Ratownictwo Chemiczne. To zespół czynności podjętych przez PSP. podczas zdarzeń związanych z likwidacją bezpośrednich zagrożeń stwarzanych przez materiały niebezpieczne.
Materiał niebezpieczny - materiał który ma swoje właściwości fizyczne, chemiczne, biologiczne w przypadku nie prawidłowego obchodzenia się z nimi, może spowodować śmierć utratę zdrowia, straty materialne, zniszczenie środowiska.
Skala zagrożeń.
właściwości fizyko-chemiczne
właściwości pożarowe
właściwości toksyczne
właściwości promieniotwórcze
Drogi wnikania.
układ oddechowy
układ pokarmowy
skóra
Dawka śmiertelna. DL - najmniejsza ilość substancji trującej powodująca śmierć.
Dawka trująca. DT - najmniejsza ilość substancji trującej wywołująca widoczne objawy zatrucia.
Średnia dawka śmiertelna. DL /50 - najmniejsza ilość substancji trującej powodująca śmierć połowy populacji w ciągu 14 dni
Najwyższe dopuszczalne stężenie.
Stężenie substancji trującej które przy stałym kontakcie przez 8 h dniu pracy nie powoduje objawów zatrucia.
Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe.
Stężenie czynników szkodliwych dla zdrowia utrzymujących się w środowisku pracy przez 30 min w czasie zmiany roboczej które nie powoduje ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, oraz przyszłych jego pokoleń
Najwyższe dopuszczalne stężenie progowe.
Stężenie czynników szkodliwych dla zdrowia, które ze względu na zdrowie pracownika nie może być przekroczone w środowisku pracy.
Próg wyczuwalności węchowej.
Dana liczba określająca min. ilość substancji w atmosferze która może być wyczuta przez węch.
Czynniki rozprzestrzeniania się w obłoku gazowym.
dyfuzja samoczynne rozprzestrzenianie się cząsteczek oparów.
ruchome masy powietrza (stan równowagi atmosfery)
konwekcja wznoszenie powietrza
inwersja opadanie mas powietrza
izotermia bezruch
wiatr zwiększa powierzchnie zmniejsza stężenie
opady atmosferyczne wypłukują
ukształtowanie terenu (wzniesienia ok, zagłębienia źle)
pokrycie terenu (las zabudowania )
Oddziaływanie mat. niebezpiecznych może być:
- ogólno trujące, szkodliwe, żrące, rakotwórcze,
- neurotoksyczne, upośledzające, narkotyczne, mutogenne,- parzące,duszące,
Klasyfikacja mat. niebezpiecznych.
I grupa - mat. wybuchowe
II grupa - mat. pożarowe
III grupa - mat. toksyczne-żrące
IV grupa - mat. promieniotwórcze
Główne przyczyny uwalniania mat niebezpiecznych.
Jest to czynnik ludzki tzn. wina człowieka przeładowanie w transporcie, niedbalstwo podczas transportu, itp.
Podział ADR
klasa 1 mat. wybuchowe
klasa 2 mat. sprężone, skroplone pod ciśnieniem
klasa 3 mat. ciekłe zapalne
klasa 4.1 mat. stałe zapalne
klasa 4.2 mat. samozapalne
klasa 4.3 mat. które w kontakcie z wodą wytwarzają gazy palne
klasa 5.1 mat. utleniające
klasa 5.2 mat. organiczne (nadtlenki)
klasa 6.1 mat. trujące
klasa 6.2 mat. zakaźne
klasa 7 mat. promieniotwórcze
klasa 8 mat. żrące
klasa 9 inne mat. niebezpieczne.
Wytrzymałość tablic w ogniu musi > 15 min
X oznacza bezwzględny zakaz używania wody jako środka gaśniczego.
Powtórzenie tej samej cyfry oznacza zwiększone niebezpieczeństwo w danej klasie
Oznaczenia cyfr na tablicach (górna część tablicy)
I cyfra oznacza podstawowe właściwości mat. (dominujące zagrożenie)
2- palny, gazy
3- ciekły zapalny
4- stały zapalny
5- utleniający
6- toksyczny
7- promieniotwórczy
8- żrący
9- inne mat. niebezpieczne
II lub III cyfra. (stopień zagrożenia)
0- brak dodatkowych zagrożeń
2- zdolność do emisji gazów
3- łatwopalność
5- właściwości utleniające
6- właściwości toksyczne
8- właściwości żrące
9- niebezpieczeństwo reakcji rozkładu
Rozmieszczenie tablic na cysternach.
W przypadku jednej substancji tablice umieszczamy z tyłu i przodu cysterny naklejki natomiast na bokach.
Jeżeli w różnych komorach są różne substancje to na przedzie i z tyłu umieszczamy tablice bez numerów, na boku komory tablice z numerem substancji i na obu bokach naklejki.
Oznaczenia rurociągów.
pokrycie barwne (niebieski - tlen, zielony - woda, żółty - gaz, fioletowy - substancje żrące)
kierunek przepływu
znaki ostrzegawcze
Szczegółowa likwidacja miejsc. Zagrożeń chemiczno-ekologicznych.
identyfikacja mat. stwarzającego zagrożenie
wyznaczanie stref zagrożenia
ewakuacja
prognozowanie zmian wielkości strefy
uszczelnienie miejsca wycieku
przemieszczanie, przepompowywanie mat. do zbiorników
stwarzanie kurtyny wodnej
przewietrzanie strefy zagrożenia
stawianie zapór
prowadzenie neutralizacji uwolnionych substancji
sorpcja substancji chemicznych
zbieranie substancji z powierzchni gleby, wody
Ogólna organizacja działań w zakresie ratownictwa chem-eko.
rozpoznanie zagrożeń, oraz prognozowanie ich rozwoju, skutków dla ludzi i środowiska
likwidacja
dokumentowanie i analiza działań
Minimalna ilość środków 1-go rzutu do podjęcia działań
3 - zastępy
sam rat chemicznego 4 osoby
sam. techniczny 3 osoby
sam. gaśniczy 6 osób
Funkcje dla ratowników.
Samochód rat. chemiczny.
d-ca kieruje działaniami chemicznymi
kierowca przygotowuje i wydaje sprzęt z samochodu
2 ratowników udaje się do strefy skażenia
Samochód techniczny.
- d-ca jest meldunkowym (pilnuje czasu pracy, kontrola ubrań, łączność, dokumentacja)
kierowca wydaje sprzęt, oświetla teren, zabezpiecza tyły akcji
Samochód Gaśniczy
d-ca jest pomiarowym
kierowca obsługuje autopompę i sprzęt
I rota jest to rota asekuracyjna w gotowości do wejścia (podmienia i rotę będąca w strefie skażonej)
II rota przygotowuje strefę dekontaminacji
Zasady dojazdu i ustawienie samochodów.
dojeżdżamy z kierunku wiejącego wiatru
ustawiamy samochód w bezpiecznej odległości
ustawiamy się od strony nawietrznej
ustawiamy się na wzniesieniach
ustawiamy się tak aby była sprawna ewakuacja
Strefy rat.-chem.
strefa 0 - przez cały czas lub długotrwale występuje zagrożenie wybuchem
strefa 1 - o zasięgu NDS (ewakuacja wszystkich osób postronnych)
strefa 2 - zaplecze akcji
strefa 3 - dekontaminacja wstępna przy bramce wyjściowej, powinna być wytaśmowana
Czas pracy zależy od:
właściwości fizyczno-chemicznej medium
zastosowanych stopni ochrony
sprawności fizycznej
temp. otoczenia
wysiłku fizycznego
psychiki
Elementy działań
alarmowanie
rozpoznanie wstępne i ocena sytuacji przez SK
dysponowanie
rozpoznanie właściwe
organizacja działań
prowadzenie działań
zakończenie
Informacje o zdarzeniu
listy przewozowe w transporcie
osoby kompetentne
przyrządy pomiarowe
zachowanie otoczenia
właściwości fizyczno- chemiczne
Dekontaminacja
poprzez rozcieńczeniem wodą
na drodze chemicznego rozłożenia, neutralizacja
na drodze sorbcji
Organizacja dekontaminacji
obszar do opłukiwania
pojemnik do zdejmowanego ubrania
linia gaśnicza do działań dekontaminacyjnych
strefa czysta do czystych rzeczy
strefa ciepła (to ubrania po wstępnej dekontaminacji)
Kolejność oczyszczania roty
pierwszy idzie ten kto więcej pracował
gdy odzywa się sygnalizator
gdy jest zmęczony psychicznie