LABORATORIUM METROLOGII
Temat ćwiczenia Budowa i zasada działania czujnika zębatego zegarowego	Data 97.04.02	Nr ćwiczenia 4
Nazwisko i Imię Pierzak Jarosław Porzucek Tomasz Sobierajski Paweł Wrzecionowski Grzegorz	Grupa 24	Zaliczenie

1. Budowa czujnika zębatego zegarowego

trzpień pomiarowy;

końcówka pomiarowa;

tuleja chwytowa;

kołek;

dźwignia;

sprężyna śrubowa;

sprężyna spiralna;

duża wskazówka;

mała wskazówka;

2. Zasada działania

Przesuw trzpienia pomiarowego 1, na którym nacięta jest zębatka, powoduje obrót koła zębatego z₁, oraz koła zębatego z₂, które z kolei obraca koło zębate z₃, wraz z osadzoną na wspólnej osi dużą wskazówką 8. Mała wskazówka 9 jest osadzona na osi koła zębatego z₁. Koło zębate z₄, znajdujące się pod działaniem spiralnej sprężyny 7 służy do usuwania luzów w zazębieniach. Nacisk pomiarowy zapewnia sprężyna 6.

Oddziałuje ona przez dźwignię 5 (utrzymującą prawie stały nacisk) i kołek 4 na trzpień pomiarowy 1.

Mała wskazówka 9 obraca się o jedną elementarną działkę, gdyż duża wskazówka 8, dokonuje pełnego obrotu.

L - długość dużej podziałki;

m - moduł koła zębatego z₁;

z₁, z₂, z₃ - ilość zębów poszczególnych kół zębatych.

Wartość działki elementarnej we=0.01 mm

Zakres pomiarowy podziałki 10mm.

Zgodnie z PN-64/M-53260 rozróżnia się 2 klasy dokładności czujników zębatych zegarowych - I i II.

3. Błędy wskazań czujnika

Dopuszczalne błędy wskazań czujnika, liczymy jako różnicę między maksymalną i minimalną algebraiczną wartością błędów wskazań czujnika zegarowego, otrzymane przy przesunięciu trzpienia pomiarowego w kierunku wskazań wzrastających, a następnie w kierunku wskazań malejących.

	Granica dopuszczalnych błędów wskazań
	w zakresie 0.1 obr	w zakresie 0.5 obr	w zakresie 2 obr	w całym zakresie
I	5	10	15	20
II	8	15	20	30

Błąd przetwarzania

4. Wnioski

Czujnik zębaty zegarowy jest urządzeniem dokładnym. Jednak przy dłuższej jego eksploatacji koła zębate zużywają się i czujnik ten wykazuje dość duże błędy przy wskazywaniu wartości. Również luz między zębami w takim czujniku powoduje błędy odczytu.

---