Najważniejsze bitwy w historii starożytnego Rzymu oprac. RM

Miejsce bitwy	rok	Położenie geograficzne miejsca bitwy	Znaczenie bitwy
Arycja	504pne	Italia	zrzucenie zależności Rzymu i Lacjum od Etrusków
nad jeziorem Regillus	496pne	Italia	narzucenie przez Rzym hegemonii Związkowi Latyńskiemu
Rzym	390pne	Italia	zdobycie Rzymu przez Galów (z wyjątkiem Kapitolu), wg legendy obrońców Kapitolu miały uratować gęsi
Ausculum	279pne	Italia	zwycięstwo króla Epiru Pyrrusa nad Rzymianami, okupione ogromnymi stratami własnymi - „pyrrusowe zwycięstwo”
Benewent	275pne	Italia	zwycięstwo Rzymian nad królem Pyrrusem
Kanny	216pne	południowo- wschodnia Italia	okres II wojny punickiej - zwycięstwo Hannibala nad Rzymianami, pomimo ich dwukrotnej przewagi liczebnej
Zama	202pne	Afryka północna, w pobliżu Kartaginy	decydująca bitwa II wojny punickiej - zwycięstwo Rzymian nad Kartagińczykami (Hannibalem), Rzymianami dowodził Publiusz Korneliusz Scypion, zwany Afrykańskim
Brundyzjum	71pne	południowo - wschodnia Italia	Marek Krassus zadał klęskę Spartakusowi
Alezja	52pne	Galia, w pobliżu dzisiejszego Dijon	Gajusz Juliusz Cezar pokonał Galów (Celtów) dowodzonych przez Wercyngetoryksa, broniących się w twierdzy Alezja
Farsalos	48pne	Tesalia (północna Grecja)	Gajusz Juliusz Cezar pokonał Pompejusza
Zela	47pne	Azja Mniejsza	Gajusz Juliusz Cezar pokonał króla Pontu Farnacesa, po zwycięstwie wysłał do Rzymu wiadomość - „veni, vidi, vici”
Thapsus	46pne	Afryka północna	Gajusz Juliusz Cezar pokonał pozostałych zwolenników Pompejusza i obrońców republiki, w tym Katona Młodszego
Filippi	42pne	Macedonia	Marek Antoniusz i Oktawian pokonali zabójców Cezara (m. in. Marka Brutusa)
Akcjum	31pne	przylądek u zachodnich wybrzeży Grecji	flota Oktawiana (dowodzona przez Marka Agryppę) pokonała flotę Marka Antoniusza i Kleopatry
Las Teutoburski	9ne	na obszarze Germanii	klęska Rzymian w bitwie z plemionami germańskimi
Adrianopol	378ne	w pobliżu Konstantynopola	klęska wojsk rzymskich w bitwie z germańskim plemieniem Gotów, zginął cesarz Walens
Pola Katalaunijskie	451ne	Galia, obszar dzisiejszej Szampanii, w pobliżu dzisiejszego Troyes	zwycięstwo Rzymian dowodzonych przez Aecjusza (wspieranych przez plemiona germańskie) nad Hunami i ich królem Attylą

Najazdy obcych ludów (plemion) na miasto Rzym oprac. RM

Rok najazdu	Nazwa ludu
390 pne	Galowie
410 ne	Wizygoci pod wodza króla Alaryka, trzy dni łupili Rzym, oszczędzając tylko kościoły, do których schronili się mieszkańcy miasta
452 ne	Hunowie, podeszli pod Rzym, ich wódz, Attyla, zrezygnował jednak z jego zdobywania, w wyniku przyjęcia okupu oraz negocjacji z papieżem - św. Leonem I Wielkim
455 ne	Wandalowie pod wodzą króla Genzeryka, od tego wydarzenia określenie „Wandal” jest synonimem barbarzyństwa i bezmyślnego niszczycielstwa, Wandalów nie cechował jednak większy „wandalizm” od innych ludów przenikających wówczas na obszar cesarstwa

---