Systemy Operacyjne - laboratorium 2 - teoria
Podstawowe polecenia informacyjne, uzyskiwanie pomocy
Celem laboratorium jest zapoznanie studentów z podstawowymi poleceniami informacyjnymi
systemu UNIX oraz ze sposobami uzyskiwania pomocy w tym systemie.
Laboratorium obejmuje następujące tematy:
✔ uzyskiwanie pomocy (polecenia: man, info),
✔ wyszukiwanie informacji (polecenia: find, whereis, locate, whatis, apropos),
✔ przemieszczanie się po systemie plików (polecenie: cd),
✔ informacje o plikach i katalogach (polecenia: pwd, ls, dir, vdir, tree),
✔ podstawowe informacje o użytkownikach (polecenia: who, finger),
✔ prosta komunikacja między użytkownikami (polecenia: write, mesg, talk),
✔ rozpoczynanie i kończenie pracy (polecenia: startx, exit, logout).
Dalsza część dokumentu zawiera krótkie opisy poleceń omawianych na laboratorium.
Polecenie man
Polecenie man (ang. manual) jest jednym z pierwszych, jeśli nie pierwszym, jakie powinien
opanować każdy przyszły użytkownik systemu UNIX (Linux). Dzięki temu poleceniu, możecie
Państwo uzyskać komplet informacji na temat interesujących Was poleceń, programów, funkcji
systemowych, jak również wielu innych elementów systemu operacyjnego.
Jednym z pierwszych sposobów wywołania polecenia man, jakie warto poznać, jest wyświetlenie
pomocy na temat użytkowania tego polecenie. Ilustruje to poniższy przykład (znak dolara “$” nie
stanowi części polecenia, jest jedynie znakiem zachęty wyświetlanym przez system):
$ man man
Wynikiem działania tego polecenia jest strona podręcznika zawierająca opis sposobu użytkowania
polecenia man. Po stronie tej można się przemieszczać (w górę i w dół). Wyjście z programu
następuje po naciśnięciu znaku “q”. Więcej informacji proszę uzyskać we własnym zakresie.
Szczególnie użyteczne (zwłaszcza na początku) bywa wywołanie polecenia man w sposób jak
poniżej:
$ man nazwa_polecenia | col -b > nazwa_polecenia.txt
Dzięki temu, uzyskamy plik tekstowy o nazwie “nazwa_polecenia.txt”, zawierający treść strony
1
podr cznika, z opisem wskazanego polecenia o nazwie “nazwa_polecenia”, ę pozbawiony zbędnych
w tym przypadku ozdobników.
Praktycznie każde polecenie ma swoją stronę podręcznika, zawierającą opis jego użytkowania.
Zwyczajowo każda ze stron jest podzielona na kilka sekcji, poniżej opisano najważniejsze z nich:
nazwa (ang. name) - w sekcji tej jest podawana nazwa polecenia (programu), wraz ze
skrótowym opisem jego działania,
składnia (ang. synopsis) - sekcja ta prezentuje sposób wywoływania polecenia wraz z listą
możliwych do wykorzystania opcji,
opis (ang. description) - w sekcji tej jest zawarty szczegółowy sposób użytkowania danego
polecenia oraz wyjaśnienie znaczenia wszystkich opcji,
zobacz również (ang. see also) - sekcja zawiera listę stron powiązanych tematycznie z bieżącą
stroną,
znane błędy (ang. bugs) - zawiera informacje o znanych błędach, jakie mogą wystąpić podczas
pracy z tym poleceniem.
Nazwa pliku ze stroną podręcznika, dla praktycznie każdego polecenia, ma jednakowy format, tj.
składa się z nazwy tego polecenia rozszerzonej o jednocyfrowe rozszerzenie. Większość tych stron
znajduje się w podkatalogach katalogu “/usr/man”.
Dla przykładu - plik podręcznika do polecenia man znajduje się w następującym miejscu:
/usr/man/man1/man.1.gz
W tym przypadku sam plik podręcznika nosi nazwę “man.1”, rozszerzenie “.gz” sygnalizuje, że
został on spakowany (oszczędność miejsca na dysku). Polecenie man dokonuje automatycznej
dekompresji, przed wyświetleniem strony podręcznika.
Polecenie info
Polecenie info stanowi alternatywny sposób uzyskiwania pomocy na zadany temat, w stosunku do
man posiada pewne dodatkowe możliwości (np. ułatwioną nawigację pomiędzy powiązanymi
tematycznie dokumentami).
Jego wywoływanie jest identyczne jak dla man:
$ info info
Powyższe polecenie dostarczy Państwu informacji na temat użytkowania info.
Warto jest opanować info i w razie potrzeby wykorzystywać (przydatne bywa uzyskanie
umiejętności poruszania się - nawigacji - pomiędzy powiązanymi tematami).
Pracę kończymy (podobnie jak w przypadku man) po wpisaniu znaku “q”.
Polecenie cd
Polecenie cd (ang. change directory) jest jednym z najprostszych narzędzi jakie możecie Państwo
wykorzystać do poruszania się po strukturze katalogów w systemie Linux.
2
Bezpo rednio po zalogowaniu do systemu, katalogiem ś bieżącym jest katalog domowy danego
użytkownika (jest on jednym z podkatalogów katalogu “/home”, o nazwie takiej jak nazwa
użytkownika, np. dla użytkownika “student” katalogiem domowym jest katalog “/home/student”).
Wykorzystując polecenie cd, można przemieścić się bezpośrednio do wskazanego katalogu, tak jak
w poniższym przykładzie (pokazującym przejście do katalogu “/usr/local/bin”):
$ cd /usr/local/bin
Podobnie jak w systemie DOS, jest możliwe stosowanie “..” w celu przejścia do katalogu
nadrzędnego. Przyjmując, że znajdujemy się w katalogu “/usr/local/bin”, wydając polecenie:
$ cd ..
zostaniemy przeniesieni do katalogu “/usr/local”.
Przechodząc z katalogu do katalogu, możemy stosować ścieżki względne i bezwzględne (te ostatnie
rozpoznajemy po tym, że rozpoczynają się od znaku “/” - oznaczającego katalog główny - i
zawierają pełną ścieżkę do interesującego nas katalogu).
Chcąc wrócić do swojego katalogu domowego (bywa to użyteczne szczególnie na początku, wtedy
gdy “zgubicie” się w gąszczu katalogów Linux-a), możecie Państwo wydać jedno z poniższych
poleceń:
$ cd
lub
$ cd ~
Każde z nich przeniesie Państwa natychmiast do waszego katalogu domowego - radzę o tym
pamiętać!
Polecenie pwd
Polecenie pwd (ang. print working directory) pozwala określić w jakim katalogu aktualnie się
znajdujemy (wyświetla pełną ścieżkę do niego).
Dla przykładu po wydaniu polecenia:
$ cd /usr/local/bin
wydanie polecenia pwd, zwróci wynik jak poniżej:
$ pwd
/usr/local/bin
Polecenie find
Jednym z najbardziej uniwersalnych narzędzi, pozwalających wyszukiwać interesujące nas pliki i
katalogi, jest polecenie find. Polecenie to może mieć wiele różnorakich opcji - proszę się z nimi
3
zapozna (np. za pomoc “man find”). W dalszej cz ci podaj kilka przyk ć ą ęś ę ładów wykorzystania
tego polecenia.
Chcąc wyszukać program o nazwie “man” w katalogu “/usr” możemy wydać polecenie:
$ find /usr -name man -print
Nic nie stoi na przeszkodzie w tym, byśmy wyszukiwali według znacznie bardziej złożonego
kryterium, np. gdy chcemy odszukać wszystkie programy z katalogu “/usr/bin”, które nie były
używane przez co najmniej 200 dni, wydamy polecenie:
$ find /usr/bin -type f -atime +200 -print
Szczególnie użyteczna bywa jedna z opcji polecenia find - “-xdev”. Jej zastosowanie pozwala
ograniczyć poszukiwania tylko i wyłącznie do bieżącego systemu plików (pozwala to na znaczną
oszczędność czasu, zapobiegając np. przeszukiwaniu plików na zamontowanym CD-ROM-ie).
Poniżej przykład wykorzystania tej opcji (wyszukiwanie plików z rozszerzeniem “.bat” na
zamontowanej partycji Windows):
$ find /mnt/win_c -name *.bat -print -xdev
Polecenie whereis
Pomimo tego, że polecenie find jest bardzo często stosowane, to jednak posiada ono kilka dość
istotnych wad. Jedną z najważniejszych, jest stosunkowo długi czas wyszukiwania interesujących
nas plików, w przypadku dużej liczby plików do przeszukania.
Pragnąc obejść to ograniczenie, możemy sięgnąć po polecenie whereis (ang.w here is). Polecenie to
oferuje, podobnie jak find, możliwość wyszukiwania interesujących nas plików (katalogów),
jednakże, w stosunku do tego ostatniego, jest znacznie szybsze. Dzieje się tak za sprawą tego, że
whereis nie przeszukuje wszystkich katalogów a jedynie kilka : “/usr/bin”, “/usr/man”, “usr/sbin”
(informacja o tym jakie to katalogi, jest na sztywno zakodowana w tym poleceniu).
Kolejny przykład pokazuje wykorzystanie polecenia whereis w taki sposób, by uzyskać analogiczny
efekt jak w pierwszym z przykładów do polecenia find.
$ whereis man
Polecenie locate
Kolejnym poleceniem przydatnym podczas wyszukiwania jest polecenie locate. Oferuje ono
podobne możliwości jak find lub whereis, ale charakteryzuje się o wiele większą szybkością
działania.
Dzieje się tak dlatego, że polecenie locate pomija najbardziej czasochłonny element podczas
przeszukiwania, tj. przeglądanie systemu plików (!). W zamian za to, polecenie wyszukuje zadane
pliki (katalogi) wykorzystując własną bazę danych. Baza ta bywa z reguły tworzona w czasie
instalacji systemu (zależy to od dystrybucji) i powinna być regularnie aktualizowana. Do tej
ostatniej czynności należy wykorzystać polecenie updatedb (ang. update database). Polecenie
updatedb może być wykonane jedynie przez superużytkownika (root-a).
4
Poni szy przyk ad pozwala wyszuka wszystkie pliki o rozszerzeniu ż ł ć “.pdf”:
$ locate *.pdf
Polecenie whatis
W pewnych sytuacjach mogą Państwo potrzebować, choćby skrótowego opisu przeznaczenia
jakiegoś polecenia (programu), dobrze jest wtedy skorzystać z polecenia whatis (ang. what is).
Wywołanie tego polecenia można prześledzić na kolejnym z przykładów. Przypuśćmy, że
zapomnieliśmy co robi (do czego służy) pwd, by się tego dowiedzieć wydajemy polecenie:
$ whatis pwd
pwd (1) - print name of current/working directory
pwd [builtins] (1) - bash built-in commands, see bash(1)
pwd (n) - Return the current working directory
Jak widać polecenie to bywa bardzo pomocne. Część z Państwa mogła zauważyć, że większość
poleceń (programów) Linux-owych wyświetla coś na kształt pomocy, po wywołaniu z opcjami “-h”
lub “--help” - jest to w zasadzie prawda, ale tak naprawdę nie należy na tym polegać.
Równocześnie nie należy uruchamiać nieznanych programów (nawet z takimi opcjami), nie
wiedząc do czego one służą. W takim przypadku istnienie whatis może być uznane za bezpieczną
alternatywę.
Podobnie jak w przypadku locate, również whatis opiera swoje działanie na własnej bazie danych (i
podobnie jak tam baza ta wymaga utworzenia i regularnej aktualizacji). Do tego celu służy
polecenie makewhatis (ang. make whatis database). Podobnie jak przy updatedb, polecenie to może
być wywołane tylko przez root-a.
Polecenie apropos
W sytuacji, gdy nie pamiętacie Państwo jakiego polecenia możecie użyć, do wykonania określonego
zadania, z pomocą przychodzi wam polecenie apropos. Polecenie to korzysta z bazy danych
polecenia whatis, wyszukując wskazane łańcuchy tekstowe.
Poniższy przykład ilustruje sposób wykorzystania tego polecenia:
$ apropos search
apropos (1) - search the whatis database for strings
badblocks (8) - search a device for bad blocks
find (1) - search for files in a directory hierarchy
gnome-search-tool (1) - the GNOME Search Tool
lkbib (1) - search bibliographic databases
lookbib (1) - search bibliographic databases
lookbib [glookbib] (1) - search bibliographic databases
lsearch (n) - See if a list contains a particular element
manpath (1) - determine user's search path for man pages
manpath [man] (1) - determine user's search path for man pages
whatis (1) - search the whatis database for complete words
zgrep (1) - search possibly compressed files for a regular
expression
zipgrep (1) - search files in a ZIP archive for lines matching a
pattern
5
W powy szym przyk adzie poszukiwali my programów przydatnych ż ł ś do wyszukiwania.
Podobny efekt możemy osiągnąć, wykorzystując polecenie man w sposób jak poniżej:
$ man -K search
Działa ono jednak o wiele wolniej (a i wyniki przez niego wyświetlane są mniej czytelne).
Polecenie ls
Polecenie ls (ang. list directory) stanowi jeden z najczęściej używanych programów. W
najprostszym wypadku, możemy je wykorzystywać w taki sam sposób, jak dostępne w systemie
DOS polecenie “dir”, wyświetlając zawartość bieżącego katalogu.
Ilustruje to kolejny przykład (zakładamy, że bieżącym katalogiem jest katalog główny “/”):
$ ls
bin/ boot/ dev/ etc/ home/ initrd/ lib/ mnt/ opt/ proc/ root/ sbin/
tmp/ usr/ var/
Jednakże polecenie to ma znacznie większe możliwości o czym świadczy liczba opcji
(przełączników) dostępnych do niego. Pod tym względem jest ono swoistym rekordzistą.
By nie przepisywać podręcznika man, poniżej tylko kilka przykładów jego użycia.
Wyświetlanie szczegółowych informacji:
$ ls -l
razem 48
drwxr-xr-x 2 root root 4096 wrz 26 18:52 bin/
drwxr-xr-x 3 root root 4096 paź 1 16:12 boot/
drwxr-xr-x 1 root root 0 sty 1 1970 dev/
drwxr-xr-x 63 root root 4096 paź 1 16:50 etc/
drwxr-xr-x 3 root root 4096 wrz 26 19:02 home/
drwxr-xr-x 2 root root 4096 wrz 26 17:19 initrd/
drwxr-xr-x 10 root root 4096 wrz 26 18:55 lib/
drwxr-xr-x 7 root root 4096 maj 23 2000 mnt/
drwxr-xr-x 2 root root 4096 sie 23 1999 opt/
dr-xr-xr-x 122 root root 0 paź 1 2003 proc/
drwx------ 8 root root 4096 paź 1 18:07 root/
drwxr-xr-x 2 root root 4096 wrz 26 19:02 sbin/
drwxrwxrwt 9 root root 260 paź 1 18:07 tmp/
drwxr-xr-x 12 root root 4096 wrz 26 19:04 usr/
drwxr-xr-x 22 root root 4096 wrz 26 18:58 var/
Jak widać w tym przypadku informacje o plikach i katalogach są wyświetlane w ośmiu różnych
kolumnach. Pierwsza z nich dostarcza informacji o prawach do plików i katalogów (będziemy o
tym mówić szczegółowo na kolejnych zajęciach), kolejna kolumna dostarcza informacji o liczbie
odniesień (będziemy również mówić o tym na dalszych zajęciach), trzecia kolumna dostarcza
informacji o właścicielu, czwarta o grupie (wszystkie te, obco brzmiące terminy, staną się w
nieodległej przyszłości jasne i oczywiste). Kolumna piąta wyświetla rozmiar pliku (katalogu).
Szósta i siódma kolumna wyświetla datę utworzenia (ostatniego zmodyfikowania) danego pliku lub
katalogu. Ostatnia kolumna zawiera nazwę.
Polecenie ls może jawnie wskazywać katalog, którego zawartość nas interesuje:
6
$ ls /home
student/
$ ls /bin
arch* cpio* ed* grep* linuxconf@ mount*
awk@ csh@ egrep@ gtar@ ln* mv*
basename* cut* env* gunzip* loadkeys* netstat*
bash* date* ex@ gzip* login* nice*
bash2@ dd* false* hostname* ls* nisdomain
cat* df* fbresolution* id* lsb_release* open*
chgrp* dmesg* fgrep@ igawk* mail* ping*
chmod* dnsdomainname@ find* ipcalc* mkdir* procps3-k
chown* doexec* gawk* ipv6calc* mknod* progress*
consolechars* domainname@ gawk-3.1.1@ kill* mktemp* ps*
cp* echo* gettext* link* more* pwd*
Istnieje mo liwo wywo ania polecenia z opcj “-R”, w takim wypadku ż ść ł ą wyświetlone zostaną
również podkatalogi (chociaż użycie opisanego dalej polecenia tree wydaje się w tym wypadku
wygodniejsze).
Polecenia dir i vdir
Polecenia te stanowią uproszczoną wersję polecenia ls (część z jego parametrów przyjmuje wartości
domyślne), różnią się sposobem wyświetlania informacji. Najlepiej zilustrować to na przykładzie.
$ dir /bin
arch df gettext ls ps sync
awk dmesg grep lsb_release pwd tar
basename dnsdomainname gtar mail rbash tcsh
bash doexec gunzip mkdir red touch
bash2 domainname gzip mknod rm true
cat echo hostname mktemp rmdir umount
chgrp ed id more rpm uname
chmod egrep igawk mount rvi unicode_start
chown env ipcalc mv rview unlink
consolechars ex ipv6calc netstat sed usleep
cp false kill nice sh vi
cpio fbresolution link nisdomainname sleep view
csh fgrep linuxconf open sort vim
cut find ln ping stat vim-minimal
date gawk loadkeys procps3-kill stty ypdomainname
dd gawk-3.1.1 login progress su zcat
$ vdir /bin
razem 5660
-rwxr-xr-x 1 root root 2868 sty 28 2003 arch
lrwxrwxrwx 1 root root 4 wrz 26 18:45 awk -> gawk
-rwxr-xr-x 1 root root 11352 lut 13 2003 basename
-rwxr-xr-x 1 root root 625516 sty 14 2003 bash
lrwxrwxrwx 1 root root 4 wrz 26 18:45 bash2 -> bash
-rwxr-xr-x 1 root root 15256 lut 13 2003 cat
-rwxr-xr-x 1 root root 18648 lut 13 2003 chgrp
-rwxr-xr-x 1 root root 18840 lut 13 2003 chmod
-rwxr-xr-x 1 root root 20632 lut 13 2003 chown
-rwxr-xr-x 1 root root 43000 mar 6 2003 consolechars
-rwxr-xr-x 1 root root 49100 lut 13 2003 cp
-rwxr-xr-x 1 root root 56076 lis 17 2002 cpio
...
Dla oszczędności miejsca w przypadku drugiego polecenia zamieszczono tylko część
wygenerowanego wyniku.
Polecenie tree
7
Polecenie tree pozwala w wygodny sposób prze ledzi struktur plików i ś ć ę katalogów na dysku,
dostarczając wyniku w postaci drzewa.
Działanie ilustruje przykład (wyświetlanie struktury katalogów do dwóch poziomów zagłębienia):
$ tree / -L 2 -R -d
/
|-- bin
|-- boot
| `-- grub
|-- dev
| |-- cdroms
| |-- cpu
| |-- cua
| |-- discs
| |-- fb
| |-- fd -> /proc/self/fd
| |-- floppy
| |-- ide
| |-- md
| |-- misc
| |-- printers
| |-- pts
| |-- pty
| |-- raw
| |-- rd
| |-- scsi
| |-- shm
| |-- sound
| |-- sr
| |-- tts
| |-- usb
| |-- vc
| `-- vcc
|-- etc
| |-- CORBA
| |-- X11
| |-- acpi
| |-- alternatives
| |-- bonobo-activation
| |-- bootsplash
| |-- cron.d
| |-- cron.daily
| |-- cron.hourly
| |-- cron.monthly
| |-- cron.weekly
| |-- cups
| |-- cvs
| |-- default
| |-- devfs
| |-- dynamic
| |-- emacs
| |-- enscript
| |-- fonts
| |-- gconf
| |-- gimp
| |-- gnome
| |-- gnome-vfs-2.0
| |-- gnucash
| |-- gtk
| |-- gtk-2.0
| |-- hotplug
| |-- httpd
| |-- ifplugd
| |-- init.d -> rc.d/init.d
| |-- iproute2
| |-- locale
| |-- logrotate.d
| |-- makedev.d
8
| |-- menu
| |-- menu-methods
| |-- netatalk
| |-- oaf
| |-- openoffice
| |-- opt
| |-- pam.d
| |-- pango
| |-- postfix
| |-- ppp
| |-- profile.d
| |-- rc.d
| |-- rc0.d -> rc.d/rc0.d
| |-- rc1.d -> rc.d/rc1.d
| |-- rc2.d -> rc.d/rc2.d
| |-- rc3.d -> rc.d/rc3.d
| |-- rc4.d -> rc.d/rc4.d
| |-- rc5.d -> rc.d/rc5.d
| |-- rc6.d -> rc.d/rc6.d
| |-- rpm
| |-- samba
| |-- sane.d
| |-- security
| |-- sgml
| |-- skel
| |-- sound
| |-- ssh
| |-- ssl
| |-- sysconfig
| |-- t1lib
| |-- urpmi
| |-- vfs
| |-- webmin
| |-- xinetd.d
| `-- xml
|-- home
| `-- student
Polecenie who
Polecenie who dostarcza nam informacji o u ytkownikach aktualnie zalogowanych ż do systemu.
Najprostszy sposób jego wywołania to:
$ who
student1 vc/1 Oct 1 16:12
student2 vc/2 Oct 1 16:12
student1 pts/0 Oct 1 16:27
wyświetlające wszystkich zalogowanych użytkowników (wraz z informacjami z jakiego terminala i
o której godzinie się zalogowali). Istnieje wersja who przydatna w sieciach lokalnych (rwho) -
proszę się z nią zapoznać we własnym zakresie.
Inną użyteczną formą wywołania tego polecenia jest:
$ who am i
student1 vc/1 Oct 1 16:28
w tym przypadku polecenie wyświetli informacje o użytkowniku, który je wpisze.
Polecenie finger
Polecenie finger dostarcza nam podobnych informacji jak who, z tym, że informacje te dotyczą
9
konkretnego wskazanego przez nas u ytkownika. Równie poziom szczegó ż ż łowości wyświetlanych
informacji jest większy niż w przypadku who.
Poniżej przykład wywołania:
$ finger student@localhost
[localhost]
Login: student Name: Jan Kowalski
Directory: /home/sudent Shell: /bin/bash
On since Wed Oct 1 16:12 (CEST) on vc/1 28 minutes 14 seconds idle
On since Wed Oct 1 16:12 (CEST) on vc/2 29 minutes 32 seconds idle
On since Wed Oct 1 16:27 (CEST) on pts/0 27 minutes 48 seconds idle
On since Wed Oct 1 16:28 (CEST) on pts/1 24 minutes 8 seconds idle
On since Wed Oct 1 16:28 (CEST) on pts/2
On since Wed Oct 1 16:30 (CEST) on pts/3 24 minutes 46 seconds idle
(messages off)
No mail.
No Plan.
Polecenie write
Polecenie write pozwala na komunikację pomiędzy zalogowanymi użytkownikami.
Po wydaniu polecenia (przez użytkownika o nazwie “student1”):
$ write student2
Witaj co słychać?
Na konsoli użytkownika “student2” może się pojawić następujący tekst:
$
Message from student1@localhost on pts/3 at 17:17 ...
Witaj co słychać?
Użytkownik nawiązujący połączenie kończy je poprzez wpisanie znaku EOF (ang. End Of File),
następuje to najczęściej poprzez naciśnięcie klawiszy CTRL+C.
Polecenie mesg
Polecenie mesg (ang. message) pozwala kontrolować prawo zapisu do terminala (inaczej mówiąc
pozwala zablokować przysyłanie wiadomości za pomocą write).
Polecenie to może być wywołane na trzy sposoby.
Sposobem pierwszym jest wywołanie bez podawania jakichkolwiek parametrów:
$ mesg
is y
w takim przypadku wyświetlany jest aktualny stan - “y” oznacza zgodę na przysyłanie (wysyłanie)
wiadomości, “n” jej brak.
Inną możliwością jest ustawienie stanu terminala:
$ mesg y
10
Powy sze polecenie oznacza wyra enie zgody na przyjmowanie ż ż wiadomości.
W przypadku braku zgody, ze strony terminala adresata, na zapis wiadomości, za pośrednictwem
polecenia write, jej nadawca jest o tym powiadamiany:
$ write student pts/1
write: student has messages disabled on pts/1
By móc wysyłać wiadomości sami musimy wyrazić zgodę na ich przyjmowanie. W przeciwnym
wypadku otrzymamy komunikat podobny do poniższego:
$ write student pts/1
write: you have write permission turned off.
Program talk
Program talk (ang. talk) służy do komunikowania się między użytkownikami, w porównaniu z write
jest on o wiele bardziej rozbudowany. Proszę spróbować się z nim zapoznać we własnym zakresie.
Polecenie clear
Polecenie clear czyści ekran terminala.
Polecenie startx
Polecenie startx (ang. start X-Windows) uruchamia sesję X-Windows (pracę z graficznym
interfejsem użytkownika).
Polecenie exit
Polecenie exit pozwala zakończyć pracę z terminalem.
Polecenie logout
Polecenie logout pozwala wylogować się z systemu.
Polecenie poweroff
Polecenie to służy do zamykania systemu (jest jednym z kilku, które można do tego celu
wykorzystać, inne to np.: shutdown - najbardziej uniwersalne, czy też halt).
Proszę zawsze zamykać system korzystając z odpowiedniego polecenia, proszę nigdy nie
stosować w tym celu przycisku na obudowie komputera.
Niepoprawne zamykanie systemu, będzie skutkowało dłuższym czasem jego uruchamiania za
kolejnym razem, a w skrajnym przypadku może doprowadzić do trwałego uszkodzenia systemu.
Więcej informacji o wszystkich poleceniach odnajdziecie Państwo w odpowiednich podręcznikach
man (polskie tłumaczenia części z nich stanowią załącznik do tego dokumentu).
Powyższe informacje powinny Państwu wystarczyć do rozwiązania załączonej listy zadań.