Akcja rat. Chemiczno - ekologiczna - całokształt działań rat. Oraz interwencyjnych PSP zmierzających do ratowania życia którym towarzyszy emisja chemicznych związków toksycznych TSP .

Cel działania:

Identyfikacja substancji

Określenie strefy zagrożenia

Ewakuacja osób ze strefy zagrożonej

Prognoza strefy zagrożonej

Likwidacja źródeł emisji

Neutralizacja substancji chemicznych w terenie

TSP. Mogą stwarzać :

Zagrożenie chemiczne

Potencjalne źródło zagrożenia

Mogą być przyczyną awarii lub nadzwyczajnego zagrożenia środowiska

Zagrożenie chemiczne to potencjalne niebezpieczeństwo zatrucia, pożaru, wybuchu jakie stwarzają z powodu swych właściwości fizykochemicznych i toksycznych substancje chemiczne.

Potencjalne źródło zagrożenia to miejsce magazynowania, transportowania lub przechowywania substancji chemicznych

Awaria chemiczna nie przewidywane i nagłe powstające w czasie pracy urządzeń technologicznych anormalności spowodowane uszkodzeniem lub rozszczelnieniem połączone z wypływem do otoczenia substancji chemicznych powodujących rzeczywiste zagrożenie toksyczne, pożarowe lub wybuchowe.

Nadzwyczajne zagrożenie środowiska - Jest to zagrożenie spowodowane zdarzeniem nie będącym klęską żywiołową, które może wywołać znaczne zniszczenie środowiska lub pogorszenie jego stanu stwarzające powszechne niebezpieczeństwo dla ludzi i środowiska.

Parametry charakteryzujące substancje chemiczne.

a) Stan skupienia.

gazy są to substancje lotne wypełniające przestrzeń

ciecze substancje płynne zachowujące swoją objętość niezależnie od kształtu i wielkości pojemnika, są nieściśliwe i charakteryzują się powolną dyfuzją

ciała stałe zapewniają charakterystyczną objętość, która nie zmienia się ani ze zmianą naczynia, ani niezbyt wielkimi zmianami ciśnienia i temp.

ciężar właściwy - stosunek ciężaru ciała jednorodnego do jego objętości.

Wrzenie - gwałtowne przejście ze stanu cieczy w stan pary przez tworzenie się pęcherzyków.

Topnienie - temperatura w której ciało stałe i ciecz są w stanie równowagi.

Temperatura topnienia i krzepnięcia informuje nas czy będziemy mieli do czynienia z ciałem stałym czy cieczą

Rozpuszczalność w wodzie - ilość substancji (stałej ciekłej lub gazowej) rozpuszczonej w określonej temperaturze i danym ciśnieniu.

Gęstość względem powietrza - porównanie danej substancji gazowej z gęstością powietrza gdzie wartość powietrza przyjmuje się jako 1,29

By uzyskać daną gęstość substancji dzielimy jej ciężar właściwy przez 1,29

Np. Chlor Cl₂ - gęstość = 1,56 x 2 = 3,12

3,12 / 1,29 = 2,46..

Chlor jest cięższy od powietrza o 2,46

Właściwości toksyczne - charakterystyka i klasyfikacja trucizn.

Materiałami trującymi nazywamy - substancje i ich mieszaniny które w razie przedostania się do organizmu lub w kontakcie z powierzchnią ciała zagrażają życiu i zdrowiu ludzi i zwierząt.

Działanie substancji trujących na organizm żywy uzależnione jest od:

rodzaju substancji toksycznej

drogi przenikania do organizmu

dawki

właściwości fizykochemicznych

przemianą jakim ulegają w organizmie

podatności organizmu na zatrucie

Przenikanie może nastąpić:

drogą oddechową

układ pokarmowy

przez skórę

Dawką nazywamy - ilość substancji trującej potrzebnej do wywołania objawów zatrucia.

Rodzaje:

DT Dawka trująca - oznacza najmniejszą ilość substancji wywołującą najmniejsze objawy zatrucia.

DL Dawka śmiertelna - oznacza najmniejsza ilość substancji trującej powodująca zejście śmiertelne.

DL₅₀ Średnia Dawka śmiertelna - ilość substancji powodująca zejście śmiertelne połowy populacji w ciągu 14 dni.

Stężęnia:

NDS najwyższe dopuszczalne stężenie - jest to stężenie substancji trującej które przy kontakcie z nią przez 8 h dnia pracy przez wieloletni nawet okres nie powoduje objawów zatrucia.

NDS_ch najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe - jest to stężenie czynników szkodliwych dla zdrowia które nie powinno powodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, ani jego przyszłych pokoleń jeżeli utrzymuje się ono w środowisku pracy < 30 min w ciągu zmiany roboczej.

NDS_p najwyższe dopuszczalne stężenie progowe - stężenie czynników szkodliwych dla zdrowia które ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie powinno być przekroczone w środowisku pracy.

Próg wyczuwalności węchowej - jest to dana liczba określająca minimalną ilość w atmosferze wyczuwana przez zmysł powonienia.

Właściwości pożarowe i wybuchowe substancji.

Temperatura zapłonu - najniższa temperatura przy której ciecz palna ogrzana w określonych warunkach wydziela taką ilość palnych gazów, które nad powierzchnia wytworzą z powietrzem mieszaninę palną zdolną do zapalenia się od bodźca termicznego.

Wyróżniamy 3 klasy bezpieczeństwa pożarowego cieczy.

1 klasa ciecze o temperaturze zapłonu < 20 ⁰C

2 klasa ciecze o temperaturze zapłonu 21 ⁰C - 55 ⁰C

3 klasa ciecze o temperaturze zapłonu 56 ⁰C - 100 ⁰C

Temperatura samozapalenia - najniższa temperatura przy której nastąpiło samozapalenie bez dodatkowego bodźca termicznego.

Wyróżniamy 6 grup samozapalenia:

T₁ > 450 ⁰C

T₂ 300 ⁰C - 450 ⁰C

T₃ 200 ⁰C - 300 ⁰C

T₄ 135 ⁰C - 200 ⁰C

T₅ 100 ⁰C - 135 ⁰C

T₆ 85 ⁰C - 100 ⁰C

Temperatura zapalenia - najniższa temperatura do której należy ogrzać substancję palną aby zapaliła się bez udziału otwartego ognia.

Granice wybuchowości (zapalności)

DGW dolna granica wybuchowości - najniższe stężenie substancji palnej w mieszaninie z powietrzem przy której może nastąpić zapalenie tej substancji pod wpływem bodźca termicznego.

GGW górna granica wybuchowości - najwyższe stężenie substancji palnej w mieszaninie z powietrzem przy którym jeszcze może nastąpić zapalenie tej substancji pod wpływem bodźca termicznego.

PRZYRZĄDY SŁUŻĄCE DO WYKRYWANIA SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH

Papierki wskaźnikowe - służą do określenia odczynu roztworu PH cieczy są to związki o charakterze słabych kwasów lub zasad.

felonoftanelina w środowisku kwaśnym nie zabarwia się, w zasadowym na czerwono

oranż metylowy w środowisku zasadowym na żółto w kwaśnym na czerwono.

papierek uniwersalny w środowisku kwaśnym na czerwono, w zasadowym na niebiesko

Rurkowe przyrządy pomiarowe - rurki pomiarowe określają nam wielkość stężeń substancji toksycznych wszystkie rurki są jednorazowego użytku, dokładność odczytu 25%, każda rurka przeznaczona jest do ściśle określonego gazu i przeprowadza badanie w ściśle określonym zakresie objętościowym.

Budowa:

średnica 7,3 mm

długość 134 mm

wypełnienie masa wskaźnikowa i ochronna

nazwa substancji i wzór chemiczny

strzałka określająca kierunek przepływu powietrza

ilość zassań

Urządzenia współdziałające z rurkami.

pompki automatyczne

pompki mieszkowe

Elektroniczne przyrządy pomiarowe - są to urządzenia do wykrywania określania oraz sygnalizowania o występujących substancjach niebezpiecznych w powietrzu.

Jednostki stężeń w przyrządach pomiarowych.

Jednostki masowe mg/m³

Jednostki objętości

ppm - jedna na milion

ppb - jedna na miliard

Urządzenia wykrywające promieniowanie jonizujące działa na zasadzie licznika Geigera Mulera wykrywa promieniowanie x i gamma

Wykrywacze podwyższonej temperatury zasada działania polega na czujnikach podczerwieni.

Chemiczne ubrania gazoszczelne.

CUG - chemoodporne ubrania gazoszczelne. Są to ubrania przeznaczone do wykonywania zadań bezpośrednio w strefie zagrożonej, gdzie niebezpieczne substancje występują w stanie stałym, ciekłym lub gazowym.

CUP - chemoodporne ubrania przeciwochlapaniowe. Są to ubrania przeznaczone do działań pomocniczych oraz w strefie dekontaminacji gdzie niebezpieczne substancje występują w stanie ciekłym.

Warstwy materiałów w ubraniu gazoszczelnym:

warstwa zewnętrzna odporna na ścieranie,

warstwa ochrony chemicznej,

warstwa środkowa,

warstwa wewnętrzna ochrony chemicznej.

Ogólna budowa ubrań gazoszczelnych:

wizjer (pleksiglass, tripleksiglas, lub teflon),

zamek ubrania (wykonany jest ze stopu niklowo- srebrnego lub ze stali nierdzewnej, pas nośny zamka to poliamid pokryty obustronnie neoprenem),

buty -zbudowane w sposób zabezpieczający stopę, muszą być wzmocnione blachą wtopioną w podeszwę i w czubek buta. Konstrukcja połączenia buta z ubraniem powinna umożliwiać jego wymianę. (najczęściej neopren),

rękawice - wykonane są z materiału posiadającego tą samą odporność chem. ubrania, są elem. Wymiennym, konstrukcyjnie wykonane bez szwów,

zawór wydechowy,

kaptur wraz z wizjerem.

Typy ubrań.

CUG 700 - ubranie z aparatem oddechowym umieszczonym wewnątrz ubrania i oddzielnym wizjerem.

CUG 600 - aparat oddechowy umieszczony jest wewnątrz ubrania, natomiast maska aparatu pełni funkcję wizjera.

CUG 500 - aparat oddechowy umieszczony jest na zewnątrz ubrania, a maska aparatu posiada funkcję wizjera.

Wady i zalety.

700: ograniczona swoboda ruchów, trudna wymiana butli, parowanie szyby, nieprzyjazny mikroklimat, całkowita izolacja (również aparatu ODO), łatwa wymiana ubrania bez zdejmowania sprzętu ODO.

600: ograniczona swoboda ruchów, trudna wymiana butli, nieprzyjazny mikroklimat, całkowita izolacja (również aparatu ODO), dobra widoczność.

500: sprzęt ODO na zewnątrz, nie nadciśnienia w środku (większa swoboda ruchów), dobra widoczność, łatwa wymiana butli.

Ubrania posiadają system wentylacji, który obniża temperaturę w ubraniu, a tym samym chłodzi ciało (SU 30, SU 60 i SU 120).

Przechowywanie ubrań:

pomieszczenia przewiewne, nie nasłonecznione,

przewieszone przez drewniany drążek, buty oparte na ziemi

Pompy Chemiczne.

1 Podział stref zagrożenia.

Strefa 0 - obejmuje przestrzeń w której stale lub w długich okresach występuje atmosfera wybuchowa.

Strefa I - obejmuje przestrzeń w której czasami występuje atmosfera wybuchowa.

Strefa II - obejmuje przestrzeń w której bardzo rzadko i w krótkim czasie występuje atmosfera wybuchowa.

2. Klasy wybuchowości

Urządzenia pracujące w przestrzeniach zagrożonych wybuchem musza być wykonane w wersji przeciw wybuchowej Ex. Zabezpieczenia przeciw wybuchowe wykonane są w formie szczelin gaszących płomień.

Klasy zabezpieczeń przeciw wybuchowych.

Klasa

Wyb Typowy gaz Prześwit w mm

I Metan >1,0

II A Propan =0,9

II B Etylen >0,5 do < 0,9

II C Wodór = 0,5

Stopień ochrony IP pomp chemicznych.

Oznaczenie IP wyrażane jest za pomocą dwóch liczb

pierwsza dotyczy ochrony przed dotknięciem i ciałami obcymi

druga przed wodą

Oznaczenia pierwszej cyfry:

0 - żadnego zabezpieczenia.

1 - ochrona przed wnikaniem ciał stałych o średnicy > 0,5 mm niema ochrony przed zamierzonym dotknięciem

2 - ochrona przed wnikaniem ciał obcych o średnicy > 12 mm .Odgrodzenie przed dotykiem palcami.

3 - ochrona przed wnikaniem ciał obcych o średnicy > 2,5 mm .

4 - ochrona przed wnikaniem ciał obcych o średnicy > 1 mm .

5 - ochrona przed szkodliwym odkładaniem się kurzu.

6 - ochrona przed wnikaniem kurzu, ochrona przed dotknięciem

Oznaczenia drugiej cyfry:

0 - żadnego zabezpieczenia.

1 - ochrona przed kroplami wody, nie może być żadnego szkodliwego oddziaływania

2 - ochrona przed pionowo spadającymi kroplami wody, nie może być żadnego szkodliwego działania spadającej kropli do 15^o względem normalnego położenia urządzenia.

3 - ochrona przed woda która spada pod kątem do 60^o względem pionu nie może być żadnego szkodliwego działania.

4 - ochrona przed woda która spada na urządzenie ze wszystkich możliwych kierunków na obudowę urządzenia.

5 - ochrona przed wodą z dysz ze wszystkich kierunków na obudowę urządzenia.

6 - ochrona przed silnym strumieniem wody. Nie może ona wnikać do obudowy urządzenia

7 - ochrona przed wodą gdy urządzenie (obudowa) zostanie poddana działaniu ciśnienia. Nie może ona wnikać do obudowy urządzenia

8 - obudowa urządzenia jest przygotowana do trwałego zatopienia na warunkach określonych przez producenta.

Sprzęt chemiczny stosowany podczas katastrof i awarii chemicznych.

Pompy chemiczne

Węże do substancji chemicznych

Separatory olejowe

Zbiorniki

Podział ze względu na napęd:

Silniki elektryczne, spalinowe, pneumatyczne.

Przykłady

Pompa wirnikowa TUP 3-1,5E

Budowa: Jest to pompa wirnikowa jednostopniowa z pół otwartym wirnikiem i pierścieniem ślizgowym uszczelniającym.

Służy do przetłaczania cieczy agresywnych, palnych, zabrudzonej wody oraz olejów i olejopochodnych.

Prametry:

Wydajność 620 l/min

Silnik prądowy 380 V

Moc silnika 3 kw.

Masa 69 Kg

Obroty 2875 obr/min

Zasada eksploatacji:

rodzaj ochrony EEx de IIc T4

E norma europejska

Ex Wykonanie przeciw wybuchowe

d odporność na ciśnienie

e podwyższone bezpieczeństwo

IIC eksplorywność IIA- IIC

Pompa ta nie może pracować w strefie 0.

Konieczność zalania wodą przed uruchomieniem

Podłączyć sito zabezpieczające przed zanieczyszczeniami.

Pompa wężowa DEPA ELRO

20/10 Ex jest perystaltyczną pompą wężową służy do przepompowania substancji palnych, żrących, olejopochodnych, zabrudzonej wody oraz substancji zagęszczonych.

Mechanizmem pompy jest wąż wykonany z :

Nitrylu NBR

Nypalonu CSM

Hypalonu NBR

Naturalnej Gumy NR

Teflonu PTFE

Butylu IIR

Zasada działania :

Wirnik pompy obraca się ugniatając wąż perystalyczny.

Eksploatacja:

Rodzaj ochrony silnika EEx II T3

II dla klasy niebezpieczeństwa pożarowego

Rodzaj ochrony wyłącznika ochronnego EEx de IIc T6

Nie wolno stosować jej w strefie 0 . Może przetłaczać zabrudzenia wielkości 12 mm Pompę należy uziemić podczas pompowania cieczy palnych.

Parametry:

Wydajność 1 stopień 150 l/min 2 stopień 300 l/min

Czas zasysania na 7,5 m 1 stopień 10 sec 2 stopień 5 sec

TURBINAT TU 65

Jest pompa przenośną zanurzeniową, przystosowana jest do przetłaczania cieczy palnych i agresywnych. Mechanizmem pompowania jest turbina i wirnik pompy , zostały one osadzone na tym samym wale. Pompa wykonana jest ze stali stopowej.

Pompa głębinowa MAST T-16

Jest przygotowana do zanurzenia na głębokość 20 m. Przygotowana jest do przepompowania wody zanieczyszczonej. I cieczy palnych

Wydajność 1600 l/min

Pompa membranowa.

Jest to pompa ręczna wykonana ze stali szlachetnej i membrany chemicznie odpornej.

Pompa zanurzeniowa MAST IN Ex 7-3D.

Wirnikowa jednostopniowa zanurzeniowa Nie można jej stosować w atmosferach gazów mgieł i par wodoru, dwusiarczanu węgla i acetylenu.

Parametry:

Wydajność 380 l/min

Moc silnika 1 kw.

Zanieczyszczenia do 8 mm

Masa 55 Kg

wąż 5 m.

Odsysacz - służy do zasysania oraz tłoczenia olejów oraz brudnej wody, szczególnie często stosowany jest do oczyszczania terenu po przeprowadzonej akcji chemiczno - eklogicznej. Parametry:

Wydajność 250 l/min

Zasilanie 220V.

Moc 300 W

Poj. zbiornika. 45 l

Masa 40 kg

Pompa beczkowa LUTZ

T pompa śmigłowa służy do przetłaczania cieczy żrących i wybuchowych z pojemników, beczek.

Rodzaje:

• AL. Aluminiowa

• HL stal hastell.. ?

• PVDP Polino.. ?

• Niro stal kwasoodporna

• PP Poliprpopylen

Do strefy zew. można stosować HL Niro

Zasady eksploatacji:

Rodzaj ochrony Ex de IIc T6

Zabezpieczenie silnika ME II7 -220 IPC4

Moc silnika 700 W

Węże chemiczne:

1. Kwasoodporny jest wężem ssawnotłocznym odpornym na działanie kwasów ciśnienie robocze 10 atm. Przewozi elektryczność wykonany z materiału syntetycznego zkres temp. Pracy 40 - 90 ^o C Ozaczony jest fioletowymi trójkątami. Nieodporny na oleje

2. Wąż z PCV ssawnotłoczny odporny na kwasy i oleje ciśnienie robocze 7 atm. Przewodzi prąd

3. Wąż OD - FAWORIT syntetyczny do oleju posiada specjalne sploty 100% poliestru wew. wyłożony syntetycznym kauczukiem dł. 15 20 m zakończony łącznikami kwasoodpornymi, przewodzi elektryczność.

4. Wąż na oplocie ze stali chemicznej - ssawnotłoczny ciśnienie robocze 30 atm. Przewodzi elektryczność służy do przepompowania zasad i węglowodorów. Nie może być użyty do przepompowania mat. Chloropochodnych

5. Wąż witynowy ssawnotłoczny do agresywnych substancji chemicznych. Zakres pracy 35 - 120 ^oC koloru czarnego posiada wkładkę ze specjalnych ....?

Zbiorniki

Zbiornik ze stelażem stelaż wykonany z rurek ocynkowanych lub brązu.

Wymiary: 1,5 x 1,5 x 0,9 m tkanina poliestrowa pojemność 1600 l Nie może być stosowany do ketonów

Zbiornik zamknięty.

Zbiornik samo prostujący się.

Separator oleju AWAS HI 2000BOLSEPsłuyży do oddzielenia zemulgowanej cieczy od wody.

Sprzęt Ratowniczo ewakuacyjny.

Linki ratownicze

• konopne

• z tworzyw sztucznych

Długość 20 30 m Służą do samo ratowania, ewakuacji osób, asekuracji

Aparat Rollgils

Zestaw części:

• Hamulec bębnowy

• Linka ratownicza z homątkiem i zatrzaśnikiem

• Pas ratunkowy dla osoby ratowanej

• Linka stalowa z homątkiem

• Pas bezpieczeństwa dla ratownika z podpinką i zatrzaśnikiem

---