BANKOWOŚĆ INTERNETOWA JAKO NOWA FORMA
ŚWIADCZENIA USA
UG BANKOWYCH
Tomasz Parys
Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski
[e-mail]
Streszczenie
Opracowanie przedstawia wykorzystanie Internetu w świadczeniu usług banko-
wych. Zawiera definicje bankowości elektronicznej i internetowej oraz ich krót-
ką historię. Prezentuje równie\
funkcjonalność bankowości internetowej oraz
zalety i bariery jej zastosowania. Syntetyczne porównanie oferty wybranych
banków polskich skierowanej do klienta detalicznego jest uzupełnieniem opra-
cowania.
Słowa kluczowe bankowość elektroniczna, bankowość internetowa, Internet
Wstęp
Na przełomie XX i XXI rozpoczął się szybki rozwój nowoczesnych techno-
logii telekomunikacyjnych. Nowości ze świata telekomunikacji
a w szczególności z informatyki są teraz obecne niemal w ka\
dej dziedzinie
\
ycia. Nowe technologie powodują zmianę wymagań i oczekiwań klientów, zaś
na firmach wymuszają ich zastosowanie w celu lepszej obsługi klientów. Zjawi-
skiem, które silnie zarysowało się na rynku polskim był wzrost popularności
i zastosowania Internetu zarówno w sferze prywatnej jak i w działalności gospo-
darczej. Internet stał się powszechnie u\
ywanym medium komunikacyjnym,
w którym zaczęto dostrzegać narzędzie uzyskania przewagi konkurencyjnej. Nie
ominęło to tak\
e banków, które ze względu na fakt, i\
działają w sektorze usług
powinny być szczególnie wra\
liwe na wszelkie zmiany otoczenia rynkowego.
Dostrzegły one szanse, którą stworzył im rozwój nowych technologii [Pa03].
Zastosowały więc one nowe technologie w dystrybucji swoich usług i produk-
tów, w szczególności wykorzystując Internet jako nową formę świadczenia
usług.
Bankowość elektroniczna
Bankowość elektroniczna jest formą usług, oferowanych przez niektóre ban-
ki, polegającą na umo\
liwieniu klientowi dostępu do jego rachunku za pośred-
nictwem komputera (bądz
innego urządzenia elektronicznego, np. bankomatu,
194 Rozwiązania internetowe w SWO
POS itp.) i łącza telekomunikacyjnego (np. linii telefonicznej) [Rb03]. Banko-
wość elektroniczna jest zatem nowoczesną formą realizacji usług bankowych
pozwalającą na korzystanie z nich z dowolnego miejsca na świecie bez koniecz-
ności odwiedzania placówki banku [Ch99]. Istotą bankowości elektronicznej jest
mo\
liwość korzystania z usług bankowych niezale\
nie od miejsca i czasu
[Po00]. Bankowość elektroniczną mo\
na określić tak\
e bardziej lakonicznie
stwierdzając i\
, jest to pakiet usług ułatwiających dostęp klienta do własnych
środków w banku [Bi03]. Bankowość elektroniczna jest więc najtańszą i naj-
przystępniejszą formą bankowości, dostępną dla ka\
dego, kto posiada komputer
i połączenie z Internetem [Ki01].
Rozwój bankowości elektronicznej na świecie zapoczątkowało pojawienie
się urządzeń nazwanych ATM (ang. Automated Teller Machine). Urządzenia te
to zwykłe bankomaty. Pomysł takiego urządzenia powstał ju\
w roku 1939
w Stanach Zjednoczonych. Jego autorem był Luther George Simjian [In03]. On
pierwszy skonstruował tego typu urządzenie (wynalazek ten nie był zbyt udany).
Dopiero inny Amerykanin  Don Wetzel skonstruował w roku 1969 pierwszy
nowoczesny i funkcjonalny prototyp urządzenia ATM. Urządzenie tego typu
zostało po raz pierwszy zainstalowane w Nowym Jorku w New York Chemical
Bank. Początkowe ATM-y pracowały w trybie off-line i nie były połączone
z \
adnymi sieciami komputerowymi.
Wraz z pojawieniem się komputerów i modemów, czyli urządzeń do transmi-
sji danych za pośrednictwem linii telefonicznych, powstał kolejny kanał infor-
macyjny, który szybko został wykorzystany do potrzeb tak\
e bankowości. Po-
wstało pojęcie home banking. Termin ten tłumaczony jest jako  bankowość
elektroniczna . Nale\
y jednak pamiętać i\
home banking jest w istocie pojęciem
znacznie wę\
szym od bankowości elektronicznej - jest jedną z najbardziej roz-
powszechnionych jej form na świecie. Klient dokonuje operacji bankowych za
pomocą własnego komputera i komunikuje się z bankiem za pomocą modemu
[por. Gr00]. Wykorzystanie systemu home banking wymaga zastosowania przez
klienta dodatkowego specjalistycznego oprogramowania do komunikacji
z bankiem, co jest jedną z cech odró\
niających ten system od bankowości inter-
netowej.
Bankowość internetowa
Bankowość internetowa jest pojęciem wę\
szym od bankowości elektronicz-
nej, której jest ona jedynie jedną z form. Bankowość internetowa jest to umo\
li-
wienie przez bank dostępu do rachunku bankowego przy wykorzystaniu techno-
logii WWW oraz zastosowaniu zwykłej przeglądarki internetowej [Rb03]. Me-
 Bankowość internetowa jako nowa forma świadczenia usług& 195
dium komunikacyjnym w przypadku bankowości internetowej jest sieć otwarta1
(Internet) w przeciwieństwie do systemów home banking, gdzie klient łączy się
za pomocą modemu bezpośrednio z serwerem banku. Cechą bankowości inter-
netowej jest fakt, i\
prowadzenie rachunku ze strony banku nie wymaga zaanga-
\
owania ludzi a ze strony klienta zastosowania \
adnego dodatkowego oprogra-
mowania. System informatyczny w pełni panuje nad poprawnością przeprowa-
dzanych przez klienta operacji [por. Pa03]. Brak oddziałów to tak\
e doskonały
sposób obni\
enia kosztów operacyjnych. W taki właśnie sposób banki wirtualne,
nie ponosząc kosztów lokalowych i zatrudnienia pracowników, mogą oferować
usługi, bez pobierania prowizji2 .
Historia bankowości internetowej rozpoczęła się w Stanach Zjednoczonych
w 1994 roku. La Jolla Bank FSB z Kalifornii był jednym z dziesięciu pierw-
szych banków, które otworzyły swoje oddziały internetowe. Zaczęły równie\

powstawać banki opierające swoją dystrybucję tylko o Internet. Jesienią 1995
powstał Security First Network Bank, który był pierwszym na świecie bankiem
internetowym, świadczącym szeroki zakres usług finansowych. Mimo i\
twier-
dzono, \
e bezpieczeństwo transakcji w Internecie jest wątpliwe, czas bankowo-
ści internetowej nadszedł i od tego momentu zaczęła się ona rozwijać dosyć
gwałtownie. W pierwszą rocznicę działalności SFNB miał około 7000 kont
z całkowitym depozytem przekraczającym 20 milionów dolarów [Sf02] .
Pionierem bankowości internetowej w na rynku polskim był Powszechny
Bank Gospodarczy S.A3, który uruchomił swój oddział internetowy
w paz
dzierniku 1998 r. Do listopada 1999 r. był on jedynym bankiem oferują-
cym tego typu usługi, kiedy to świadczenie usług przez Internet zaoferował ko-
lejny bank - BPH S.A. [Ra01].
Przykładami zaś  czystej bankowości internetowej są mBank4, Inteligo5
oraz VW Bank Direct6. Banki te są w  pełni wirtualne - nie posiadają \
adnych
fizycznych oddziałów. Prowadzone w nich rachunki obsługiwane są wyłącznie
przez Internet oraz telefon. Fakt nie posiadania fizycznych oddziałów pozwala
bankom na redukcję kosztów, a co za tym idzie i oferowanie klientom wysokie-
go oprocentowania prowadzonych rachunków, co ilustruje poni\
sza tabela.
1
Jest to tańszy oraz prostszy sposób komunikacji ze względu jednak na otwartość
i powszechną dostępność sieci wymaga zastosowania specjalistycznych mechanizmów
zapewnienia bezpieczeństwa.
2
Przykładem banku nie pobierającego prowizji za większość usług jest mBank. Bank
ten nie pobiera opłat np. za przelewy wykonywane drogą elektroniczną.
3
Powszechny Bank Gospodarczy S.A. został włączony do Pekao S.A. w 1999 roku.
4
mBank działa w ramach BRE S.A
5
Bank do roku 2002 działał w ramach Inteligo Financial Services SA, która była
pośrednikiem banku Bankgesellschaft Berlin Polska. W roku 2002 bank został kupiony
przez PKO BP S.A.
6
Bank działa w ramach banku Volkswagen Bank Polska S.A.
196 Rozwiązania internetowe w SWO
Tabela 1:
Porównanie stóp procentowych w wybranych bankach polskich7 8
Lokaty
ROR
Nazwa Banku
a vista
1-mies. 3-mies. 6-mies. 12-mies. 24-mies.
Banki  tradycyjne
BKO BP S.A.9 2,4 3,75 3,65 3,5 - -
PEKAO S.A. 1,5 2,65 2,85 3,0 3,25 3,5
BPH PBK 4,0 3,75 4 4,25 4,75 5,25
Kredyt Bank 3,3 4 4 4,2 4,4 4,5
Citibank 0,75 3,7 3,8 3,9 4 4,1
ING Bank
0,75 3,9 3,6 4 4,3 4,75
Śląski 9
Bank Zachodni
1,75 4,25 5,0 3,5 3 3,15
WBK
Banki  internetowe
Mbank 5,2 - 4,45 4,4 6,8 6,8
Inteligo 5,4 - - - - -
VW Bank
4,69 5,05 4,95 4,6 4,7 -
Direct
y
ródło: [Mp03]
Przeciętny u\
ytkownik bankowości internetowej korzysta z tej usługi głów-
nie po to, aby posiadać bie\
ącą informacją o stanie swojego rachunku tj. znać
saldo i historię operacji (por. rys. 1), jak równie\
aby móc dokonywać przele-
wów na inne konta bankowe (np. płatności za gaz, prąd, telefon itp.) bez ko-
nieczności wizyt w banku. Stąd te\
te operacje stanowią trzon ka\
dego
z systemów. Obok przelewów jednorazowych większość banków oferuje rów-
nie\
zlecenia stałe, którymi mo\
na regulować powtarzające się okresowo płatno-
ści - są one zazwyczaj tańsze od zwykłych przelewów. Większość systemów
pozwala te\
na wprowadzenie danych kontrahentów (tzw. przelewy zdefiniowa-
ne) dla których często dokonujemy przelewów, do bazy danych  w ten sposób
nie ma konieczności np. ka\
dorazowo wpisywać numer konta. W takim przy-
padku wystarczy wybrać konkretny przelew z listy.
7
Wartości w tabeli podano w procentach. Podane wartości są maksymalnymi warto-
ściami z oferty banków.
8
Dane podane tabeli odpowiadają stanowi z dnia 15-04-2003 roku.
9
Podane wartości dotyczą wkładów nie przekraczających 50 tys. złotych.
 Bankowość internetowa jako nowa forma świadczenia usług& 197
Rys. 1. Historia rachunku dla konta internetowego w oknie przeglądarki
y
ródło: serwis www.mbank.com.pl - szata graficzna z dnia 14-03-2003 r.
Zalety banków internetowych
Banki internetowe, oferujące swoje usługi za pośrednictwem sieci stają się
coraz bardziej popularne. Na wzrost tej popularności wpływają w głównej mie-
rze wymienione poni\
ej zalety :
" Dostępność w trybie on-line tj. 24 h na dobę. Banki internetowe dostępne
bez \
adnych ograniczeń czasowych są  wybawieniem w szczególności dla
pracujących zawodowo (najczęściej w tych samych godzinach co banki),
gdy\
bez opuszczania stanowiska pracy mogą terminowo realizować swoje
zobowiązania finansowe.
" Niskie koszty prowadzenia rachunków i wykonywania operacji. Wykorzy-
stanie Internetu to ogromna redukcja kosztów transakcyjnych. Dla porówna-
nia: transakcja bankowa z wykorzystaniem Internetu kosztuje, na świecie
(w przeliczeniu na PLN) około 4 gr., z wykorzystaniem bankomatu około
1zł, telefonicznie około 2 zł [Be03]
" Wyeliminowanie kolejek, fizycznego kontaktu z personelem a tak\
e oszczęd-
ność czasu związana z wizytą w banku. Załatwienie sprawy w tradycyjnym
banku związane jest z koniecznością wypełnienia określonej liczby formula-
rzy, udaniem się do banku, nierzadko czekaniem w kolejce. W przypadku
bankowości internetowej operację taką zleca się nie wychodząc z domu, nie
198 Rozwiązania internetowe w SWO
trzeba czekać w kolejce ani wyjaśniać niczego pracownikom banku i płaci
się stosunkowo niską prowizję.
" Nie potrzebne są specjalistyczne narzędzia do korzystania z serwisu banko-
wego. Obsługa rachunku bankowego w bankowości internetowej nie wyma-
ga zastosowania \
adnych specjalnych narzędzi. Do obsługi takiej wystarczy
zwykły komputer z zainstalowaną przeglądarką stron WWW oraz dostęp do
Internetu [Pa03].
" Mo\
liwość dokonywania operacji bankowych z poziomu przeglądarki WWW.
Po zalogowaniu się do serwisu banku klient mo\
e w prosty sposób zlecić
wykonanie przelewu np. przelewu zdefiniowanego (por. rys. 2), sprawdzić
saldo swojego rachunku, obejrzeć jego historię, zało\
yć lokatę itd10.
Rys. 2. Formularz przelewu zdefiniowanego na stronie mBanku
z
ródło: serwis www.mbank.com.pl - szata graficzna z dnia 12-03-2003 r.
" Nie występują ograniczenia terytorialne w dostępie do usług. Fakt realizo-
wania dostępu do konta przez przeglądarkę za pośrednictwem internetowej
usługi WWW praktycznie zrywa terytorialną zale\
ność klienta i banku, jak
10
Ilość usług z jakich mo\
na w ten sposób skorzystać jest ró\
na w ró\
nych bankach
 Bankowość internetowa jako nowa forma świadczenia usług& 199
to ma miejsce w banku tradycyjnym [Pa03]. Konto obsługiwać mo\
na
z ka\
dego miejsca na świecie11, gdzie jest dostęp do Internetu.
Bariery zastosowania internetowych usług bankowych
Najwa\
niejszymi barierami zastosowania i upowszechnienia usług banko-
wych świadczonych w formie bankowości internetowej są :
" Brak wiedzy i świadomości wykorzystania Internetu. Wiedza o usługach
bankowości internetowej nie jest jeszcze z pewnością wystarczająca. Ludzie
boją się wyłudzeń internetowych, obawiają się, \
e ich pieniądze nagle znik-
ną, \
e ktoś przejmie kontrolę nad ich kontem [Ba02]. Dodatkowo negatyw-
nie oddziaływają przyzwyczajenia. Dla wielu ludzi potwierdzenie dokonania
przelewu jest wa\
ne tylko wtedy, gdy opatrzone jest stemplami bankowymi.
Wydruk komputerowy pozbawiony takich stempli nie jest dla nich doku-
mentem [Pa03].
" Słaby rozwój sieci oraz drogie usługi. W Polsce pomimo wzrostu popular-
ności Internetu oraz liczby komputerów dostęp do sieci w wielu miejscach
kraju jest utrudniony lub wręcz niemo\
liwy. Głównymi przyczynami są
brak infrastruktury oraz wysokie koszty połączenia z Internetem. Obecnie
nadal występują du\
e dysproporcje w dostępie do Internetu na terenie kraju.
W dalszym ciągu sytuacja najlepiej wygląda w du\
ych miastach, najgorzej
zaś jest w małych miasteczkach i na wsi.
" Brak zaufania - obawa przed niskim bezpieczeństwem operacji. Bardzo roz-
powszechnione jest przekonanie, \
e zabezpieczenia stosowane
w bankowości elektronicznej są niewystarczające. Dodatkowo często mo\
na
spotkać się z opinią, i\
podanie prywatnych lub poufnych danych przez In-
ternet (np. numer karty kredytowej) skutkuje ró\
nego rodzaju nadu\
yciami
(np. nieautoryzowany zakup przy u\
yciu numeru karty itp.).
Podsumowanie
W Polsce w 2002 roku korzystanie z Internetu zadeklarowało ok. 18% pełno-
letnich u\
ytkowników. Liczba rachunków w bankach oferujących swoje usługi
z wykorzystaniem Internetu pod koniec paz
dziernika ubiegłego roku przekro-
czyła milion rachunków [por. Sa02], przy czym w marcu 2001 roku wynosiła
jedynie 120 tysięcy [por. Pa03]. Biorąc pod uwagę fakt, i\
blisko 65% wszyst-
kich rachunków tego typu zostało otwartych w tylko trzech bankach  mBanku,
Inteligo i Banku Zachodnim WBK, mo\
na to uznać za sukces. W ogólnej liczbie
11
Autor sprawdził działanie serwisu mBanku z zagranicy tj. z Niemiec, Luxembourga
oraz Francji.
200 Rozwiązania internetowe w SWO
rachunków bankowych konta z dostępem przez Internet stanowią obecnie ok.
7% [My02]. Ostatnie prognozy rozwoju bankowości detalicznej przygotowane
przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przewidują, i\
liczba kont oso-
bistych w bankach wzrośnie z 14,2 obecnie do 19,2 mln. w 2006 roku. Nato-
miast konta internetowe będą miały wtedy udział w przedziale od 16% do 21%.
[Ma03]. Podobna tendencja wzrostowa rysuje się tak\
e w ilości osób korzystają-
cych z Internetu. Odsetek osób pełnoletnich korzystających z banków wynosi
w Polsce obecnie ok. 52%, podczas gdy w krajach zachodnich dochodzi on a\

do 95% [Pa03].
Internet stał się dla banków nowym medium świadczenia usług. Otworzył im
perspektywę łatwiejszego, szybszego i tańszego dotarcia do obecnych
i potencjalnych klientów. Tylko od banków zale\
y w jakim stopniu wykorzysta-
ją tę szansę. Banki, które wykorzystają Internet jako formę świadczenia swoich
usług mają szansę osiągnąć przewagę konkurencyjną. Natomiast banki zbyt
konserwatywne w swej działalności upadną lub zostaną przejęte przez banki
bardziej rynkowo elastyczne.
Literatura
[Ba02] Bankowość, a mo\
liwości Internetu - serwis internetowy do-
stępny pod adresem http://www.iwb.onlinesc.pl - w cytowanym
kształcie witryna istniała w listopadzie 2002 roku.
[Be03] Bankowość elektroniczna - witryna dostępna pod adresem
http://www.e-gamma.pl/banki_elektroniczne.htm - według stanu
na dzień 14-04-2003 roku.
[Bi03] Biznespartner - witryna  portalu dla małych i średnich przedsię-
biorstw - dostępna pod adresem http://www.biznespartner.pl -
w cytowanym kształcie witryna istniała w dniu 9-04-2003 r.
[Ch99] Chmielarz W.: Systemy elektronicznej bankowości i cyfrowej
płatności, WSEI, Warszawa 1999.
[Gr00] Grzechnik J.: Bankowość Internetowa, Internetowe Centrum
Promocji, Gdańsk 2000.
[In03] Inventors - witryna internetowa dostępna pod adresem
http://inventors.about.com, aktualna w dniu 20.03.2003.
[Ki01] Kitajewski M.: Home Banking. Usługa przyszłości ,Helion Gli-
wice 2001.
[Ma03] Macierzyński M.: Przyszłość bankowości internetowej, artykuł
dostępny na potralu Bankier.pl pod adresem http://bankier.pl -
według stanu w dniu 30-03-2003 roku.
[Mp03] Moje Pieniądze  dodatek do Rzeczpospolitej nr 91 z dnia 17-
04-2003 r.
 Bankowość internetowa jako nowa forma świadczenia usług& 201
[My02] Myczkowska A.,  Dynamiczny przyrost kont internetowych ,
Rzeczpospolita, 18-10-2002.
[Pa03] Parys T.: Internet jako nowy kanał dostępowy do usług banko-
wych na przykładzie wybranych banków polskich  referat
przygotowany na konferencję pt.  Informatyka narzędziem za-
rządzania w XXI wieku - tekst zło\
ony do druku.
[Po00] Porębska-Miąc T.: Bankowość elektroniczna jako element e-
biznesu [w:] Systemy Wspomagania Organizacji SWO 2000 ,
H.Sroka, T.Porębska-Miąc (red.), AE w Katowicach, Katowice
2000.
[Rb03] Rada Bankowości Elektronicznej przy Związku Banków Pol-
skich  witryna organizacji dostępna pod adresem
http://www.rbe.pl - w cytowanym kształcie witryna istniała w
dniu 25-03-2003 roku.
[Ra01] Rafa J.: Polskie e-banki, Magazyn Internet 5 / 2001.
[Sa02] Sadkowski L.: Jest ju\
ponad 1 milion internetowych kont ban-
kowych, Prawo i Gospodarka, 3-11-2002 roku.
[Sf02] Security First Network Bank  witryna banku dostępna pod ad-
resem http://www.sfnb.com/ - aktualne w dniu 12.12.2002 r.
INTERNET BANKING AS A NEW FORM OF PROVIDING
BANKING SERVICES
Abstract
The following summary shows application of Intenet in providing banking ser-
vices. This study includes definitions of electronic banking and internet banking
as well as their short history. The article contains a funconality of internet bank-
ing, the advantages and the barriers of its implementation. A syntetic compari-
son between offers of choosen polish banks for a retail customer completes this
article.
Key words: electronic banking, intenet banking, Internet.