Literatura:

1. Zeszyty Naukowe - Nr 6 „ Związek struktur poznawczych i emocjonalno - motywacyjnych w procesach regulacji człowieka z otoczeniem” Maria Jankowska wyd. WSDG Warszawa 2000

2. Strelau - I tom „Wstęp do psychologii ogólnej”

3. Strelau - II tom „Psychologia ogólna”

4. Sperling „Psychologia”

5. Mietzel „Wprowadzenie do psychologii”

6. Zimbardo „Psychologia i życie”

Psychologia wywodzi się od:

Psyche - tchnienie, dusza

Logos - nauka

Zatem psychologia to nauka o duszy. W marksiźmie duszę zastąpiono psychiką, czyli od tego czasu psychologia jest nauką o psychice.

Psychika - przystosowanie się człowieka do otoczenia.

Psychologia

Nauki teoretyczne Nauki stosowane

(praktyczne - w oparciu o wiedzę

teoretyczną pomagającą ludziom)

- ogólna (co powinniśmy robić) - wychowawcza

- rozwojowa - pracy (przemysłowa)

- społeczna - kliniczna

• różnicowa

NAUKI TEORETYCZNE

PSYCHOLOGIA OGÓLNA

Ustala ogólne prawidłowości psychicznego funkcjonowania człowieka i stanowi pojęciowo metodologiczny fundament dla poszczególnych dyscyplin psychologicznych, ustala pewne prawidłowości przystosowania do otoczenia.

1. I proces - poznawczy

• poprzez zmysły (wrażenia zmysłowe)

• spostrzeżenia (sposób postrzegania świata - subiektywny obraz obiektywnej rzeczywistości

• doświadczenie

• emocje

• uwaga - to na co zwracamy uwagę (na jedne zwracamy swą uwagę na inne nie - np. na silny bodziec reagujemy)

• uczenie się

• pamięć

• myślenie - przetwarzanie informacji (zwierzę myśli w działaniu, człowiek myśli w działaniu, na wyobrażeniach, na pojęciach

II proces - ustosunkowania się - czyli stosunek do tych informacji

• Emocje

Emocja - to reakcja organizmu i psychiki człowieka na docierającą do niego informację (bodziec).

Pozytywne - to m.in. zadowolenie, szczęście, euforia itp.

Negatywne - ból, strach, lęk, gniew, itp.

Emocje wpływają na nasze działania.

• Motywacje

Motywacja - to działanie ukierunkowane na osiągnięcie celu (użyteczność celu i prawdopodobieństwo osiągnięcia tego celu)

PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA

Bada zmiany psychicznego funkcjonowania jednostki związane z wiekiem i uczestniczeniem w życiu społecznym oraz ustala prawidłowości tych zmian od poczęcia człowieka aż do śmierci.

PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA

Zajmuje się funkcjonowaniem jednostki w grupie i zachowaniem się grup społecznych

PSYCHOLOGIA RÓŻNICOWA

Bada różnice w indywidualnym zachowaniu się ludzi będących w tym samym wieku (zwraca uwagę na indywidualizm)..

Indywidualizm zależy od:

• dziedziczność genetyczna

• oddziaływanie środowiska

• aktywnośc własna człowieka (jego rola zwrasta wraz z wiekiem człowieka)

NAUKI STOSOWANE

PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZA

Zajmuje się 3 elementami:

• wychowywaniem

• nauczaniem

• doskonaleniem osobowości

odpowiada:

• jak wychowywać

• jak nauczać,

• jak oceniać

zajmuje się samokształceniem

PSYCHOLOGIA PRACYPSYCHOLOGIA PRACY

Zajmuje się rozwiązywaniem zagadnień praktycznych związanych z pracą i działalnością zawodową człowieka

PSYCHOLOGIA KLINICZNA

Zajmuje się opisem i wyjaśnianiem zdrowych i zaburzonych form zachowania oraz ich diagnozowaniem i terapią.

Psychika ludzka może działać w 3 stanach:

Norma - dobrze przystosowana

Stan graniczny - lekko odbiega od normy







Patologia -mocno odbiega od normy (narkomania, alkoholizm, paranoja)

METODY BADANIA PSYCHIKI

1. obserwacja psychologiczna

2. eksperyment psychologiczny

3. testy psychologiczne

4. wywiad psychologiczny

5. sondaż (bada się tylko jedną dziedzinę w dużej ilości ludzi)

6. ankieta

7. kwestionariusz

8. analiza jednostkowoego przykładu (np. jeden przypadek - nerwica)

9. analiza wytworów działania (np. u malarza można po jego obrazach sprawdzić stan depresji)

10. socjometryczne metody




KONCEPCJE PSYCHOLOGICZNE CZŁOWIEKA

1. PSYCHOANALIZA - jej twórcą jest Zygmunt Froyd, kład on nacisk na nieświadome aspekty psychiki człowieka. Porównywał psychikę człowieka do góry lodowej na morzu.

To co nad powierzchnią morza - to świadomość, co pod powierzchnią morza -

Podświadomość.

Twierdził, że występują psychozy i zaburzenia, gdyż w podświadomości człowieka są jakieś nie wykryte problemy. Problemy te należy sobie uświadomić.

Stworzył on 4 metody uświadamiania:

1. analiza wolnych skojarzeń

2. analiza marzeń sennych

3. hipnoza - Froyd jest jej twórcą

4. analiza pomyłek językowych

Osobowość ludzka wg Froyda:





Sfera nieświadomych i irracjonalnych popędów przede


wszystkim seksualnych a także agresywnych, które domagają się natychmiastowego zaspokojenia

„ego” - ja

spełnia rolę mediatora, która


kieruje się zasadą irracjonalizmu.

Rolą „ego” jest zaspokajanie popędów

„id” w sposób akceptowany



przez społeczeństwo zespół nakazów, wartości, norm i zakazów społecznych

które występują często pod nazwą sumienia. Kieruje się zasadą powinności.

Mechanizmy obronne:

• mechanizm represji czyli wyparcia. Polega na usuwaniu lub/i niedopuszczeniu do świadomości myśli o konfliktach , popędach,przykrych przeżyciach i upokarzających popędach, które wywołują niepokój, lęk lub poczucie winy. Człowiek przestaje sobie zdawać sprawę ze swoich klęsk, dramatów, niepowodzeń. Człowiek, który stosuje represję zachowuje się tak, by nie myśleć o sytuacjach, zdarzeniach, które wywołują lęk, stara się wypełnić tak swój czas aby nie myśleć.

• projekcja (mutowanie) - polega na przypisywaniu innym ludziom tych cech i właściwości, których jednostka nie akceptuje u samego siebie

• Zaprzeczenie - udawanie, że sytuacja naprawdę zagrażająca lub wzbudzająca lęk czy niepokój nie ma miejsca

• Racjonalizacja - polega na nieadekwatnym wyjaśnianiu motywów i przyczyn zachowania. Dążenia i motywy prawdziwe są zastępowane przez dążenia i motywy mile widziane. Gdy człowiek do swojego nieakceptowanego czynu lub słów dobudowuje całą ideologię, którą tłumaczy swój czyn. Zawadzki podał 2 teorie racjonalizacji:

• „kwaśne winogrona” - są wtedy kiedy człowiek nie mogąc osiągnąć jakiegoś ważnego i pożytecznego celu uznaje, że nie ma on dla niego żadnego znaczenia, że jest on dla niego nieważny

• „słodkie cytryny” - występują wtedy, kiedy człowiek wmawia sobie, że zdarzenia i sytuacje które znosi są korzystne i przyjazne.

• Przemieszczenie - jest to przemieszczenie uczuć, zachowań uznawanych za nieodpowiednie w stosunku do jednej osoby na inną osobę lub rzecz mniej zagrażającą lub bardziej dozwoloną

• Substytucja - polega na zastępowaniu trudnych do osiągnięcia celów celami łatwiejszymi, co pozwala uniknąć antycypowanej (przewidywalnej) frustracji

• Reakcja upozorowana - polega na wytworzeniu postawy przeciwnej w stosunku do rzeczywistych uczuć człowieka względem innego człowieka

• Dysocjacja (izolacja wewnętrzna) - polega na odseparowaniu myśli od działań, na traktowaniu własnych sądów i wypowiedzi jako czegoś nie powiązanego z czynami, co pozwala podejmować człowiekowi działania wyraźnie niezgodne z jego przekonaniami bez ryzyka narażenia się na przeżywanie przykrego dysonansu wewnętrznego.

KONCEPCJA BEHAWIORYSTYCZNA

Twórcą behawioryzmu byli Watson i Skinner.

Powstała ona mniej więcej w tym samym czasie co psychoanaliza, ale niejako na bazie krytyki psychoanalizy.

Zwrócili uwagę na rolę środowiska w zachowaniu człowieka. Jakie środowisko - taki człowiek. (To co można powiedzieć o zachowaniu człowieka). S - R (bodziec - reakcja)

Człowiek posiada 2 metody zachowania:

• nagrody

• kary

Nagrody wzmacniają pozytywne zachowania człowieka.

Kary (wzmocnienie negatywne) - człowiek działa tak aby uniknąć kary (będzie działał coraz rzadziej tak).

Procedury nagradzania:

1. stałych odstępów czasowych - zgodnie z nią nagradzanie odbywa się regularnie co jakiś określony czas (pensja nie wpływa na lepszą pracę - należy się i już!)

2. zmiennych odstępów czasowych

3. procedura stałych proporcji - człowiek otrzymuje nagrodę co jakiś cza (np. premia kwartalna)

4. procedura zmiennych proporcji - człowiek otrzymuje nagrodę za każdą wykonaną pracę

Kary mogą być stosowane i maja skutek pozytywny, ale wtedy gdy są stosowane i kary i nagrody.

Negatywne skutki kar, które mogą nastąpić:

1. zjawisko generalizacji zachowania polegające na stłumieniu zarówno zachowań nieporządanych jak i wiele pozytywnych (pożądanych)

2. zaburzenia emocjonalne - najczęściej dorośli ludzie, którzy w dzieciństwie byli karani są agresywni, boją się życia

3. unikanie źródła karania, a nie tego zachowania

4. system karania dostarcza negatywnych wzorców zachowania. Kary fizyczne, które są stosowane w domu dostarczają dzieckuwzorzec jak należy postępować z własnymi (w przyszłości) dziećmi lub słabszymi

KONCEPCJA POZNAWCZA

Przedstawiciele: Brunner, Kelly, Simon, Tomaszewski.

Zastosowali cybernetykę (naukę o przetwarzaniu informacji). Człowieka traktowali jako układ racjonalny, przyjmujący, kodujący i przetwarzający informacje.

Uważali iż jego zachowanie zależy od przetwarzania tych informacji, wiedzy na podstawie dochodzenia tych informacji.


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

KONCEPCJA (SZKOŁA) HUMANISTYCZNA

Human - człowiek

Główni przedstawiciele: C. Rogers, A. Maslow

Uważali, że każdy człowiek z natury jest dobry, rodzi się z potrzebą szacunku i uznania, potrzebą aktualizacji siebie (czyli potrzeba wzrostu do stawania się coraz lepszym).

Ja realne (obraz samego siebie - czyli to co człowiek sam o sobie wie i o świecie w którym żyje)

Ja idealne - to do czego człowiek zmierza.

Ja realne zamienia się w ja idealne - jest to aktualizacja.

Człowiek rozwija się prawidłowo jeśli realne ja jest właściwe.

Jest ono jednak zazwyczaj zaniżone albo zawyżone (ja realne = ja idealne).

Człowiek powinien znać swoje ja realne.

Rogers opracował terapię opartą na kliencie, pomocną w budowaniu obrazu samego siebie.

Człowiek w bliskich kontaktach z drugim człowiekiem buduje swój obraz i oboje ucza się siebie nawzajem (np. przyjaźń, miłość).

Ponieważ ludzie z natury są sobie równi - zatem relacja lekarz - pacjent jest zachwianiem tej natury, dlatego potraktował on tego pacjenta jako klienta - czyli równego sobie

Od czego wynika nasz obraz:

• rodzina - to co rodzice mówią dziecku, taki dziecko ma obraz o sobie, innych, otoczeniu

• szkoła (dziecko idzie do szkoły z pewnym ukształtowanym przez rodziców obrazem, dziecko w wyniku kontaktu z rówieśnikami weryfikuje ten obraz, ale przyjmuje on te informacje które dziecko zna o sobie, inne odrzuca)

• człowiek w okresie dojrzewania nie może znaleźć swojego obrazu, jest zagubiony, zazwyczaj w tym okresie obraz jest zaniżony

Masłow

On zwrócił uwagę na potrzeby - jako motor ludzkiego zachowania (tworzenia swojego obrazu). Musi być zaspokojona potrzeba niższego rzędu, aby wytworzyła się potrzeba wyższego rzędu.






Samorealizacja




p. estetyczne II rzędu




p. szacunku i uznania





p. przynależności i miłości




p. bezpieczeństwa I rzedu




p. fizjologiczne

TEMPERAMENT

Temperament - jest to zespół względnie stałych cech tj. tempo procesów psychicznych, pobudliwość, siła i szybkość reagowania dotyczących głównie emocji i czynności ruchowych a przejawiających się w różnych formach człowieka

Podłoże temperamentu stanowi układ nerwowy, a także hormonalny, zatem cechy temperamentu są wrodzone

Nauka o temperamencie sięga czasów Hipokratesa - koncepcja płynów.

Z kolei Galenus (II wiek) - nazwał typy temperamentów:

• sangwinik (przewaga krwi)

• flegmatyk (przewaga flegmy)

• choleryk (przewaga żółci)

• melancholik (przewaga czarnej żółci)

W XX wieku natomiast Pawłow (robił badania nad układem nerwowym) podzielił ten układ nerwowy na dwa typy:

• układ słaby

• układ mocny

Natomiast w układzie nerwowym zachodzą reakcje:

• hamowania

• pobudzania

W oparciu o ten podział i reakcje zachodzące w układzie nerwowym wyróżnił typy temperamentów (odniósł je do koncepcji płynów Hipokratesa):

1. typ mocny, zrównoważony, ruchliwy = sangwinik

(silny układ nerwowy, równowaga pomiędzy pobudzeniem i hamowaniem, tempo procesów psychicznych - odporny na stres, bardzo łatwo się przystosowujący, lubi zmiany)

2. typ mocny, zrównoważony, powolny = flegmatyk

(odporny na stres, nie lubi zmian)

3. mocny, niezrównoważony, pobudzony = choleryk

4. słaby = melancholik

Jung z kolei podzielił typy temperamentów na:

• ekstrawertyk - tendencja ujawnienia swoich emocji na zewnątrz (towarzyski)

• introwertyk

Test na temperament:

sangwinik ekstrawertyk choleryk







Emocje Fakty, Rozum

Melancholik introwertyk flegmatyk




Temperament jest uwarunkowany czynnikami fizjologicznymi organizmu.

Jest on głównie wynikiem ewolucji biologicznej, a osobowość jest jakby wynikiem produktów społecznych.

Temperament jest właściwy zarówno dla zwierząt jak i ludzi, a osobowość tylko u ludzi.

Temperament jest wrodzony, a osobowość kształtuje się w wyniku interakcji człowieka z otoczeniem.

Osobowość jest to wieloczynnikowa struktura integrująca i ukierunkowująca zachowanie człowieka, którego poziom i osiągnięcia są uzależnione od:

• procesów poznawczych

• procesów emocjonalno - motywacyjnych

• cech temperamentu

• sprawność umysłowej (inteligencja)

Inteligencja:

Umiejętność rozwiązywania nowych, trudnych zadań.

Rozróżnia się:

• inteligencję intelektualną (problemów teoretycznych)

• inteligencję emocjonalną (człowiek nawiązuje relacje z drugim człowiekiem, panuje nad swoimi emocjami)

Cechy osobowości dojrzałej wg. Maslowa:

1. człowiek dojrzały to taki, który jest dobrze przystosowany, czyli taki, który ujawnia swoje emocje, ma poczucie bezpieczeństwa i czuje się członkiem grupy do której należy.

• człowiek o dojrzałej osobowości liczy się z normami grupy, ale zachowuje się w sposób indywidualny

• człowiek o dojrzałej osobowości to taki, który w stosunkach x innymi ludźmi jest sobą, nie jest agresywny i umie się śmiać, ma realistyczny obraz samego siebie

• ma poczucie rzeczywistości

• jest to człowiek, taki który potrafi kontrolować swoje emocje

• ma względnie stały system wartości, ale na czele normy moralnej jest dobro drugiego człowieka

• nie boi się zaspokajać swoich potrzeb fizjologicznych, zna te potrzeby, ale nie jest ich niewolnikiem

• jest odpowiedzialny za losy swojej rodziny, społeczeństwa, kraju, jest patriotą

13

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.




Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.




Id

Ego

Super

Ego

---