Pojęcie „postawa” jest stosowane w wielu dziedzinach nauki, między innymi w pedagogice, psychologii i socjologii. T. Mądrzycki podaje pełną definicję postawy w sposób następujący: „postawę można określić jako ukształtowana w procesie zaspokajania potrzeb, w określonych warunkach społecznych, względnie zgodną i trwałą organizację wiedzy, przekonań, uczuć, motywów oraz pewnych form działania i reakcji ekspresywnych podmiotów, związaną z określonym przedmiotem lub klasą przedmiotów”. Zdaniem tego autora w skład komponentu poznawczego postawy wchodzą odpowiednie wiadomości, dotyczące podmiotu lub przedmiotu postawy, przekonania, przypuszczenia. Komponent uczuciowy postawy to przede wszystkim uczucia wyższe i moralne, intelektualne, estetyczne czy religijne, a także takie jak radość, czułość, zachwyt, szacunek, współczucie, niechęć, obrzydzenie. Z kolei komponent behawioralny to zarówno reakcje mimiczne, pantomimiczne, wokalne, werbalne, jak i działania

Wielu autorów definiując pojęcie „postawa” jako jej element zasadniczy akcentuje stan gotowości. I tak np.: E. Hilgard mówi, że przez postawę rozumie się najczęściej pozytywne lub negatywne ustosunkowanie się jednostki do pewnego przedmiotu, jak również gotowość do reagowania w pewien z góry ustalony sposób.

Inny autor M. Newcomb w definicji postawy jednostki używa terminu „dyspozycja” i określa jako jej predyspozycję do motywowanego zachowania się w odniesieniu do tego czegoś. Postawy ujawniają się w różnorodnych zachowaniach, ale zawsze charakteryzuje je pewna wspólna cecha, a mianowicie określony (pozytywny lub negatywny) stosunek do danego przedmiotu, faktu lub procesu.

W tym miejscu pojawia się pytanie, dlaczego ludzie postępują w taki a nie inny sposób, czyli jakimi kierują się motywami. Jak twierdzi K. Obuchowski, motywy należałoby określić „jako takie sformułowanie środków i celu działania, które pozostaje w zgodzie lub w najmniejszej sprzeczności ze wszystkimi postawami związanymi z sytuacją, której motyw dotyczy”

Opierając się na rozbudowanej koncepcji psychologów, pedagodzy sformułowali szereg różnorodnych definicji postawy. Rezygnując z ich przytaczania można przyjąć za J. Boguszem i Z. Kosyrzem że postawa to: „pewien stały stosunek do człowieka, do określonych zjawisk, gotowość do działania w określony sposób wobec przedmiotów i osób, instytucji i samego siebie”. Według autorów postawa ulega modyfikacji w miarę jak zmienia się otoczenie, a w szczególności przedmiot postawy. W związku z tym wyróżniają oni postawy:

-         światopoglądowe,

-         polityczne,

-         obywatelskie,

-         patriotyczne,

-         moralne,

-         postawy wobec pracy

Postawy ujmować można także w kategoriach cech, do których według wymienionych wcześniej autorów zalicza się treść przedmiotową, zakres, kierunek, siłę, złożoność i trwałość postawy

Omawiając poszczególne cechy postawy, w przypadku treści przedmiotowej obejmuje ją wyodrębnienie w niej elementów społecznych i rzeczowych. Do społecznych treści postawy zaliczyć można postawy wobec siebie samego, innych ludzi i większych zbiorowości oraz do instytucji zbiorowych, rodziny, kościoła, służby wojskowej, zakładu pracy, wykonywanego zawodu, organizacji społecznych itp. Charakteryzując zakres postawy myśli się najczęściej o liczbie przedmiotów, do których postawa ta się odnosi. A zatem w zależności od liczby przedmiotów wyróżnia się postawy cząstkowe, wiążące się z jednym przedmiotem i postawy ogólne, które dotyczą więcej niż tylko jednego przedmiotu. Z kolei mówiąc o sile postawy, rozumie się biorąc pod uwagę proces wychowawczy, pewną zgodność kierunku postawy i jej siły pomimo, że czasami bywa ona pozorna. Nie należy jednak stawiać znaku równości między kierunkiem a siłą postawy, z tego względu, że inna jest bowiem siła postaw krańcowo pozytywnych lub negatywnych, inna natomiast obojętnych. Jeżeli chodzi o wspomniany już kierunek postawy, należy stwierdzić, że postawy mogą być społecznie pożądane, obojętne lub umiarkowane. Różnią się one jednak między sobą i można je lokalizować w różnych miejscach skali o dwóch kierunkach (+); (-). Natomiast omawiając złożoność postawy należy nadmienić, że każda z cech może zawierać w różnym stopniu wymienione już wcześniej komponenty. I tak np.: składnik poznawczy może być słabszy niż składnik uczuciowy. To samo dotyczy komponentu dążeniowego. Postawa złożona jest najczęściej określana przez występowanie trzech zasadniczych elementów, które w znacznej mierze przesądzają o jej zawartości. Jeżeli nastąpi zgodność tych składników można wyodrębnić postawy dojrzałe i infantylne oraz ustalić, czy komponenty te występują względnie jednakową siłą. Ostatnią cechą postawy jest jej trwałość. Są postawy trwałe i nietrwałe. Brak trwałości w postępowaniu lub postępowanie gwałtowne decyduje o tym, że mówi się o braku tej postawy

Analiza przytoczonych definicji postawy świadczyć może o ich wieloznaczności. Ze względu na potrzeby tej pracy celowym wydaje się skorzystanie z definicji T. Tomaszewskiego który postawę człowieka ujął jako efekt wpływu świadomości na jego postępowanie i jako składniki tworzące tą świadomość wyróżnił:

-         system wiadomości składających się na mniej lub bardziej zwarty obraz świata;

-         system operacji obejmujących umiejętności, nawyki, programy działania, schematy operacyjne;

-         system wartości i ocen, stosunek emocjonalny i oceny utylitarne, moralne i estetyczne.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---