6. ZADŁAWIENIE

Jeśli ma miejsce częściowe zatkanie dróg oddechowych ratowany jest zwykle w stanie sam je udrożnić przez kaszel. Gdy natomiast przepływ powietrza jest całkowicie odcięty, może to być niemożliwe.

Rozpoznanie

• Dotyczy to zwykle osoby, która właśnie jadła, lub dziecka, które wzięło ciało obce do ust.

• Osoba dławiąca się zazwyczaj chwyta się rękami za szyję.

• Przy częściowym zatkaniu dróg oddechowych ratowany wykazuje lęk i kaszle. Może być przy tym słyszalny świst podczas wdechu, czyli rodzaj wysokiego dźwięku przy próbie zaczerpnięcia powietrza.

• Przy całkowitym zatkaniu dróg oddechowych ratowany nie może mówić, oddychać ani kaszlać, aż wreszcie traci przytomność.

Postępowanie (Patrz ryc. 2)

1. Jeśli ratowany oddycha, należy go zachęcać do kaszlu i powstrzymać się od innych działań.

2. Gdy ratowany wykazuje objawy słabnięcia albo przestaje oddychać lub kaszlać, trzeba przystąpić do uderzeń w plecy:

— Usunąć z jamy ustnej widoczne fragmenty ciał obcych lub luźne protezy zębowe;

— Stanąć z boku i nieco z tyłu od ratowanego;

— Podeprzeć jedną ręką klatkę piersiową ratowanego i nachylić go silnie ku przodowi tak, by przemieszczone ciało obce wydostało się na zewnątrz, zamiast przesunąć się dalej w głąb dróg oddechowych;

— Wykonać do 5 silnych uderzeń pomiędzy łopatkami, używając do tego nadgarstka drugiej ręki. Celem takiego postępowania jest przemieszczenie ciała obcego za każdym uderzeniem, co oznacza, że nie zawsze wszystkie 5 uderzeń okaże się konieczne.

3. Jeśli zawiodą uderzenia w plecy, należy przejść do uciśnięć nadbrzusza*:

* Przyp. red.: tzw. rękoczyn Heimlicha.

— Ustawić się za ratowanym i objąć go obydwoma kończynami górnymi na wysokości nadbrzusza;

— Pochylić go ku przodowi, by ciało obce wydostało się na zewnątrz, zamiast przesunąć się dalej w głąb dróg oddechowych;

Ryc. 2. Postępowanie w przypadku utraty przytomności z powodu zadławienia u dorosłych

— Zacisnąć rękę w pięść i umieścić ją pomiędzy pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym. Pięść uchwycić drugą ręką;

— Silnie pociągnąć splecione ręce do wewnątrz i ku górze. Powinno to doprowadzić do przemieszczenia się ciała obcego;

— Jeśli nie doprowadziło to do usunięcia przeszkody, ponownie skontrolować jamę ustną, czy nie ma w niej widocznego ciała obcego, które można by dosięgnąć palcem. Wykonywać na przemian 5 uderzeń w plecy i 5 uciśnięć nadbrzusza.

4. Jeśli ratowany straci przytomność:

Może to spowodować zwiotczenie mięśni wokół krtani, co umożliwi przedostanie się powietrza do płuc. Jeśli dojdzie do utraty

przytomności, należy podjąć następującą sekwencję działań ratowniczych:

• Odgiąć głowę ratowanego i usunąć wszelkie widoczne ciała obce z jamy ustnej.

• Poprawić drożność jego dróg oddechowych przez uniesienie żuchwy.

• Wzrokowo, słuchowo i dotykiem sprawdzić czy ratowany oddycha.

• Podjąć próbę wykonania 2 skutecznych oddechów ratowniczych.

• Jeśli udaje się wykonać skuteczne oddechy podczas 5 prób:

— Sprawdzić oznaki zachowanego krążenia krwi;

— W razie potrzeby rozpocząć pośredni masaż serca, sztuczną wentylację lub obie te czynności łącznie.

• Jeśli nie udaje się mimo 5 prób wykonać skutecznego oddechu:

— Natychmiast rozpocząć pośredni masaż serca, by usunąć zatkanie dróg oddechowych. Nie sprawdzać oznak zachowanego krążenia krwi;

— Po 15 uciśnięciach klatki piersiowej skontrolować, czy w jamie ustnej nie ma ciał obcych, a następnie podjąć kolejne próby oddechów ratowniczych;

— Powtarzać cykle 15 uciśnięć klatki piersiowej z ponawianymi próbami sztucznej wentylacji.

• Jeśli uda się wykonać skuteczne oddechy ratownicze:

— Sprawdzić oznaki zachowanego krążenia;

— Kontynuować pośredni masaż serca, sztuczną wentylację lub obie te czynności łącznie, stosownie do sytuacji.

7. KIEDY UDAĆ SIĘ PO POMOC

Podstawowe znaczenie ma jak najszybsze wezwanie przez ratowników pomocy.

• Gdy ratownik nie jest sam, jedna osoba powinna rozpocząć resuscytację, podczas gdy druga winna się udać po pomoc zaraz po tym gdy stwierdzi się, że ratowany nie oddycha.

• W przypadku osoby dorosłej, która nie oddycha, pojedynczy ratownik winien założyć, że chodzi o chorobę serca* * Przyp. red.: migotanie komór, którego jedynym skutecznym leczeniem jest defibrylacja. i natychmiast udać się po pomoc. Na decyzję taką musi mieć wpływ lokalna dostępność medycznej służby ratunkowej.

Jeśli jednak istnieje prawdopodobieństwo, że przyczyną utraty przytomności są zaburzenia oddechowe, np.:

uraz,

utonięcie,

zadławienie,

zatrucie lekami lub alkoholem,

albo gdy chodzi o niemowlę lub dziecko

ratownik powinien przez około 1 minutę wykonywać zabiegi resuscytacyjne, zanim uda się po pomoc

---