1.FUNKCJE FINANSÓW:

alokacyjna - alokacja czynników (zasobów) w gospodarce za pomocą strumieni pieniężnych. (polega na tym,
że państwo dysponując zasobami pieniężnymi w formie budżetu może przemieszczać środki finansowe na zadania,
które ma obowiązek spełniać, albo też na dziedziny wymagające dofinansowania lub też na dziedziny, które ze swojej istoty nie przynoszą zysku a ich prowadzenie jest konieczne dla istnienia państwa i zbiorowych potrzeb obywateli.)

redystrybucyjna - dokonywanie wtórnego podziału dochodu, które powstały w wyniku pierwotnego podziału.
(w każdym współczesnym społeczeństwie istnieją potrzeby zbiorowe, które państwo powinno zaspokajać, co rodzi potrzebę stosowania mechanizmu podzielenia środków uzyskanych w sferze produkcyjnej do sfery nieprodukcyjnej.)
stabilizacyjna - polega na oddziaływaniu na przebieg procesów i zrównoważonego wzrostu przy optymalnym wykorzystaniu czynników tak, by zapewnić społeczeństwu stałą poprawę warunków życia. (polega ona na tym,
że prawidłowe alokowanie środków, ich redystrybucja oraz wnikliwa kontrola umożliwia wypełnianie przez państwo celu nadrzędnego tzw. stabilizacji gospodarczej (zmniejszanie bezrobocia, regulowanie popytu publicznego,
rozwój harmonijny równomierny. Mechanizm tej funkcji polega na tym, że państwo poprzez dobór odpowiednich źródeł swoich dochodów oraz ustalenie kierunków ich wydatkowania może zachęcać podmioty lub zniechęcać do aktywności gospodarczej.)

2. BILANS, AKTYWA, PASYWA, PRZYCHÓD, KOSZT, WYDATEK.

aktywa- zbiór składników majątkowych:

-zasoby materialne

-zasoby niematerialne

-aktywa finansowe
pasywa - źródło finansowania składników finansowych:

-kapitał własny - bezzwrotny

-kapitały obce - zobowiązania

przychód - kwota uzyskana lub należna w ramach prowadzonej działalności, wykonywanej

pracy lub inwestycji.

koszt- wyrażona w pieniądzu wartość składników majątkowych, usług obcych i nakładów

pracy zużytych w danym okresie w celu prowadzenia określonej działalności.

wydatek- rozchód środków pieniężnych w formie gotówkowej lub bezgotówkowej

3. ZDEFINIUJ RYNKOWY SYSTEM FINANSOWY I OMÓW JEGO OGNIWA.

Publiczny system finansowy-to mechanizm zapewniający współtworzenie i przepływ środków pieniężnych, które umożliwiają władzom publicznym dostarczenie dóbr publicznych oraz usług i świadczeń społecznych.

funkcje:

monetarna

kapitałowo - redystrybucyjna

kontrolna

System finansowy składa się z dwóch podukładów:

1. rynkowy system finansowy

2. publiczny system finansowy

Publiczny system finansowy składa się z czterech ogniw:

1. instytucje budżetowe

2. instrumenty fiskalne

3. publiczne instrumenty finansowe

4. instytucje fiskalne

Instytucje budżetowe:

1. są to unormowane reguły i zasady postępowania.

2. Rozdysponowanie środków budżetowych odbywa się w trybie bezzwrotnego przydzielenia środków.

3. Według rodzajów budżetów publicznych, których działalność jest unormowana przez instytucje budżetowe , dzielimy je na instytucje budżetowe

• Szczebla centralnego

• Szczebla lokalnego

• Funduszy celowych
  
  

Instrumenty fiskalne:

1. to prawno-ekonomiczne mechanizmy umożliwiające gromadzenie i rozdysponowywanie funduszy publicznych ; mają charater dochodowy albo wydatkowy.

2. Oddziałują na zachowanie podmiotów gospodarczych.

3. Najważniejsze dochodowe instrumenty finansowe to:

• Podatki

• Przychodowe, dochodowe, majątkowe i od wydatków

• Bezpośrednie i pośrednie

• Centralne i lokalne

• Proporcjonalne, progresywne i regresywne

• Cła

• Fiskalne i ekonomiczne

• Przywozowe i wywozowe

Publiczne instrumenty finansowe:

1. To instrumenty, z których wpływy z emisji pozwalają na pokrycie deficytu funduszy publicznych

2. Mają wyłącznie charakter instrumentów dłużnych (wierzycielskich)

3. Obarczone są nikłym ryzykiem niewywiązania się emitenta ze swoich zobowiązań

4. Cechuje się wysokim stopniem płynności

Instrumenty fiskalne:

1. Są to struktury organizacyjne na których opiera się funkcjonowanie publicznego systemu finansowego

2. Niektóre z ich zadań mogą być zalecane do wykonanie podmiotom prywatnym lub np.: bankowi centralnemu

3. Klasyfikacja według charakteru spełnianych zadań:

• Instytucje fiskalne spełniające i uchwalające budżety publiczne (parlament, rząd) ich celem jest kreowanie polityki fiskalnej państwa

• Instytucje fiskalne realizujące politykę fiskalną państwa:

• Instytucje poboru danin publicznych

• Instytucje dokonujące wydatków publicznych (rząd)

• Instytucje dokonujące kontroli finansowej.

Rynkowy system finansowy -jest mechanizmem współtworzenia i przepływu środków pieniężnych, działającym dzięki uczestnictwu podmiotów prywatnych (instytucji finansowych). System publiczny jest natomiast mechanizmem zapewniającym współtworzenie i przepływ środków pieniężnych, które

umożliwią władzom publicznym dostarczanie dóbr publicznych oraz usług i

świadczeń społecznych.

Rynkowy system finansowy składa się z czterech ogniw:

1. Instrumenty finansowe

2. Rynki finansowe

3. Instytucje finansowe

4. Zasady, na jakich działają pozostałe ogniwa

1. Instrumenty finansowe:

Transakcje na rynku finansowym dokonywane są przy wykorzystaniu różnych papierów wartościowych. Papiery wartościowe są dokumentami stwierdzającymi określone prawa majątkowe. W zależności od spełnionych funkcji można wyodrębnić papiery potwierdzające:

-wierzytelności pieniężne - obligacje, weksle, czeki, listy zastawne

-uprawnienia do współwłasności majątkowych - akcje

Ze względu na charakter dochodów papiery wartościowe dzieli się na:

-przynoszące stały dochód (obligacje)

-przynoszące zmienny dochód (akcje)

Ze względu na czas

-krótko

-średnio

-długoterminowe

Ze względu na podmiot emitujący papiery:

-bezpośrednie

-pośrednie

Instrumenty bazowe i pochodne:

Instrumenty pochodne to takie, których cena kształtuje się jako wielkość wtórna (pochodna) w stosunku do przyszłej, oczekiwanej ceny instrumentu, który tym samym jest dla niej instrumentem bazowym. Instrumenty pochodne dotyczą zatem przyszłych cen innych instrumentów.

Instrumenty bazowe nazywane są także instrumentami rzeczywistymi, a instrumenty pochodne - terminowymi.

AKCJE
*akcja jest dokumentem stwierdzającym udział w majątku spółki akcyjnej

*jej posiadacz ma prawo do uczestniczenia w zarządzaniu spółką, podziale zysku lub majątku spółki w razie jej
likwidacji (proporcjonalnie do ilości posiadanych akcji)

*odpowiada on za zobowiązania spółki ale tylko do wysokości posiadanych akcji

*akcje mogą być zwykłe lub uprzywilejowane

*uprzywilejowanie może dotyczyć wysokości wypłacanej dywidendy, liczby głosów na walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy, czy też prawa akcjonariusza do likwidowanego majątku spółki

*akcje mogą być pieniężne i niepieniężne, (akcje pieniężne pokrywane są środkami pieniężnymi, natomiast akcje
niepieniężne pokrywane są wniesionym do spółki aportem rzeczowym)

*akcje przybierają postać fizyczną lub zdematerializowaną

*w obrocie giełdowym mogą znajdować się wyłącznie akcje zdematerializowane

*akcje mogą być imienne lub na okaziciela

OBLIGACJE

Obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent potwierdza zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki i zobowiązuje się do jej zwrotu właścicielowi obligacji wraz z oprocentowaniem w z góry ustalonym terminie.

Ze względu na sposób oprocentowania obligacji, można wyróżnić:

*o stałym oprocentowaniu

*o zmiennym oprocentowaniu

*indeksowane

*o kuponie zerowym

Ze względu na termin wykupu:

*krótko

*średnio

*długoterminowe

Obligacje mogą być imienne lub na okaziciela. Mogą być zabezpieczone lub nie zabezpieczone.

BONY SKARBOWE

Są to krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez rząd, który zobowiązuje się do ich wykupu w oznaczonym terminie, po określonej cenie nominalnej. Sprzedawane są z dyskontem i emitowane na okres 8,13,26 i 52 tygodnie.

CERTYFIKATY DEPOZYTOWE

Są to pożyczkowe papiery wartościowe, emitowane przez banki, które zobowiązują się do spłaty zaciągniętej pożyczki wraz z odsetkami w określonym terminie. Wielkość oprocentowania ustalana jest w drodze negocjacji między sprzedającym i kupującym w dniu emisji pierwotnej. Certyfikaty te są papierami płynnymi o wysokim stopniu bezpieczeństwa. W Polsce ich emisja wymaga zgody banku centralnego.

BONY KOMERCYJNE

Papiery emitowane przez firmy o uznanej i wysokiej wiarygodności pożyczkowej. Zazwyczaj są płynne i stosunkowo bezpieczne. Mogą być sprzedawane z dyskontem lub kuponem.

Podstawowe modele rynków kapitałowych:

anglosaski - rozproszona własność; ścisła regulacja rządowa; rozwinięty rynek fuzji i zakupu całych spółek; duża rola wtórnego rynku kapitałowego

niemiecko-japoński - ścisłe związki właścicieli ze spółkami; banki dominującym właścicielem; słabo rozwinięty wtórny rynek kapitałowy; kontrola banków nad finansowaniem

mieszany - własność w formie dużych pakietów kontrolnych; ścisła kontrola zarządzania i kapitału przez instytucje finansowe; najczęściej spotykane modele instytucji finansowych; fundusze restrukturyzacyjne; fundusze venture capital; holdingi
RYNEK PUBLICZNY

Obrót instrumentami finansowymi może odbywać się na rynku pierwotnym i wtórnym, za pośrednictwem giełdy lub w obrocie pozagiełdowym. Rynek pierwotny występuje w momencie sprzedaży instrumentu finansowego pierwszemu jego posiadaczowi. Właściwe transakcje między inwestorami odbywają się na rynku wtórnym.

OBRÓT PUBLICZNY:

zalety - ułatwienie pozyskania kapitału; ułatwienie zróżnicowania akcjonariuszy; wzrost płynności; ustalenie rynkowej wartości firmy

wady - ujawnienie informacji; koszt sprawozdawczości; możliwość utraty kontroli nad spółką; zaniżanie wartości firmy spowodowane małą płynnością akcji spółki

Instytucje finansowe:

*wyłącznie redystrybuujące instrumenty finansowe (pośrednicy pasywni)-kantory walutowe, domy maklerskie, firmy factoringowe

*tworzące instrumenty finansowe (pośrednicy aktywni) - tworzące niepieniężne instrumenty finansowe (towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, emerytalne, venture capital, banki inwestycyjne); tworzące pieniądz (banki centralne, komercyjne).

5.Czym jest pieniądz i jakie pełni funkcje:

PIENIĄDZ - jest prawnie określonym i powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym. Pieniądz oznacza wszystko, co jest powszechnie akceptowane jako zapłata za dobra i usługi oraz spłata długu. Współcześnie pieniądz tworzony jest w systemie bankowym.
Funkcje pieniądza:
- miernik wartości
- środek wymiany (cyrkulacji)
- środek płatniczy (realizacji odroczonych płatności)
- środek przechowywania wartości (tezauryzacji)
MIERNIK WARTOŚCI TOWARÓW - w jednostkach pieniężnych podawane są ceny dzięki którym można porównywając różne towary i usługi. Wyrażenie wartości towarów i usług w pieniądzu wiąże się z siłą nabywczą pieniądza. Aby określić cenę towaru lub usługi nie trzeba posiadać pieniądza, gdyż pełni on rolę miernika wartości również abstrakcyjnie.
ŚRODEK WYMIANY - Pieniądz jest powszechnym środkiem wymiany w transakcjach kupna-sprzedaży. Każdy przyjmuje go za sprzedawane towary i usługi, wiedząc o tym, że za pieniądze będzie mógł nabyć inne niezbędne mu dobra. Dzięki pieniądzowi nastąpiło rozdzielenie w czasie transakcji kupna-sprzedaży na dwie odrębne czynności.
ŚRODEK PŁATNICZY - Pieniądz stał się środkiem płatniczym poprzez oddzielenie się ruchu towarów i świadczonych usług w czasie od ruchu pieniądza. Zapłata za towar nie musi następować natychmiast po jego dostawie. Powstaje zobowiązanie odbiorcy wobec dostawcy, które może być wyrównane w formie pieniężnej w późniejszym terminie.
**Pieniądz spełnia funkcję środka płatniczego również przy pokrywaniu innych zobowiązań jak np. z tytułu podatków i opłat, wynagrodzeń pracowników, spłaty kredytów itp.
 **Wraz z rozwojem społeczno-gospodarczym funkcja pieniądza jako środka płatniczego ciągle wzrasta, natomiast jako środka wymiany, maleje. Transakcje gotówkowe występują w obrocie gospodarczym coraz rzadziej, gdyż są zastępowane powszechnie przez obrót bezgotówkowy.

ŚRODEK TEZAURYZACJI - Funkcję tą pieniądz spełnia wtedy, gdy środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży towarów lub usług są przeznaczone na zakup innych towarów lub pokrycie zobowiązań, lecz są przechowywane. Przechowywanie pieniędzy jest znacznie łatwiejsze niż innych towarów. Aby pieniądz prawidłowo spełniał tą funkcję, musi posiadać zaufanie przez podmioty gospodarcze i ludność, a w szczególności, że jego siła nabywcza nie zmniejszy się w znacznym stopniu.

6. Omów funkcje i niezależność banku centralnego

FUNKCJE BANKU:

Bank emisyjny- NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem

płatniczym w Polsce. Narodowy Bank Polski określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu,

za którego płynność odpowiada. Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.

Bank banków- NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie

bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje

system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy

w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność

i bezpieczeństwo całego systemu bankowego, pełni funkcję banku banków, ponadto, nadzoruje systemy

płatności w Polsce.

Centralny bank państwa- NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe

rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek

budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

NIEZALEŻNOŚCI BANKU CENTRALNEGO

Niezależność funkcjonalna- oznacza, zgodnie z Konstytucją RP, że Narodowy Bank Polski posiada takie

uprawnienia i kompetencje, które pozwalają mu na samodzielne prowadzenie polityki pieniężnej.

W praktyce oznacza to, że ani Sejm, ani rząd czy prezydent nie mają prawa narzucać bankowi centralnemu

żadnych warunków czy też ograniczeń. Rada Polityki Pieniężnej składa jedynie Sejmowi coroczne sprawozdanie

z wykonania polityki pieniężnej.

Niezależność finansowa- polega na stworzeniu przejrzystych, a przede wszystkim stałych zasad regulujących

kwestie finansowe. Zasady dotyczą zapewnienia środków finansowych na funkcjonowanie banku centralnego,

a następnie tworzenie i podział funduszy. Ustalenie stałych i klarownych zasad pozwala na uniezależnienie

się NBP od ewentualnych prób nacisku na jego decyzje ze strony władz państwowych. Tym, co najbardziej

podkreśla autonomiczną pozycję banku centralnego w tym obszarze, jest zakaz finansowania przez NBP

deficytu budżetu państwa.

Niezależność instytucjonalna - tak rozumiana autonomia NBP oznacza ścisłe uregulowanie współpracy

banku centralnego z innymi organami państwa, tak aby bank mógł podejmować decyzje i wykonywać swoje

zadania, nie podlegając przy tym rządowi czy parlamentowi. Współdziałanie polega więc na opiniowaniu aktów

prawnych, przekazywaniu informacji i analiz, a także realizacji polityki walutowej.

7. Scharakteryzuj strukturę organizacyjną NBP.

1. Organy Narodowego Banku Polskiego:

- prezes NBP

- Rada Polityki Pieniężnej

- zarząd NBP

2. PREZES NPB - obecnie Marek Belka

- powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta RP na 6-letnią kadencję,

- odpowiedzialny za organizację i funkcjonowanie NBP,

- ta sama osoba nie może być Prezesem NBP dłużej niż dwie kadencje,

- jest przełożonym wszystkich pracowników NBP,

- przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP,

- reprezentuje NBP na zewnątrz,

- reprezentuje interesy RP w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz (o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej) w międzynarodowych instytucjach finansowych,

- Prezes NBP przy wydawaniu zarządzeń podlegających ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych ma prawo używania pieczęci z godłem państwowym.

3. Rada Polityki Pieniężnej:

- jest organem NBP

- ukształtowała się 17.02.1998 r.

- w jej skład wchodzą: Przewodniczący Rady (prezes NBP) oraz 9 członków powoływanych w równej liczbie przez prezydenta RP, Sejm i Senat

- członkowie Rady Polityki Pieniężnej powoływani są na 6 lat

- Rada Polityki Pieniężnej:

▪ ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej,

▪ składa Sejmowi sprawozdanie z wykonywania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 mscy od zakończenia roku budżetowego

▪ ustala wysokość stóp procentowych NBP

▪ ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków

▪ określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez bank NBP pożyczek i kredytów q zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych

▪ zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP

▪ przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP

▪ ustala zasady operacji otwartego rynku

- Rada Polityki Pieniężnej dokonuje oceny działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej i uchwala zasady rachunkowośći NBP, przedłożone przez Prezesa NBP

Krótsza wersja :P: Zadaniem Rady Polityki Pieniężnej jest coroczne ustalanie założeń polityki pieniężnej oraz podstawowych zasad jej realizacji. Rada ustala wysokość podstawowych stóp procentowych, określa zasady operacji otwartego rynku oraz ustala zasady i tryb naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Zatwierdza plan finansowy banku centralnego oraz sprawozdanie z działalności NBP.

- skład Rady: Przewodniczący Rady Polityki Pieniężnej (Marek Belka) oraz członkowie Rady Polityki Pieniężnej: Andrzej Bratkowski,Elżbieta Chojna-Duch, Zyta Gilowska, Adam Glapiński, Jerzy Hausner, Andrzej Kaźmierczak, Andrzej Rzońca, Jan Winiecki, Anna Zielińska-Głębocka

d) Zarząd NBP:

- kieruje działalnością NBP

- w skład wchodzą: prezes NBP (jako przewodniczący) oraz 6-8 członków Zarządu (w tym 2 wiceprezesów NBP)

- Zarząd realizuje uchwały Rady Polityki Pieniężnej oraz podejmuje uchwały w sprawach niezastrzeżonych w ustawie do wyłącznej kompetencji innych organów NBP

- zakres działań Zarządu NBP:

▪ podejmowanie uchwał w sprawie udzielania bankom upoważnień do wykonywania czynności obrotu dewizowego

▪ realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej

▪ okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego,

▪ nadzorowanie operacji otwartego rynku

▪ ocena funkcjonowania systemu bankowego

▪ uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP

▪ uchwalanie prowizji i opłat bankowych stosowanych rzez NBP oraz ustalanie ich wysokości

▪ określanie zasad gospodarowania funduszami NBP, zasad organizacji i podziału zadań NBP, zasad polityki kadrowej i płacowej NBP

▪ uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP

▪ sporządzanie bilansu NBP oraz rachunku zysków i strat

▪ opracowywanie bilansów obrotów płatniczych państwa z zagranicą

▪ przygotowywanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady Polityki Pieniężnej

Krótsza wersja :P: Zarząd Narodowego Banku Polskiego kieruje jego działalnością. Podstawowym zadaniem zarządu NBP jest realizacja uchwał Rady Polityki Pieniężnej, uchwalanie i realizowanie planu działalności NBP oraz wykonywanie zatwierdzonego przez Radę planu finansowego, a także realizacja zadań z zakresu polityki kursowej i systemu płatniczego.

e)

Bank centralny odpowiada za rzeczywistą wartość pieniądza - prowadzi politykę pieniężną, czyli działalność, której zasadniczym celem jest zapewnienie stabilności cen.

Ustawa o NBP:

Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP

8.Kto jest odpowiedzialny za politykę pieniężna państwa i jaki jest cel tej polityki.
Bank centralny prowadzi politykę pieniężną, czyli działalność, której zasadniczym celem jest zapewnienie stabilności cen. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

9. Dlaczego inflacja/deflacja jest zła?

Inflacja - ogólny wzrost poziomu cen

Skutki wysokiej inflacji:

- nieoptymalne decyzje gospodarcze

- zanik rynków finansowych

- wzrost kosztów „zmiany menu”

- wzrost kosztów zdobywania informacji

- zniekształcenie struktury podatków

Deflacja Skutki:

-zmniejszenie opłacalności produkcji (tylko w przypadku regulacji rynkowych uniemożliwiających

obniżenie kosztów produkcji).

-Wzrost siły nabywczej pracującej części społeczeństwa (tylko w przypadku zamrożenia płac)

-Konsumpcja i zamówienia przemysłu są odsuwane w czasie (w oczekiwaniu na niższe ceny), co

napędza recesję.

-Jeśli pieniądz powiązany jest z jakimś ograniczonym dobrem (np: złoto, choć nie jest to immanentnie

związane ze zjawiskiem deflacji) niemożliwa jest nadmierna ekspansja kredytowa ze strony banków

10

11

12. Omów podstawowe stopy procentowe NBP

Podstawowe stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego są jednymi z narzędzi polityki monetarnej banku centralnego. Przy ich pomocy NBP wpływa na wysokość stóp procentowych rynku międzybankowego, a tym samym na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych. Należą do nich:

Stopa referencyjna - to minimalna rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych emitowanych przez NBP. Określa minimalną rentowność operacji otwartego rynku. Operacja ta polega na zakupie lub sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych na rynku międzybankowym w celu przywrócenia równowagi. Interwencje te wpływają na poziom oprocentowania depozytów na rynku międzybankowym o porównywalnym terminie zapadalności. Ta stopa wpływa na poziom WIBOR-u, który z kolei stanowi podstawę oprocentowania kapitału obcego.

Stopa lombardowa (kredyt lombardowy) określa cenę, po której bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw papierów wartościowych. Kwota kredytu nie może przekroczyć równowartości 80% papierów wartościowych obciążonych zastawem. W Polsce stopę kredytu lombardowego określa Rada Polityki Pieniężnej (organ Narodowego Banku Polskiego). Kredyt lombardowy umożliwia bankom komercyjnym elastyczne pokrywanie

krótkookresowych niedoborów płynności.

Stopa depozytowa - stopa po jakiej banki będą mogły złożyć jednodniowy depozyt w banku

centralnym w przypadku dysponowania wolnymi środkami. Ustalana jest przez Radę Polityki

Pieniężnej - organ Narodowego Banku Polskiego.

Stopa redyskontowa - określa cenę, po jakiej bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym

(kupuje weksle od banków komercyjnych). Ustalana jest przez Radę Polityki Pieniężnej. Ma małe

znaczenie w polityce monetarnej NBP(mała popularność weksli).

Stopa rezerw obowiązkowych - miernik kwoty rezerw obowiązkowych, jaką banki komercyjne

są zobowiązane wpłacić do banku centralnego (w Polsce jest nim NBP) w celu zabezpieczenia

ich wypłacalności (banków komercyjnych). W zależności od tego jaki jest wskaźnik rezerwy

obowiązkowej bank centralny decyduje o tym jaka jest podaż pieniądza.

13

14. Omów mechanizm transmisji monetarnej.

Istnieje wiele kanałów, którymi impuls monetarny zadany przez RPP polegający na zmianie wielkości

stóp procentowych, dociera ostatecznie do inflacji. Kanały te nie są od siebie niezależne , lecz

nawzajem się zazębiają następnie tworzą system skąp likowanych zależności MECHNIZM TRANSMISJI

MONETARNEJ. Przeciśnięcie się do impulsu monetarnego przez Mechanizm Transmisji Monetarnej

wymaga czasu potrzebnego do uruchomienia wszystkich zależności-Opóźnienie transmisji

monetarnej.

15

16

17

Źródla finansowania wydatków publicznych :

Dochody publiczne

Srodki pochodzące z budżetu UE i inne srodki pochodzące ze źródeł zagranicznych

niepodlegajacych zwrotowi

18. Zdefiniuj i omów konstrukcję podatku. Jakie mamy rodzaje podatków?

Podatki są to jednostronne ustalana świadczenia pieniężne, nieodpłatne i bezzwrotne, powszechnie pobierane na rzecz Skarbu Państwa bądź jednostek samorządu terytorialnego na podstawie odpowiedniej ustawy.

W konstrukcji podatków występują następujące elementy:

- podmiot podatku, którym jest osoba fizyczna, osoba prawa lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, zobowiązana do uiszczenia podatku, zwana podatnikiem,

- płatnik podatku, którym jest ten, kto zobowiązany jest obliczyć wysokość podatku, potrącić z należności podatnika
i wpłacić w terminie organowi podatkowemu, np. pracodawca jest podatnikiem podatku płaconego przez pracownika od płacy;

- inkasent podatku, którym jest ten, kto zobowiązany jest do pobrania po datku od podatnika i wpłacania go w terminie organowi podatkowemu, np. sołtys jest inkasentem podatku rolnego;

- przedmiot podatku, czyli to, od czego płaci się podatek; podstawa opodatkowania, czyli wartość przedmiotu,
od której wymierza się podatek wg obowiązujące stawki podatkowej;

- stawka podatkowa wyraża stosunek wysokości podatku do podstawy opodatkowania.

Podział podatków:
*bezpośrednie
*pośrednie

19

20.Omów główne zadania w zakresie zarządzania długiem publicznym

Utrzymanie wielkości długu publicznego na bezpiecznym poziomie:
Przyrost długu w 2003 r. związany jest przede wszystkim z wysokim deficytem budżetu państwa przy niskich wpływach z prywatyzacji spowoduje na koniec 2003 r. przekroczenie przez państwowy dług publiczny pierwszego progu ostrożnościowego z ustawy o finansach publicznych. Jednocześnie nie udało się utrzymać na lata następne poziomu deficytów zgodnych z prognozami przedstawionymi rok wcześniej oraz pojawiły się nowe kategorie rozchodów. W wyniku tego w 2004 r. ustawowa relacja długu do PKB zbliży się do poziomu 55 proc., a w latach 2005-2006 do 60 proc. W tej sytuacji dużego znaczenia nabiera polityka społeczno-gospodarcza rządu nakierowana na wzrost PKB oraz na reformę finansów publicznych i racjonalizację wydatków. Działania zmierzające do realizacji tego celu dotyczącego utrzymania długu na bezpiecznym poziomie dotyczyć będą:

• ograniczenia poziomu deficytów budżetu państwa w kolejnych latach głównie przez stabilny wzrost dochodów, wynikający z przyspieszenia tempa wzrostu PKB i kształtowania wydatków na poziomie uzależnionym od sytuacji finansowej państwa, tak aby dynamika ich wzrostu niższa niż tempo wzrostu PKB;

• reformy finansów publicznych poprzez wdrożenie kompleksowego programu zmian w alokacji środków budżetowych. Powinno to pozwolić na możliwie największą absorpcję funduszy z UE przeznaczonych na realizacje programów rozwojowych;

• ograniczenia udzielania nowych poręczeń i gwarancji tylko do wspierania inwestycji infrastrukturalnych, w tym współfinansowanych przez UE;

• zahamowania procesu narastania zadłużenia w sektorze finansów publicznych poza Skarbem Państwa i JST.

Minimalizacja kosztów obsługi długu w długim horyzoncie czasowym, przy przyjętych ograniczeniach.

Cel ten rozumiany jest w dwóch aspektach:

1.minimalizowanie kosztów w horyzoncie określonym przez terminy wykupu instrumentów o najdłuższym terminie zapadalności i istotnym udziale w długu (obecnie 10 lat) - poprzez optymalny dobór instrumentów zarządzania długiem, ich struktury i terminów emisji.

2. minimalizowanie kosztów obsługi jako stałe działania polegające na podnoszeniu efektywności rynku SPW, w tym dostosowania go do standardów emitentów rządowych UE.

Minimalizacja kosztów obsługi długu odbywać się będzie przy założeniu sfinansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa obejmujących także fundusze na finansowanie wpłat do budżetu UE, współfinansowanie i prefinansowanie programów pomocowych. Realizacja tego celu odbywać się będzie przy uwzględnieniu ograniczeń związanych ze strukturą długu

Ograniczenie występujących rodzajów ryzyka

1. ryzyka refinansowania w walucie krajowej,
2.ryzyka kursowego,
3. ryzyka refinansowania w walutach obcych,
4. ryzyka stopy procentowej,
5. ryzyka płynności budżetu,
6. pozostałych rodzajów ryzyka, w szczególności ryzyka kredytowego i operacyjnego,
7. rozkładu kosztów obsługi długu w czasie.

21. Omów budżet państwa
Budżet państwa jest zestawieniem dochodów i wydatków na różne cele publi

czne. Opisuje on jakie dobra i usługi państwo chce kupić w nadchodzącym roku, jakich chce dokonać płatności transferowych i jak chce za to zapłacić. Zwykle rząd planuje sfinansowanie większości wydatków podatkami od ludności. Gdy wydatki państwa przekroczą wielkość wpływów podatkowych, występuje deficyt budżetowy. Gdy wpływy podatkowe przewyższają wydatki, występuje nadwyżka budżetowa. Gdy dochody państwa równają się wydatkom, wówczas występuje równowaga budżetowa. Budżet państwa jest bezpośrednio powiązany z bankiem centralnym, który prowadzi rachunek bieżący dla budżetu państwa. Oznacza to, że przyjmuje on wszystkie jego wpływy i realizuje wydatki oraz przechowuje czasowo wolne środki pieniężne

22. Omów zasady budżetowe

• Zasada jedności materialnej - oznacza, że dochody tworzące fundusz budżetowy mają przeznaczenie ogólne tzn. nie są z góry związane z określonymi celami finansowanymi z budżetu.

• Zasada jedności formalnej - jest to postulat obejmowania całości dochodów i wydatków budżetowych w jednym akcie prawnym (dokumencie budżetowym).

•Zasada zupełności (powszechności) - wymaga ujęcia w budżecie wszystkich dochodów i wydatków państwa

• Zasada szczegółowości - mówi, że budżet powinien być ustalany i wykonywany z podziałem szczegółowym określonych dochodów i wydatków, a nie tylko w ujęciu ogólnym. Realizacji tego postulatu służy klasyfikacja budżetowa.

• Zasada jawności - głosi konieczność prezentowania dochodów i wydatków społeczeństwu, a praktycznie organom przedstawicielskim, różnym ciałom i organizacjom społecznym.

• Zasada przejrzystości - stwierdza, że układ budżetu powinien być przejrzysty, co pozwala na rozpoznanie procesów zachodzących w obszarze budżetu państwa.

• Zasada jednoroczności - budżet jest planem na okres jednego roku, nie musi być zgodny z rokiem kalendarzowym (w Polsce rok budżetowy 1.01-31.12.)

23. Zdefiniuj rynek finansowy i omów jakie pełni funkcje w gospodarce

Rynek finansowy, rynek, na którym przedmiotem wymiany jest kapitał w formie finansowej. Na rynku finansowym podmioty gospodarcze posiadające wolne środki pieniężne, zwane inwestorami finansowymi, udostępniają je innym podmiotom gospodarczym w zamian za papiery wartościowe zapewniające im uzyskanie w przyszłości określonego dochodu. Transakcje odbywające się pomiędzy podmiotami gospodarczymi wywołują ciągły ruch pieniądza.
W gospodarkach wolnorynkowych obieg pieniądza odbywa się głównie przez systemy finansowe. Owe systemy nie tylko rozliczają zawierane transakcje, ale umożliwiają także finansowanie działalności gospodarczej i powstałych deficytów budżetowych.

Do powstania systemu finansowego jako całości doprowadził rozwój pieniądza oraz fakt pojawienia się w gospodarce podmiotów dysponujących nadmiarem środków pieniężnych, które mogłyby zostać udostępnione odpłatnie innym. System finansowy pełni w gospodarce kilka funkcji:

kapitałowe - gromadzi i alokuje środki finansowe w różnorodne przedsięwzięcia gospodarcze,
kontrolne - czuwa nad przepływem, a następnie wykorzystaniem pieniądza,

minimalizuje ryzyko gospodarowania - podmioty, które korzystają z finansowania zewnętrznego są dyscyplinowane przez kontrolę innych podmiotów, obniża koszty transakcyjne.

Ciągłe zmiany w systemie finansowym powodują konieczność ich rozbudowy, a często i ich komplikacji.
Zasady te przybierają formę szczegółowych uregulowań jak największej ilości sytuacji, które mogą wystąpić na rynku. Celem rozbudowania zasad funkcjonowania rynku jest zapewnienie bezpieczeństwa podmiotom działającym na rynku.

Podstawową częścią zasad funkcjonowania systemu są normy prawne, które obowiązują w danym państwie.
Są to różnego typu ustawy, rozporządzenia rządu oraz zarządzenia organów nadzorczych. Akty te mają za zadanie wyznaczyć ramy legalnego działania podmiotów, które byłyby egzekwowane prawnie. Drugą częścią zasad funkcjonowania systemu finansowego są reguły wynikające ze zwyczajów i regulaminów instytucji finansowych
i organów nadzoru.

Obecnie w większości krajów świata rynek finansowy jest ściśle i w miarę dokładnie nadzorowany przez instytucje powołane w tym celu przez rządy poszczególnych państw. W Polsce mamy do czynienia z nadzorem skonsolidowanym nad całym rynkiem finansowym a nadzór nad rynkiem sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.

24. Zdefiniuj instrument finansowy i omów podstawowe rodzaje instrumentów finansowych.

Instrument finansowy jest to kontrakt zawarty między dwoma stronami, regulujący zależność finansową między tymi stronami. Zobowiązanie to może przyjąć postać zapisu księgowego lub papieru wartościowego.

Podstawowymi rodzajami instrumentów finansowych są:

instrumenty dłużne, w których jedna strona pożycza drugiej stronie kapitał, a po pewnym okresie następuje zwrot tego kapitału;

instrumenty udziałowe, w których jedna strona sprzedaje drugiej stronie prawo własności podmiotu gospodarczego (spółki), a druga strona płaci za to prawo, udostępniając kapitał;

instrumenty pochodne, w których określone są przyszłe płatności, jakie wystąpią między dwoma stronami kontraktu.

25. Omów rodzaje ryzyka związane z inwestycjami finansowymi.

Rodzaje ryzyka inwestycyjnego (finansowego):

Ryzyko stopy procentowej- niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian rynkowej stopy procentowej na sytuację finansową banku. Na skutek niekorzystnego kształtowania się rynkowych stóp procentowych mogą zmniejszyć się spodziewane dochody banku, czy obniżyć się wynik finansowy.

Ryzyko niedotrzymania warunków- występuje wówczas, gdy strona emitująca instrument finansowy nie wywiązuje się z warunków zawartej umowy.

Ryzyko polityczne- powstaje wskutek decyzji władz rządzących i mających duży wpływ na sytuację podmiotów gospodarczych (np. decyzje podatkowe).

Ryzyko kursu walutowego- występuje wtedy, gdy instrument finansowy, w który się inwestuje, podlega denominacji w innej walucie niż waluta inwestora. W takiej sytuacji stopa zwrotu wyrażona dwoma różnymi walutami nie jest taka sama. Jeżeli zatem inwestor kupuje instrument finansowy w obcej walucie i następuje deprecjacja kursu walutowego, to jest to sytuacja korzystna dla inwestora. Przy aprecjacji kursu walutowego inwestor straci, ponieważ zmaleje nominalna stopa zwrotu z inwestycji.

Ryzyko biznesu- określa się jako ryzyko związane ze zmiennością dochodów uzyskiwanych przez emitenta instrumentu, co wpływa na cenę tego instrumentu.

Ryzyko inflacji - pojawia się, gdy stopa inflacji może być wyższa niż stopa dochodu inwestycji. Przykładem są tutaj rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe, których oprocentowanie często jest niższe od stopy inflacji.

Ryzyko płynności- zagrożenie banku utratą zdolności do wywiązywania się z bieżących zobowiązań płatniczych.

Ryzyko zmiany ceny- jest to szczególny przypadek ryzyka stopy procentowej, dotyczy głównie obligacji. Występuje, gdy posiadacz obligacji zamierza je sprzedać przed terminem wykupu, wystawia się wówczas na ryzyko straty związanej ze zmianą ceny obligacji pod wpływem zmiany stopy procentowej.

Ryzyko bankructwa- ten rodzaj ryzyka jest związany z ryzykiem niedotrzymania warunków oraz z ryzykiem finansowym. Ogłoszenie bankructwa przez emitenta akcji lub obligacji ma wpływ na wartość instrumentów i dochody inwestora.

Ryzyko wykupu na żądanie- jest związane z kontraktami terminowymi ora obligacjami. Na przykład, jeżeli inwestor wystawił opcję sprzedaży typu amerykańskiego, którą można zrealizować w dowolnej chwili to, gdy żądanie realizacji tej opcji nastąpi w momencie spadku wartości instrumentu, na który opcja została wystawiona, inwestor poniesie z tego tytułu stratę.

Ryzyko wydarzeń- ryzyko to związane jest z możliwością wystąpienia nieoczekiwanych zdarzeń, które maja wpływ na sytuację określonego instrumentu finansowego, ale nie mających wpływu na ogólną sytuację na rynku.

Ryzyko zamienności- mamy z nim do czynienia w przypadku instrumentów, które mogą ulec zamianie na inne instrumenty; są nimi np. obligacje zamienne. Ryzyko zamienności wynika z tego, że zamiana może nastąpić w chwili niekorzystnej dla posiadacza instrumentu.

Ryzyko zarządzania- powstaje w związku z dobrym lub złym zarządzaniem firmą będącą emitentem akcji lub obligacji.

Ryzyko finansowe- jest wynikiem korzystania przez podmioty z kapitałów obcych do finansowania działalności (chodzi głównie o kredyty bankowe). Ryzyko powstaje, jeżeli udział kapitałów obcych w kapitale spółki jest zbyt duży, a spółka nie jest w stanie wywiązać się ze zobowiązań.

Ryzyko reinwestowania- ten rodzaj ryzyka występuje wówczas, gdy środki uzyskane z posiadania przez podmiot gospodarczy określonego instrumentu finansowego są reinwestowane przy innej stopie procentowej (ze względu na zmiany stóp na rynku) niż stopa zwrotu instrumentu.

Ryzyko siły nabywczej- z ryzykiem tym mamy do czynienia w związku z inflacją, występuje ono wtedy, gdy w pewnym przedziale czasowym dochodzi do zmiany siły nabywczej instrumentów finansowych w związku z inflacją.

Ryzyko rynku- ryzyko to występuje na rynku akcji, wynika z faktu, że ceny pojedynczych instrumentów finansowych zależą w pewnym stopniu od ogólnej sytuacji na rynku.

26. W jaki sposób mogą przepływać środki pieniężne w gospodarce?

Nie tylko wypracowany przez przedsiębiorstwo zysk netto jest miernikiem kondycji finansowej firmy i jedynym warunkiem kontynuowania działalności. Bardzo ważne są przede wszystkim przepływy zasobów pieniężnych w firmie, które określają wypłacalność i płynność firmy.

Podstawową funkcją zestawienia rachunku przepływów środków pieniężnych, czyli cash flow, jest przedstawienie faktycznych wpływów (czyli źródeł pochodzenia pieniędzy) oraz wydatków (czyli potrzeb firmy, na jakie spożytkowano uzyskane środki pieniężne).

Zestawienie to nie uwzględnia rzeczywistej daty wpływu i wydatku środków pieniężnych, jak to ma miejsce w podejściu księgowym ujmującym przychody i koszty działalności przedsiębiorstwa w dniu ich zaistnienia.
Cash flow jest nadwyżką pieniężną wyrażoną w "żywej gotówce", uzyskaną przez przedsiębiorstwo w wyniku jego działalności. Najprostszym zestawieniem cash flow jest tzw. cash flow ogólne, które jest równoznaczne z pojęciem zdolności przedsiębiorstwa do samofinansowania. Samofinansowaniem natomiast nazywamy zdolność do pokrywania bieżących zobowiązań firmy jedynie wewnętrznym źródłem finansowania uzyskanym przez firmę.

Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej:
-Są to przepływy pieniężne pochodzące z podstawowej, statutowej działalności spółki, określającej zasadniczo wynik jej działalności. Strumień przepływów operacyjnych netto jest kluczowym wskaźnikiem zdolności podmiotu gospodarczego do generowania środków na spłatę długów, utrzymanie zdolności operacyjnej, płacenie dywidend i na dokonywanie nowych inwestycji bez ubiegania się o zewnętrzne finansowanie działalności, czyli na przykład o kredyty bankowe. Operacyjne przepływy pieniężne są przede wszystkim rezultatem transakcji i zdarzeń, które determinują zysk lub stratę netto podmiotu gospodarczego .Są to wpływy gotówkowe minus wydatki gotówkowe.

Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej:
-Są to przepływy pieniężne pokazujące rozmiar nakładów, jakie spółka poniosła na powiększenie zasobów umożliwiających generowanie w przyszłości zysków. Przepływy te obejmują wydatki z tytułu nabycia rzeczowych składników majątku trwałego, wartości niematerialnych i prawnych i innych aktywów majątku trwałego oraz wpływy ze sprzedaży tychże składników.

Środki pieniężne netto z działalności finansowej:
Przepływy te obejmują wpływy z emisji akcji lub innych instrumentów finansowych (na przykład obligacji korporacyjnych), korzystanie z długoterminowego dofinansowania (kredyty bankowe), wypłatę dywidend i inne wydatki związane z rozliczeniem zysku. Po stronie wydatków natomiast w tym strumieniu pieniężnym odnotowuje się: wydatki z tytułu wykupu akcji własnych, wydatki z tytułu spłaty zadłużenia, wydatki z tytułu spłaty rat w leasingu finansowym.

Suma tych trzech strumieni finansowych daje pozycję "Zmiana stanu środków pieniężnych", która jest niejako "zyskiem netto w ujęciu gotówkowym" z działalności firmy. Po dodaniu do tej pozycji kwoty środków pieniężnych, jakie firma posiadała na początku roku obrotowego otrzymamy pozycję "Środki pieniężne na koniec okresu".
Dzięki takiemu ujęciu przepływów gotówkowych, ruch gotówki - i w efekcie jej przyrost lub zmniejszenie w danym okresie - jest możliwy do stwierdzenia i ma charakter obiektywny.
Powszechnie wiadomo, że miarą przetrwania firmy nie jest wygospodarowany przez nią zysk. Praktyka gospodarki rynkowej dostarcza bowiem dowodów na to, że zysk przedstawiony w sprawozdaniu finansowym, tzw. zysk papierowy, nie jest jedynym warunkiem kontynuowania działalności gospodarczej przez spółkę. Równie ważne, a może nawet ważniejsze, są przepływy zasobów pieniężnych, które determinują wypłacalność firmy i jej płynność.

28. Dlaczego ważne jest uczestnictwo pośredników finansowych na rynku finansowym?
Ponieważ praca pośrednika finansowego w pierwszej kolejności polega na wyszukiwaniu i dotarciu do klientów, z ofertami bankowymi. Poprzez rozmowę z klientem, analizuje on jego potrzeby finansowe, a w dalszej kolejności dobiera do jego potrzeb odpowiedni produkt. Za każdą podpisaną z klientem umowę pożyczki, lokaty, prowadzenia rachunku bankowego, funduszu inwestycyjnego, ubezpieczeniową, kredytu, przedstawiciel finansowy ma od właściciela produktu - nie klienta - określoną prowizję. Jego praca przyspiesza proces zakupu produktów finansowych.

Pośrednicy są doradcami inwestycyjnymi, finansowymi , a także ubezpieczeniowymi, są także łącznikami pomiędzy potencjalnymi konsumentami produktów finansowych a instytucjami finansowymi. Dzięki nim, można dostać dużo korzystniejsze warunki umowy kredytowej albo lokaty. Co więcej, mogą przysłużyć się do pozytywnej opinii banku, w przypadku klientów z najwyższej grupy ryzyka

29. Scharakteryzuj cechy rynku pieniężnego i jego dwa podstawowe segmenty.

Rynek pieniężny - rynek, na którym przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe opiewające na wierzytelności pieniężne o krótkich terminach płatności (do 1 roku);

Segmenty rynku pieniężnego w Polsce

1. międzybankowy rynek depozytów - rynek depozytów banków komercyjnych o terminie zapadalności do 2 lat;

2. rynek krótkoterminowych instrumentów finansowych o charakterze innym niż depozyty:

1. rynek bonów skarbowych

2. rynek bonów pieniężnych NBP

3. rynek krótkoterminowych instrumentów finansowych przedsiębiorstw (rynek KPD - krótkoterminowych papierów dłużnych)

4. rynek transakcji SBB i BSB.

Cele funkcjonowania rynku pieniężnego:

1. regulacja płynności systemu finansowego (poprzez lokowanie nadwyżek wolnych środków pieniężnych na tym rynku lub zaciąganie tam pożyczek),

2. kontrola ilości pieniądza na rynku przez bank centralny (głównie poprzez tzw. operacje otwartego rynku) - tylko rynek pieniężny,

3. transformacja terminów (zamiana skrajnie krótkookresowych pasywów na aktywa o dłuższym terminie spłaty),

4. efektywna alokacja kapitału (rynek finansowy pozwala na dowolny przepływ środków pieniężnych między podmiotami dysponującymi nadwyżką kapitału a podmiotami cierpiącymi na jego brak oraz na optymalne wykorzystanie tych środków),

5. właściwa wycena instrumentów finansowych stanowiących przedmiot obrotu na obu rynkach,

6. uzyskanie dochodu przez nabywców w/w instrumentów finansowych.

Charakterystyka rynku pieniężnego:

▪ rynek najbardziej płynnych instrumentów finansowych, o okresie trwania do 1

roku, o relatywnie niskim ryzyku

▪ wykorzystywany głównie do utrzymania płynności i efektywnego lokowania

krótkookresowych nadwyżek finansowych

▪ jest miejscem prowadzenia polityki pieniężnej przez bank centralny przy pomocy

narzędzi wpływających na płynność banków, a przez to na poziom rynkowych

stóp procentowych

▪ wśród uczestników największą rolę odgrywają banki

▪ obejmuje:

a) rynek depozytów i kredytów (rynek lokat międzybankowych i rynek detaliczny

banków depozytowo-kredytowych)

b) rynek krótkoterminowych papierów wartościowych

- papiery publiczne (bony skarbowe, bony pieniężne)

- papiery prywatne (papiery komercyjne, bankowe certyfikaty depozytowe)

30.Scharakteryzuj rynek kapitałowy i omów jego znaczenie.
Rynek kapitałowy - segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje, przeznaczone na finansowanie inwestycji. Zwyczajowo (ale też w przepisach prawnych wielu krajów), cezurą czasową oddzielającą rynek pieniężny od kapitałowego jest termin zapadalności instrumentu finansowego wynoszący jeden rok.

Podstawowe funkcje rynku kapitałowego:
    * pozyskiwanie kapitału przez emitentów,
    * uzyskiwanie dochodów przez inwestorów, którzy udostępniają kapitał eminentom (np. dywidendy),
    * efektywna alokacja środków w gospodarce,
    * właściwa wycena instrumentów finansowych (papierów wartościowych).

31. Scharakteryzuj zorganizowany obrót instrumentami finansowymi rynku kapitałowego w Polsce.

Obrót instrumentami finansowymi dzieli się na:

• pierwotny i

• wtórny.

• Obrót pierwotny to dokonywanie oferty publicznej przez emitenta lub subemitenta usługowego, której przedmiotem są p.w. nowej emisji, lub nabywanie p.w. w wyniku takiej oferty.

• Obrót wtórny to:

• dokonywanie oferty publicznej przez podmiot inny niż emitent lub subemitent usługowy, lub nabywanie p.w. od tego podmiotu, lub

• publiczne proponowanie przez podmiot inny niż emitent nabycia i.f. nie będących p.w. lub nabywanie ich od tego podmiotu.

• Oferta publiczna to udostępnianie na terytorium RP, co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o p.w. i warunkach dotyczących ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych p.w.

• Publiczne proponowanie nabycia p.w. to proponowanie nabycia p.w. w dowolnej formie i w dowolny sposób, jeżeli propozycja jest skierowana do co najmniej 100 osób lub do nieoznaczonego adresata.

• Publiczne proponowanie nabycia p.w. może być dokonywane wyłącznie w drodze oferty publicznej.

Obrót zorganizowany to obrót p.w. lub innymi i.f. dokonywany na terytorium RP na rynku regulowanym albo w alternatywnym systemie obrotu.

Dematerializacja obrotu

• P.w.:

• dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, lub

• wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, lub

• emitowane przez Skarb Państwa lub NBP

nie mają formy dokumentu od chwili ich zarejestrowania w KDPW.

Rejestracja w KDPW p.w. powinna nastąpić na podstawie umowy zawartej między emitentem a KDPW:

• przed rozpoczęciem oferty publicznej, lub

• przed złożeniem wniosku o dopuszczenie p.w. do obrotu na rynku regulowanym, lub

• przed złożeniem wniosku o wprowadzenie p.w. do alternatywnego obrotu.

Prawa ze zdematerializowanych p.w. powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku p.w. i przysługują osobie będącej posiadaczem tego rachunku.

Umowa zobowiązująca do przeniesienia zdematerializowanych p.w. przenosi te papiery z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu na rachunku p.w.

Rachunek p.w.

• to rachunek, na którym zapisywane są zdematerializowane p.w., oraz

• zapis dotyczący zdematerializowanych p.w., dokonywany w związku z ich subskrypcją lub sprzedażą w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej (od chwili zarejestrowania p.w. na podstawie umowy z KDPW) przez podmioty prowadzące działalność maklerską lub banki powiernicze,

o ile identyfikują one osoby, którym przysługują prawa z p.w.

Świadectwo depozytowe

• to dokument potwierdzający legitymację do realizacji uprawnień wynikających z p.w. wskazanych w jego treści, które nie są lub nie mogą być realizowane wyłącznie na podstawie zapisów na rachunku p.w.

• Wystawiane jest na piśmie, imiennie, przez podmiot prowadzący rachunek p.w. na żądanie posiadacza rachunku, oddzielnie dla każdego rodzaju p.w.

Rynek regulowany

• to działający w sposób stały system obrotu i.f. dopuszczonymi do tego obrotu, zapewniający inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia i.f., oraz jednakowe warunki nabywania i zbywania i.f., zorganizowany i podlegający nadzorowi właściwego organu na zasadach określonych w przepisach ustawy, jak również uznany przez państwo członkowskie UE (lub stronę umowy o EOG) za spełniający te warunki, i wskazany Komisji Europejskiej jako rynek regulowany.

Rynek regulowany

• Rynek regulowany na terytorium RP dzieli się na:

• rynek giełdowy, organizowany przez spółkę prowadzącą giełdę;

• rynek pozagiełdowy, organizowany przez spółkę prowadzącą rynek pozagiełdowy;

• towarowy rynek i.f., organizowany przez giełdę towarową, obejmujący wyłącznie obrót nie będącymi papierami wartościowymi finansowymi instrumentami pochodnymi.

Warunki, jakie musi spełniać rynek regulowany

• Spółka prowadząca giełdę oraz spółka prowadząca rynek pozagiełdowy zapewnia:

• koncentrację podaży i popytu na i.f. będące przedmiotem obrotu na danym rynku, w celu kształtowania ich powszechnego kursu;

• warunki do prowadzenia bezpiecznego i sprawnego obrotu, w tym w zakresie przebiegu zawieranych transakcji i rozliczeń;

• upowszechnianie jednolitych informacji o kursach i obrotach i.f. będącymi przedmiotem obrotu na danym rynku organizowanym przez tę spółkę.

Zasady obrotu na rynku regulowanym

• p.w. objęte zatwierdzonym przez KPWiG prospektem emisyjnym mogą być przedmiotem obrotu na rynku regulowanym wyłącznie po ich dopuszczeniu do tego obrotu;

• dokonywanie na terytorium RP oferty publicznej albo obrotu p.w. lub innymi i.f. na rynku regulowanym wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej;

Zasady obrotu na rynku regulowanym

• publiczne proponowanie nabycia pochodnych instrumentów finansowych, inkorporujących uprawnienie do nabycia akcji, praw poboru, praw do akcji, warrantów subskrypcyjnych, kwitów depozytowych, obligacji, listów zastawnych, certyfikatów inwestycyjnych i innych zbywalnych p.w., w tym inkorporujących prawa majątkowe wynikające z akcji lub z zaciągniętego długu, może być dokonywane wyłącznie na rynku regulowanym;

Zasady obrotu na rynku regulowanym

• Pochodne instrumenty finansowe, inkorporujące uprawnienie do nabycia akcji, praw poboru, praw do akcji, warrantów subskrypcyjnych, kwitów depozytowych, obligacji, listów zastawnych, certyfikatów inwestycyjnych i innych zbywalnych p.w., w tym inkorporujących prawa majątkowe wynikające z akcji lub z zaciągniętego długu, mogą być przedmiotem publicznego proponowania nabycia wyłącznie w przypadku, gdy te p.w. są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym.

Dodatkowe rynki wyodrębnione w ramach rynku regulowanego

• Pod względem rodzajów p.w. lub innych i.f., jak również rodzaju ich emitentów (rynki wyodrębnione w ramach rynku giełdowego lub pozagiełdowego).

• Rynki oficjalnych notowań giełdowych, spełniający dodatkowe, w stosunku do minimalnych wymogów określonych dla rynku regulowanego, wymogi dotyczące emitentów p.w. oraz p.w. będących przedmiotem obrotu na tym rynku.

32. Przedstaw działalność GPW

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest spółką akcyjną powołaną przez Skarb Państwa. Zadaniem GPW
jest organizacja obrotu instrumentami finansowymi. Giełda zapewnia koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia kursu i realizacji transakcji. Obowiązujący na Giełdzie Warszawskiej system obrotu charakteryzuje się tym, że kursy poszczególnych instrumentów finansowych ustalane są w oparciu
o zlecenia kupujących i sprzedających, stąd też zwany jest on rynkiem kierowanym zleceniami.
Oznacza to, że w celu ustalenia ceny instrumentu sporządza się zestawienie zleceń zawierających dyspozycje

kupna i sprzedaży. Kojarzenia tych zleceń dokonuje się według ściśle określonych zasad, zaś realizacja transakcji odbywa się w trakcie sesji giełdowych. Dla poprawienia płynności notowanych instrumentów, członkowie giełdy lub inne instytucje finansowe mogą pełnić funkcję animatora rynku, składając (na podstawie odpowiedniej umowy z Giełdą) zleceniakupna lub sprzedaży danego instrumentu na własny rachunek.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie prowadzi handel na czterech rynkach:

Catalyst, NewConnect, Główny Rynek GPW, Poee Rynek Energii GPW.

Władzami spółki GPW w Warszawie S.A. są:

- Walne Zgromadzenie,

- Rada Nadzorcza zwana Radą Giełdy,

- Zarząd zwany Zarządem Giełdy.

Najwyższym organem Giełdy jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy. Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu mają wszyscy akcjonariusze Giełdy. Do kompetencji walnego zgromadzenia należy m.in. dokonywanie zmian w Statucie oraz wybór członków Rady Giełdy.

Rada Giełdy nadzoruje działalność Giełdy. Składa się z 5 do 7 członków. Rada Giełdy odbywa posiedzenia co najmniej raz na kwartał. Kadencja jej członków jest wspólna i wynosi 3 lata.

Zarząd Giełdy kieruje bieżącą działalnością Giełdy, dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe,
określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy składa się z 3 do 5 członków. Pracami Zarządu kieruje Prezes Zarządu powoływany przez Walne Zgromadzenie.

33. Akcja a obligacja. Omów prawa akcjonariuszy

AKCJE - z łaciny „actio”; są to papiery wartościowe, które emitowane przez spółkę akcyjną jako dokumenty, stwierdzają ułamkową własność kapitału akcyjnego oraz ogół praw i obowiązków przynależnych akcjonariuszom, czyli osobom nabywającym akcje.

OBLIGACJE - papiery wartościowe emitowane w serii, w których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Są to papiery masowego obrotu, występują więc w seriach. W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach Obligacje reprezentują prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek, co oznacza, iż przyznają identyczne uprawnienia.

Prawa akcjonariusza spółki akcyjnej można podzielić na dwie zasadnicze kategorie:
Prawa majątkowe wynikające z akcji

*Prawo do dywidendy które określa się jako prawo do udziału w zysku spółki. Ma ono charakter bezwzględny, co oznacza, że akcjonariusz nie może być go pozbawiony w drodze zapisów w statucie spółki lub uchwały walnego zgromadzenia.

*Prawo poboru, które polega na pierwszeństwie objęcia nowych akcji w stosunku do liczby posiadanych akcji. Warunkiem powstania tego prawa jest podjęcie uchwały przez walne zgromadzenie o emisji nowych akcji przez spółkę.

*Prawo do udziału w masie likwidacyjnej. Akcjonariusz ma prawo do części majątku spółki pozostałego po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego spółki.

*Prawo do rozporządzania akcją, w tym - prawo do zbycia akcji jest jednym z podstawowych zasad zawartych w kodeksie spółek handlowych, natomiast zbycie akcji odbywa się na zasadach określonych w kodeksie cywilnym.

• Prawa korporacyjne akcjonariusza

*Prawo do wyboru członków rady nadzorczej

*Prawo do zwoływania walnego zgromadzenia. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej jedną
dziesiątą kapitału zakładowego, mogą żądać zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, jak również
umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia.

*Prawo do podejmowania uchwał na walnym zgromadzeniu.

*Prawo do udziału na walnym zgromadzeniu. Akcjonariusze mogą uczestniczyć w walnym zgromadzeniu oraz
wykonywać prawo głosu osobiście lub przez pełnomocników. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod
rygorem nieważności i dołączone do protokołu walnego zgromadzenia.

*Prawo do zaskarżenia uchwał walnego zgromadzenia. Prawo to polega na możliwości wniesienia przez akcjonariusza
pozwu do sądu przeciwko spółce o uchylenie bądź o stwierdzenie nieważności podjętej przez walne zgromadzenie
uchwały.

*Prawo do informacji.

*Prawo do informacji w procesie przekształceń spółki. W trakcie procesów przekształcenia spółki, podziału lub
łączenia, akcjonariusz ma prawo przeglądać dokumenty spółki, realizując tym samym jedno ze swoich podstawowych
praw, jakim jest prawo do osobistego nadzoru funkcjonowania spółki.

20

---