Praca Licencjacka Andrzej Pacek VI sem Administracja Realizacja funduszy Unii korekta do zatwierdzenia poprawki(1)


WYŻSZA SZKOŁA MENEDŻERSKA

w Warszawie

WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA W CIECHANOWIE

KIERUNEK: ADMINISTRACJA

PRACA DYPLOMOWA

LICENCJACKA

Realizacja funduszy Unii Europejskiej na podstawie działalności Powiatowego Urzędu Pracy w Ciechanowie

PRACA NAPISANA POD KIERUNKIEM

CIECHANÓW 2011

nazwisko i imię

Andrzej Pacek

nr albumu

47262

wydział

Zarządzania

specjalność

Administracja

OŚWIADCZENIE

„Świadom odpowiedzialności prawnej oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami. Oświadczam ponadto, że niniejsza wersja pracy jest identyczna z załączona wersją elektroniczną”

…………………………… ...........................................

Data podpis

Spis treści

Wstęp 3

  1. Europejskie programy finansowania osób zagrożonych wykluczeniem 5

Społecznym

    1. Europejski Fundusz Społeczny 5

    2. Program Progress 12

    3. Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji 13

  1. Wykorzystanie przez Polskę funduszy europejskich w dziedzinie

aktywizacji zawodowej 16

    1. Wsparcie przedakcesyjne wspierające walkę z bezrobociem 16

    2. Programy pomocowe po akcesji do Unii Europejskiej 20

    3. Efektywność wykorzystania funduszy europejskich przeznaczonych na

aktywizację zawodową w latach 2008-2010 23

  1. Program wykorzystania funduszy europejskich przez Powiatowy

Urząd Pracy w Ciechanowie 28

    1. Struktura bezrobocia w powiecie ciechanowskim w latach 2008 i 2009 28

    2. Europejski Fundusz Społeczny 33

    3. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 36

Zakończenie 46

Bibliografia 48

Spis tabel 50

Spis wykresów 51

Wstęp

W roku 2005 Polska została członkiem wielkiej europejskiej wspólnoty narodów - Unii Europejskiej. Fakt ten wiązał się z określonymi zobowiązaniami, ale również dawał olbrzymie szanse nowo przyjętym członkom. Podstawowymi zadaniami, jakie postawiły sobie kraje członkowskie Unii było zwiększenie konkurencyjności gospodarek oraz systematyczne podnoszenie poziomu życia obywateli i ograniczanie obszarów biedy oraz nieprzystosowania społecznego. Realizacji dwóch ostatnich celów służą programy pomocowe i przeznaczane na nie fundusze. Korzystają z nich wszystkie kraje w wysokości zależnej od potrzeb i stopnia rozwoju gospodarczego.

Polska już w okresie przedakcesyjnym korzystała z funduszy unijnych na walkę z bezrobociem, a po akcesji do Unii Europejskiej jesteśmy w znacznym stopniu wspierani głównie w kierunku aktywizacji osób bezrobotnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Działaniom tym mają służyć programy opracowane w celu aktywizacji osób bezrobotnych oraz w największym stopniu zagrożonych bezrobociem, a finansowane one są ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Celem prezentowanej pracy jest ukazanie, w jaki sposób programy Europejskiego funduszu Społecznego są realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Ciechanowie. Praca składa się z trzech rozdziałów. Rozdział pierwszy poświęcony jest europejskim programom finansowania przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Omówiono w nim działanie i przeznaczenie Europejskiego Funduszu Społecznego, Programu Progress oraz Europejskiego Funduszu Dostosowania do globalizacji.

W rozdziale drugim przedstawiono sposoby wykorzystania przez Polskę funduszy europejskich w dziedzinie aktywizacji zawodowej. W pierwszym podrozdziale omówiono wykorzystanie przez nasz kraj wsparcia na walkę z bezrobociem przyznanego w Polsce

w okresie przedakcesyjnym. Podrozdział drugi poświęcony jest omówieniu programów pomocowych Unii Europejskiej dla Polski po akcesji do Unii Europejskiej, ostatni natomiast efektywności wykorzystania funduszy europejskich przez Polskę przeznaczonych

na aktywizację zawodową w latach 2008-2010.

W opracowaniu rozdziału trzeciego korzystano z materiałów Powiatowego Urzędu Pracy w Ciechanowie i Biura Informacji Publicznej. Omówiono w nim programy wykorzystania funduszy europejskich przez Powiatowy Urząd Pracy w Ciechanowie. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że powiat ciechanowski jest dość specyficznym regionem, pomimo bowiem, że leży on na terenie województwa mazowieckiego, w którym poziom bezrobocia należy do najniższych w kraju, to na terenie powiatu bezrobocie jest wyższe nie tylko, niż w całym województwie mazowieckim, ale również wyższe, niż średnia krajowa. Spowodowane jest to dość dużą odległością od Warszawy (około 90 km), trudnościami z dojazdami (przedłużający się remont magistrali kolejowej Warszawa - Gdańsk i w związku z tym długi czas dojazdu, zły stan dróg) oraz niskim stopniem uprzemysłowienia.

W rozdziale trzecim omówiono strukturę bezrobocia w powiecie ciechanowskim, wydatkowanie środków z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz realizację projektów z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

  1. Europejskie programy finansowania osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

    1. Europejski Fundusz Społeczny

Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest jednym z funduszy strukturalnych UE. Został stworzony, by redukować różnice w zamożności i jakości życia we wszystkich państwach członkowskich i regionach UE. Tak więc fundusz promuje spójność gospodarczą i społeczną.

Geneza Funduszu jest ściśle powiązana z powstaniem Wspólnoty Europejskiej. W 1951 roku Francja, Niemcy Zachodnie, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg podpisały traktat paryski ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Jednym ze skutków podpisania traktatu o EWWiS było powstanie Funduszu na rzecz przekwalifikowania i przesiedlenia robotników EWWiS, prekursora Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).

W 1957 roku traktatem rzymskim ustanowiono Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), a wraz z nią EFS w celu rozwijania możliwości zawodowych we Wspólnocie poprzez promocję zatrudnienia oraz zwiększanie geograficznej i zawodowej mobilności pracowników.

Na wczesnych etapach EFS wykorzystywano jako sposób na „rekompensatę” w związku z utratą miejsc pracy. Fundusz pomagał pracownikom z sektorów podlegających restrukturyzacji, przyznając zasiłki na przekwalifikowanie się. Udzielał też wsparcia przy zmianie miejsca zamieszkania osobom bezrobotnym, które opuściły swój region, aby poszukiwać zatrudnienia gdzie indziej. EFS mógł być wykorzystywany na szerszą skalę niż Fundusz EWWiS, ponieważ obejmował wszystkie sektory z wyjątkiem rolnictwa.

W latach 50. i 60. gospodarka europejska kwitła, a bezrobocie uznawano za zjawisko wyjątkowe. Jednak we Włoszech mieszkało prawie dwie trzecie bezrobotnych w EWG, czyli niemal 1,7 miliona osób bez pracy. W latach 1955-1971 aż 9 milionów pracowników z południowych Włoch przeniosło się w poszukiwaniu zatrudnienia na uprzemysłowioną północ lub w dalsze strony. A zatem Włosi stali się głównymi beneficjentami EFS w zakresie dotacji na przekwalifikowanie i przesiedlanie pracowników. Z drugiej strony Niemcy Zachodnie korzystały z EFS w celu przekwalifikowywania osób, które uległy wypadkowi w miejscu pracy.

Już w owym czasie finansowaniu z EFS musiało towarzyszyć finansowanie krajowe kierowane na projekty realizowane przez sektor publiczny. Przedsiębiorstwa prywatne nie uczestniczyły w działaniach EFS.

EFS zreformowano w 1971 roku: finansowanie ukierunkowano na konkretne grupy i kategorie osób, a budżet zwiększono. Rolnicy i robotnicy rolni odchodzący z rolnictwa zaczęli kwalifikować się do uzyskania wsparcia w 1972 roku. W 1975 roku EFS otworzył się dla przemysłu odzieżowego.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) utworzono w 1975 roku: skupiał się on na tworzeniu infrastruktury w regionach opóźnionych w rozwoju, natomiast EFS koncentrował się na pomocy ludziom z całej Europy w zdobywaniu nowych umiejętności. Oba fundusze określono wspólną nazwą „fundusze strukturalne”.

Do końca lat 70. bezrobocie wśród ludzi młodych znacząco wzrosło, a rozwiązanie tego problemu stało się priorytetem dla EFS. W reakcji na rosnącą rolę kobiet w miejscu pracy EFS zaczął udzielać większego wsparcia kobietom, które utraciły pracę, wchodziły po raz pierwszy na rynek pracy lub wracały do pracy po przerwie w zatrudnieniu.
Fundusz zaczął się też zajmować innymi grupami, takimi jak osoby niepełnosprawne i pracownicy w starszym wieku (powyżej 50. roku życia).

EFS skoncentrował swoje działania na konkretnych grupach i nie mógł już współpracować wyłącznie z organizacjami publicznymi: zaangażowano pracodawców i związki zawodowe, a także indywidualne przedsiębiorstwa. Doprowadziło to do zasadniczej zmiany w funkcjonowaniu EFS: do tego czasu państwa członkowskie realizowały projekty, a następnie otrzymywały refundację. Teraz wprowadzono system uprzedniego zatwierdzania wniosków. W ten sposób zainicjowano proces, w ramach którego Komisja i państwa członkowskie miały określać wspólne priorytety dla całej UE i przydzielać na nie fundusze.

Upadek tradycyjnych gałęzi przemysłu, takich jak przemysł stalowy, wytwórczy i stoczniowy, w połączeniu z pojawianiem się nowych technologii, szczególnie w sektorze usług, spowodował rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników. Priorytetami EFS stały się szkolenia zawodowe oraz szkolenia z zakresu wykorzystania nowych technologii.

Finansowanie z EFS ukierunkowano na młodych ludzi z niewielkimi szansami na znalezienie pracy ze względu na brak kwalifikacji zawodowych lub nieodpowiednie przeszkolenie, jak również na osoby długotrwale bezrobotne. Rozszerzono także jego zasięg o osoby, które nie ukończyły szkoły. EFS pomagał też kobietom w wejściu na rynek pracy.

Ważną zmianą wprowadzoną w okresie finansowania 1983-1988 było zlikwidowanie wymogu mówiącego o tym, że po zakończeniu szkolenia osoba ponownie przeszkolona musi przepracować co najmniej sześć miesięcy w miejscu pracy związanym z jego tematem. Odzwierciedlało to realia stale zmieniającego się rynku pracy i stworzyło dla EFS możliwość zapewniania szkoleń we wszystkich dziedzinach gospodarki.

W Grecji, Portugalii i Hiszpanii rolnictwo nadal stanowiło sektor dominujący, a dochód per capita był znacznie niższy od średniej unijnej. W 1983 roku postanowiono, że finansowanie EFS będzie skierowane do regionów szczególnie potrzebujących. EFS zreformowano w 1988 roku tak, aby lepiej wspomagać regiony najbardziej opóźnione w rozwoju. Do końca lat 80. ponad połowa środków EFS została przekazana do biedniejszych regionów i krajów, takich jak Andaluzja, Wyspy Kanaryjskie, Grecja, francuskie departamenty zamorskie, Irlandia, Mezzogiorno w południowych Włoszech, Irlandia Północna i Portugalia.

W 1988 roku zainicjowano nową reformę EFS. Do tego czasu Europejski Fundusz Społeczny przyczyniał się do realizacji polityk, które w znacznym stopniu były definiowane w kontekście krajowym państw członkowskich. W odniesieniu do każdego projektu EFS państwa członkowskie musiały jednak składać wniosek do Komisji, a ta z kolei oceniała poszczególne wnioski i zatwierdzała najlepsze. Z tego względu obsługa EFS stawała się coraz bardziej kłopotliwa, zarówno dla państw członkowskich, jak i dla Komisji. Reforma stanowiła krok na drodze od (indywidualnych) projektów realizowanych w kontekście krajowym do zaprogramowanych działań wieloletnich podejmowanych na podstawie partnerstwa między państwami członkowskimi a Komisją. W 1988 roku UE przeszła z rocznego budżetowania na średniookresową perspektywę budżetową (1988/1989-93). Państwa członkowskie zaczęły wymieniać się danymi i strategiami zatrudnienia, tak aby EFS mógł zostać lepiej zintegrowany z ich politykami rynku pracy.

Po reformie EFS miał w większym stopniu skoncentrować swoje wysiłki na najbardziej potrzebujących bez względu na to, czy odnosiło się to do regionów, czy też grup ludności, przy czym wzmocniono zasadę głoszącą, że fundusze wspólnotowe uzupełniają działania krajowe.

Zwiększono też środki EFS. Ponad 2 miliony osób rocznie zdobywało kwalifikacje zawodowe lub pracę przy pomocy EFS.

W odpowiedzi na rosnące bezrobocie w początku lat 90-tych UE uzgodniła w 1994 r. strategię zatrudnienia, a traktat amsterdamski doprowadził do opracowania w 1997 roku ram dla wytycznych oraz wspólnej strategii zatrudnienia. EFS przeniósł nacisk z bezrobocia na zatrudnienie, a w szczególności na osoby mające pracę, pomagając im pozostać i rozwijać się w swoich miejscach pracy. Wśród kluczowych zadań funduszu znalazły się szkolenia, tworzenie miejsc pracy, wytyczne i doradztwo w zakresie zatrudnienia.

W ramach EFS nadal szkolono jednak osoby młode, bezrobotne i wykluczone z rynku pracy. Ponieważ Europa zaczęła borykać się z problemem starzenia się populacji, EFS przydzielił też więcej funduszy na szkolenie osób starszych w miejscu pracy, umożliwiając im wydłużenie okresu zatrudnienia albo powrót na rynek pracy. Wspierał też inicjatywy zapewniające opiekę osobom starszym, tak aby członkom ich rodzin dać szansę pozostania w pracy lub powrotu do niej.

EFS przeznaczył też 5% swojego budżetu na finansowanie programów innowacyjnych, zbadanie efektywności projektów finansowanych z EFS oraz na pomoc w wymianie doświadczeń między państwami członkowskimi w celu rozpowszechniania innowacji w całej Europie. Inicjatywy te doprowadziły do ustanowienia trzech głównych programów wspólnotowych:

Ustanowiono nowe programy, aby podjąć konkretne kwestie związane z rynkiem pracy i promować transnarodową wymianę pomysłów i podejść:

W latach 1994-1999 środki funduszy strukturalnych zostały niemal podwojone w porównaniu z okresem 1988-1993. Prawie 70% tej pomocy przyznano regionom najbardziej potrzebującym. W 1994 roku oprócz funduszy strukturalnych wprowadzono Fundusz Spójności, aby pomóc biedniejszym krajom UE przy realizacji przedsięwzięć w dziedzinie środowiska i infrastruktury transportowej.

W 2000 roku Unia Europejska przyjęła strategię lizbońską zmierzającą do uczynienia z UE najbardziej zaawansowanej gospodarki opartej na wiedzy do roku 2010. Wśród zamierzeń tego programu znalazło się osiągnięcie stopy zatrudnienia na poziomie 70% dla całej Unii oraz ponad 60% dla kobiet. Następnie dodano jeszcze jeden cel: zwiększenie do 2010 roku stopy zatrudnienia starszych pracowników do 50%.

W celu wspierania strategii lizbońskiej EFS przyjął następujące priorytety na lata 2000-2006:

Oprócz pozytywnych działań na rzecz uczestnictwa kobiet w rynku pracy EFS wprowadził także podejście polegające na włączaniu kwestii płci do głównego nurtu życia społecznego. W 2000 roku rozpoczęto realizację inicjatywy EQUAL jako laboratorium rozwijającego nowe sposoby zwalczania dyskryminacji i nierówności na rynku pracy. Miała też ona promować bardziej zintegrowane życie zawodowe poprzez walkę z dyskryminacją i wykluczeniem ze względu na płeć, pochodzenie rasowe czy etniczne, religię lub wyznanie, niepełnosprawność, wiek bądź orientację seksualną.

W obecnym okresie 2007-2013 priorytetem jest zwiększanie zdolności adaptacyjnych pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców poprzez lepsze przewidywanie i pozytywne zarządzanie zmianami gospodarczymi. W ramach tego priorytetu EFS wspiera modernizację i wzmacnianie instytucji rynku pracy, aktywne działania na rynku pracy oraz akcje promujące kształcenie przez całe życie także wewnątrz firm.

EFS nadal zajmuje się kwestiami dotyczącymi zatrudnienia, zapewniając dostęp do rynku pracy i promując udział w nim. Ponadto fundusz wciąż działa na rzecz zapobiegania wykluczeniu społecznemu i zwalczania dyskryminacji poprzez zapewnienie dostępu i integracji „pracowników w niekorzystnym położeniu”.

Od 2007 roku EFS wzmacnia też zdolności instytucji publicznych w zakresie opracowywania i wdrażania polityk i usług. Promuje również partnerstwo między pracodawcami, związkami zawodowymi, organizacjami pozarządowymi i administracją publiczną, aby ułatwić przeprowadzanie reform w dziedzinie zatrudnienia i integracji.
Współpraca transnarodowa i innowacyjność są częścią składową wszystkich działań EFS.

EFS zajmuje się promocją zatrudnienia w UE. Pomaga państwom członkowskim, sprawiając że siła robocza i firmy są lepiej przygotowane do stawienia czoła nowym, globalnym wyzwaniom. Innymi słowy, środki finansowe są dzielone pomiędzy państwa członkowskie i regiony, w szczególności te, gdzie rozwój gospodarczy jest mniej zaawansowany, --> Fundusz[Author:U] jest kluczowym elementem strategii UE 2020 na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, która ma poprawić jakość życia obywateli UE, zapewniając im lepsze kwalifikacje i większe szanse na rynku pracy. W okresie 2007-2013 około 75 miliardów euro trafi do państw członkowskich i regionów w ramach realizowania ustalonych zamierzeń

Fundusz nadal promuje równe szanse przy wkraczaniu na rynek pracy i zapobieganie wykluczeniu społecznemu. Oprócz pozytywnych działań na rzecz uczestnictwa kobiet na rynku pracy wprowadził także podejście polegające na włączaniu kwestii płci do głównego nurtu życia społecznego (co oznacza rozważanie skutków akcji i polityk dla kobiet i mężczyzn). W celu wpłynięcia na tendencje w długotrwałym bezrobociu i bezrobociu wśród młodzież, zintensyfikowano wysiłki, by wdrożyć aktywne działania dla rynku pracy wraz ze strategiami prewencyjnymi i nakierowanymi na pracę. Między innymi większej liczbie bezrobotnych zaproponowane zostaną szkolenia lub podobne środki pomocowe. Przedsiębiorczość także stała się priorytetem, tak by można było wykorzystać pełen potencjał sektora usług i przemysłu, zwłaszcza w dziedzinach społeczeństwa informacyjnego i branży środowiskowej. Powstawanie nowych firm oraz rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) jest niezwykle ważny dla tworzenia miejsc pracy i zwiększenia możliwości szkoleniowych dla młodych ludzi.

Pierwszego maja 2004 r. doszło do największego rozszerzenia UE w jej historii. Dziesięć nowych państw członkowskich weszło do Unii, co przyniosło ze sobą także nowe wyzwania dla EFS. Większość nowych państw członkowskich stanęła w obliczu poważnych wyzwań w kontekście transformacji swoich społeczeństw i restrukturyzacji ekonomicznych w kierunku gospodarek rynkowych, co doprowadziło do znacznego spadku produkcji, zwiększenia bezrobocia i spowodowało nagromadzenie się problemów w niektórych regionach i obszarach wiejskich.

Głównym wyzwaniem stojącym przed nowymi państwami członkowskimi było określenie polityk zatrudnienia oraz stopniowe dostosowywanie instytucji i polityk do europejskiej strategii zatrudnienia. Ta praca zaczęła się już przed przy - stąpieniem do Unii, co przygotowało nowe państwa do wdrażania EFS po osiągnięciu pełnego członkowstwa. EFS zapewniał znaczne wsparcie nowym państwom członkowskim przy ich przystąpieniu do Unii, by usuwać nierówności i określić własne priorytety w dziedzinie polityk zatrudnienia.

Jedną z kluczowych dziedzin działania EFS w nowym tysiącleciu nadal pozostawało wspieranie młodych ludzi we wkraczaniu na rynek pracy. Jako że w całej UE bezrobocie wśród młodzieży wynosi niemalże dwa razy tyle, ile ogólna stopa bezrobocia dla UE, problem ten stał się ważnym wyzwaniem. W odróżnieniu od poprzednich lat, gdy bezrobocie wśród młodych osób dotyczyło głównie tych ze słabym wykształceniem, obecnie Europa musi poradzić sobie z problemem bezrobotnych absolwentów uczelni wyższych. Fundusz wspierał rozwój kariery i indywidualne systemy doradcze, na przykład edukację pod kątem kariery zawodowej w programach szkolnych, doradztwo zawodowe świadczone przez agencje wspólnotowe i doradców (na przykład by pomóc młodym ludziom w uzyskaniu pierwszej pracy, zdobyciu nowych umiejętności, zarządzaniu zmianami w karierze lub radzeniu sobie z bezrobociem), doradztwo zawodowe prowadzone przez państwowe służby na rzecz zatrudnienia, lokalne agencje pracy i organizacje zajmujące się aktywizacją zawodową oraz poradnictwem, jak również szkolenia, doradztwo i system praktyk dla pracowników zapewniane przez organizacje kształcenia przez całe życie. W odpowiedzi na problemy młodych, bezrobotnych absolwentów, wprowadzono programy łączące pracę czy praktyki z edukacją i szkoleniami. EFS pomaga we wdrażaniu usług dostosowanych do szczególnych potrzeb tej grupy i oferuje pomoc bezpośrednią, jak również opiekę pedagogiczną.

    1. Program Progress

Od początku 2007 roku można ubiegać się o pieniądze z Komisji Europejskiej i przeznaczać je na projekty w ramach wspólnotowego Programu na rzecz Zatrudnienia i Solidarności Społecznej - Progress. Program Progress nie jest funduszem strukturalnym, a dotacje z Komisji Europejskiej są łatwiejsze do zdobycia. Podstawą funkcjonowania Wspólnotowego Programu na rzecz Zatrudnienia i Solidarności Społecznej - Progress jest Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady. Rok 2007 jest pierwszym rokiem wdrażania Progress, a zakończenie wdrażania Programu planowane jest na 2013 rok. Na cały siedmioletni okres realizacji programu założono budżet w wysokości 743,25 mln euro. Ten strumień pieniędzy będzie procentowo podzielony na pięć sekcji programu: zatrudnienie (23%); ochrona socjalna i integracja społeczna (30%); warunki pracy (10%); walka z dyskryminacją i promowanie różnorodności (23%) oraz równość płci (12%). Niewielki procent zarezerwowano też na wsparcie techniczne wdrażania programu, które to należy w całości do zadań Komisji Europejskiej jako bezpośrednio zarządzającej programem. Wsparcia w zarządzaniu udziela Komisji tzw. Komitet wspierający wdrażanie Programu Progress oraz wyznaczone w tym celu krajowe punkty kontaktowe dla poszczególnych pięciu sekcji programu. Dostęp do środków z Progress mają wszystkie państwa członkowskie, publiczne służby zatrudnienia i prowadzone przez nie biura zatrudnienia. Ważnym beneficjentem środków będą władze lokalne i regionalne, partnerzy społeczni oraz organizacje pozarządowe. Wsparcie finansowe otrzymają też takie podmioty jak: wyższe uczelnie i placówki badawcze, krajowe urzędy statystyczne oraz środki masowego przekazu. Dotacje przyznawane są po rozstrzygnięciu konkursu ofert (calls for proposals), a maksymalne dofinansowanie, w tym przypadku, wynosi 80%. Poza tym, Komisja Europejska ogłasza również konkursy przetargowe (calls for tender), które finansowane są przez Komisję w 100%.

Najważniejszym celem Programu jest przede wszystkim finansowe wsparcie podmiotów krajowych we wdrażaniu celów Unii Europejskiej w dziedzinie zatrudnienia i spraw społecznych. Te społeczne cele UE określone są szczegółowo w unijnym dokumencie „Agenda Społeczna 2005-2010”. Sam Program ma służyć poprawie zrozumienia sytuacji społeczno-gospodarczej we wszystkich państwach UE. Analiza taka może być prowadzona tylko w Polsce, natomiast mile widziana jest współpraca z podmiotami z innych państw członkowskich (jednym bądź wieloma). Program może też wspierać rozwój narzędzi i metod statystycznych oraz wspólnych z innymi państwami UE wskaźników społecznych. Ważnym komponentem i celem programu jest też monitoring stosowania prawa wspólnotowego w warunkach krajowych oraz ocena skuteczności stosowania prawa unijnego w Polsce. Kolejnym celem Progress jest wzajemna współpraca, wymiana wiedzy i tzw. „dobrych praktyk” oraz uczenie się od siebie. Program wspiera finansowo również wszystkie podmioty, które zdecydują się informować społeczeństwo w swoim kraju o wszelkich unijnych inicjatywach dotyczących spraw społecznych. Ponadto, zawsze znajdą się pieniądze dla organizacji promujących równouprawnienie kobiet i mężczyzn oraz takich, które zwalczają wszelkie przejawy dyskryminacji.

    1. Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji

W połowie grudnia 2006 roku Parlament Europejski zatwierdził powołanie od 1 stycznia 2007 Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (European Globalisation adjustment Fund - EGF).

Fundusz dysponuje środkami w wysokości 500 mln euro, które mogą być przeznaczone każdego roku na pomoc w powrocie na rynek pracy osobom objętym zwolnieniami na skutek zmian globalizacyjnych. Rocznie z funduszu będzie mogło skorzystać 40 - 50 tys. obywateli UE.

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG) jest instrumentem finansowym Unii Europejskiej (UE), ustanowionym w celu udzielania wsparcia osobom objętym zwolnieniami wynikającymi z poważnych zmian strukturalnych w kierunkach światowego handlu spowodowanych globalizacją, gdy zwolnienia te mają istotny niekorzystny wpływ na gospodarkę regionalną lub lokalną w ramach danego państwa członkowskiego UE. Powyższe zmiany strukturalne muszą przejawiać się np. znacznym wzrostem importu do UE, szybkim spadkiem udziału rynkowego UE w danej branży (przemyśle) oraz przenoszeniem działalności gospodarczej do państw trzecich.

W drodze odstępstwa od powyższych przyczyn, w ramach EFG wsparcie mogą również otrzymać pracownicy zwolnieni z pracy bezpośrednio w wyniku światowego kryzysu gospodarczego i finansowego, o ile są spełnione warunki ubiegania się o wsparcie z EFG wskazane poniżej. Odstępstwo to stosuje się do wniosków o wkład finansowy EFG złożonych przed 31 grudnia 2011 r.

Kryteria, które należy spełnić, aby móc skorzystać z EFG, zostały zdefiniowane w art. 2 rozporządzenia (WE) nr 1927/2006. Są to:

a) utrata pracy w przedsiębiorstwie (włącznie z dostawcami lub producentami poniżej w łańcuchu dostaw) w państwie członkowskim przez co najmniej 500 osób w okresie 4 miesięcy lub

b) objęcie zwolnieniami co najmniej 500 osób w okresie 9 miesięcy, szczególnie w małych i średnich przedsiębiorstwach w dziale według klasyfikacji NACE 2, w jednym regionie lub w dwóch sąsiednich regionach (na poziomie NUTS II) lub

c) w przypadku niewielkich rynków pracy lub w wyjątkowych okolicznościach, jeżeli zwolnienia mają poważny wpływ na zatrudnienie i lokalną gospodarkę (przy czym łączna kwota wydatków dla wyjątkowych okoliczności nie może przekroczyć 15 proc. maksymalnej rocznej kwoty EFG).

Do celów obliczania liczby zwolnień, zwolnienie uwzględnia się:

Wkład finansowy z EFG nie zastępuje działań, za które na mocy prawa krajowego lub zbiorowych układów pracy odpowiedzialne są przedsiębiorstwa. Pomoc nie jest jednak przeznaczona wyłącznie dla pracowników głównego przedsiębiorstwa lub branży (sektora) w trudnej sytuacji - jeśli dostawcy współpracujący z przedsiębiorstwem dokonującym zwolnień również doświadczą trudności w związku z zaistniałą sytuacją, ich pracownicy także mogą otrzymać wsparcie z EFG. EFG obejmuje swoją działalnością zarówno małe i średnie przedsiębiorstwa, jak i duże firmy oraz międzynarodowe korporacje.

EFG nie wspiera finansowo restrukturyzacji przedsiębiorstw i sektorów, lecz zapewnia indywidualne wsparcie dla zwalnianych pracowników. Wsparcie to obejmuje:

EFG nie finansuje pasywnych środków ochrony socjalnej, np. zasiłków dla bezrobotnych, rent, emerytur. Wniosek finansowy EFG do Komisji Europejskiej (KE) może złożyć tylko państwo członkowskie UE. Porozumienie międzyinstytucjonalne z 17 maja 2006 r. zakłada, że wydatki EFG nie mogą przekroczyć rocznie kwoty 500 mln EUR (w cenach bieżących), którą można uzyskać (w ramach określonego pułapu wydatków) z marginesu niewykorzystanych środków z poprzedniego roku lub - gdy wielkość ta okaże się niewystarczająca - Fundusz może być zasilony zobowiązaniami umorzonymi w poprzednich dwóch latach (z wyłączeniem anulowanych środków na zobowiązania dotyczących działu 1B ram finansowych: Spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia). Środki EFG nie są z góry podzielone na kraje, lecz potencjalnie mogą służyć wszystkim państwom UE, w zależności od ich sytuacji (wystąpienia znacznych zwolnień pracowników).

Środki z EFG mogą być przyznane państwu członkowskiemu UE na wniosek złożony do KE w terminie 10 tygodni od dnia, w którym spełnione są warunki udzielenia pomocy z EFG określone w art. 2 rozporządzenia EFG. Przyznanie wsparcia w ramach EFG następuje na wniosek KE na podstawie decyzji przyjętej przez Parlament Europejski i Radę UE (tzw. „władzę budżetową”). Komisja Europejska przyznaje wkład finansowy w formie pojedynczej płatności (służącej refundacji wydatków poniesionych uprzednio ze środków krajowych), której wysokość nie może przekraczać 50 proc. łącznych kosztów kwalifikowalnych wsparcia (w okresie do 31 grudnia 2011 r. obowiązuje wyższy poziom współfinansowania wspólnotowego, wynoszący 65%). Państwo członkowskie jest zobowiązane wykorzystać pomoc w ciągu 24 miesięcy od dnia:

Funkcję Instytucji Zarządzającej EFG w Polsce pełni Minister Rozwoju Regionalnego. Zadania Instytucji Zarządzającej EFG są realizowane przez Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym.