Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (BLS)

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (BLS)

22.09.2010

M. Jankowski

Choroby wewnętrzne pod redakcją A. Szczeklika i P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2010

Zobacz także:

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (basic life support – BLS) to postępowanie polegające na rozpoznaniu zatrzymania krążenia, powiadomieniu systemu pomocy doraźnej i wykonywaniu podstawowej resuscytacji (dawniej nazywane resuscytacją bezprzyrządową). Zastosowanie podstawowych zabiegów resuscytacyjnych ma na celu przywrócenie samoistnej czynności serca lub podtrzymanie przepływu utlenowanej krwi w stopniu umożliwiającym uniknięcie nieodwracalnych uszkodzeń serca, mózgu i innych ważnych narządów.

Algorytm BLS (na podstawie wytycznych ERC)
(kilknij, by powiększyć)

Po rozpoznaniu nagłego zatrzynania krążenia (NZK) oraz powiadomieniu systemu pomocy doraźnej, należy wykonać podstawowe zabiegi resuscytacyjne (basic life support), czyli uciskanie klatki piersiowej i sztuczną wentylację płuc po udrożnieniu dróg oddechowych. Zabiegi powinny przebiegać zgodnie z punktami opisanymi poniżej.

1. Oceń bezpieczeństwo chorego i własne (i innych ratowników). Usuń ewentualne zagrożenia (np. wstrzymaj ruch drogowy po wypadku samochodowym, odłącz zasilanie elektryczne w przypadku porażenia prądem).

2. Oceń przytomność. Jeżeli chory nie reaguje na głos (zawołanie) i potrząśnięcie, przyjmij, że jest nieprzytomny.

3. Zawołaj o pomoc (nie odchodź od chorego).

4. Udrożnij drogi oddechowe (zob.ryc.). Nieprzytomnego chorego ułóż na plecach (u ciężarnej podeprzyj prawy pośladek i okolicę lędźwiową, przechyl chorą w stronę lewą i przesuń ręką macicę w stronę lewą, żeby zmniejszyć nacisk macicy na żyłę główną dolną i aortę), odegnij głowę ku tyłowi (połóż dłoń na czole chorego i delikatnie odchyl jego głowę; postępowanie przeciwwskazane w razie podejrzenia uszkodzenia kręgosłupa szyjnego – uraz głowy, wypadek drogowy, upadek z wysokości, skok do płytkiej wody, uraz sportowy), usuń ciała obce z jamy ustnej; unieś żuchwę (ujmując gałąź żuchwy opuszkami palców drugiej ręki) lub wysuń żuchwę (stojąc lub klęcząc za głową chorego, oburącz chwyć za kąty żuchwy i przesuń ją do przodu, otwierając usta ratowanego) – 2 ostatnie zabiegi dopuszczalne przy uszkodzeniu kręgosłupa szyjnego, kiedy stabilizuje się głowę w pozycji pośredniej bez jej odginania.

Udrożnienie dróg oddechowych

5. Oceń oddychanie przez maks. 10 s – wzrokiem (obserwuj ruchy klatki piersiowej), słuchem (przybliż swoje ucho do ust chorego i nasłuchuj szmeru towarzyszącego wdechowi i wydechowi) oraz czuciem (przybliż swój policzek do ust chorego i staraj się wyczuć ruch powietrza). Brak ruchów klatki piersiowej, szmeru oddechowego i wyczuwalnego ruchu powietrza świadczy o bezdechu, który może być spowodowany zatrzymaniem czynności serca albo całkowitą niedrożnością dróg oddechowych, depresją ośrodka oddechowego lub chorobami układu oddechowego przy zachowanym jeszcze samoistnym krążeniu. Oddech agonalny (szczątkowy; pojedyncze westchnienia) traktuj jako bezdech. Odgłosy towarzyszące oddychaniu mogą świadczyć o częściowej niedrożności dróg oddechowych (bulgotanie – treść płynna lub półpłynna w drogach oddechowych [wymiociny, krew, wydzielina z dróg oddechowych], chrapanie – częściowe zamknięcie gardła przez opadający język lub podniebienie albo ciało obce, pianie [stridor] – niedrożność na poziomie głośni) – udrożnij drogi oddechowe. Jeżeli chory oddycha samodzielnie, ułóż go w bezpiecznej pozycji.

6. Sprowadź innych ratowników. Jeśli jesteś sam, natychmiast po stwierdzeniu bezdechu lub nieprawidłowego oddechu wezwij wykwalifikowaną pomoc, nawet jeśli musisz w tym celu odejść od chorego (np. do telefonu). Wyjątek stanowi podejrzenie oddechowej przyczyny utraty przytomności (uraz, utonięcie lub przytopienie, zakrztuszenie, zatrucie alkoholem lub lekami, małe dziecko) – wówczas prowadź podstawową CPR przez 1 min po stwierdzeniu bezdechu, a następnie wezwij pomoc.

7. Oceń krążenie. Poszukuj oznak krążenia (spontaniczne ruchy, kaszel i oddech) i jednocześnie badaj tętno na tętnicy szyjnej (lub udowej) przez maks. 10 s. Brak oznak krążenia i tętna na tętnicy szyjnej oznacza zatrzymanie czynności serca i konieczność natychmiastowej CPR. W czasie CPR ponawiaj ocenę oznak krążenia i tętna co 2 min.

8. Uciskaj klatkę piersiową. Ułóż chorego płasko na plecach, na twardym podłożu, uciskaj środkową część mostka (jeden nadgarstek ułóż na drugim, kończyny górne wyprostuj w łokciach, twoje barki powinny być bezpośrednio nad klatką piersiową chorego) na głębokość 4–5 cm, z częstotliwością 100/min (nieco mniej niż 2 razy na sekundę), całkowicie zwalniaj ucisk bez odrywania rąk od mostka, zachowaj taki sam czas uciśnięcia i zwolnienia ucisku. U osób dorosłych rozpocznij od 30 uciśnięć mostka, po których następują 2 oddechy ratownicze, a następnie kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze, zachowując proporcję 30:2 (u chorych niezaintubowanych).

9. Prowadź sztuczną wentylację płuc – oddechy ratownicze (powietrzem wydechowym ratownika) metodą usta–usta, usta–nos lub usta–usta–nos. Wdech powinien trwać 1 s. Oceń unoszenie się klatki piersiowej (wdech) i daj czas na jej pełne opadnięcie (wydech). Jeśli oddechy są nieskuteczne (klatka piersiowa się nie unosi), popraw ułożenie głowy i żuchwy, ponawiając maks. 2 razy próby wentylacji. U dzieci CPR rozpocznij od 5 oddechów ratowniczych; zachowaj stosunek liczby uciśnięć mostka i oddechów 30:2, jeśli jesteś sam, a 15:2, gdy ratowników jest więcej.

10. Defibryluj zautomatyzowanym defibrylatorem zewnętrznym (automated external defibrillator – AED). Zastosuj niezwłocznie, gdy tylko masz AED: włącz AED, naklej elektrody (jedną poniżej prawego obojczyka wzdłuż mostka, drugą poniżej i na lewo od lewej brodawki piersiowej w linii pachowej środkowej – zob. ryc.), odsuń się od chorego na czas analizy rytmu serca i wyładowania, naładuj defibrylator i wyzwól wyładowanie, gdy AED zakomunikuje, że jest ono wskazane. Po jednej defibrylacji natychmiast podejmij podstawową CPR i prowadź ją nieprzerwanie przez 2 min, zanim ponownie ocenisz rytm serca i oznaki krążenia.

Zalecane umiejscowienie elektrod do defibrylacji. Położenie na przedniej powierzchni klatki piersiowej (czerwony), bocznej (zielony) i na tylnej (niebieski)

Źródło:

http://nagle.mp.pl/wpraktyce/show.html?id=54893