Judy Harris Helm i Lilian G. Katz „Mali badacze: metoda projektu w edukacji elementarnej”

1. Książka przedstawia metodę projektów, metodę czynnego uczenia się przygotowującą do pracy z dziećmi przedszkolnymi - małymi badaczami świata. Wprowadzenie tej metody w edukacji na poziomie elementarnym jest czymś nowym - zarówno w teorii, jak i w praktyce. Autorki podkreślają, że tym, co wyróżnia projekty spośród innych metod jest przede wszystkim możliwość dokonywania wyboru przez dziecko, stopień jego zaangażowania w przebieg zajęć, względnie duży wpływ na rodzaj aktywności własnej oraz wkład w uzyskane wyniki.

2.Metoda projektów badawczych pozwala dzieciom na rozwijanie różnorodnych umiejętności, odpowiada ich wrodzonej ciekawości, potrzebie poznawania i rozumienia świata. Rozbudza również w nich zainteresowania naukami matematyczno-przyrodniczymi.

3. Projekty badawcze to interdyscyplinarna metoda pracy pedagogicznej, spójna z koncepcją nauczania zintegrowanego, która doskonale sprawdza się także w przedszkolu. W ostatnich latach, m. in. dzięki publikacji J. H. Helm i L. G. Katz „Mali badacze – metoda projektu w edukacji elementarnej” oraz szkoleniom Akademii Komeńskiego, metoda ta staje się coraz popularniejsza wśród nauczycieli przedszkolnych także w Polsce.

4. Metoda projektów badawczych zakłada, że zdobywanie wiedzy przez małe dzieci jest procesem:

- naturalnym

- spontanicznym

- samodzielnym

5. Rolą nauczyciela nie jest nauczanie, ale:

- koordynowanie pracy dzieci,

- organizowanie przestrzeni badawczej tak, aby dzieci samodzielnie zdobywały wiedzę

- uważna obserwacja

- dokumentowanie działań dzieci

6. Poprzez podejście projektowe dzieci uczą się:

- logicznego myślenia

- stawiania pytań

- zdobywania wiedzy przez eksperymentowanie, wyciąganie wniosków

7. Do pracy projektowej są aktywnie włączani rodzice i środowisko lokalne. Metody projektów badawczych nie należy mylić z tzw. pracą tematyczną, szeroko rozpowszechnioną w przedszkolach.

8. Etapy projektu:

Etap I - W pierwszym dzieci pod kierunkiem nauczyciela wybierają temat, który je interesuje i jest możliwy do zbadania. Dyskutują o temacie, stawiają hipotezy badawcze i wspólnie z nauczycielem planują różnorodne przedsięwzięcia.

Etap II - Następnie gromadzą dane, przeprowadzają wywiady, zapraszają „ekspertów”, prowadzą badania terenowe, tworzą modele, eksperymentują – wszystko po to, by sprawdzić swoje hipotezy

Etap III - Ostatnim etapem pracy projektowej jest podsumowanie i przedstawienie na forum wyników projektów.

9. PROJEKT KSZTAŁTUJE UMIEJĘTNOŚCI:

§ Planowania

§ Organizacji pracy własnej i uczniów

§ Pracy w grupie

§ Komunikowania się

§ Rozwiązywania problemów

§ Podejmowania decyzji

§ Twórczego myślenia

§ Oceniania własnej pracy

10. Zaangażowanie fundacji J.A. Komeńskiego w metodzie projektu

§ Fundacja Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego przygotowała do prowadzenia projektów grupę nauczycieli. Nauczyciele uczestniczyli w szkoleniu mającym na celu przygotowanie ich do pracy metodą projektów badawczych (łącznie 41 godzin dydaktycznych), które składało się z trzech części. Pierwsza: „Obserwacja i dokumentacja rozwoju dzieci” przygotowuje nauczycieli do prowadzenia dokumentacji dotyczącej procesu myślenia oraz zdobywania wiedzy przez dzieci podczas realizacji projektów. „Metoda projektów badawczych – cześć I” pozwala nauczycielom poznać założenia teoretyczne oraz doświadczyć, czym jest metoda projektów w praktyce. Następnie nauczyciele prowadza projekt pilotażowy ze swoimi dziećmi w przedszkolu.

§ Na tym etapie mają możliwość konsultowania swoich wątpliwości z trenerami prowadzącymi szkolenie. „Metoda projektów badawczych – cześć II” poświęcona jest podsumowaniu i wymianie doświadczeń nauczycieli po realizacji pilotażowych projektów z dziećmi. Po cyklu szkoleniowym każda z nauczycielek poprowadziła dla swojej grupy dzieci dodatkowe zajęcia metoda projektów badawczych. Przykładowe tematy projektów to: „Kasztan”, „Buty”, „Ziemia”, „Ząb”, „Serce”, „Samochody”, „Czekolada”, „Woda”.

§ W projekcie Fundacji Komeńskiego uczestniczyło 13 warszawskich przedszkoli, a blisko 600 dzieci wzięło udział w realizacji 29 projektów badawczych prowadzonych przez przeszkolonych nauczycieli w formie bezpłatnych popołudniowych zajęć dodatkowych. Nauczyciele uczestniczący w programie podkreślali, że dzięki realizacji projektów dzieci rozwijały się społecznie i intelektualnie.

Zadaniem przedszkola jest przede wszystkim nauczyć dziecko słuchać i mówić. Jeżeli przedszkole, niezależnie od tego, w jakim stopniu dziecko opanuje te dwie sprawności, wprowadza naukę czytania i pisania, z góry skazuje je na niepowodzenie i przyszłe trudności w nauce.

Czytanie i pisanie ułatwiają proces porozumiewania się ludzi ze sobą nie tylko w życiu bieżącym, ale także umożliwiają przekaz doświadczeń między pokoleniami. Są one uniwersalnym, ponadczasowym i trwałym środkiem rozpowszechniania cywilizacji ludzkiej, nauki, oświaty. Dlatego wyposażenie dziecka w umiejętności czytania i pisania pozwala stymulować jego rozwój umysłowy oraz rozszerzać możliwości zdobywania wszelkiej wiedzy.

Mogą temu służyć np.:

- Ogladanie i omawianie treści barwnych ilustracji,

- Wyszukiwanie cech charakterystycznych, różnic i podobieństw kształtów i postaci występujących w omawianych ilustracjach,

- Dostrzeganie różnic i podobieństw barw występujących na ilustracjach,

- Oglądanie i omawianie historyjek obrazkowych, poszukiwanie i ustalanie związków przyczynowo - skutkowych,

- Opowiadanie dzieciom treści krótkich tekstów nawiązujących do ich przeżyć i dotychczasowych doświadczeń,

- Czytanie dzieciom książek i czasopism dziecięcych i rozmawianie na ich temat,

- Ogladanie przedstawień teatralnych, kukiełkowych zbliżających treść różnych utworów literackich i ich interpretowanie z pomocą nauczyciela,

- Próby odtwarzania treści poznanych tekstów przez dzieci w różnych formach ekspresji: słownej, plastycznej, muzycznej, zabawie,

- Inscenizowanie krótkich wierszy i opowiadań własnymi słowami,

- Wyszukiwanie ilustracji w książkach na określony temat,

- Dostrzeganie występujących symboli i znaków umownych w omawianych ilustracjach i czytanych tekstach oraz ich interpretacji,

- Kształtowanie wrażliwości słuchowej na dźwięki i szumy wydawane przez różne przedmioty i zwierzęta występujące w oglądanych i omawianych tekstach, przedstawieniach, filmach,

- Stwarzanie dzieciom okazji samodzielnego konstruowania pytań i różnego rodzaju wypowiedzi słownych.

Proponowane rodzaje zajęć powinny być wspomagane działalnością dziecka o charakterze manualnym, np. lepienie z gliny, masy solnej, piasku; wycinanie różnych prostych kształtów związanych z treścią oglądanych, czytanych i omawianych ilustracji, książek; malowanie i rysowanie na dużych płaszczyznach barwnych plam i wymyślanych przez dziecko kształtów; układanie z klocków i tworzenie z nich określonych całości.

Budzeniu zainteresowania dziecka słowem drukowanym i tworzeniu podstaw do kształtowania jego motywacji do samodzielnego czytania - zdaniem Anny Brzezińskiej - mogą służyć następujące działania:

".. ..

- Zorganizowanie biblioteki dziecięcej i próba nauczenia dziecka samodzielnego korzystania z niej,

- Kształtowanie umiejętności samodzielnego oglądania książek obrazkowych i odkładania ich na ustalone miejsce,

- Konstruowanie z dzieckiem własnej książeczki obrazkowej przez wycinanie i dobór obrazków podobnych i tworzenie z nich całości,

- Doskonalenie umiejętności uważnego słuchania tekstu mówionego i słuchanego,

- Zachęcanie do wypowiadania się na temat poznawanego utworu,

- Podjęcie próby przewidywania zakończenia akcji utworu,

- Inicjowanie różnych form inscenizacji,

- Organizowanie tematycznych wystawek książek."[1.]

Dziecko komunikuje swoje potrzeby i zainteresowania przeważnie w sposób pośredni w zabawie. Dlatego obserwacja dziecięcych spontanicznie podejmowanych zabaw powinna podpowiadać moment inicjowania przez dorosłych nauki czytania. Umiejętnie dobierane środki dydaktyczne pozwolą na zachowanie równowagi sfery emocjonalno - motywacyjnej dziecka. A zmieniając otaczający je świat, samo będzie dokonywało odkrycia, że to ono dokonało przeobrażenia, a pomogła mu w tym "umiejętność czytania".

Przepisywanie czy pisanie?

Małgorzata Żytko

Nowe spojrzenie na rozwijanie umiejętności językowych dzieci wymaga zaakceptowania stanowiska eksponującego naturalny sposób, a więc dający możliwość uczniom samodzielnego eksperymentowania z językiem w relacjach z dorosłymi i rówieśnikami. To nie szczegółowy instruktaż nauczyciela i wyznaczenie krok po kroku działań dziecka ma stanowić podstawę edukacji językowej, ale samodzielne dochodzenie do rozumienia roli języka, podejmowanie aktywności pozwalających dostrzec różne funkcje języka w procesie komunikowania się z innymi. Konstruowanie języka w szkole jest możliwe, gdy zastosujemy interakcyjny model nabywania języka, a w przypadku umiejętności pisania na przykład koncepcję „sharing the pen” (dzielenie się pisaniem).

Dziecko powinno mieć w szkole wiele możliwości do wypowiadania się, wyrażania siebie za pośrednictwem języka. Obejmuje to mówienie, pisanie, czytanie – w ten sposób gromadzi ono doświadczenie językowe, ujawnia swoją indywidualność, rozwija wyobraźnię, buduje wiarę w siebie, ma szansę na emocjonalną ekspresję i jednocześnie dowiaduje się czegoś o sobie na podstawie reakcji innych osób. Dziecko, które ma swobodę w wyrażaniu swoich myśli i emocji, rozwija też poczucie estetyki, docenia właśnie takie umiejętności u innych. W przypadku tego podejścia do rozwijania języka priorytetem nie jest poprawność wypowiedzi, ale możliwość swobodnej ekspresji, uczestnictwa w procesie używania języka w rożnych okolicznościach. Jeżeli dziecko będzie to czynić w interakcji z innymi dziećmi i dorosłymi, w naturalny sposób opanuje zasady dobrego komunikowania się w rożnych formach i różnych sytuacjach. Wykorzysta bowiem swój własny potencjał w procesie opanowywania podstawowych umiejętności językowych.

Ważną rolę odgrywa też funkcja impresywna języka w interakcjach społecznych w klasie. Dzięki komunikowaniu się z innymi w różnych sytuacjach dzieci czerpią pomysły na posługiwanie się językiem od innych, obserwują ich reakcje na własny język, odczuwają w bezpośrednich kontaktach, jak inni używają języka. Jeżeli nauczyciel czyta dzieciom teksty literackie (prozę i poezję), to dzieci poznają nowe sposoby posługiwania się językiem. Mogą wykorzystywać to doświadczenie w tworzeniu własnych tekstów w języku mówionym i pisanym. Tam będzie miejsce na ich własne pomysły inspirowane zdobytym dotychczas doświadczeniem językowym. Dzieci powinny też jak najczęściej dzielić się z kolegami efektami własnej pracy, oczekiwać na ich opinie, a nie tylko zdanie nauczyciela, porównywać swój sposób posługiwania się językiem z innymi. Sprawdzać, jak inni reagują na ich wypowiedzi. Natomiast nauczyciel musi mieć zaufanie do dzieci, powinien wierzyć w ich możliwości posługiwania się językiem, wykazywać ciekawość poznawczą, bo to co mówią i piszą dzieci, bywa fascynujące. Trzeba im na to tylko pozwolić, stwarzając odpowiednie, inspirujące edukacyjnie sytuacje dydaktyczne. Ważną rolę odgrywa też zachęcanie dzieci do zadawania pytań zarówno nauczycielowi, jak i kolegom.

Jeżeli uczniowie będą praktykować w szkole używanie języka, wzbogacać swoje słownictwo w kontakcie z literaturą, ale i komunikować się codziennym językiem używanym z kontaktach z rówieśnikami, to w naturalny sposób poznają też formalne zasady posługiwania się językiem, relacje między mową a zapisem symbolicznym słów.

Jednym ze sposobów, który pozwala wprowadzić dzieci w proces konstruowania wypowiedzi i umożliwia poznawanie warsztatu pisarskiego jest metoda interakcyjnego pisania, zwana też „sharing the pen”. Zakłada ona, że dzieci uczą się czytać i pisać znacznie efektywniej, jeżeli współuczestniczą w tworzeniu i zapisywaniu wyrazów, zdań i całego tekstu. Ich stopień zaangażowania jest wtedy duży na każdym etapie poznawania umiejętności pisania. Od pierwszych prób zapisania w symboliczny sposób wypowiadanych wyrazów, najpierw rysunkowo, a potem konstruując zapisy literowe poprzez eksperymentowanie z językiem pisanym, aż po tworzenie dłuższych form wypowiedzi. Zadaniem nauczyciela jest zbudowanie swoistego rusztowania między umiejętnościami językowymi dziecka na danym etapie jego rozwoju, a tym co może opanować z pomocą dorosłego lub rówieśników, pracując w grupie.

Ten sposób pracy wyklucza odwzorowywanie i ćwiczenia w reprodukowaniu liter według wzoru, z którym dzieci się nie utożsamiają. Nauczyciel może inspirować dzieci, pokazując im i wyjaśniając na czym polega wypowiadanie w formie pisemnej, ale nie może wymagać od nich bezmyślnego i nużącego odtwarzania przygotowanych wcześniej zapisów.

Pomysły na pisanie

1. Ulubione słowa dzieci

Kiedy dzieci rozpoczynają naukę pisania i czytania od wyrazów zaczerpniętych z elementarza czy zeszytu ćwiczeń, to nie zawsze mogą się z nimi utożsamić, nie są one zwykle związane z kontekstem, który odwołuje się do ich doświadczeń. A przecież można poszukać wspólnie z dziećmi słów im bliskich. Takim słowem jest własne imię. To naturalny bodziec do poznawania liter i uczenia się zapisywania. Zatem można przygotować z dziećmi 6,7- letnimi następujące zadania. Codziennie przedmiotem zainteresowania grupy dzieci może stać się inne imię kolegi lub koleżanki z klasy. Dzieci będą je porównywać, wskazując podobieństwa i różnice w zakresie długości wyrazów, składu literowego, wskazywać te, które zaczynają się tą samą literą, określać, kto ma najdłuższe, a kto najkrótsze imię. To może być wstęp do ćwiczeń w interakcyjnym pisaniu. Dzieci bowiem mogą tworzyć indywidualne karty do czytania dla swoich kolegów. Jedno z dzieci siada na środku klasy, a koledzy i nauczyciel zadają mu różne pytania. Na podstawie odpowiedzi uda się zgromadzić słownictwo potrzebne do wypełnienia takiej indywidualnej karty dla dziecka. Pytania, które zadaje klasa, mogą być następujące: Jakie jest twoje ulubione zwierzę? Jaki jest Twój ulubiony film? W co najbardziej lubisz się bawić? Jaka jest Twoja ulubiona potrawa? Nauczyciel zapisuje na tablicy kilka odpowiedzi dziecka. Dzieci wybierają podpisy i wspólnie zapisują, a potem każdy uzupełnia swoją kartę rysunkami. Na kartach mogą znaleźć się zdania do uzupełnienia oraz miejsce do samodzielnego napisania.

Całość składa się w książeczkę do czytania. Dziecko, dla którego została przygotowana, może zabrać ją do domu i pokazać rodzicom, a potem umieścić ją w biblioteczce klasowej.

2. Eksperymentowanie z pisaniem

Dzieci, które jeszcze nie znają wszystkich liter, mogą eksperymentować z pisaniem. Nauczyciel wspólnie z uczniami wybiera kilka wyrazów (związanych z tematem zajęć lub z zainteresowaniami dzieci), które są analizowane słuchowo, a potem dzieci dyktują mu (fonetycznie), jak ma je zapisać. W ten sposób zaczynają rozumieć relację między dźwiękami mowy a ich zapisem graficznym, między głoską a literą. Gdy nauczyciel zapisze je na indywidualnej karcie dziecka, ono może je przepisać lub uzupełnić inne wyrazy literami, które zobaczy w tych, które zapisał nauczyciel. Dziecko w ten sposób poznaje zapis całego wyrazu, zapoznaje się z nim jako całością graficzną i wykorzystuje do tworzenia nowych. Obok zapisanych wyrazów powstają rysunki. Poprzez uczestnictwo w takich działaniach dzieci dość szybko zaczynają pisać i mają ochotę zapisać dłuższy tekst samodzielnie, tworząc proste opowiadania. Nauczyciel wspomaga w zapisaniu, ale nie koryguje nadmiernie aktywności pisarskiej dzieci. Jeżeli dorosły czegoś nie rozumie z tego zapisu, to dziecko mu wytłumaczy. Dzięki takim ćwiczeniom dziecko stopniowo konstruuje sobie umiejętność pisania, eksponując znaczenie, sens wypowiedzi, a nie tylko ćwicząc aspekt techniczny pisania.

3. Tworzenie własnego słownika

Każde dziecko może stworzyć swój własny, podręczny słownik ciekawych i potrzebnych wyrazów. Dzieci zapisują wybrane przez siebie słowa w specjalnym zeszycie, uzupełniają rysunkami, a potem w parach poznają swoje zbiory wyrazów, mogą się nimi wymieniać, powiększać swoją kolekcję. W tym zeszycie dzieci mogą też samodzielnie zapisywać litery alfabetu, nadając im określone znaczenie, łącząc ze znanymi sobie wyrazami.

4. Kreowanie przestrzeni motywującej dzieci do czytania i pisania

W klasie warto zagospodarować przestrzeń różnymi pracami dzieci, stworzyć kącik, który można nazwać czytelniczym (półka z książkami, kilka poduszek do siedzenia) oraz inny, przypominający warsztat pisarski (papier, długopisy, ołówki, zszywacze). Umieszczanie rysunków, przedmiotów z naklejkami i podpisami, np. rysunek motyla i podpisane części jego budowy; album z wycieczki do zoo z podpisanymi zdjęciami; tworzenie przepisów na różne potrawy, spisów, list przedmiotów; napisane przez dzieci opowiadania, listy.

5. Opisy i wyjaśnienia doświadczeń przyrodniczych, rozwiązań problemów matematycznych, tworzenie książek naukowych

Dzieci mogą ćwiczyć czytanie i pisanie również tworząc krótkie opisy doświadczeń przyrodniczych, notując spostrzeżenia z obserwacji, podpisując rysunki prezentujące zmiany jakie dokonywały się podczas obserwacji. Warto też zachęcać dzieci do wyjaśnienia ustnie i pisemnie sposobu rozwiązania ciekawego zadania matematycznego. Na ścianie można zawiesić duży arkusz papieru pakowego z tekstem zadania matematycznego o charakterze problemowym i sposobami rozwiązania zastosowanymi przez uczniów: np. sposób Wojtka, sposób Zosi, sposób nauczyciela. Dzieci mogą też opisywać doświadczenia zrealizowane w klasie, przygotować etykietki do podpisania eksponatów na wystawie, stworzyć i zapisać pytania do wywiadu z ekspertami.

Takie efekty pracy dzieci warto umieszczać w różnych miejscach w klasie lub gromadzić w klasowych albumach czy książkach wykonanych przez uczniów. To będzie interesujący materiał do czytania.

6. Wiadomości tygodnia

Każde dziecko w klasie dzieli się z innym raz w tygodniu ważną dla niego informacją. Są one wspólnie zapisywane. Powstaje więc takie tygodniowe pismo z wiadomościami ważnymi dla dzieci w klasie. Gdy przygotowanie tego pisma zostaje zakończone, dzieci mogą je zabrać do domu, aby poczytać z rodzicami.

7. Przekształcanie znanych opowiadań, tworzenie własnych wersji tekstu

Dzieci słuchają czytanych przez nauczyciela lub inne dzieci książek. Można rozpocząć od zaprezentowania okładki książki lub tylko jej tytułu i zapytanie o przypuszczenia dzieci dotyczące treści. Propozycje dzieci można zapisać na tablicy. Następnie wysłuchanie tekstu opowiadania i porównanie z przewidywaniami, co się sprawdziło, a co przebiegało zupełnie inaczej. Wybór najtrafniejszego przypuszczenia i uzasadnienie na podstawie tekstu.

Analizowanie struktury tekstu, jak się zaczyna opowiadanie, a jak kończy.

Potem można wybrać jedno zdanie, np. Widziałem …(kolor)…. ……(zwierzę)……, która/y patrzył na mnie. Dzieci samodzielnie lub z pomocą nauczyciela uzupełniają je według własnych pomysłów. Mogą też dopisać dalszy ciąg w zmienionej przez siebie wersji, a potem podzielić się pomysłami z kolegami.

Czytanie rożnych tekstów dzieciom pozwala także poznać dokładniej strukturę opowiadań: wprowadzenie (przedstawienie postaci – kim są, co robią, opis miejsca akcji, wyłanianie się problemu), rozwinięcie akcji, zakończenie – problem rozwiązany, trudność pokonana. Następnego dnia dzieci samodzielnie proponują i zapisują zdania, które będą wypełniały poszczególne części struktury opowiadania. Mogą zapisywać różnymi kolorami. Dyskutują i zastanawiają się, czy zdania pasują do poszczególnych części opowiadania. Uzasadniają swoje propozycje lub wyjaśniają, dlaczego trzeba wprowadzić zmiany. W ten sposób dzieci poznają strukturę opowiadania poprzez samodzielne pisanie oraz interakcje z rówieśnikami z klasy, w parach lub większych grupach.

8. Pisanie petycji w konkretnej sprawie do określonego odbiorcy.

Dzieci mogą pisać listy, które będą miały określonego adresata i będą pisane w konkretnej sprawie, która ich porusza. Ta aktywność może być podejmowana w parach lub grupach. Interakcyjne pisanie przynosi wiele korzyści. Wspólne pisanie daje też możliwość wprowadzania uczniów w proces recenzowania efektów własnej pracy, czytając sobie wzajemnie to, co napisały dzieci zdobywają też elementy wiedzy o języku, oceniają, czy użyły dobrego słownictwa, czy napisały rzeczywiście to, co chciały. Nauczyciel może im podpowiedzieć na co mają zwracać uwagę podczas oceniania efektów swojej pracy, może też wystąpić w roli odbiorcy, słuchacza, ale nie powinien narzucać swojej opinii ani surowej oceny, bo najważniejsze jest wykorzystanie naturalnej umiejętności spontanicznego porozumiewania się, a poprawność wypowiedzi jest efektem zdobywania doświadczeń w posługiwaniu się językiem.

Dzieci po napisaniu listu będą go mogły zaprezentować kolegom, którzy są najlepszymi recenzentami. Listy warto też publikować w gazetce klasowej lub wysłać do adresata, do którego były skierowane.

9. Pisanie wierszy

Wiersz może powstać jako efekt pracy grupowej lub całej klasy. Warto wykorzystać na początku formę wiersza, który dzieci poznały, np. Trójkątna bajka D. Wawiłow albo Hipopotam W. Chotomskiej, gdzie powtarza się pewien fragment lub występują charakterystyczne rymy. Dzieci analizują tę strukturę, a potem próbują na tej podstawie stworzyć własny wiersz, mogą to czynić całą klasą. Dzieci dyskutują, dopasowują różne wyrazy, nauczyciel wspiera, ale nie ocenia, to ma być okazja do dziecięcej twórczości językowej. Potem wiersz zostanie zapisany i zilustrowany przez każde dziecko rysunkami. Kolejne etapy to samodzielne pisanie wierszy przez dzieci inspirowane przez nauczyciela lub same dzieci. Z poetyckiej twórczości można stworzyć książkę, do której dzieci będą zaglądać, a materiał w niej zawarty warto wykorzystać do ćwiczeń językowych.