu zintegrowanie pracy mózgu. Mózg jest narządem symetrycznym, a każda półkula ma inne zadania. Prawa półkula mózgu jest odpowiedzialna za uczucia, uczenie się, percepcję przestrzeni, pamięć długotrwałą. Lewa półkula mózgowa (u osób praworęcznych) odpowiada za: myśli, analizę, widzenie szczegółów, kontrolę nad słowem.

Dzięki harmonijnej współpracy obu półkul dzieci z łatwością przyswajają sobie nowa wiedzę i umiejętności. Jeśli występuje brak równowagi między pracą obu półkul, powstają wówczas różnego rodzaju zakłócenia. Dziecko może mieć wtedy problemy w nauce czytania i pisania, a nawet z wyrażaniem własnych emocji. Powstałe zaburzenia można zlikwidować poprzez ruch.

Działania kinezjologii edukacyjnej powodują dość szybkie i długotrwałe zmiany, poprzez rzeczywiste budowanie powiązań nerwowych w obrębie mózgu i ciała, dzięki czemu uczenie przebiega szybciej, efektywniej, a co istotne bezstresowo.

Stosowanie tych ćwiczeń zajmuje niewiele czasu, są one odpoczynkiem dla dziecka, a jednocześnie usprawniają ciało, aktywują system nerwowy, podnoszą energię.

Ćwiczenia te w zależności od potrzeb można dostosować do tematyki dnia lub głównego tematu tygodnia.

Za wprowadzaniem ćwiczeń z kinezjologii edukacyjnej przemawia to, iż:

• dzieci bardzo lubią tego typu zabawy,

• stosowanie ćwiczenia wpływa na polepszenie koordynacji ruchowej, wzrokowo- ruchowej, wzrokowo -ruchowo -słuchowej,

• poprawiają się umiejętności grafomotoryczne,

• ćwiczenia sprzyjają poprawnemu oddychaniu i zwiększaniu gibkości ciała,

• wpływają korzystnie na ogólne odprężenie,

• zwiększają gotowość do uczenia się,

• powodują u dzieci wzrost poczucia pewności siebie i bezpieczeństwa.

Opracowała:

L. .D - S.

ĆWICZENIA Z KINEZJOLOGII EDUKACYJNEJ WYKORZYSTYWANE W PRACY

Z DZIEĆMI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM.

Zestaw ćwiczeń mózgu można podzielić na:

I. Podstawowy schemat ćwiczeń wprowadzających.

II. Ćwiczenia na przekroczenie linii środka.

III. Ćwiczenia wydłużające.

IV. Ćwiczenia energetyzujące.

I. PODSTAWOWY SCHEMAT ĆWICZEŃ WPROWADZAJĄCYCH

Ćwiczenia te powinny być stosowane w ciągu dnia możliwie jak najczęściej w sposób urozmaicony.

1. RUCHY NAPRZEMIENNE

Ruchy naprzemienne to np. najprostsze chodzenie w miejscu,

• czasem połączone z równoczesnym wymachem lewej ręki w górę bokiem - prawej nogi w bok i odwrotnie,

• dotykanie kolana prawej nogi lewym łokciem i odwrotnie (inne).

Ruchy lateralne równomiernie uaktywniają obie półkule mózgu. Każda półkula mózgowa rozwija się i przetwarza informacje w specyficzny dla niej sposób. Półkula logiczna- lewa, zajmuje się szczegółami, częściami, przetwarzaniem języka i wzorów linearnych, literami, liczbami, zwraca uwagę na różnice, itp. Przeciwna, zwykle prawa półkula - gestalt - przetwarzająca informacje w sposób globalny - zajmuje się obrazami, rytmem, emocjami i intuicją, zwraca uwagę na podobieństwa, itp. Półkule połączone są spoidłem wielkim - ciałem modzelowatym, które umożliwia szybkie dojście zarówno do szczegółów liniowych w półkuli logicznej, jak i do ogólnego obrazu półkuli gestalt, a więc umożliwia zintegrowane myślenie.

Wśród tych ćwiczeń można wyróżnić m.in.

• krzyżowanie wyprostowanych ramion przed klatką piersiową tak, aby na zmianę wyżej była ręka lewa potem prawa,

• dotykanie lewa dłonią prawego łokcia i odwrotnie,

• dotykanie lewa dłonią prawego ucha i odwrotnie,

• dotykanie lewa dłonią prawego kolana i odwrotnie.

Do ruchów naprzemiennych można zaliczyć różne zabawy dziecięce, np. grę w klasy, skakanie na skakance, jazdę na hulajnodze, toczenie obręczy i inne.

Efektem prowadzenia tych ćwiczeń jest :poprawa pisania ,czytania i rozumienia, wzmocnienie oddechu, wzrost energii.

2. PUNKTY NA MYŚLENIE

Jedna ręka ułożona jest na pępku zwracając uwagę na grawitacyjny ośrodek ciała, co poprawia równowagę ciała. Druga ręka masuje wgłębienia między pierwszym a drugim żebrem bezpośrednio pod obojczykami po obu stronach mostka, co poprawia ukrwienie mózgu, a tym samym jego dotlenienie. Poprawia to pracę mózgu, zdolność koncentracji i zwiększa poziom energii.

Punkty na myślenie- przekazanie informacji od prawej półkuli do lewej połowy ciała i odwrotnie, stymulacja aorty, zwiększenie potoku elektromagnetycznej energii, likwiduje odwracanie liter i cyfr, prawidłowo układa ciało podczas czytania.

3. POZYCJA COOC' A

Pozycja siedząca, nogi skrzyżowane w kostkach, kolana lekko ugięte, ręce splecione na piersiach (wyprostować przed sobą ramiona, następnie przenieść jedną rękę nad drugą, łącząc wewnętrzne strony dłoni kciukiem do dołu

i zamknąć je splecionymi palcami, potem przetoczyć zamknięte ręce do dołu i w stronę ciała), oczy skierowane do góry, język na podniebieniu Ćwiczenie to można wykonywać w różnych modyfikacjach min. układając skrzyżowane ręce na piersiach z dłońmi schowanymi pod pachami z kciukami skierowanymi w górę obok pachy lub układając

z dłoni „domek” /kształt trójkąta/ tuż nad piersiami, a wzrok kierujemy na środek trójkąta. Pozycja Cooka może być wykonywana w pozycji stojącej, siedzącej i leżącej, w zależności od upodobań oraz potrzeb. Podnosi ona stabilność emocjonalną, koncentrację uwagi, poprawia wymowę, umiejętność uważnego słuchania, umożliwia pełne, prawidłowe oddychanie, odpręża. Czas ćwiczeń około 2 minuty.

Zwalniamy język, nogi i ręce swobodnie opuszczamy.

II. ĆWICZENIA NA PRZEKRACZANIE LINII ŚRODKA

1. LENIWE ÓSEMKI DLA OCZU

Ćwiczenie to jest jednym z podstawowych w gimnastyce mózgu.

Znak ósemki zakreślamy wyciągniętą ręką z wyprostowanym kciukiem tak, by punkt przecięcia linii znajdował się na wysokości oczu. Ósemkę kreślimy w płaszczyźnie poziomej zaczynając od punktu przecięcia w lewo do góry (znak nieskończoności). Ruchy powinny być wykonywane powoli i świadomie, a głowa powinna być nieruchoma, choć luźna. Oczy śledzą kciuk, w miarę jak porusza się w polu widzenia. Ćwiczenie wykonuje się najpierw jedną, potem drugą ręką. Następnie ósemki kreśli się oburącz, krzyżując kciuki i za nimi śledzi się wzrokiem.

Jedna z odmian tego ćwiczenia polega na kreśleniu wzoru leniwej ósemki na papierze, co poprawia naukę pisania

i doskonali komunikację pisemną. Ćwiczenie wykonuje się w sposób płynny, ruchem nieprzerwanym każdą ręką ,

a następnie oburącz. W początkowej fazie gimnastyki mózgu korzystne jest wykonywanie dużych kształtów w polu widzenia, co pozwala stymulować duże mięśnie i na powierzchni wyczuwalnej np. na piasku by aktywizować świadomość dotykową. Czynność ta rozluźnia mięśnie dłoni, rąk i ramion oraz poprawia koordynację wzrokowo - ruchową, niezbędną podczas czytania i pisania.

Ruch zaczynamy zawsze w lewo do góry.

2. SŁOŃ

Ćwiczenie słoń wykonuje się przez położenie lewego ucha na lewym ramieniu, w miarę mocno - by utrzymać kawałek papieru między uchem a ramieniem, a potem wyprostowanie lewej ręki niczym trąby. Nogi w lekkim rozkroku, kolana luźne. W tej pozycji kreśli się na wysokości oczu kształt leniwej ósemki, a oczy śledzą ruch palców. Ćwiczenie wykonuje się powoli najpierw jedną, a potem drugą ręką 3 - 5 razy. Dodanie wrażeń dźwiękowych np. odgłosów słonia lub odpowiednio dobranej muzyki, uaktywnia obszar słuchowy w płacie skroniowym.

Ćwiczenie to uaktywnia twórcze myślenie, pomaga rozwinąć się pamięci długoterminowej.

3. RYSOWANIE OBURĄCZ

Rysowanie, bazgranie, linii, figur, kształtów, z których każda rysowana jedną ręką jest zwierciadlanym odbiciem drugiej, rysowanej w tym samym czasie drugą ręką. Może być w powietrzu lub na dużej płaszczyźnie.

Ćwiczenie poprawia pisanie, rysowanie, wpływa na rozwój twórczego myślenia i zdolności plastycznych.

4. LENIWA ÓSEMKA ALFABETYCZNA

Rysujemy kilka leniwych ósemek na dużym brystolu potem wpisujemy w ich kształt małe litery alfabetu, zachowując kierunek w lewo do góry.

Ćwiczenie to pomaga poznać zasady pisowni, wpływa na twórcze pisanie, rozwija zdolności manualne, precyzję ruchów, pozwala rozpoznawać i kodować symbole.

5. MOTYL NA SUFICIE

Podnosimy do góry głowę. Nosem na suficie kreślimy leżące ósemki.

Ćwiczenie to poprawia mechanizm czytania i pisania.

6. KOŁYSKA

Siadamy na podłodze, ręce lekko uginamy opieramy się z tyłu utrzymując tułów podniesiony. Nogi zginamy

w kolanach i podnosimy stopy do góry. Usuwamy napięcie w jednym biodrze potem w drugim, robimy nieduże ruchy nogami.

Ćwiczenie to rozwija nawyk skupiania uwagi i zrozumienia.

7. ROWEREK

Podnosimy ręce i głowę do góry, obejmujemy głowę dłońmi i podtrzymujemy ją. Prawym łokciem dotykamy lewego kolana, potem lewym łokciem prawego kolana, itd. Oddychamy rytmicznie.

Ćwiczenie to podnosi umiejętność czytania, słuchania, pisania, rozwija zdolności matematyczne.

8. KRAŻENIE SZYJĄ

Zwieszamy ciężko głowę i krążymy nią zaczynając w lewą stronę.

Ćwiczenie to uaktywnia proces czytania ze zrozumieniem, wyrażanie emocji, myślenie, pamięć, liczenie.

III. ĆWICZENIA WYDŁUŻAJĄCE (ROZCIĄGAJĄCE)

1. PRZYCISKANIE DZWONKA

Stanąć prosto, odstawić jedną nogę do tyłu stawiając ją na palcach. Na wydechu zgiąć w kolanie nogę stojącą z przodu, a piętę tylnej nogi starać się postawić na podłodze. Na wdechu podnosić się, prostując przednią nogę i podnosząc piętę tylnej nogi. Tylna noga powinna być wyprostowana. Potem zmienić nogi.
Ćwiczenie to ma za zadanie integrację tylnych i przednich części mózgu, rozwój wyraźnej mowy i językowych umiejętności, słuchanie ze zrozumieniem, czytanie ze zrozumieniem, zdolności twórczego pisania, zdolności do zakańczania rozpoczętego procesu.

2. SOWA

Sowa polega na mocnym uchwyceniu ręką mięśnia kapturowego barku lewego prawą dłonią, następnie odwracamy głowę w lewą stronę z jednoczesnym wdechem. Potem powoli odwracamy głowę w prawą stronę wypuszczając porcjami rytmicznie powietrze. Dodatkowo można wydawać dźwięki sowy przy każdym wydechu uaktywniając słuch. Po kilkukrotnym wykonaniu ćwiczenia w jedną stronę wydychamy mocno powietrze jakby zdmuchując świecę i zmieniamy rękę /stronę/. Sowa bardzo podnosi zdolności rozpoznawania, rozróżniania i percepcję dźwięków oraz ich zapamiętywanie. Poprawia pamięć, zdolność komunikowania się, umiejętność rozluźniania mięśni karku i szyi. Jest niezwykle cenna w pracy z dziećmi zahamowanymi, które ćwicząc nabierają wiary i pewności siebie oraz stają się bardziej otwarte i samodzielne.
Ćwiczenie to poprawia uwagę słuchową, percepcję i pamięć, słuchanie ze zrozumieniem, mowę i ustny komunikat, matematyczne wyliczenia, pamięć.

3. AKTYWNA RĘKA

Podnosimy rękę do góry, chwytamy ją drugą ręką. Podniesiona ręka stawia opór ręce trzymającej na wydechu w czterech kierunkach: w stronę głowy, do przodu, do tyłu, od ucha. Powtarzamy wszystko zmieniając ręce.
 Ćwiczenie to wpływa na rozwój wyraźnej mowy i językowych zdolności, rozluźnianie przepony, ulepsza koordynację „ręka-oko”, poprawia kaligrafię, zasady pisowni oraz twórcze pisanie.

4. WYPADY

Rozstawiamy nogi szerzej od pleców, przekręcamy nogi tak by stopy były ustawione do siebie pod kątem prostym, Zginamy jedną nogę w kolanie i przenosimy nogi, drugą nogę trzymamy prosto. Tułów wyprostowany. Robimy wypad na zgiętą nogę i odwracamy głowę w stronę zgiętej nogi.
Ćwiczenie to rozwija percepcję przestrzenną, relaksuje całe ciała, aktualizuje pamięć krótkoterminowa.

5. LUŹNE SKŁONY -SIĘGAMY PO PILKĘ

Stanąć krzyżując nogi w kostkach, robimy luźny skłon tułowia do przodu wyciągając ręce przed siebie (jakby oddając ciało działaniu przyciągania ziemskiego).
Ćwiczenie to wpływa pozytywnie na czytanie ze zrozumieniem, liczenie w pamięci, abstrakcyjne myślenie.

6. ZGINANIE STOPY

Siadamy zginając nogę w kolanie potem kładziemy ją na udzie drugiej nogi, tak by zewnętrzna kostka dotykała uda. Końcami palców chwytamy podstawę i miejsce mocowania mięśnia podudzia, następnie zginamy i prostujemy stopę.

Ćwiczenie to integruje tylnie i przednie części mózgu, rozwija mowę oraz zdolności językowe.

7. KOBRA

Siadamy opierając dłonie na stole, trzymamy plecy rozluźnione, zaczynamy oddychać tak jakby „od podstawy kręgosłupa”. Skupiamy się na oddechu tak jakby był źródłem naszej siły (a nie pracą mięśni).

Ćwiczenie to rozluźnia centralny układ nerwowy, poprawia obuoczne widzenie, wpływa korzystnie na słuchanie ze zrozumieniem, umiejętności mowy.

IV. ĆWICZENIA ENERGETYZUJĄCE

1. KAPTUREK MYŚLICIELA

Polega na równoczesnym masowaniu(odciąganiu do tyłu i ściskaniu) palcami uszu począwszy od góry po dolny płatek ucha. Pozwala to na rozluźnienie mięśni szczęk, języka i twarzy, poprawia percepcję i zapamiętywanie dźwięków, pobudza mechanizm słuchu i wspomagającym pamięć, za pośrednictwem receptorów dotyku znajdujących się w uchu zewnętrznym.
Ćwiczenie to poprawia pamięć krótkoterminową , słuchanie ze zrozumieniem, wystąpienia publiczne, śpiew, grę na instrumencie.

2. ENERGETYCZNE ZIEWANIE

Dotykamy końcami palców miejsca na zębach tuż przed miejscem gdzie łączy się dolna szczęka z górną, masujemy te miejsce, lekko otwieramy usta, wyobrażamy sobie, że ziewamy.
Ćwiczenie to kształtuje percepcję sensoryczną, motoryczne funkcje oczu i mięśni, odpowiadających za dźwięk i żucie, procesy utleniania w organizmie, uwagę, percepcję wzrokowa, komunikację, umiejętność wybierania potrzebnej informacji, głośne czytanie, twórcze pisanie, wystąpienia publiczne.

3. ODDYCHANIE PRZEPONOWE

Robimy wdech nosem. Najpierw oczyszczamy płuca, robiąc krótkie wydechy przez zaciśnięte wargi (wyobrażamy sobie, że chcemy utrzymać piórko w powietrzu). Po tym wydech możemy robić nawet nosem. Kładziemy ręce na brzuchu, na wdechu ręce podnoszą się a na wydechu opuszczają się. Robimy wdech i liczymy do trzech, zatrzymujemy oddech na trzy sekundy, wydychaj liczymy do trzech, znowu zatrzymujemy oddech na trzy sekundy. Całość powtarzamy.
Ćwiczenie to rozluźnia centralny układ nerwowy, wpływa korzystnie na proces czytania.

Wskazówki:

• Do opanowania umiejętności kreślenia leniwych ósemek doskonale nadaje się wykorzystanie lasera. Kiedy dzieci śledzą świetlny punkt na ścianie, o wiele łatwiej im wykonywać ósemki w powietrzu. Zresztą laser wykorzystujemy do wielu ćwiczeń (wskazujemy ilustracje, bez podchodzenia, dzieci kreślą wzory, szlaczki, litery w powietrzu, śledząc światełko lasera, zgadują i nazywają jaką figurę, literę czy cyfrę pani narysowała, to ich ulubione zabawy) Pamiętamy jednak o bezpieczeństwie - dzieci wiedzą, że to niezbyt bezpieczna zabawka i nigdy nie patrzą w stronę lasera, ani go sami nie używają).

• Gdy dzieci przechodzą do kreślenia ósemek na płaszczyźnie poziomej - można użyć koszulek foliowych, a także markerów do ścieralnych tablic, które również stosujemy do innych ćwiczeń, np. rytmicznego kreślenia wzorków, kropek, kresek, itp. Można wówczas wielokrotnie wykonywać każde ćwiczenie, sprawia to dzieciom niesamowitą frajdę i nie nudzą się wielokrotnym powtarzaniem tego samego ćwiczenia.

Kiedy dzieci potrafią już kreślić ósemki, wtedy mogą tworzyć obrazki, w które wkomponowują swoje ósemki. Oto kila pomysłów: bratek, sowa, kot, pudelek, gąsienica, kokarda, motyl, mrówka, ryba, i inne.

Można zastosować też wierszyki, które uatrakcyjnią ćwiczenia:

• Na dziwnej planecie Paula Dennisona

zabawni mieszkańcy tak się witają,

prawą ręką za nos chwytają,

drugą ucho po przeciwnej stronie dotykają

potem ręce zmieniają i nas do wesołego

powitania zapraszają.

• Na dziwnej planecie Paula Dennisona

Spotkać można wesołego słonia,

Który głowę do trąby przykleja

Ugina lekko grube kolana,

Z wdziękiem porusza górną połowę ciała.

Słoń tak się gimnastykuje i duże uszy rysuje.

• Słoń pod wspaniałym balonowym drzewem stoi,

A każdy balon w zasięgu twych dłoni.

Wystarczy tylko chcieć

I balon można mieć.

Jedną i drugą ręką podbijać

I czas będzie szybko mijać.

• Na dziwnej planecie Paula Dennisona

tubylcy czas oszczędzają,

oburącz mazaki chwytają

rysują domy, ogrody, laski,

rożne fantastyczne obrazki.

Opracowała:

L. .D - S.

ĆWICZENIA Z ELEMENTAMI KINEZJOLOGII EDUKACYJNEJ P. DENNISONA

DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

GIMNASTYKA MÓZGU- to program rozwoju ruchowego, ukierunkowany na łatwe uczenie się dzieci i na stymulowanie ich rozwoju. To także program aktywizacji układu nerwowego i uwalniania od stresu. Zaletą tej metody jest to, iż jej stosowanie wcale nie jest ani praco-, ani czasochłonne. Gimnastyce mózgu wystarczy poświęcić dosłownie kilkanaście minut dziennie, by w krótkim czasie osiągnąć wymierne, zauważalne rezultaty.

POZYCJA WYJŚCIOWA: Siad prosty, nogi lekko zgięte w kolanach dłonie na brzuchu, palce skierowane w dół.
RUCH: Pochylanie się w przód z wydechem, z wdechem powrót do pozycji wyjściowej.

PW: Siad prosty, nogi w bok zgięte w kolanach, ręce wyciągnięte przed siebie.
R: Wymachy rąk - otwieranie z wydechem z przepony.
PW: Siad , nogi zgięte w kolanach, stopy złączone, ręce skrzyżowane na piersiach.
R: Kołysanie tułowia z jednej strony na drugą.
PW: Siad , nogi zgięte w kolanach, stopy złączone ręce dotykają głowy za uszami.
R: Krążenia tułowia w jedną i drugą stronę.

PW: Siad nogi zgięte w kolanach, ręce wyciągnięte w górę.
R: Naprzemienne unoszenie prawej i lewej ręki w górę - zrywanie jabłek.
PW: Leżenie na brzuchu, nogi złączone, ręce wyciągnięte wzdłuż ciała, głowa położona na lewym uchu.
R: Wyciąganie głowy - wydłużanie się Rozluźnianie kręgosłupa.
PW: Pozycja stojąca , nogi lekko ugięte w kolanach.
R: Rysowanie ósemki całym tułowiem w pionie.
PW: Leżenie na brzuchu, ręce zgięte w łokciach, kciuki z palcami tworzą trójkąt, leżą na podłodze.
R: Wznosy nóg do kąta ostrego.

Wahadłowe ruchy głową

W pozycji stojącej lub siedzącej opuszczamy głowę do przodu i bardzo powoli wykonujemy ruch wahadłowe głową od jednego ramienia do drugiego.

Ćwiczenie to odpręża mięśnie szyi i barków, co poprawia przepływ krwi do mózgu. Wykonywane przed czytaniem

i pisaniem dodaje odwagi przy realizacji, pomaga w utrzymaniu równowagi.

---