1.CYKL KOMÓRKOWY
Jest to cykl życiowy komórki,
uporządkowana kolejność zdarzeń,
które odbywa komórka, w trakcie których:
-najpierw podwaja swoją zawartość ( replikacja)
-dzieli się na dwie komórki potomne.
Okres pomiędzy podziałami
nazywamy interfazą(interkineza I).
Cykl komórkowy jest podstawowym mechanizmem przez wszystkie żywe organizmy do rozmnażania.
Cykl dzieli się na fazy:
I.Faza M- podział komórki(kariokineza, cytokineza)
II.Okres między podziałowy
interfaza; faza G1,SG2.
W czasie interfazy:
-komórka wzrasta
-gromadzi składniki odżywcze niezbędne do mitozy

podziału materiału genetycznego
-komórka może czasowo w sposób odwracalny zatrzymać
swoje podziały, czyli przejść do fazy spoczynkowej G0.

Niektóre komórki, np. nerwowe, erytrocyty,
po zakończeniu wzrostu tracą zdolność
do podziału, jednak większość komórek
dzieli się regularnie z różną częstotliwością.
Szczególnie szybko dzielą się: bakterie,
komórki embrionalne, zarodkowe i
w tkankach merystematycznych roślin,
komórki wyściełające jelito człowieka,
komórki naskórka- co jest ważne
podczas gojenia się ran.

1.1.FAZA M
mitozy lub mejozy
(podział komórki)Obejmuje:
1.Kariokinezę- podział jądra komórkowego
z wyróżnicowaniem chromosomów.
Rozróżnia się dwa typy : somatyczną(mitoza) i redukcyjną (mejoza).
2.Cytokinezę- podział
cytoplazmy w procesie podziału komórki.
Faza M trwa 2 godziny. Po fazie M każda
z komórek potomnych zaczyna interfazę
nowego cyklu komórkowego- najdłuższą fazę życia komórki.
1.2.FAZA G1(gap- przerwa) I etap interfazy
Okres od końca fazy M poprzedniego cyklu do
początku syntezy DNA (faza S)(DNA w pojedynczej kopii).
W fazie G1 następuje odbudowa komórki po podziale.
Przeważają procesy anaboliczne nad katabolicznymi.
Następuje:-wznowienie procesów biosyntezy w komórce:
białek, fosfolipidów błonowych,
enzymów(niezbędnych do replikacji DNA w fazie S),
cząsteczek RNA.
-komórka odzyskuje masę,
objętość, osiąga stan komórki macierzystej.
-dalej następuje faza S- syntezy lub faza G0-
specjalizacjiCzas trwania fazy G1
jest zróżnicowany od kilku do kilkunastu miesięcy.
We wczesnej fazie G1 komórka
osiąga punkt restrykcyjny R,
po przekroczeniu którego rozpoczyna
syntezę DNA. Jeśli go nie osiągnie
przechodzi w fazę spoczynkową G0, co zależy
od syntezy, nagromadzenia i fosforylacji białkek,
tzw. cyklin.
1.2.FAZA S
synteza; II etap interfazy
W jądrze komórkowych zachodzi replikacja DNA.
W cytoplazmie komórki syntetyzowane są białka histonowe,
wchodzące w skład chromosomów. W fazie S ilość
cząsteczek DNA zwiększa się z 2c do 4c.
Przez cały okres interfazowy DNA występuje w postaci luźnej chromatyny.
Ploidalność komórki nie zmienia się.
Tempo syntezy RNA i innych białek poza histonami
w tej fazie jest niskie.
U ssaków faza S trwa 7 godzin ( do 10).
1.3.FAZA G2- przygotowanie do mitozy;
III etap interfazy,Poprzedza bezpośrednio
kolejny podział komórkowy
fazę M.
W fazie G2:-dzielą się mitochondria i plastydy,
których podziały nie są zależne od podziału jądra
-zachodzi synteza białek wrzeciona
podziałowego (tubulin)
-synteza składników potrzebnych do
odtwarzania błon otoczki jądrowej i plazmalemmy w telofazie i cytokinezie
-dzielą się centriole, które po dwie
potomne wędrują na bieguny komórki ( w komórkach zwierząt i grzybów)
-wyznaczana jest płaszczyzna podziału komórki
-kontrolowana jest poprawność
replikacji DNA (białko p53 i p21).Faza G2 trwa ~ 4 godziny.
1.4.FAZA G0-spoczynkowa
Komórki funkcjonują lecz tracą zdolność
odtwarzania materiału genetycznego i
dzielenia się. Obejmuje komórki w fazie
spoczynku lub starzejące się.
Starzenie się komórki jest stanem ,
który występuje w odpowiedzi na uszkodzenie
lub zniszczenie DNA, które mogłoby uczynić
potomstwo komórki niezdolnym do życia.
Jest to często biochemiczna alternatywa dla
samozniszczenia tak uszkodzonej komórki przez apoptozę.
Pod wpływem różnych bodźców komórki z
fazy G0 mogą wchodzić ponownie do cyklu komórkowego
(do fazy, w której nastąpiło jego przerwanie).
Czas trwania- od kilku dni do kilku miesięcy albo i dłużej.
\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
Niedzielące się komórki u wielokomórkowych organizmów
eukariotycznych generalnie z fazy G1 wchodzą w fazę G0. Mogą w niej pozostać przez długi okres czasu , nawet na zawsze. Dotyczy to, np. neuronów oraz powszechnie komórek, które są w pełni zróżnicowane.
Niektóre typy komórek w dojrzałym organizmie, np. komórki parenchymalne (miąższowe) wątroby i nerek, czy roślinne wchodzą w fazę G0 w sposób nietrwały i mogą być pobudzone do ponownych podziałów tylko w szczególnych okolicznościach.
Inne komórki, np. nabłonkowe kontynuują dzielenie się przez cały okres życia organizmu.
2.REGULACJA CYKLU KOMÓRKOWEGO
Odbywa się przez uruchamianie kaskadowych
reakcji fosforylacji i defosforylacji białek.
Fosforylacja- przeniesienie grupy fosforanowej
z ATP na odpowiednią resztę aminokwasową białka docelowego.
Jest katalizowana przez kinazy białkowe.
Defosforylacja- odrywanie reszty P-fosforanowej;
katalizują fosfatazy.Substratami kinaz białkowych są różne
białka jądra i cytoplazmy, a najczęściej fosforylanowymi aminokwasami tych białek są tyrozyna i treonina.Fosforylacja i defosforylacja są jednym z najczęściej zachodzących w komórce procesów enzymatycznych zmiany aktywności białek.
3.KONTROLA CYKLU KOMÓRKOWEGO
Cykl komórkowy obejmuje: replikację DNA, podział jądra komórkowego i cytoplazmy, interfazę. Prawidłowy przebieg cyklu w komórce zapewnia złożony układ kontroli. Układ ten w odpowiednim czasie uaktywnia enzymy i inne białka uczestniczące w kolejnych etapach cyklu, a po ich zakończeniu składniki te dezaktywuje.